1. Tuga e Patuiki ko Tavita, liga ko e heigoa e hūhū he falu ia tautolu?

KUA manako oti a tautolu ke nonofo fakatekiteki, po ke fakatotoka mo e mafola e moui. Nakai fai tagata ne manako ke fakaatukehe. Ka e falu magaaho kua liga taufetului a tautolu mo e tau fakaatukehe. Kakano haia ne liga hūhū he falu fekafekau ha Iehova e hūhū taha ia ne hūhū he Patuiki ko Tavita ki a Iehova: “To fifili e au mo e mānu ke he hoku loto ke he tau aho oti ato a fe?”​—Sala. 13:2.

2. Ko e heigoa ka fakatutala a tautolu ki ai he vala tala nei?

² Pete kua nakai tokanoa katoatoa a tautolu mai he fakaatukehe, maeke a tautolu ke tautaofi fakalahi e tau logonaaga ia. He vala tala nei, to fakatutala fakamua a tautolu ke he falu mena ne liga fakatupu a tautolu ke fakaatukehe. Mo e to fakatutala a tautolu ke he ono e puhala aoga ka fakatumau a tautolu ke fakatotoka he fehagai mo e tau lekua ha tautolu.

3. Ko e heigoa e tau mena ne liga fakatupetupe a tautolu, ti kalo kehe fēfē a tautolu he tau mena ia?

³ Liga tote po ke nakai maeke a tautolu ke tautaofi e falu mena ka fakatupu a tautolu ke fakaatukehe. Ma e fakatai, nakai maeke a tautolu ke taofi e holo hake he tauuka he tau mena kai, tau mena tui, mo e tau mena ke nonofo ai he tau tau takitaha; po ke nakai maeke a tautolu ke tautaofi e lali tumau he tau tagata gahua po ke tau kapitiga aoga ke kamatamata a tautolu ke nakai mahani fakamooli po ke taute e mahani feuaki. Ti nakai maeke a tautolu ke taofi e matahavala ne tutupu  he tau katofia kaina ha tautolu. Fehagai a tautolu mo e tau lekua nei ha kua nonofo a tautolu he lalolagi ne laulahi he tau tagata kua nakai manamanatu ke he tau fakaakoaga he Tohi Tapu. Ko Satani ko e atua he lalolagi nei kua iloa to fai tagata ka fakaatā e “fakaatukehe ke he tau mena he lalolagi nai” ke taofi a lautolu ke fekafekau ki a Iehova. (Mata. 13:22; 1 Ioa. 5:19) Ko e mena ia, kua puke lahi e lalolagi he tau tuaga tupetupe!

4. Liga tali fēfē a tautolu ke he tau lekua lalahi?

⁴ Maeke a tautolu ke molea e tupetupe ke he tau lekua ti manamanatu hokoia ni ke he fakaatukehe. Tuga anei, liga tupetupe a tautolu to nakai lahi e tupe ke fakatau aki e tau mena ke leveki e tau momoui po ke to gagao a tautolu ti nakai maeke ke gahua po ke oti mo e gahua. Liga tupetupe foki a tautolu to nakai mahani fakamooli ka kamatamata ke moumou e matafakatufono he Atua. To nakai leva ti fakaohooho e Satani a lautolu ne pule a ia ki ai ke totoko ke he tau tagata he Atua, ti liga tupetupe a tautolu to fehagai fēfē a tautolu ke he totokoaga ia. Liga manamanatu a tautolu, ‘To hepe kia ke logona hifo e au e tupetupe ke he tau lekua pihia?’

5. Ko e heigoa e kakano ha Iesu he pehē a ia: “Aua neke fakaatukehe a mutolu”?

⁵ Iloa e tautolu na tala age a Iesu ke he tau tutaki haana: “Aua neke fakaatukehe a mutolu.” (Mata. 6:25) Kakano kia kua amanaki a ia ki a tautolu ke ua fakaatukehe ke he ha mena? Nakai! Ka e fai he tau fekafekau fakamooli ha Iehova he tau mogo kua mole ne taufetului mo e fakaatukehe ka e nakai galo e lautolu e taliaaga ha Iehova. * (1 Patu. 19:4; Sala. 6:3) Kua fakamafana e Iesu a tautolu. Nakai manako a ia ke fakaatukehe lahi a tautolu ke he tau mena he mouiaga nei ke fakatauhele e fekafekauaga ha tautolu ke he Atua. Ko e heigoa mogoia e tau puhala ka tautaofi e tau logonaaga fakaatukehe ha tautolu?​—Kikite e puha “ Puhala ke Taute Ai.”

