1. Ko e heigoa e taha mena ne mahomo hake a tautolu ke he tau manu?

KUA foaki e Iehova ke he tau tagata e mena uho lahi. Ko e loto manamanatu ha tautolu. Ko e taha mena anei ne mahomo hake a tautolu ke he tau manu. Iloa fēfē e tautolu na ha ha ia Atamu mo Eva e loto manamanatu? Mole e nakai omaoma ha laua ke he Atua, ne fakamumuli a laua mai ia Ia. Kua fakatupetupe he loto manamanatu ha laua a laua.

2. Puhala fe ne tuga e kamapasi e loto manamanatu ha tautolu? (Kikite fakatino he kamataaga.)

² Ko e loto manamanatu ha tautolu ko e fifiliaga i loto ha tautolu ke he hako mo e hepe ka takitaki a tautolu he moui. Ko e loto manamanatu he tagata ne nakai mitaki e fakamahaniaga kua tuga e toga ne malona e kamapasi. Ti poka he matagi mo e tafe he moana e toga ia ke he matakavi hagahaga kelea. Ka ko e kamapasi ne gahua mitaki to lagomatai e ikivaka ke holo e toga he hala hako. Pihia foki, ka fakamahani e tautolu e loto manamanatu ha tautolu ke he puhala hako, to takitaki fakamitaki ai a tautolu.

3. Ko e heigoa ka tupu ka nakai fakamahani fakamitaki e loto manamanatu ha tautolu?

 ³ Ka nakai fakamahani fakamitaki e loto manamanatu ha tautolu, to nakai hataki a tautolu ke ua taute e mena hepe. (1 Timoteo 4:1, 2) Maeke foki ke fakaohooho a tautolu kua “mitaki e mena kelea.” (Isaia 5:20) Tala age a Iesu ke he tau tutaki haana: “To hoko mai foki e vaha ka kelipopo e taha a mutolu ti manatu e ia kua eke e ia e poa ke he Atua.” (Ioane 16:2) Pihia e manatu ha lautolu ne kelipopo e tutaki ko Setefano. (Gahua 6:8, 12; 7:54-60) He matohiaga tuai, tokologa e tau tagata fakalotu ne taute e tau kolokolovao kelea muikau tuga e kelipopo tagata, ti totoku kua taute ai e lautolu ma e Atua. Ka ko e mooli, ko e mena ne taute e lautolu kua totoko ke he tau fakatufono he Atua. (Esoto 20:13) Maaliali ai, kua nakai takitaki fakamitaki he loto manamanatu ha lautolu a lautolu!

4. Maeke fēfē a tautolu ke iloa tonu kua gahua mitaki e loto manamanatu ha tautolu?

⁴ Iloa tonu fēfē e tautolu kua gahua mitaki e loto manamanatu ha tautolu? Ko e tau fakatufono mo e tau matapatu fakaakoaga he Tohi Tapu “kua aoga ni ke fakaako ai, ke fakatonu ai, ke akonaki ai, ke fakailoilo ai foki ke he tututonu.” (2 Timoteo 3:16) Lata a tautolu ke fakaako tumau e Tohi Tapu, manamanatu fakahokulo ke he mena ne talahau i ai, ti fakagahua ai ke he tau momoui ha tautolu. He puhala nei, to fakaako a tautolu ke manamanatu fakalahi tuga e puhala manamanatu ha Iehova. To maeke a tautolu ke iloa tonu kua takitaki fakamitaki he loto manamanatu ha tautolu a tautolu. Kia fakatutala a tautolu ke he puhala ka fakaaoga e tautolu e tau fakatufono mo e tau matapatu fakaakoaga ha Iehova ke fakamahani e loto manamanatu ha tautolu.

5, 6. Lagomatai fēfē he tau fakatufono he Atua a tautolu?

⁵ Ka manako a tautolu ke he tau fakatufono he Atua ke lagomatai a tautolu, lata a tautolu ke lahi atu e mena ka taute he totou po ke iloa noa ni ki ai. Lata a tautolu ke manako lahi mo e fakalilifu ai. Tala mai e Tohi Tapu ki a tautolu: “Kia fakavihia e mutolu e kelea, ka e manako ke he mitaki.” (Amosa 5:15) Ka e taute fēfē e tautolu e mena ia? Lata a tautolu ke fakaako ke kitia e tau mena he puhala ne kitia ai e Iehova. Manamanatu ke he mena nei. Kaeke kua nakai mohe mitaki a koe ti fekau he ekekafo haau a koe ke kai e tau mena kai ke malolō e tino, fakalahi e faofao tino, ti taute falu hikiaga ke he puhala moui haau. Muitua e koe e fakatonuaga haana ti gahua ai! Fēfē e logonaaga haau ke he fakatonuaga he ekekafo?

