1, 2. (a) Ko e heigoa ne talahau e Iehova to tupu he vahā ha tautolu? (e) Ko e heigoa e tau hūhū ka tali he vala tala nei? (Kikite fakatino he kamataaga.)

KUA pehē a Iehova he magahala ha tautolu, “to toto atu ai he tau tagata tokohogofulu he tau vagahau oti he tau motu kehe; to toto atu ai e lautolu e kala tapulu he tagata Iuta mo e pehe atu, To o a [m]autolu mo mutolu; ha kua logona e mautolu ha ha ia mutolu e Atua.” (Sakaria 8:23) Ne hukui he “tagata Iuta” a lautolu ne fakauku he Atua aki e agaaga tapu. Fakahigoa foki a lautolu ko “Isaraela he Atua.” (Kalatia 6:16) Ko e “tau tagata tokohogofulu” ne hukui a lautolu ne amanaki ke momoui tukulagi he lalolagi. Iloa e lautolu kua fakamonuina e Iehova e matakau nei ha lautolu ne fakauku ti logona hifo ko e lilifu ke tapuaki ki a Ia fakalataha mo lautolu.

² Tuga e perofeta ko Sakaria, pehē a Iesu to fakalataha e tau tagata he Atua. Ne fakamaama e ia a lautolu kua amanaki ke momoui he lagi ko e “fuifui mamoe gahoa” mo lautolu ne amanaki ke momoui he lalolagi ko e ‘tau mamoe kehe.’ Ka e pehē a Iesu to eke a lautolu mo “taha ai e fuifui mamoe” mo e to mumui ki a  ia, ko e ha lautolu a “leveki mamoe ne tokotaha.” (Luka 12:32; Ioane 10:16) Ha kua ua e matakau, falu ne liga manamanatu: (1) Kua lata kia e tau mamoe kehe ke iloa e tau higoa ha lautolu oti kua fakauku he vahā nei? (2) Kua lata fēfē a lautolu ne fakauku ke manamanatu hagaao ki a lautolu? (3) Kaeke ke kamata e taha tagata he fakapotopotoaga haaku ke kai e falaoa mo e inu e uaina he Fakamanatuaga, lata ke fehagai fēfē au ki a ia? (4) Lata kia au ke tupetupe ka hake e numera ha lautolu kua kai e falaoa mo e inu e uaina he Fakamanatuaga? To tali ai he vala tala e tau hūhū nei.

3. Ko e ha kua nakai maeke ia tautolu ke iloa tonu a lautolu ka fakalataha ke he 144,000?

³ Kua lata kia e tau mamoe kehe ke iloa e tau higoa ha lautolu oti kua fakauku ne ha ha agaia he lalolagi he vahā nei? Nakai. Ko e ha? Ha kua nakai maeke ha tagata ke iloa mooli to moua e lautolu nei e palepale ha lautolu. ^[1] (Kikite tala he matahiku.) Pete kua uiina he Atua a lautolu ke o hake ke he lagi, to moua e lautolu e palepale kaeke ke fakatumau e mahani fakamooli ha lautolu. Iloa e Satani e mena nei, ti fakaaoga e ia e “tau perofeta pikopiko” ke lali ke “fakahehe” a lautolu. (Mataio 24:24) Nakai iloa tonu he tau Kerisiano fakauku to moua e lautolu e palepale ha lautolu ato fakamooli ai e Iehova ki a lautolu kua kitia tonu e ia e mahani fakamooli ha lautolu. Foaki e Iehova e taliaaga, po ke fakamauaga fakahiku nei to mamate a lautolu po ke to kamata e “matematekelea lahi.”—Fakakiteaga 2:10; 7:3, 14.

4. Ka nakai maeke ke iloa e tau higoa oti ha lautolu ne fakauku he lalolagi he vahā nei, maeke fēfē a tautolu ke “o” mo lautolu?