6. Ia Filipi 4:6, 7, ko e heigoa ka lagomatai a tautolu ke logona hifo e mafola ke he tau fakaatukehe ha tautolu?

⁶ (1) Liogi tumau. Ko e tau Kerisiano ne pehia e logonaaga ka moua e totokaaga ka kumi atu ki a Iehova he liogi fakamakamaka. (1 Pete. 5:7) He tali ke he tau liogi haau, to moua e koe e “monuina [mafola] foki mai he Atua kua mua ue atu ke he tau mena oti [he tau tagata] kua manamanatu ki ai.” (Totou Filipi 4:6, 7.) To foaki e Iehova ki a tautolu e mafola ke he tau manatu fakaatukehe ha tautolu puhala he agaaga tapu malolō haana.​—Kala. 5:22.

7. Ko e heigoa kua lata ke tokaloto e tautolu ka liogi ke he Atua?

⁷ Ka liogi ki a Iehova, hafagi e loto haau ki a ia. Talahau fakatonu e tau manatu haau. Tala age ki a ia e lekua, ti fakamaama ki a ia e logonaaga haau ke he lekua. Ka fai tali, ole ki a ia ma e iloilo ke kumi ai, mo e malolō ke fakagahua ai. Ka nakai moua e koe e tali ke he lekua haau, ole ki a Iehova ke lagomatai a koe ke ua molea e tupetupe. Ka tutala fakatonu a koe he tau liogi haau, to maeke a koe ke kitia mitaki e tali ha Iehova. Ka nakai moua mafiti e tali he mole e liogi haau, ua fakalolelole. Manako a Iehova ki a koe ke tutala fakatonu mo e fakatumau ke liogi.​—Luka 11:8-10.

8. Ko e heigoa kua lata ke putoia he tau liogi ha tautolu?

⁸ He tuku atu haau a fakaatukehe ki a Iehova he liogi, kia putoia foki e tau kupu fakaaue. Kua mitaki ma tautolu ke manamanatu  ke he tau monuina oti kua moua e tautolu, pete ka loga e lekua ha tautolu. Ka ko e heigoa haau kua lata ke taute ka nakai moua e koe e tau kupu hako ke fakakite e tau logonaaga malolō haau? Manatu kua tali e Iehova e tau liogi ke he tau kupu mukamuka tuga e ‘Lagomatai mai fakamolemole!’​—2 Nofo. 18:31; Roma 8:26.

9. Moua fēfē e haohao mitaki mooli?

⁹ (2) Falanaki ke he iloilo ha Iehova ka e nakai ke he haau. He vahā he perofeta ko Isaia, matakutaku e tau tagata i Iuta ha kua totoko he tau Asuria. Ne nakai manako e tau tagata Iuta ke fakamatematekelea he tau Asuria ti ole lagomatai a lautolu ke he tau Aikupito. (Isaia 30:1, 2) Hataki e Iehova a lautolu ko e puhala liuliu ha lautolu to fakahiku ke he matematekelea. (Isaia 30:7, 12, 13) Tala age a Iehova ke he tau tagata he puhala ia Isaia to moua e lautolu e haohao mitaki mooli. Pehē a ia: “Ko e nonofo fakatekiteki mo e tua [ki a Iehova] ko e ha mutolu a malolo haia.”​—Isaia 30:15e.

10. Ko e heigoa falu tuaga ka fakakite e tautolu e tua ki a Iehova?

¹⁰ Liga fakakite fēfē e tautolu e tua ki a Iehova? Manamanatu ke he falu fakatai. Liga foaki ki a koe e gahua totogi mitaki ka lahi e magaaho ke gahua mo e to fakatauhele e fakaholoaga fakaagaaga haau. Po ke liga fai tagata he gahuaaga ne fakakite e logonaaga fakavihi ki a koe ka e nakai papatiso a ia ke he Atua. Po ke fakavihia he taha he magafaoa a koe: “Ko au po ke Atua haau.” He tau tuaga takitaha nei, to uka e fifiliaga haau ke taute ka e to foaki e Iehova ki a koe e takitakiaga kua lata mo e tau tuaga takitaha nei. (Mata. 6:33; 10:37; 1 Kori. 7:39) Ko e hūhū, To tua nakai a koe ki a Iehova mo e omaoma ke he takitakiaga haana?