⁶ He puhala pihia, kua tuku mai he Tufuga ha tautolu e tau fakatufono ke puipui a tautolu mai he tau fua kelea he agahala mo e ke fakaholo ki mua e tau momoui ha tautolu. Ma e fakatai, fakaako he Tohi Tapu a tautolu, kua lata a tautolu ke nakai pikopiko, fakavai, kaihā, mahani feuaki, favale, po ke ha matutakiaga fakatemoni. (Totou Tau Fakatai 6:16-19; Fakakiteaga 21:8) Ka moua e tautolu e tau fua mitaki ha ko e omaoma ki a Iehova, to tupu e fakaalofa ha tautolu ki a ia mo e manako lahi ke he tau fakatufono haana.

7. Lagomatai fēfē he tau tala he Tohi Tapu a tautolu?

⁷ Nakai lata a tautolu ke matematekelea ha ko e tau fua he moumou e tau fakatufono he Atua ke maeke ke fakaako e mena kua hako mo e mena kua hepe. Maeke a tautolu ke fakaako mai he tau hehē ne taute he falu i tuai. Fakamau e tau fakafifitakiaga nei i loto he Tohi Tapu. Pehē e Tau Fakatai 1:5: “Kia fanogonogo ai e tagata iloilo, kia tolomaki atu hana iloilo.”  Ko e fakaakoaga nei mai he Atua, ti ko e tau fakaakoaga kua mua atu e mitaki! Ma e fakatai, manamanatu ke he matematekelea ha Tavita he mole e nakai omaoma ki a Iehova he mahani feuaki mo Patesepa. (2 Samuela 12:7-14) Ka totou e koe e tala, hūhū hifo: ‘Maeke fēfē a Tavita ke kalo kehe he tau lekua nei? Ko e heigoa haaku ka taute he tuaga pihia? Ka kamatamata au ke mahani feuaki, to tuga kia a Tavita au po ke tuga a Iosefa?’ (Kenese 39:11-15) Ka manamanatu fakahokulo a tautolu ke he tau fua kelea he agahala, to maeke a tautolu ke mua atu e “fakavihia . . . e kelea.”

8, 9. (a) Ko e heigoa ka lagomatai he loto manamanatu ha tautolu ke taute e tautolu? (e) Gahuahua fēfē e loto manamanatu ha tautolu mo e tau matapatu fakaakoaga ha Iehova?

⁸ Nonofo fakamamao a tautolu mai he tau mena ne vihiatia he Atua. Ka ko e heigoa kua lata a tautolu ke taute ka haia he tuaga kua nakai fai fakatufono pauaki e Tohi Tapu? To iloa fēfē e tautolu e mena ne manako e Atua ke taute e tautolu? Ka fakaatā e tautolu e Tohi Tapu ke fakamahani e loto manamanatu ha tautolu, to taute e tautolu e fifiliaga pulotu.

⁹ Ha kua fakaalofa a Iehova ki a tautolu, foaki e ia e tau matapatu fakaakoaga ka takitaki e loto manamanatu ha tautolu. Fakamaama e ia: “Ko au ko Iehova, ko e hau a Atua, kua fakaako atu kia koe ke he tau mena ke aoga ai, kua takitaki e ia a koe ke he puhala ke fano ai a koe.” (Isaia 48:17, 18) Ka manamanatu fakahokulo a tautolu ke he tau matapatu fakaakoaga he Tohi Tapu ti fakaatā ai ke aamotia e tau loto ha tautolu, maeke a tautolu ke  fakahako mo e hikihiki e loto manamanatu ha tautolu. Lagomatai mooli e mena nei ki a tautolu ke taute e tau fifiliaga pulotu.

10. Ko e heigoa e matapatu fakaakoaga, ti fakaaoga fēfē e Iesu e tau matapatu fakaakoaga he fakaako atu haana?

¹⁰ Ko e matapatu fakaakoaga ko e kupu mooli kua takitaki e manamanatuaga ha tautolu, ti lagomatai a tautolu ke taute e tau fifiliaga mitaki. He iloa e tau matapatu fakaakoaga ha Iehova ka lagomatai a tautolu ke maama e puhala manamanatu Haana, mo e kakano ne foaki e ia e tau matafakatufono pauaki ki a tautolu. Fakaaoga e Iesu e tau matapatu fakaakoaga ke fakaako e tau tutaki haana ko e mena fai fakahikuaga e tau aga mo e tau mahani. Ma e fakatai, fakaako e ia ko e ita ka takitaki ke he favale mo e tau manatu feuaki ka takitaki ke he faivao. (Mataio 5:21, 22, 27, 28) Ka fakaatā e tautolu e tau matapatu fakaakoaga ha Iehova ke takitaki a tautolu, to fakamahani fakamitaki e tau loto manamanatu ha tautolu, mo e to taute e tautolu e tau fifiliaga kua fakaheke e Atua.​—1 Korinito 10:31.

