Skip to content

Skip to table of contents

VALA TALA FAKAAKO 6

“Ko e Ulu he Hoana ko e Tane Haia”

“Ko e Ulu he Hoana ko e Tane Haia”

“Ko e ulu he hoana ko e tane haia.”​—1 KORI. 11:3.

LOLOGO 13 Keriso, Ha Tautolu a Fakafifitakiaga

FAKAMAAMAAGA KŪ *

1. Ka fifili ke moua e matakainaga taane ke mau, ko e heigoa falu hūhū kua lata e matakainaga fifine nofo tokotaha ke hūhū hifo ki a ia?

KO E tau Kerisiano oti kua ha ha i lalo he pule mitaki katoatoa ha Iesu Keriso. Ka mau e fifine Kerisiano, ko ia i lalo he pule he tagata taane nakai mitaki katoatoa. Nakai mukamuka tumau e mena ia. Ka manamanatu ke moua e matakainaga taane ke mau, kua lata a ia ke hūhū hifo fakamitaki: ‘Ko e heigoa kua fakakite ki a au to eke e matakainaga taane nei mo ulu mitaki he magafaoa? Ko e fekafekau ki a Iehova kia ko e mena ne mua e aoga ke he moui haana? Ka nakai, ko e heigoa ati manatu au to eke a ia mo ulu fakaagaaga mitaki ka mole e mau ha maua?’ Lata foki he matakainaga fifine ke hūhū hifo fakamitaki ki a ia: ‘Ko e heigoa e tau mahani haaku ka lagomatai e fakamauaga ha maua? Mahani fakauka mo e mahani fakamokoi nakai au? Malolō nakai e fakafetuiaga haaku mo Iehova?’ (Fakama. 4:9, 12) Ka taute he fifine e tau fifiliaga mitaki ato mau a ia, maeke e mena nei ke lagomatai e fakamauaga haana ke fiafia mo e kautū.

2. Ko e heigoa ka fakatutala a tautolu he vala tala nei?

2 Tokologa e matakainaga fifine Kerisiano ne fakatoka e fakafifitakiaga mitaki lahi he omaoma ke he tau taane ha lautolu. Lata ke nava ki a lautolu! Fiafia lahi a tautolu ke fekafekau ki a Iehova fakalataha mo e tau fifine fakamooli nei! He vala tala nei, to fakatutala a tautolu ke he tau tali ke he tolu e hūhū: (1) Ko e heigoa falu paleko ne fehagai mo e tau hoana? (2) Ko e ha kua fifili he hoana ke omaoma ke he taane? (3) Ko e heigoa ka fakaako he tau taane mo e tau hoana Kerisiano hagaao ke he omaoma mai ia Iesu, Apikaila, mo Maria ko e hoana ha Iosefa mo e matua fifine ha Iesu?

KO E HEIGOA E TAU PALEKO NE FEHAGAI MO E TAU HOANA KERISIANO?

3. Ko e ha e tau hoa mau oti kua fehagai mo e tau lekua?

3 Ko e fakamauaga ko e mena fakaalofa mitaki katoatoa mai he Atua, ka ko e tau tagata kua nakai mitaki katoatoa. (1 Ioa. 1:8) Kakano haia ne hataki he Kupu he Atua ke he tau hoa mau to fehagai a lautolu mo e tau lekua ne fakamaama ko e “matematekelea ke he tino.” (1 Kori. 7:28) To fakatutala a tautolu ke he falu paleko ka liga fehagai e hoana ki ai.

4. Liga ko e ha ne logona hifo he hoana ko e mena fakateaga ke omaoma ke he taane haana?

4 Liga ko e feakiaga he hoana kua logona hifo e ia kua fakateaga e omaoma ke he taane haana. Talahau e Marisol ne nofo i United States, “Ko e matakavi ne tupu hake au kua tala age tumau ke he tau fifine kua lata a lautolu ke tatai mo e tau tagata taane ke he tau mena oti. Iloa e au na fakatū e Iehova e fakatokaaga he ulu ti foaki e ia ke he tau fifine e matagahua tokolalo mo e lilifu ke taute. Ka e uka tumau ke fakalilifu ke he tuaga he ulu.”