⁴ Ka nakai maeke ke iloa e tau higoa oti ha lautolu ne fakauku he lalolagi he vahā nei, maeke fēfē he tau mamoe kehe ke “o” mo lautolu? Pehē e Tohi Tapu ko e “tau tagata tokohogofulu” to “toto atu ai e lautolu e kala tapulu he tagata Iuta mo e pehe atu, To o a [m]autolu mo mutolu; ha kua logona e mautolu ha ha ia mutolu e Atua.” Kakano e mena nei ko e tagata Iuta po ko “mutolu” kua hukui ai he matakau katoa ha lautolu ne fakauku. Iloa he tau mamoe kehe e mena nei, ti fekafekau a lautolu ki a Iehova fakalataha mo e matakau ia. Nakai lata a lautolu ke iloa e tau higoa he tau tagata takitaha he matakau ia mo e muitua ki a lautolu takitokotaha. Ko Iesu e Takitaki ha tautolu, ti tala mai e Tohi Tapu ki a tautolu kua lata ia tautolu ke muitua ni ki a ia.—Mataio 23:10.

5. Ko e heigoa e hatakiaga kua lata ia lautolu ne fakauku ke manamanatu fakahokulo ki ai, ti ko e ha?

⁵ Kua lata ia lautolu ne fakauku ke manamanatu fakahokulo ke he hatakiaga ne moua he 1 Korinito 11:27-29. (Totou.) Liga maeke fēfē a ia ne fakauku ke kai e falaoa mo e inu e uaina ka e “nakai lata” he Fakamanatuaga? Ka nakai tumau e fakafetuiaga mitaki haana mo Iehova ti nakai mahani fakamooli ki a Ia,  ti ka kai he tagata ia e falaoa mo e inu e uaina, kua nakai fakalilifu a ia. (Heperu 6:4-6; 10:26-29) Fakamanatu he hatakiaga malolō nei ki a lautolu ne fakauku kua lata a lautolu ke fakamooli tumau ka manako a lautolu ke moua e “palepale ne ui mai ai e Atua mai luga . . . ha ia Keriso Iesu.”—Filipi 3:13-16.

6. Lata ke fēfē e logonaaga he tau Kerisiano fakauku hagaao ki a lautolu?

⁶ Ne tala age a Paulo ke he tau Kerisiano fakauku: “Ko au kua lili ha ko e Iki, kua ole atu e au kia mutolu ke mahani a mutolu ke lata mo e uiaga kua uiina ai a mutolu.” Lata ke taute fēfē e lautolu e mena nei? Ne fakamaama e Paulo: “Ke he loto fakatokolalo ni mo e holoilalo, mo e fakamanavalahi kia fakauka a mutolu ko e taha ke he taha mo e fakaalofa, Kia lalilali atu a mutolu ke toto mau e loto fakalataha ha he Agaga ke he pipiaga he mafola.” (Efeso 4:1-3) Lagomatai he agaaga tapu ha Iehova e tau fekafekau haana ke loto fakatokolalo ka e nakai fakatokoluga. (Kolose 3:12) Ti nakai manamanatu a lautolu ne fakauku kua mua hake a lautolu ke he falu. Iloa e lautolu kua nakai foaki noa ni e Iehova e lahi he agaaga tapu ki a lautolu kua fakauku ka e nakai pihia ke he falu fekafekau haana. Ti nakai logona hifo e lautolu kua maeke ia lautolu ke hokulo atu e maama he tau kupu mooli he Tohi Tapu ke he falu tagata foki. To nakai tala age foki e lautolu ke he ha tagata kua fakauku tuai a lautolu mo e kua lata a lautolu ke kamata ke kai e falaoa mo e inu e uaina he Fakamanatuaga. Ka e loto fakatokolalo a lautolu mo e iloa ko Iehova hokoia ka uiina e tau tagata ke o hake ke he lagi.

7, 8. Ko e heigoa ne nakai amanaki e tau Kerisiano ki ai, ti ko e ha?