11. Maeke fēfē e loto manamanatu he taha ke kehe mai he taha?

¹¹ Pete kua fakamahani he tau Kerisiano e loto manamanatu ha lautolu he fakaaoga e Tohi Tapu, maeke agaia a lautolu ke kehekehe e tau maamaaga ke he tau matakupu pauaki. Ko e fakataiaga he mena nei ko e inu kava. Nakai talahau he Tohi Tapu kua hepe ke inu kava, ka e hataki ai ki a tautolu kua nakai lata a tautolu ke inu lahi po ke konahia. (Tau Fakatai 20:1; 1 Timoteo 3:8) Kakano kia e mena nei, ka nakai molea e inu lahi he Kerisiano kua nakai lata a ia ke manamanatu ke he ha mena taha ka taute e ia e fifiliaga? Nakai. Pete kua fakaatā he loto manamanatu haana a ia ke inu kava, lata agaia a ia ke mailoga e loto manamanatu he falu.

12. Lagomatai fēfē he tau kupu ia Roma 14:21 a tautolu ke fakalilifu e loto manamanatu he falu?

¹² Fakakite e Paulo kua lata a tautolu ke fakalilifu e loto manamanatu he falu he tohi e ia: “Kua mitaki ke nakai kai e kakano he tau manu, poke inu uaina, po ke eke taha mena ke tauveli ai, po ke tupetupe ai, po ke fakalolelole ai hāu a matakainaga.” (Roma 14:21) Ti pete kua tonuhia a tautolu ke inu kava, to makai a tautolu ke tuku kehe e tonuhia ia ka iloa e tautolu kua fakatauhele he inu kava e loto manamanatu he taha Kerisiano. Liga hufia e matakainaga taane he kava ato fakaako e ia e kupu mooli ti fifili ke ua inu kava. Nakai manako a tautolu ke taute ha mena ke fakaohooho a ia ke liu ke he tau aga tuai haana. (1 Korinito 6:9, 10) Kaeke kua uiina e matakainaga taane ia ke he kaina ha tautolu, fakaohooho kia e tautolu a ia ke inu kava pete he nakai talia e ia? Nakai pihia!

13. Fakalilifu fēfē e Timoteo e loto manamanatu he falu he lagomatai a lautolu ke talia e tala mitaki?

¹³ He fuata a Timoteo, ne talia e ia ke peritome pete kua mamahi e mena nei. Iloa e ia ko e peritome kua aoga ke he tau Iutaia ko lautolu haia ka fakamatala a ia ki ai. Ko Timoteo ne tuga a Paulo kua nakai manako ke fakaita ha tagata. (Gahua 16:3; 1 Korinito 9:19-23) Makai foki nakai a koe ke tuku kehe e tau tonuhia fakatagata ke lagomatai e falu?

14, 15. (a) Maeke fēfē a tautolu ke hoko ke he katoatoaaga? (e) Fakafetui fēfē e tau Kerisiano motua fakaagaaga mo e falu?

¹⁴ Lata a tautolu oti ke manako ke holo ki mua he “toka ai e tautolu e tau kupu fakamua a Keriso” mo e “kia hohoko atu a tautolu ke he  katoatoaga.” (Heperu 6:1) Nakai eke a tautolu mo tau Kerisiano motua fakaagaaga ha kua leva e haia he kupu mooli. Lali fakalahi ke hokotia ke he katoatoaaga. Lata a tautolu ke tumau e tupu ki mua he iloilo mo e maama ha tautolu. Ti lata a tautolu ke totou e Tohi Tapu he tau aho takitaha. (Salamo 1:1-3) He totou e koe e Tohi Tapu he tau aho takitaha, to maama mitaki e koe e tau fakatufono mo e tau matapatu fakaakoaga ha Iehova.

¹⁵ Ko e heigoa e fakatufono ne mua e aoga ma e tau Kerisiano? Ko e fakatufono he fakaalofa. Tala age a Iesu ke he tau tutaki haana: “Ko e mena ia ke iloa ai he tau tagata oti kana, ko e haku a tau tutaki a mutolu, ka feofanaki a mutolu.” (Ioane 13:35) Fakahigoa e fakaalofa ko e “fakatufono kua mua ue atu” mo e “katoatoa he omaoma ia ke he fakatufono.” (Iakopo 2:8; Roma 13:10) Nakai ofo a tautolu kua mua e aoga he fakaalofa ha kua talahau he Tohi Tapu ko e “Atua ko e fakaalofa a ia.” (1 Ioane 4:8) Ke he Atua, kua mua e fakaalofa ke he logonaaga. Fakakite e ia e fakaalofa haana ha ko e haana tau gahua. Tohi e Ioane: “Ko e mena foki hanai ne fakakite mai ai e fakaalofa he Atua kia tautolu, he fakafano mai he Atua hana Tama fuataha ke he lalolagi, kia momoui a tautolu kia ia.” (1 Ioane 4:9) He fakakite e tautolu e fakaalofa ki a Iehova, Iesu, ha tautolu a tau matakainaga, mo e falu tagata, kua fakamooli e tautolu ko e tau Kerisiano motua fakaagaaga a tautolu.​—Mataio 22:37-39.