5. Ko e heigoa e tau aga ne nakai mai he Tohi Tapu kua ha ha he tau tagata taane hagaao ke he tau fifine?

5 Ka ko e fifine ne liga mau ke he tagata taane kua manatu ko e tau fifine kua nakai aoga lahi. Ko e matakainaga fifine ko Ivon ne nofo i South America ne talahau, “He matakavi ha mautolu, kai mua e tau tagata taane to kai e tau fifine. Amanaki ke he tau tama fifine ke kaitunu mo e fakameā, ka ko e tau tama taane kua leveki he tau matua fifine mo e tau mahakitaga a lautolu ti pehē ko e ‘tau patuiki he fale’ a lautolu.” Ko e matakainaga fifine ko Yingling ne nofo i Asia ne talahau: “Ha ha i ai e talahauaga he vagahau haaku ne hagaao ke he tau fifine kua nakai lata ke iloilo po ke lotomatala. Ko e matagahua ha lautolu ko e taute he tau fekau oti he kaina ka e nakai fakaatā ke talahau e tau manatu ha lautolu ke he tau taane.” Ko e taane ne nakai fakakite e fakaalofa mo e nakai taute e mena ne talahau he Tohi Tapu kua fakauka e moui he hoana haana, kaumahala ke fifitaki a Iesu, mo e nakai fakafiafia a Iehova.​—Efeso 5:28, 29; 1 Pete. 3:7.

6. Ko e heigoa kua lata e tau hoana ke taute ke fakamalolō e fakafetuiaga tata ha lautolu mo Iehova?

6 Totoku he vala tala fakamua, amanaki a Iehova ke he tau taane Kerisiano ke leveki e tau manako fakaagaaga, logonaaga, mo e fakatino he tau magafaoa ha lautolu. (1 Timo. 5:8) Ka ko e tau matakainaga fifine faitaane kua lata ke fai magaaho he tau aho takitaha ke totou e Kupu he Atua mo e manamanatu ki ai ti liogi ki a Iehova mai he tau loto ha lautolu. Ko e mena uka anei. Ha kua logona hifo he tau hoana kua lavelave a lautolu ti nakai fai magaaho po ke malolō a lautolu ke taute e tau mena ia, ka e aoga lahi ke fai magaaho a lautolu ke taute e tau mena nei. Ko e ha? Ha kua manako a Iehova ki a tautolu takitokotaha ke feaki mo e fakatumau e fakafetuiaga tata mo ia.​—Gahua 17:27.

7. Ko e heigoa kua fakamukamuka ma e hoana ke fakamooli e kotofaaga haana?

7 Maama ai, liga gahua malolō e hoana ke omaoma ke he taane nakai mitaki katoatoa haana. Ka e to moua e ia kua mukamuka lahi ke fakamooli e kotofaaga haana ne tuku age e Iehova ka maama mo e talia e ia e tau manatu he Tohi Tapu ke he kakano kua lata a ia ke omaoma.

KO E HA KUA FIFILI KE OMAOMA?

8. He fakakite ia Efeso 5:22-24, ko e ha kua fifili e hoana Kerisiano ke omaoma ke he taane haana?

8 Fifili e hoana Kerisiano ke omaoma ke he taane haana ha ko e manako ha Iehova a ia. (Totou Efeso 5:22-24.) Falanaki e hoana ke he haana Matua he lagi, he iloa kua fakalagalaga tumau he fakaalofa a Ia mo e ole ni ke taute e mena kua mitaki ma haana.​—Teu. 6:24; 1 Ioa. 5:3.

9. Ko e heigoa ka tupu ka fakalilifu he matakainaga fifine e pule he taane haana?

9 Fakaohooho he lalolagi e tau fifine ke fakaheu e tau tutūaga ha Iehova mo e onoono ke he omaoma ko e mena fakateaga. Ko lautolu ne fakaohooho e tau manatu pihia kua nakai iloa e Atua fakaalofa ha tautolu. To nakai foaki e Iehova ke he tau tama fifine fakahele haana e poakiaga ka taute fakateaga a lautolu. Gahua malolō e matakainaga fifine ke fakamooli e matagahua ne kotofa age e Iehova ki a ia ke fakalagalaga e mafola he magafaoa haana. (Sala. 119:165) Aoga ke he taane haana, ki a ia, mo e tau fanau.

10. Ko e heigoa ka fakaako e tautolu mai he tau talahauaga ha Carol?

10 Ko e hoana kua omaoma ke he taane nakai mitaki katoatoa kua fakakite na fakaalofa mo e fakalilifu e ia a Iehova, ko Ia ne fakatū e tuaga he ulu. “Iloa e au kua taute he taane haaku e tau hepehepe,” he talahau e Carol ne nofo i South America. “Iloa foki e au ko e puhala kua tali atu au ke he tau hepehepe ia kua fakakite e lahi he fakafetuiaga haaku mo Iehova. Ti eketaha au ke fakatumau e omaoma ha kua manako au ke fakafiafia e Matua haaku he lagi.”

