“Magaaho ne kamata e kasini haaku ke taufetoko mo au, ne moua e au e kākia haana ti kamata ke momolo ai. Manako au ke tamate a ia.”​—Paul.

“I kaina, na mukamuka au ke ita vave. Ti moumou e au e tau koloa he fale, tau toi, ha mena ni ka moua.”​—Marco.

Liga nakai hokotia a tautolu ke ita pihia. Ka e uka a tautolu oti ke tautaofi e tau logonaaga ha tautolu he falu magaaho. Pihia ai ha ko e tau tuaga agahala ne moua e tautolu mai he tagata fakamua ko Atamu. (Roma 5:12) Tuga a Paul mo Marco, uka e falu ke tautaofi e ita ha lautolu. Falu ne liga taufetului ke tautaofi e tau manatu ha lautolu. Manamanatu tumau a lautolu ke he tau mena ne fakamatakutaku po ke fakalolelole a lautolu. Ka ko e falu kua liga uka ke totoko e fakaohoohoaga ke taute e mahani feuaki, ke fakaaoga fakahehē e kava, po ke tau tulaki kona.

Ko lautolu ne nakai tautaofi e manamanatuaga, tau manako, mo e tau gahua kua moumou e tau momoui. Ka e maeke a tautolu ke kalo mai he tuaga kelea ia. Puhala fe? He feaki e manako fakalatalata. Ke lagomatai a tautolu ke taute e mena ia, to fakatutala a tautolu ke he tolu e hūhū: (1) Ko e heigoa e manako fakalatalata? (2) Ko e ha kua aoga ai? (3) Feaki fēfē e tautolu e taha aga nei he “fua he Agaga”? (Kala. 5:22, 23) To fakatutala foki ke he tau mena ka taute e tautolu he tau mogo ka nakai ha ha ia tautolu e manako fakalatalata.

Ko e tagata ne manako fakalatalata kua nakai mahani fakahanoa. Ti nakai vagahau mo e taute e ia e tau mena kua nakai fakafiafia e Atua.

Fakakite mai e Iesu e kakano ke manako fakalatalata. Pehē e Tohi Tapu: “Ko ia ne amuamu ki ai, ka e nakai amuamu atu ke taui atu ne fakamamahi a ia ka e nakai fakamatakutaku atu, ka e tuku atu a [Iesu] kia ia kua fakafili fakatonu.” (1 Pete. 2:23) Fakakite e Iesu e manako fakalatalata he mogo ne fefeua e tau fī haana ki a ia he haia a ia he akau fakatautau. (Mata. 27:39-44) Mogo fakamua ne fakakite e ia e manako fakalatalata ne ofoofogia he fakatauhele he tau takitaki lotu a ia ke talahau e taha mena hepe. (Mata. 22:15-22) Mitaki foki e fakafifitakiaga ne fakatoka e ia he mogo ne ita e falu Iutaia ti totō e tau maka ke tauliti aki a ia! He nakai taui atu, ne “fakamumuli ai a Iesu kua hu ki fafo he faituga.”​—Ioane 8:57-59.

Maeke nakai a tautolu ke muitua ke he fakafifitakiaga ha Iesu? Ē maeke. Tohi he aposetolo ko Peteru: “Ne mamahi a Keriso ni ma mutolu, ti toka ai e ia e fakafifitaki ma mutolu, kia mumui atu a mutolu ke he hana tau tuagahui.” (1 Pete. 2:21) Pete kua nakai mitaki katoatoa a tautolu, maeke a tautolu ke muitua fakatata ke he fakafifitakiaga ha Iesu mo e fakakite e manako fakalatalata. Ko e ha kua aoga ai ke taute pihia e tautolu?

Lata a tautolu ke manako fakalatalata ke moua e taliaaga ha Iehova. Pete kua leva e fekafekau fakamooli a tautolu ki a Iehova, liga galo e kapitiga ha tautolu mo ia ka nakai tautaofi e tau mena ne taute mo e talahau e tautolu.

Manamanatu ki a Mose, “kua totonu ue atu a ia he tau tagata oti ha he fuga kelekele” he magahala ia. (Nume. 12:3) Mole e loga e tau tau he fakauka a Mose he fanogonogo ke he tau gugū he tau Isaraela, ne hoko ke he taha magaaho ti kaumahala a ia. Ita a ia he mogo ne liliu a lautolu gugū he nakai lahi e vai. Vale a ia ke he tau tagata he pehē: “Kia fanogonogo mai a mutolu ko mutolu kua fakafualoto; kia fakatafe mai kia e maua e vai mai he maka tumau nai ma mutolu?”​—Nume. 20:2-11.

Kaumahala a Mose ke manako fakalatalata. Nakai fakaheke e ia a Iehova ko e Punaaga he vai nei. (Sala. 106:32, 33) Ko e fua, ne nakai fakaatā e Iehova a ia ke hū atu ke he Motu he Maveheaga. (Nume. 20:12) He moui katoa mogoia ha Mose, liga tokihala a ia ha kua nakai tautaofi e ita haana.​—Teu. 3:23-27.