11. Ko e tau tala fe he Tohi Tapu ka fakaako e tautolu ke tumau e mafola ka fehagai mo e totoko?

¹¹ (3) Fakaako mai he tau fakafifitakiaga mitaki mo e kelea. Loga e tala he Tohi Tapu ne fakakite e aoga lahi ke tumau e fakatotoka mo e tua ki a Iehova. He fakaako a koe ke he tau tala nei, manamanatu ke he mena ne lagomatai e tau fekafekau he Atua ke fakatumau e fakatotoka ka fehagai mo e totoko. Ma e fakatai, he poaki he hopoaga tokoluga Iutaia ke nakai fakamatala e tau aposetolo, ne nakai matakutaku a lautolu. Ka e fakapuloa fakamalolō a lautolu: “Kua lata ni ke mua e omaoma ke he Atua ke he omaoma ke he tau tagata.” (Gahua 5:29) He mole foki e fahi he tau aposetolo, ne nakai hopoate a lautolu. Ko e ha? Ha kua iloa e lautolu kua lalago e Iehova a lautolu. Fiafia a ia ki a lautolu. Ti fakatumau a lautolu ke fakamatala e tala mitaki. (Gahua 5:40-42) Pihia foki he mogo ne fehagai a Setefano mo e mate, ne fakatumau a ia ke mafola mo e totoka ti “tuga ne fofoga he agelu” e mata haana. (Gahua 6:12-15) Ko e ha? Ha kua mauokafua a ia ke he taliaaga ha Iehova.

12. Ia 1 Peteru 3:14 mo e 4:14, ko e ha kua fiafia a tautolu ka favale mai ki a tautolu?

¹² Maaliali e fakamooliaga he tau aposetolo kua lalago e Iehova a lautolu. Kua foaki e ia ki a lautolu e malolō ke taute e tau mana. (Gahua 5:12-16; 6:8) Ka e nakai pihia a tautolu he vahā nei. Pete ia, kua foaki fakaalofa e Iehova he Kupu haana ki a tautolu ka matematekelea a tautolu ha ko e mahani tututonu, to fiafia a ia ti fakalataha e agaaga haana mo tautolu. (Totou 1 Peteru 3:14; 4:14.) Ti nakai lata a tautolu ke tupetupe ke he mena ka taute e tautolu ka favale mai he mogo i mua. Ka e lata a tautolu ke hagaaki ke he mena kua lata a tautolu ke taute mogonei ke atihake e mauokafua ke he lotomatala ha Iehova ke  fakatumau mo e fakahao a tautolu. Tuga ni ne taute he tau tutaki fakamua ia, lata a tautolu ke tua ke he maveheaga ha Iesu: “To ātu e au e kupu ma mutolu mo e pulotu, nakai fai tagata fetoko mai kia mutolu, ke maeke ia ia ke tali mai, po ke totoko mai kia mutolu.” Ha ha ia tautolu e maveheaga: “Ko e ha mutolu a fakauka, kia moua ai ha mutolu a moui.” (Luka 21:12-19) Ti ua nimo kua toka mau e Iehova he manamanatuaga haana e tau vala tala ikiiki hagaao ke he tau fekafekau haana kua mamate fakamooli ki a ia. Ha ko e iloaaga haana, to fakaliu tu mai e ia a lautolu.

13. Aoga fēfē a tautolu mai he manamanatu ke he tau mena ne tutupu ki a lautolu ne kaumahala ke tumau e fakatotoka mo e tua ki a Iehova?

¹³ Fakaako foki a tautolu mai he tau mena tutupu ki a lautolu ne kaumahala ke tumau e fakatotoka mo e tua ki a Iehova. He fakaako ke he tau fakafifitakiaga kelea ia ka lagomatai a tautolu ke kalo kehe he taute e tau hehē pihia ne taute e lautolu. Tuga anei, he kamataaga he pule he Patuiki ko Asa i Iuta, na falanaki a ia ki a Iehova he fehagai mo e matakau tau lahi ti fakamonuina e Iehova a ia he foaki e kautū. (2 Nofo. 14:9-12) Ka ko e mogo fakamui, he totoko he matakau tau tote he Patuiki ko Paasa ha Isaraela a ia, ne totogi e Asa e matakau tau Suria ke lagomatai ka e nakai kumi atu ki a Iehova ke moui, ke tuga he taute e ia he mogo fakamua. (2 Nofo. 16:1-3) Tata ke he fakaotiaga he moui haana, ne gagao lahi mahaki a ia ti nakai falanaki ki a Iehova ke lagomatai a ia.​—2 Nofo. 16:12.

