1, 2. Ko e ha kua manamanatu e Atua ki a Tanielu “ko e tagata kua ofania lahi,” ti maeke fēfē a tautolu ke omaoma tuga a Tanielu?

KO E magaaho ne uta e tau Iutaia ki Papelonia, ne o atu a lautolu ke he maaga ne puke he tau tupua tā mo e tau tagata ne tapuaki ke he tau agaaga kelea. Ka ko e tau Iutaia fakamooli tuga a Tanielu mo e tau kapitiga tokotolu haana ne fakaheu ke fakahakohako he tau tagata ha Papelonia. (Tanielu 1:6, 8, 12; 3:16-18) Ne talia e Tanielu mo e tau kapitiga haana ko Iehova ha lautolu a Eke Kapiniu Kelekele ti matutaki ke tapuaki ni ki a Ia. Pete he nofo a Tanielu he takatakaiaga kelea he laulahi he moui haana, ne tala age e agelu he Atua ko ia “ko e tagata kua ofania lahi.”​—Tanielu 10:11, 19.

² He vahā Tohi Tapu, ko e tagata eke kapiniu ne fakahakohako e kelekele ke fakafuafua ke he taha mena pauaki. Iloa he tau tagata tapuaki mooli mogonei ko Iehova e Pule he lagi mo e lalolagi katoatoa ti ha ha ia ia e pule ke fakahakohako e tau motu. (Totou Ieremia 18:6.) Ha ha foki he Atua e pule ke fakahakohako a tautolu takitokotaha. Ka e nakai peehi e Iehova ha tagata  ke hiki. Kua manako a ia ki a tautolu ke makai ke fakaatā a ia ke fakahakohako a tautolu. He vala tala nei, to fakaako e tautolu e puhala ka fakatumau a tautolu ke tuga e kelekele molū he tau lima he Atua. To fakatutala a tautolu ke he tau hūhū tolu nā: (1) Maeke fēfē a tautolu ke kalo kehe he taute e tau aga ne liga fakatupu a tautolu ke fakaheu e fakatonuaga he Atua mo e tuga e kelekele maō? (2) Maeke fēfē a tautolu ke feaki e tau mahani kua lagomatai a tautolu ke fakatumau e omaoma mo e tuga e kelekele molū? (3) Maeke fēfē he tau matua Kerisiano ke gahua mo e Atua ka fakahakohako e tau fanau ha lautolu?

3. Ko e heigoa e tau aga ka fakamaō e tau loto ha tautolu? Fakatai.

³ “Kia mua he leveki e koe e loto hāu ke he tau mena oti kua leveki ai; ha kua tupu mai ai e mahani,” talahau he Tau Fakatai 4:23. Ke tumau e tau loto ha tautolu neke maō, kua lata a tautolu ke kalo kehe he tau aga kelea tuga e fakaikaluga, agahala, mo e tote e tua. Ka nakai fakaeneene a tautolu, maeke he tau mena nei ke taute a tautolu ke nakai omaoma mo e totoko. (Tanielu 5:1, 20; Heperu 3:13, 18, 19) Ko e mena ia ne tupu ke he Patuiki ko Usia i Iuta. (Totou 2 Nofoaga he Tau Patuiki 26:3-5, 16-21.) Fakamua, ne omaoma mo e mitaki e fakafetuiaga ha Usia mo e Atua, ti foaki he Atua ki a ia e malolō. Ka ko e mogo ni ne “malolo a ia, ti fakatokoluga ai hana loto.” Ne fakatokoluga lahi a ia ti lali ke huhunu e tau mena manogi he faituga pete ko e tau ekepoa ni kua lata ke taute e mena ia. He mogo ne tala age e tau ekepoa ki a Usia kua hepe a ia, ne ita lahi a Usia! Ne fakatokolalo e Iehova e patuiki fakatokoluga ti moua a ia he lepela ato hoko a ia ke he mate.​—Tau Fakatai 16:18.

4, 5. Ko e heigoa ka tupu ka kaumahala a tautolu ke puipui mai he mahani fakatokoluga? Talahau e fakatai.