Ko e fakaakoaga ma tautolu? Pete kua leva e nonofo a tautolu he kupu mooli, nakai lata a tautolu ke vagahau fakakelea ki a lautolu ne fakahogohogo manava mai po kua lata ke fakatonu. (Efeso 4:32; Kolo. 3:12) Mooli ai, he momotua fakahaga a tautolu kua uka ke fakamanavalahi tumau. Ka e manatu a Mose. Nakai manako a tautolu ke moumou e higoa mitaki ha tautolu mo Iehova ha kua nakai fakakite e manako fakalatalata. Ka e feaki fēfē e tautolu e aga aoga nei?

Liogi ma e agaaga tapu. Ko e ha? Ha ko e manako fakalatalata ko e taha aga he fua he agaaga he Atua, ti foaki e Iehova e agaaga haana ki a lautolu kua ole atu ki a ia. (Luka 11:13) Puhala he agaaga ha Iehova, maeke a ia ke foaki mai e malolō ke fakakite e tautolu e manako fakalatalata. (2 Kori. 4:7) Maeke foki a ia ke lagomatai a tautolu ke feaki e falu aga he fua he agaaga, tuga e fakaalofa ke lagomatai a tautolu ke fakamalolō e manako fakalatalata ha tautolu.​—1 Kori. 13:5.

Kalo mai he ha mena ka fakalolelole e manako fakalatalata haau. Ma e fakatai, kalo mai he tau faahi kupega hila he Initanete mo e tau fakafiafiaaga ne fakakite e tau mahani kelea. (Efeso 5:3, 4) Lata ni a tautolu ke kalo mai he ha mena ka kamatamata ke taute e mena kelea.  (Fakatai 22:3; 1 Kori. 6:12) Ma e fakatai, ko e tagata ne hihiga ke he feuaki kua lata ke kalo mai he tau pepa mo e tau kifaga loto fakavihi.

Liga uka ia tautolu ke fakagahua e fakatonuaga nei. He magaaho ka eketaha a tautolu, to foaki mai e Iehova e malolō kua lata ke manako fakalatalata. (2 Pete. 1:5-8) To lagomatai e ia a tautolu ke tautaofi e tau manatu, puhala vagahau, mo e tau gahua ha tautolu. Fakamooli he mena ia, ko Paul mo Marco ne totoku he kamataaga he vala tala nei, kua igatia mo e fakaako ke tautaofi e ita. Manamanatu foki ke he matakainaga taane ne fa ita ka fakaholo e motokā, ti taufetoko mo e falu. Ko e heigoa haana ne taute hagaao ki ai? “Liogi fakamakamaka au he tau aho takitaha. Fakaako e au e tau vala tala ke he manako fakalatalata mo e ako manatu e tau kupu Tohi Tapu kua lagomatai. Pete kua leva e gahua au ke he mena nei, aoga agaia ki a au ke kamata e aho mo e foliaga ke tumau e fakatotoka. Ti fina atu tuai au ke he tau matagahua ne kua fakatoka ke ua fakatepetepe.”

He falu magaaho to kaumahala a tautolu ke manako fakalatalata. Ha kua pihia, liga fuafua kelea lahi a tautolu ke liogi ki a Iehova. Ka ko e magaaho anei kua latatonu a tautolu ke liogi. Kia liogi ki a Iehova he mogoia ni. Olelalo ke moua e fakamagaloaga haana, kumi e lagomatai haana, mo e eketaha ke ua liu foki ke taute e hehē ia. (Sala. 51:9-11) To nakai vihiatia e Iehova e liogi fakamooli haau ma e fakaalofa noa. (Sala. 102:17) Fakamanatu mai he aposetolo ko Ioane ko e toto he Tama he Atua “kua fakamea ai a tautolu he tau hala oti kana.” (1 Ioa. 1:7; 2:1; Sala. 86:5) Manatu na tala age e Iehova ke he tau fekafekau haana ke tumau ke fakamagalo atu. Ti mauokafua a tautolu to taute pihia e ia ma tautolu.​—Mata. 18:21, 22; Kolo. 3:13.

Nakai fiafia a Iehova he magaaho kū ne ita a Mose he tutakale. Ka e fakamagalo e Iehova a ia. Ti fakamaama he Kupu he Atua ko Mose ko e fakafifitakiaga mitaki lahi he tua fakamooli. (Teu. 34:10; Hepe. 11:24-28) Nakai fakaatā e Iehova a Mose ke hū atu ke he Motu he Maveheaga, ka e to fakaatā e Ia a Mose ke moui he lalolagi Parataiso mo e foaki ki a ia e amaamanakiaga he moui tukulagi. Maeke a tautolu ke moua e amaamanakiaga ia foki ka eketaha ke feaki e aga aoga ko e manako fakalatalata.​—1 Kori. 9:25.