11. Ko e heigoa ne lagomatai e matakainaga fifine ko Aneese ke fakamagalo, ti ko e heigoa ka fakaako e tautolu mai he tau talahauaga haana?

11 Maeke ke uka e mena nei ma e hoana ke fakalilifu mo e omaoma kaeke ke logona hifo e ia kua nakai manamanatu e taane haana ke he tau logonaaga mo e tau tupetupe haana. Ka e mailoga e tali he matakainaga fifine ko Aneese ne faitaane ke he mena ne tupu. Pehē a ia: “Lali au ke ua ita. Manatu e au na hepehepe oti a tautolu. Ko e foliaga haaku ke atāina ke fakamagalo tuga ne taute e Iehova. Ka fakamagalo e au, liu au moua e mafola he manamanatuaga haaku.” (Sala. 86:5) Ka fakamagalo e hoana to liga mukamuka lahi a ia ke omaoma.

KO E HEIGOA KA FAKAAKO E TAUTOLU MAI HE TAU FAKAFIFITAKIAGA HE TOHI TAPU?

12. Ko e heigoa e tau fakafifitakiaga he Tohi Tapu?

12 Falu ne logona hifo ko e tagata omaoma kua loto lolelole. Ka e nakai mooli e manatu ia. I loto he Tohi Tapu, loga e tau fakafifitakiaga he tau tagata ne mahani omaoma ne loto malolō lahi. Manamanatu ke he mena ka fakaako e tautolu mai ia Iesu, Apikaila, mo Maria.

13. Ko e ha kua omaoma a Iesu ki a Iehova? Fakamaama.

13 Fakalilifu e Iesu e pule ha Iehova ka e nakai ha ko e tote e iloilo po ke lotomatala haana. Ko e tau puhala fakaako mukamuka mo e maama haana kua fakakite ko ia ko e tagata iloilo. (Ioane 7:45, 46) Fakalilifu lahi mahaki e Iehova e lotomatala ha Iesu ti fakaatā e Ia a Iesu ke gahua fakalataha mo Ia he magaaho ne tufugatia e Iehova e lagi mo e lalolagi. (Fakatai 8:30; Hepe. 1:2-4) Tali mai he liu tu mai ha Iesu, tuku age e Iehova ki a ia e “pule oti kana ke he lagi mo e lalolagi.” (Mata. 28:18) Pete he lotomatala a Iesu kua ono atu agaia a ia ki a Iehova ma e takitakiaga. Ko e ha? Ha kua ofania e ia e Matua haana.​—Ioane 14:31.

14. Ko e heigoa ka fakaako he tau taane mai (a) he puhala ne onoono a Iehova ke he tau fifine? (e) he tau manatu ia Tau Fakatai 31?

14 Mena ka fakaako he tau taane. Nakai taute e Iehova e hoana ke omaoma ke he taane haana ha kua onoono a Ia ke he tau fifine kua tokolalo hifo ke he tau tagata taane. Fakakite e Iehova e mena ia he fifili e tau fifine mo e tau tagata taane ke pule fakalataha mo Iesu. (Kala. 3:26-29) Mauokafua a Iehova ke he Tama haana he tuku age ki a ia e pule. To fakaatā he taane iloilo ke he hoana e takitakiaga. Fakamaama he Kupu he Atua ko e tau mena kua maeke he hoana iloilo ke taute tuga e leveki he tau fekau he kaina, fakatau mo e fakafua e fonua, mo e gahua. (Totou Tau Fakatai 31:15, 16, 18.) Nakai ko e tupa a ia ne nakai fai tonuhia ke talahau e manatu haana. Ka e falanaki e taane ki a ia mo e fanogonogo ke he tau manatu haana. (Totou Tau Fakatai 31:11, 26, 27.) Ka fakakite he taane e fakalilifu pihia ke he hoana to fiafia e hoana ke omaoma ki a ia.