⁴ Ka nakai kalo kehe a tautolu he fakatokoluga, maeke a tautolu ke kamata ke manamanatu kua mitaki atu a tautolu ke he falu ti kamata ke fakaheu e fakatonuaga ne tuku mai he Tohi Tapu ki a tautolu. (Tau Fakatai 29:1; Roma 12:3) Ko e mena ia ne tupu ke he motua ko Jim. Ne nakai talia e ia e falu motua he fakapotopotoaga hagaao ke he taha tuaga. Pehē a Jim, “tala age au ke he tau matakainaga taane kua nakai fakaalofa a lautolu, ti toka e au e feleveiaaga.” Kavi ke he ono e mahina he mole, ne hiki a ia ke he taha fakapotopotoaga ka e nakai kotofa a ia ke eke mo motua. Ne ita lahi a Jim. Talitonu lahi a ia kua hako a ia ti oti e fekafekau haana ki a Iehova mo e nakai malolō fakaagaaga a ia ke hogofulu e tau. Talahau a ia kua mahani fakatokoluga a ia ti kamata a ia ke tukupau a Iehova ke he mena ne tupu. Ke he tau tau loga, ne ahiahi atu e tau matakainaga taane ki a ia mo e lali ke lagomatai a ia ka kua fakaheu e Jim e lagomatai ha lautolu.

⁵ Pehē a Jim, “nakai maeke au ke oti e onoonoaga kua tuga na hepe e falu.” Fakakite he fakataiaga haana ki a tautolu na maeke e mahani fakatokoluga ke fakatupu a tautolu ke papale e mahani hepe ha tautolu. Ka tupu e mena ia, kua nakai liu a tautolu ke eke mo kelekele molū. (Ieremia 17:9) Kua fakaita nakai he matakainaga a koe? Kua momoko nakai a koe ha kua galo e kotofaaga haau? Tali atu fēfē a koe? Fakaikaluga kia a koe, po ke mailoga e koe kua mua atu e taute e mafola mo e matakainaga haau mo e fakatumau e mahani fakamooli ki a Iehova?​—Totou Salamo 119:165; Kolose 3:13.

6. Ko e heigoa ka tupu kaeke ke taute e tautolu e agahala?

 ⁶ Ka matutaki e tagata ke agahala mo e fufū foki e mena ne taute e ia to liga uka ma haana ke talia e fakatonuaga faka-Atua. To maeke ai ke mukamuka lahi ke agahala. Pehē taha matakainaga taane to nakai leva ti nakai fakatupetupe he mahani kelea haana a ia. (Fakamatalaaga 8:11) Taha matakainaga taane ne fai magaaho he kitekite tumau e tau fakatino telefua ne talahau fakamui, kua “feaki e au e aga tuhituhi ke he tau motua.” Ne moumou he aga haana e fakafetuiaga haana mo Iehova. He iloa he falu e mena ne taute e ia, ne moua e ia e lagomatai mai he tau motua. Mooli kua nakai mitaki katoatoa oti a tautolu. Kaeke ke tuhituhi a tautolu ki a lautolu kua fakatonu a tautolu po ke tā lagatau a tautolu ka taute e mena hepe ka e nakai ole ke he Atua ke fakamagalo a tautolu mo e lagomatai a tautolu, to maō fakahaga e tau loto ha tautolu.

7, 8. (a) Maeke fēfē e tau Isaraela i tuai ke fakatātā e tuaga maō he tote e tua? (e) Ko e heigoa e fakaakoaga ma tautolu?

⁷ He magaaho ne fakatoka mai e Iehova e tau Isaraela mai i Aikupito, ne kitia e lautolu a ia ne taute e tau mana ofoofogia loga. Pete ia, he tata atu a lautolu ke he Motu he Maveheaga, ne maō fakahaga e tau loto ha lautolu. Ko e ha? Nakai tua a lautolu ke he Atua. He lata ke falanaki ki a Iehova, ne matakutaku mo e loma a lautolu ki a Mose. Manako foki a lautolu ke liliu ki Aikupito ko e matakavi ne fakatupa ai a lautolu! Ne hukia lahi a Iehova ti pehē: “To fakavihia mai he motu nai kia au ato a fe?” (Numera 14:1-4, 11; Salamo 78:40, 41) Kua mamate e tau Isaraela ia he tutakale ha kua fakamaō ha lautolu a tau loto ti tote e tua.