⁷ Pete kua logona hifo e lautolu ne fakauku ko e lilifu ke uiina ke o hake ke he lagi, ne nakai amanaki a lautolu ke he falu ke taute a lautolu he puhala pauaki. (Efeso 1:18, 19; totou Filipi 2:2, 3.) Iloa foki e lautolu he mogo ne fakauku e Iehova a lautolu, ne nakai fakailoa ai e ia ke he ha tagata. Ti nakai ofo e tagata ne fakauku ka nakai talitonu mogoia he falu kua fakauku a ia. Mailoga e ia kua talahau he Tohi Tapu ki a tautolu ke nakai mafiti ke talia e taha tagata kua pehē kua foaki he Atua ki a ia e matagahua uho. (Fakakiteaga 2:2) Ha kua nakai amanaki e tagata ne fakauku ke he falu ke hagaaki lahi mahaki ki a ia, to nakai tala age e ia ke he falu ne feleveia laia e ia kua fakauku a ia. Liga nakai tala age e ia e mena nei ke he ha tagata. To nakai palau foki a ia ke he tau mena homo ue atu ka taute e ia he lagi.—1 Korinito 1:28, 29; totou 1 Korinito 4:6-8.

⁸ Nakai logona hifo he tau Kerisiano fakauku kua lata ia lautolu ke fai magaaho ni mo e falu ne fakauku, ke tuga ko lautolu ko e tau tagata he matakau pauaki. Nakai lali a lautolu ke kumi falu ne fakauku ke maeke a lautolu ke tutala hagaao ke he fakaukuaga po ke feleveia he tau matakau ke fakaako e Tohi Tapu. (Kalatia 1:15-17) To nakai kaufakalataha e fakapotopotoaga kaeke ke taute e lautolu ne fakauku e mena nei. Ti totoko atu a lautolu ke he agaaga tapu ne lagomatai e tau tagata he Atua ke moua e mafola mo e kaufakalataha.—Totou Roma 16:17, 18.

9. Ko e ha kua lata ia mutolu ke fakaeneene ke he puhala kua fehagai a mutolu ki a lautolu kua kai e falaoa mo e inu e uaina he Fakamanatuaga? (Kikite puha “ ‘Nakai Mahani Fuafuakelea’ e Fakaalofa.”)

⁹ Lata ke fehagai fēfē a mutolu ke he tau matakainaga fakauku? Tala age a Iesu ke he tau tutaki haana: “Ko mutolu oti, ko e matakainaga  a mutolu.” Matutaki atu a ia: “Ko ia ne fakatokoluga e ia a ia, to fakatokolalo a ia; ka ko ia ne fakatokolalo e ia a ia, to fakamatalahi a ia.” (Mataio 23:8-12) Ti kua nakai hako ke nava lahi mahaki e tagata, pete ko e matakainaga fakauku he Keriso a ia. He tutala e Tohi Tapu hagaao ke he tau motua, ne fakamalolō ki a tautolu ke fifitaki e tua ha lautolu, ka e nakai talahau ai ki a tautolu kua maeke ia tautolu ke eke ha tagata mo takitaki ha tautolu. (Heperu 13:7) Mooli kua talahau he Tohi Tapu ko e falu ne “lata mo e lilifu kua lafi ua.” Kakano ha kua “pule fakamitaki” mo e “gahua ke he kupu katoa mo e fakaako atu” a lautolu, nakai ha kua fakauku a lautolu. (1 Timoteo 5:17) Ka fakakite e tautolu e fakahekeaga mo e hagaaki lahi mahaki ki a lautolu ne fakauku, to fakafuafua kelea e tautolu a lautolu. Po ke mua atu e kelea, maeke a tautolu ke fakatupu a lautolu ke fakaikaluga. (Roma 12:3) Nakai fai ia tautolu ne manako ke taute ha mena ne liga fakatupu taha he tau matakainaga fakauku he Keriso ke taute ha hehē kelea lahi pihia!—Luka 17:2.