Ko e heigoa ka fakaako he tau hoana iloilo he omaoma ha Iesu ki a Iehova? (Kikite paratafa 15)

15. Ko e heigoa ka fakaako he tau hoana mai he fakafifitakiaga ha Iesu?

15 Mena ka fakaako he tau hoana. Pete e tau mena lalahi ne taute e Iesu, nakai logona hifo e ia e fakateaga ke omaoma ke he pule ha Iehova. (1 Kori. 15:28; Filipi 2:5, 6) Pihia foki, ko e fifine iloilo kua mui ke he fakafifitakiaga ha Iesu to nakai logona hifo e fakateaga ke omaoma ke he taane haana. To lalago e ia e taane haana he nakai ni fakaalofa a ia ki ai ka e mua atu kua fakaalofa mo e fakalilifu e ia a Iehova.

He fakafano e Apikaila e tau mena kai ki a Tavita mo e tau tagata haana ti fina atu ai ki a Tavita. Ati fakatokotui hifo a Apikaila ke he kelekele mo e olelalo ki a ia ke nakai fakamaligi toto he taui atu (Kikite paratafa 16)

16. Ia 1 Samuela 25:3, 23-28, ko e heigoa e tau paleko ne fehagai mo Apikaila? (Kikite fakatino he kili.)

16 Ko e taane ha Apikaila ko Napalu. Ko e tagata taane lotokai, fakatokoluga, mo e nakai loto fakaaue a ia. Pete ia, nakai uta fakateaga e Apikaila e fakamauaga haana. Maeke a ia ke fakanono mo e fakaatā a Tavita mo e tau tagata haana ke kelipopo e taane haana. Ka e taute e ia e tau lakaaga kua lata ke puipui a Napalu fakalataha mo e magafaoa lahi ha laua. Manamanatu ke he loto malolō ha Apikaila he fina atu ke he tau tagata taane leoleo toko 400 mo e tutala fakalilifu ki a Tavita. Makai foki a ia ke fakamolemole ke he tau mahani he taane haana. (Totou 1 Samuela 25:3, 23-28.) Mailoga e Tavita kua fakaaoga e Iehova e fifine loto malolō ke foaki ki a ia e fakatonuaga mo e taofi a ia mai he taute e hehē lahi mahaki.

17. Ko e heigoa ka fakaako he tau taane mai he tala ki a Tavita mo Apikaila?

17 Mena ka fakaako he tau taane. Ko e fifine iloilo a Apikaila. Ti fanogonogo fakamitaki a Tavita ke he fakatonuaga haana. Ko e fua, ne kalo kehe a ia he fakamaligi toto. Pihia foki, ko e taane iloilo to manamanatu fakamitaki ke he tau manatu he hoana he magaaho ka taute e tau fifiliaga uho lahi. Liga to lagomatai he manatu he hoana ke kalo kehe a ia he taute e fifiliaga hepe.

18. Ko e heigoa ka fakaako he tau hoana mai he fakafifitakiaga ha Apikaila?

18 Mena ka fakaako he tau hoana. Ko e hoana kua fakaalofa mo e fakalilifu a Iehova ka lahi e lagomatai ke he magafaoa haana, pete ka nakai fekafekau e taane haana ki a Iehova po ke moui fakatatau ke he tau puhala he Atua. To kumi e ia e puhala mai he Tohi Tapu ke nakai fakaoti e fakamauaga haana. He fakakite e fakalilifu mo e omaoma, to eketaha a ia ke omoomoi e taane haana ke fakaako hagaao ki a Iehova. (1 Pete. 3:1, 2) Ka e pete kua nakai talia he taane e fakafifitakiaga mitaki haana, to loto fakaaue a Iehova ke he fakamooli he hoana omaoma kua fakakite ki a Ia.

19. Ko e magaaho fe ka nakai omaoma e hoana ke he taane haana?

19 Ko e hoana Kerisiano kua omaoma, to nakai lalago e ia ka tala age e taane haana ki a ia ke moumou e tau fakatufono mo e tau matapatu fakaakoaga he Tohi Tapu. Ma e fakatai, ko e taane nakai tua he matakainaga fifine kua tala age ki a ia ke pikopiko, kaihā, po ke taute e tau mahani nakai mai he Tohi Tapu. Ko e tau Kerisiano oti, putoia e tau matakainaga fifine faitaane kua lata ke omaoma fakamua ki a Iehova ko e Atua. Ka tala age ke he matakainaga fifine ke moumou e tau matapatu fakaakoaga he Tohi Tapu, lata a ia ke ua talia he fakamaama ke he puhala totonu ka e mauokafua e kakano kua nakai taute e ia e mena ne tala age he taane.​—Gahua 5:29.