⁸ Kua tata lahi foki a tautolu mogonei ke he lalolagi foou, ti kua kamatamata e tua ha tautolu. Ti lata a tautolu ke kumikumi e tuaga he tua ha tautolu. Maeke fēfē a tautolu ke iloa tonu kua malolō ai? Maeke a tautolu ke kumikumi ke he tau kupu ha Iesu ia Mataio 6:33. Hūhū ki a koe: ‘Maeke nakai he tau foliaga mo e tau fifiliaga haaku ke fakakite kua talitonu mooli au ke he tau kupu ha Iesu? To tonoa kia e tau feleveiaaga po ke fekafekauaga he fonua haaku ke gahua ke loga e tau tupe? Ko e heigoa ka taute e au kaeke ke peehi mai e gahua haaku ke lahi e magaaho mo e malolō ka fakaaoga e au ki ai? To fakaatā nakai e au e lalolagi nei ke fakahakohako au mo e liga taofi foki e fekafekau haaku ki a Iehova?’

9. Ko e ha kua lata a tautolu ke kamatamata tumau po kua ha ha a tautolu ke he tua, ti maeke fēfē a tautolu ke taute e mena ia?

⁹ Ka nakai muitua a tautolu ke he mena ne talahau he Tohi Tapu hagaao ke he tau feoakiaga kelea, tuku ki tua, po ke fakafiafiaaga, to maō e tau loto ha tautolu. Ko e heigoa kua lata a koe ke taute kaeke ke kamata e mena nei ke tupu ki a koe? Lata mafiti a koe ke kumikumi hifo ke he tua haau! Pehē e Tohi Tapu: “Kia kamatamata e mutolu a mutolu, po kua ha ha i ai a mutolu ke he tua; kia kumikumi hifo a mutolu kia mutolu.” (2 Korinito 13:5) Kia mahani fakamooli ki a koe ni, ti fakaaoga tumau e Kupu he Atua ke fakahako e manamanatuaga haau.

10. Ko e heigoa ka lagomatai a tautolu ke tuga e kelekele molū he tau lima ha Iehova?

¹⁰ Ke lagomatai a tautolu ke fakatumau tuga e kelekele molū, ne foaki mai he Atua ki a tautolu haana a Kupu, fakapotopotoaga Kerisiano, mo e gahua he fonua. Ka totou e Tohi Tapu mo e manamanatu fakahokulo ki ai he tau aho takitaha, kua lagomatai a tautolu ke molū he tau lima ha Iehova ti fakaatā a ia ke fakahakohako a tautolu. Ne poaki a Iehova ke he tau patuiki ha Isaraela ke tohi e lagaki he Fakatufono he Atua mo e totou ai he tau aho takitaha. (Teutaronome 17:18, 19) Iloa he tau aposetolo ko e totou he tau Tohiaga Tapu mo e manamanatu fakahokulo ki ai kua aoga lahi ke he ha lautolu a fekafekauaga. Fakaaoga laga teau e lautolu e tau vala he tau Tohiaga Tapu Heperu he tau tohi ha lautolu, ti ko e mogo ne fakamatala a lautolu ke he tau tagata, ne fakamalolō e lautolu a lautolu ke fakaaoga foki e lautolu e tau Tohiaga Tapu. (Gahua 17:11) He puhala pihia, kua kitia foki e tautolu kua aoga ke totou e Kupu he Atua he tau aho takitaha mo e manamanatu fakahokulo ki ai. (1 Timoteo 4:15) Lagomatai he mena nei a tautolu ke fakatumau e mahani fakatokolalo, mo e to maeke a Iehova ke fakahakohako a tautolu.