16. He eke a tautolu mo tau Kerisiano motua fakaagaaga, ko e ha kua tokiofa lahi e tautolu e tau matapatu fakaakoaga?

¹⁶ Ka eke a tautolu mo tau Kerisiano motua fakaagaaga, tokiofa fakalahi e tautolu e tau matapatu fakaakoaga. Fa mahani e tau fakatufono ke fakaaoga ke he tuaga pauaki, ka ko e tau matapatu fakaakoaga ne fakaaoga ke he loga e tau tuaga kehekehe. Ma e fakatai, nakai maama he tama tote e hagahaga kelea ke kapitiga mo e tau tagata mahani kelea ti lata he  tau matua haana ke fakatoka e tau matafakatufono ke puipui a ia. (1 Korinito 15:33) Ka e he motua fakahaga e tama, iloa e ia e puhala ke fakamaama e tau matapatu fakaakoaga he Tohi Tapu. Ko e tau matapatu fakaakoaga nei ka lagomatai a ia ke fifili e tau kapitiga mitaki. (Totou 1 Korinito 13:11; 14:20.) Ko e iloa lahi e puhala ke fakamaama e tau matapatu fakaakoaga he Tohi Tapu, to lahi e mauokafua he loto manamanatu ha tautolu. Maama maaliali e tautolu e mena ne manako e Atua ke taute e tautolu he ha tuaga.

17. Ko e ha ne pehē a tautolu kua ha ha ia tautolu e tau mena oti kua lata ke taute e tau fifiliaga pulotu?

¹⁷ Ha ha ia tautolu e tau mena oti kua lata ke taute e tau fifiliaga ne fakafiafia a Iehova. He Tohi Tapu, moua e tautolu e tau fakatufono mo e tau matapatu fakaakoaga kua lagomatai a tautolu ke “katoatoa ai e mitaki . . . kia taute ni . . . ke he tau gahua mitaki oti kana.” (2 Timoteo 3:16, 17) Lagomatai he tau matapatu fakaakoaga he Tohi Tapu a tautolu ke maama e puhala manamanatu ha Iehova. Ka e lahi e laliaga ke moua ai. (Efeso 5:17) Ke lagomatai a tautolu, ha ha i ai e Watch Tower Publications Index, Research Guide for Jehovah’s Witnesses, Watchtower Library, Kolo Toko he FATATOHI INITANETE, mo e JW Library app. Ka fakaaoga e tautolu e tau puhala nei, to aoga ki a tautolu e fakaakoaga fakatagata mo e fakamagafaoa.

18. Ko e heigoa ka tupu ka fakaaoga e tau fakatufono mo e tau matapatu fakaakoaga ha Iehova ke he tau momoui ha tautolu?

¹⁸ Holo lahi ki mua e tau momoui ha tautolu ka fakaaoga e tautolu e tau fakatufono mo e tau matapatu fakaakoaga ha Iehova! Pehē e Salamo 119:97-100: “Kua lahi ni haku a manako ke he hāu a fakatufono; kua manamanatu au ki ai ke he aho oti. Ko e hāu a tau poaki kua mua ai haku a iloilo kia lautolu kua fai fi kia au; ha kua ha ha ia au tukulagi ni a ia. Kua mua haku a pulotu kia lautolu oti kua fakaako mai kia au; ha ko e hāu a tau fakatufono kua manamanatu ki ai au. Ko e haku a loto matala kua mua ia ke he tau patu, ha kua omaoma e au ke he hāu a tau fekau.” Ka fakaaoga e tautolu e magaaho ke manamanatu fakahokulo ke he tau fakatufono mo e tau matapatu fakaakoaga he Atua, to mahani a tautolu he puhala ne lahi e pulotu mo e maama. Ti ka fakaaoga e tautolu e tau fakatufono mo e tau matapatu fakaakoaga haana ke fakamahani e loto manamanatu ha tautolu, to hohoko atu a tautolu ke he “fafatiaga he loa kua lata mo e puke ha ia Keriso.”​—Efeso 4:13.