10. Maeke fēfē a mutolu ke fakakite kua fakalilifu e mutolu e tau Kerisiano fakauku?

¹⁰ Maeke fēfē a tautolu ke fakakite kua fakalilifu e tautolu a lautolu kua fakauku e Iehova? To nakai hūhū a tautolu ki a lautolu ke he puhala ne fakauku a lautolu. Ko e mena fakatagata anei, ti nakai ha ha ia tautolu e tonuhia ke iloa. (1 Tesalonia 4:11; 2 Tesalonia 3:11) Ti nakai lata ia tautolu ke manatu kua fakauku foki ha lautolu a taane po ke hoana, ha lautolu a tau matua, po ke falu tagata he magafaoa. Nakai moua he tagata e amaamanakiaga haana mai he magafaoa haana. (1 Tesalonia 2:12) Kalo kehe foki a tautolu he hūhū e tau hūhū ka fakamamahi e falu. Ma e fakatai, to nakai hūhū e tautolu ke he hoana he matakainaga taane fakauku e logonaaga haana hagaao ke he moui tukulagi he lalolagi ne kua nakai fakalataha mo e taane haana. Mole ia, maeke a tautolu ke iloa tonu, he lalolagi foou, to “fakamakona [e Iehova] e manako he tau mena momoui oti.”—Salamo 145:16.

11. Puipui fēfē e tautolu a tautolu kaeke ke kalo kehe a tautolu he ‘nava ke he tau tagata’?

¹¹ Ka nakai fehagai a tautolu mo lautolu ne fakauku ke mua atu e aoga ke he falu, kua puipui foki e tautolu a tautolu. Fēfē? Talahau he Tohi Tapu ki a tautolu liga to ha ha ai e “tau matakainaga pikopiko” he fakapotopotoaga ne liga talahau foki na fakauku a lautolu. (Kalatia 2:4, 5; 1 Ioane 2:19) Falu ia lautolu ne fakauku foki kua liga nakai tumau e mahani fakamooli. (Mataio 25:10-12; 2 Peteru 2:20, 21) Kaeke ke kalo kehe a tautolu he ‘nava ke he tau tagata,’ to nakai muitua e tautolu e falu, pihia foki a lautolu ne fakauku po ke talahaua po ko lautolu ne kua leva e fekafekau ki a Iehova. Ka nakai mahani fakamooli mogoia a lautolu po ke toka e fakapotopotoaga, to nakai galo e tua ha tautolu ki a Iehova po ke oti e fekafekauaga ki a Ia.—Iuta 16.

12, 13. Ko e ha kua nakai lata a tautolu ke tupetupe ke he numera ha lautolu kua kai e falaoa mo e inu e uaina he Fakamanatuaga?

¹² Ke he loga e tau tau, ko e numera ha lautolu ne kai e falaoa mo e inu e uaina he Fakamanatuaga ne fakatumau ke tote hifo. Ka ko e tau mogo e kua mole, kua hake fakahaga e numera ia he tau tau takitaha. Lata kia a tautolu ke tupetupe ke he mena nei? Nakai. O mai la ke kitia ko e ha ne nakai lata ai.

 ¹³ ‘Kua fioia e Iehova hana tau tagata.’ (2 Timoteo 2:19) Nakai tuga a Iehova, ne totou he tau matakainaga taane e numera he tau tagata ne kai e falaoa mo e inu e uaina he Fakamanatuaga ne nakai iloa tonu ko hai mooli ne fakauku. Ti kua putoia e numera ha lautolu ne manatu kua fakauku a lautolu ka e nakai pihia. Ma e fakatai, falu ne fa kai e falaoa mo e inu e uaina ne oti he mogo fakamui. Falu ne liga lekua e tau manamanatuaga po ke tau logonaaga ti talitonu to pule a lautolu mo Keriso he lagi. Maaliali ai, nakai iloa mooli e tautolu ko e tokofiha ne toe ia lautolu ne fakauku he lalolagi.

14. Ko e heigoa ne talahau he Tohi Tapu hagaao ke he numera ha lautolu ne fakauku ka ha ha he lalolagi he mogo ka kamata e matematekelea lahi?