Kikite paratafa 20 *

20. Iloa fēfē e tautolu na tata e fakafetuiaga ha Maria mo Iehova?

20 Tata lahi e fakafetuiaga ha Maria mo Iehova. Iloa mitaki e ia e tau kupu Tohi Tapu. He tutala a Maria mo Elisapeta ko e matua fifine ha Ioane ko e Papatiso, kua lagaloga e totoku e Maria e tau kupu Tohi Tapu Heperu. (Luka 1:46-55) Manamanatu ke he mena nei: Pete kua fakatū taane a Maria ki a Iosefa, ne nakai fina atu fakamua e agelu ha Iehova ki a Iosefa. Ne tutala fakahako e agelu ki a Maria ti tala age to fanau e ia e Tama he Atua. (Luka 1:26-33) Iloa mitaki e Iehova a Maria ti mauokafua to fakahelehele mo e leveki fakamitaki e ia e Tama Haana. Ti matutaki a Maria ke mitaki e fakafetuiaga mo Iehova pete he mole e mate ha Iesu mo e liu tu mai ke he lagi.​—Gahua 1:14.

21. Ko e heigoa ka fakaako he tau taane mai he mena ne talahau he Tohi Tapu hagaao ki a Maria?

21 Mena ka fakaako he tau taane. Fiafia e taane iloilo ka iloa mitaki he hoana haana e tau kupu Tohi Tapu. Nakai logona e ia e ita po ke manamanatu kua manako e hoana haana ke eke mo ulu he magafaoa. Mailoga e ia ko e hoana kua iloa mitaki e Tohi Tapu mo e tau matapatu fakaakoaga he Tohi Tapu to uho lahi ke he magafaoa. Pete ka mua hake e lotomatala he hoana ke he taane, ko e matagahua he taane ke takitaki e tapuakiaga he magafaoa.​—Efeso 6:4.

Ko e heigoa e tau fakaakoaga hagaao ke he kumikumi mo e manamanatu ka fakaako he tau hoana mai ia Maria ko e matua fifine ha Iesu? (Kikite paratafa 22) *

22. Ko e heigoa ka fakaako he tau hoana mai ia Maria?

22 Mena ka fakaako he tau hoana. Lata e hoana ke omaoma ke he taane haana ka e fakalago agaia ki a ia ke leveki e malolō fakaagaaga haana ni. (Kala. 6:5) Ti kua lata a ia ke fakatoka taha magaaho ma haana ni ke kumikumi mo e manamanatu fakatagata. To lagomatai ai ki a ia ke fakatumau e fakaalofa mo e fakalilifu haana ki a Iehova mo e moua e fiafia he omaoma ke he taane haana.

23. Aoga fēfē e tau hoana omaoma ki a lautolu, magafaoa, mo e fakapotopotoaga?

23 Ko e tau hoana kua fakatumau ke omaoma ke he tau taane ha ko e fakaalofa ki a Iehova ka lahi e fiafia mo e makona he tau loto ka fakatatai ki a lautolu kua fakaheu e tuaga he pule ha Iehova. Fakatoka e lautolu e fakafifitakiaga mitaki ma e tau fuata taane mo e tau fuata fifine. Fakatoka e lautolu e takatakaiaga fiafia mo e mafola i loto he magafaoa mo e fakapotopotoaga. (Tito 2:3-5) Mogonei, laulahi he tau fekafekau fakamooli ha Iehova ko e tau fifine. (Sala. 68:11) Ko tautolu he fakapotopotoaga kua fai matagahua uho lahi ke taute. To fakatutala e vala tala ka mui mai ke he puhala ka igatia a tautolu oti mo e taute e matagahua ia.

LOLOGO 131 “Ko Ia kua Fakalataha he Atua”

^ para. 5 Fakatoka e Iehova ma e fifine faitaane ke omaoma ke he taane haana. Ko e heigoa e kakano he mena ia? Lahi e mena ka fakaako he tau taane mo e tau hoana Kerisiano hagaao ke he mahani omaoma mai he fakafifitakiaga ha Iesu mo e tau fifine i loto he Tohi Tapu.

^ para. 68 FAKAMAAMA E FAKATINO: He tutala a Maria mo Elisapeta ko e matua fifine ha Ioane ko e Papatiso, ne totoku e Maria e tau kupu tohi mai he Tohiaga Tapu Heperu.

^ para. 70 FAKAMAAMA E FAKATINO: Ko e hoana Kerisiano kua fakatoka e magaaho ke fakaako e Tohi Tapu ke fakatumau e malolō fakaagaaga haana.