11, 12. Maeke fēfē a Iehova ke fakaaoga e fakapotopotoaga Kerisiano ke fakahakohako a tautolu he felauaki mo e tau manako takitokotaha ha tautolu? Fakatai.

¹¹ Iloa e Iehova e tau manako ha tautolu he tau aho takitaha, ti fakaaoga e ia e fakapotopotoaga Kerisiano ke fakahakohako a tautolu. Ko Jim, ne talahau he kamataaga ne kamata ke hiki e aga haana he fakakite he motua e fiafia ki a ia. Pehē a Jim: “Nakai lagataha  e tukupau e ia au ha ko e tuaga haaku po ke tuhituhi ki a au. Ka kua fakatumau a ia ke mitaki mo e fakakite e manako mooli ke lagomatai.” He mole kavi ke tolu e mahina, ne uiina he motua a Jim ke he feleveiaaga. Pehē a Jim kua fakafeleveia fakamitaki he fakapotopotoaga a ia ti ko e fakaalofa ha lautolu ne lagomatai a ia ke hiki e manamanatuaga haana. Kamata a ia ke kitia nakai ko e mena aoga lahi e tau logonaaga haana. Ko e tau motua he fakapotopotoaga ha Jim mo e hoana haana ne fakamalolō ki a ia, ti fakahiku liu a ia fekafekau ki a Iehova. Aoga foki ki a Jim e totou he tau vala tala “Nakai Tuku Aki a Iehova” mo e “Fekafekau Fakamoli Kia Iehova” ne haia he Ko e Kolo Toko ia Tesemo 1, 1992.

¹² Nakai leva, ne liu a Jim eke mo motua. Tali mai ai ne lagomatai e ia e falu matakainaga ke fakamafola e tau lekua pihia mo e fakamalolō e tua ha lautolu. Pehē a ia na manatu a ia kua tata e fakafetuiaga haana mo Iehova ka e nakai pihia mooli! Ne tokihala a ia he fakaatā e ia e fakaikaluga ke fakatupu a ia ke hagaaki ke he tau hepehepe he falu tagata ka e nakai ke he tau mena ne mua e aoga.​—1 Korinito 10:12.

13. Maeke he gahua he fonua ke lagomatai a tautolu ke feaki e tau mahani fe, ti ko e heigoa e tau aoga?

¹³ Maeke foki he gahua he fonua ke fakahakohako a tautolu mo e lagomatai a tautolu ke eke mo tau tagata kua mitaki. Pihia fēfē? Ka fakamatala e tautolu e tala mitaki, kua lata ia tautolu ke fakakite e tau mahani tuga e fakatokolalo mo e tau vala kehekehe he fua he agaaga he Atua. (Kalatia 5:22, 23) Manamanatu ke he tau mahani mitaki ne lagomatai he gahua he fonua a koe ke feaki. Ka fifitaki e tautolu e Keriso, kua futiaki e tau tagata ke he ogo ha tautolu ti liga hiki e aga ha lautolu ki a tautolu. Ma e fakatai, tokoua e Fakamoli i Ausetalia ne lali ke fakamatala ke he fifine he kaina haana ka e ita lahi mo e hemu a ia ki a laua. Ka e fanogonogo fakalilifu e Tau Fakamoli ki a ia. Fakamui, ne tokihala e fifine ke he mahani haana ti tohia e tohi ke he la ofisa. Ne fakamolemole a ia ke he aga haana. Pehē a ia, “Ko e goagoa au ke tū i mua he tau tagata tokoua ne fakapuloa e Kupu he Atua mo e lali ke vega kehe a laua.” Mai he mena nei ne tupu, maeke a tautolu ke kitia e uho he mahani molū ka fakamatala. Ē, lagomatai he gahua he fonua ha tautolu e falu, ka e lagomatai foki a tautolu ke fakaholo ki mua e aga fakatagata ha tautolu.

14. Ko e heigoa kua lata he tau matua ke taute ka manako a lautolu ke lauia mitaki mooli he fakahakohako e tau tama ha lautolu?