¹⁴ To ha ha ai a lautolu ne fakauku he tau faahi loga he lalolagi ka hau a Iesu ke uta a lautolu ke he lagi. Talahau he Tohi Tapu “to fakafano atu foki e [Iesu] hana tau agelu mo e leo lahi he pu, ti fakapotopoto foki e lautolu a lautolu kua fifili e ia mai he tau matamatagi ne fa, ke kamata mai he taha patu lagi, kia hoko ke he taha patu lagi.” (Mataio 24:31) Fakakite foki he Tohi Tapu he tau aho fakamui, to tote e numera ha lautolu ne fakauku ne toe he lalolagi. (Fakakiteaga 12:17) Ka e nakai talahau ko e tokofiha a lautolu ka toe he mogo ka kamata e matematekelea lahi.

15, 16. Ko e heigoa kua lata ia tautolu ke maama hagaao ke he 144,000 ne fifili e Iehova?

¹⁵ To fifili e Iehova e magaaho ka kotofa e ia a lautolu ne fakauku. (Roma 8:28-30) Kamata a Iehova ke fifili a lautolu ne fakauku he mole e liu tu mai ha Iesu. Tuga he senetenari fakamua, ne fakauku e tau Kerisiano  mooli oti. Teau e tau tau he mole e mena ia, laulahi ia lautolu ne talahau ko e tau Kerisiano a lautolu ne nakai muitua mooli ke he Keriso. Pete ni ke he tau tau ia, ne tokogahoa a lautolu ne fakauku e Iehova ko e tau Kerisiano mooli. Kua tuga e tau saito a lautolu ne talahau e Iesu to tutupu fakalataha mo e tau titania. (Mataio 13:24-30) He tau aho fakamui, ne matutaki a Iehova ke fifili e tau tagata ke eke mo vala he 144,000. ^[2] (Kikite tala he matahiku.) Ti ka manako e Atua ke fifili falu ia lautolu nei ato hoko e fakaotiaga, mooli to nakai fakauaua a tautolu kua taute e ia e mena hako. (Isaia 45:9; Tanielu 4:35; totou Roma 9:11, 16.) ^[3] (Kikite tala he matahiku.) Lata a tautolu ke fakaeneene ke nakai tali tuga e tau tagata gahua ne loma ke he puhala ne fehagai e iki ha lautolu mo lautolu ne kamata ke gahua he tulā fakahiku.—Totou Mataio 20:8-15.

¹⁶ Nakai ko lautolu oti ne amaamanaki ke momoui he lagi ko e vala he “fekafekau fakamoli mo e loto matala.” (Mataio 24:45-47) Tuga ni he senetenari fakamua, kua fakaaoga e Iehova mo Iesu he vahā nei e tau tagata tokogahoa ke fagai, po ke fakaako e tokologa. Tokogahoa ni e tau Kerisiano fakauku he senetenari fakamua ne fakaaoga ke tohia e Tau Tohiaga Tapu Heleni Kerisiano. He vahā nei, tokogahoa ni e Kerisiano fakauku ne moua e matagahua ke foaki e “tau mena kai ke he tau magaaho” ke he tau tagata he Atua.

17. Ko e heigoa kua fakaako e mutolu mai he vala tala nei?

¹⁷ Ko e heigoa ha tautolu kua fakaako mai he vala tala nei? Fifili a Iehova ke foaki e moui tukulagi ke he lalolagi ke he laulahi he tau tagata haana mo e moui he lagi ki a lautolu ka pule mo Iesu. Palepale e Iehova e tau fekafekau oti haana, ko e “tagata Iuta” mo e “tau tagata tokohogofulu,” ti manako a ia ki a lautolu ke omaoma ke he tau matafakatufono ia mo e tumau e mahani fakamooli. Kua lata ia lautolu oti ke tumau e mahani fakatokolalo. Lata oti ke fekafekau auloa ki a ia mo e kaufakalataha. Ti igatia oti a tautolu mo e gahua ke tumau e mafola he fakapotopotoaga. He tata lahi atu a tautolu ke he fakaotiaga, kia eketaha a tautolu ke fekafekau ki a Iehova mo e muitua ke he Keriso ko e fuifui mamoe ne taha.