14. Ko e heigoa ka fakaako e tautolu mai he tau hehē ha Asa?

¹⁴ He kamataaga, kumi atu a Asa ki a Iehova ka fehagai mo e tau lekua. Ka e he mogo fakamui, kaumahala a ia ke kumi atu ke he Atua ma e lagomatai he manako ke fakamafola ni e ia e tau lekua haana. He onoono teao, tuga na mitaki e pulega ha Asa he kumi lagomatai ke he tau Suria ke totoko ke he tau Isaraela. Ka e nakai leva e kautū haana. Tala age e Iehova ki a ia puhala he perofeta: “Kua falanaki a koe ke he patuiki a Suria, ka e nakai falanaki a koe kia Iehova hau a Atua, ko e mena ia kua hao ai e kau he patuiki a Suria he lima hau.” (2 Nofo. 16:7) Lata a tautolu ke fakaeneene ke ua manamanatu kua maeke a tautolu ke fakamafola e tau lekua ha tautolu ka e nakai ole ki a Iehova ma e takitakiaga he Kupu haana. Pete ka fehagai a tautolu mo e fifiliaga mafiti, lata a tautolu ke fakatotoka he falanaki ki a Iehova, mo e to lagomatai e ia a tautolu ke kautū.

15. Ko e heigoa ka taute e tautolu ka totou e Tohi Tapu?

¹⁵ (4) Ako manatu e tau kupu Tohi Tapu. Ka moua e koe e tau kupu Tohi Tapu kua fakakite e aoga ke tumau e fakatotoka mo e tua ki a Iehova, lali ke ako manatu e falu matapatu kupu Tohi Tapu. Liga to lagomatai ai ki a koe ke totou fakaleolahi po ke tohi hifo ti totou tumau ki ai. Poaki ki a Iosua ke totou tumau e Fakatufono ke maeke ke taute e tau fifiliaga kua hako. Ko e tau fakamanatuaga nei to lagomatai foki a ia ke ua matakutaku ka e loto malolō ke lata mo e tuaga ni haana. (Iosua 1:8, 9) Loga e talahauaga he Kupu he Atua ka foaki ki a koe e mafola he manamanatuaga mo e loto he tau tuaga ka takitaki ke he fakaatukehe po ke matakutaku.​—Sala. 27:1-3; Fakatai 3:25, 26.

16. Fakaaoga fēfē e Iehova e fakapotopotoaga ke lagomatai a tautolu ke tumau e fakatotoka mo e tua ki a Ia?

¹⁶ (5) Lafi mo e tau tagata he Atua. Fakaaoga e Iehova e tau matakainaga ha tautolu ke lagomatai a tautolu ke tumau e fakatotoka mo e tua ki a Ia. He tau feleveiaaga kua aoga ki a tautolu e tau fakaakoaga mai he tau lauga, tau tali, mo e tutala mafanatia mo e tau matakainaga  ha tautolu. (Hepe. 10:24, 25) Mafanatia lahi foki a tautolu ka tala age e tau logonaaga ha tautolu ke he tau kapitiga tata he fakapotopotoaga. “Ko e kupu mitaki” mai he kapitiga ka lagomatai a tautolu ke fakatote hifo e tupetupe.​—Fakatai 12:25.

17. Ia Heperu 6:19, foaki fēfē he amaamanakiaga ke he Kautu e mauokafua ki a tautolu pete e tau tuaga lekua?

¹⁷ (6) Tumau ke fakamalolō e amaamanakiaga haau. Ko e ha tautolu a amaamanakiaga ke he Kautu kua “tuga ne taula he agaga [moui],” kua foaki ki a tautolu e mauokafua pete e tau tuaga lekua po ke tau manatu fakaatukehe. (Totou Heperu 6:19.) Manamanatu fakahokulo ke he maveheaga ha Iehova ke he vahā i mua ka galo tukulagi e tau manatu tupetupe ha tautolu. (Isaia 65:17) Manamanatu ko koe he lalolagi foou ne mafola kua nakai ha ha i ai e tau tuaga tupetupe. (Mika 4:4) To fakamalolō foki e amaamanakiaga haau he tala age ai ke he falu. Eketaha fakalahi ke he gahua fakamatala mo e taute tutaki. Ka pihia, to maeke a koe ke “mauokafua ai e amaamanaki ato hohoko ke he fakahikuaga.”​—Hepe. 6:11.

18. Ko e heigoa e tau lekua kua amanaki a tautolu he vahā i mua, ti ko e heigoa ha tautolu ka taute hagaao ki ai?

¹⁸ He tata mai e fakaotiaga ke he fakatokaaga nei, to loga lahi e lekua ka fakatupu e tau manatu fakaatukehe. Ko e ha tautolu a lauga he tau ma e 2021 ka lagomatai a tautolu ke fehagai mo e tau lekua ia, mo e fakatumau ke fakatotoka he nakai ke he malolō ni ha tautolu, ka ko e tua ki a Iehova. He tau katoa nei, kia fakakite e tautolu ke he tau gahua kua tua a tautolu ke he maveheaga ha Iehova: “Ko e nonofo fakatekiteki mo e tua ko e ha mutolu a malolo haia.”​—Isaia 30:15.