¹⁴ Laulahi he tau tama ikiiki ne loto tokolalo mo e makai ke fakaako. (Mataio 18:1-4) Ti kua pulotu ma e tau matua ke lagomatai e tau tama ha lautolu ke fakaako e kupu mooli mo e ke fiafia ki ai ka e ikiiki agaia e tau fanau. (2 Timoteo 3:14, 15) Ke kautū, lata he tau matua ke fiafia a lautolu ke he kupu mooli mo e fakagahua e mena ne talahau he Tohi Tapu ke he tau momoui ha lautolu. Ka  taute he tau matua e mena nei, kua mukamuka lahi ma e tau tama ha lautolu ke fiafia ke he kupu mooli. To maama foki he tau tama ko e akonaki mai he tau matua ha lautolu kua fakakite na ofania he tau matua a lautolu mo e pihia foki a Iehova.

15, 16. Lata fēfē e tau matua ke fakatātā e falanaki ha lautolu ke he Atua kaeke ke tuku ki tua e tama ha lautolu?

¹⁵ Pete kua fakaako he tau matua e tau tama ha lautolu ke he kupu mooli, falu tama ne toka a Iehova po ke tuku ki tua. Ka tupu e mena ia, kua matematekelea lahi mahaki e magafaoa. Taha e matakainaga fifine i Aferika Toga ne pehē: “Mogo ne tuku ki tua e tugaane haaku, ne tuga kua mate a ia. Ko e mena fakamamahi loto mooli!” Ka ko e heigoa ne taute e ia mo e tau matua haana? Ne muitua a lautolu ke he tau fakatonuaga i loto he Tohi Tapu. (Totou 1 Korinito 5:11, 13.) Iloa he tau matua to aoga e tau tagata oti he omaoma ke he fakatonuaga he Atua. Mailoga e lautolu ko e tuku ki tua ko e akonakiaga totonu mai ia Iehova. Ti kua matutaki ni a laua ke he tama taane ha laua ka latatonu mooli mo e pisinisi he magafaoa.

¹⁶ Fēfē e logonaaga he tama? Fakamui ne pehē a ia, “Iloa e au kua nakai vihiatia he magafaoa haaku au, ka e omaoma a lautolu ki a Iehova mo e haana a fakatokatokaaga.” Pehē foki a ia, “Ka omoi a koe ke olelalo ki a Iehova ma e lagomatai mo e fakamagaloaga, kua mailoga e koe e manako lahi haau ki a ia.” Manamanatu la ke he fiafia he magafaoa he mogo ne liu mai e fuata nei ki a Iehova! Ē, to fiafia mo e kautū a tautolu ka omaoma tumau a tautolu ke he Atua.​—Tau Fakatai 3:5, 6; 28:26.

17. Ko e ha kua lata a tautolu ke omaoma ki a Iehova he puhala moui ha tautolu, mo e to maeke fēfē e puhala nei ke aoga a tautolu?

¹⁷ Ne talahau tuai he perofeta ko Isaia to fakatokihala e tau Iutaia i Papelonia mo e pehē: “Iehova na e, ko koe ni ko e ha mautolu a Matua; ko mautolu nai ko e kelekele, ka ko koe ko e Tufuga; ko e gahua he hau a tau lima a mautolu oti kana.” To olelalo foki a lautolu ki a Iehova: “Ti ua manatu e koe ha mautolu a tau mahani kelea ke hoko [ke] he tukulagi; kitiala, kia fofoga mai a koe, ko e hau a tau tagata a mautolu oti kana.” (Isaia 64:8, 9) Ka fakatokolalo a tautolu mo e omaoma tumau ki a Iehova, kua uho lahi a tautolu ki a ia, tuga a Tanielu. To matutaki a Iehova ke fakahakohako a tautolu he fakaaoga haana a Kupu, agaaga, mo e fakatokatokaaga ke maeke ke eke a tautolu anoiha mo “fanau he Atua” kua mitaki katoatoa.​—Roma 8:21.