1. Moua fēfē e tautolu e iloilo, mo e to lagomatai fēfē he iloilo a tautolu?

KUA moua e iloilo mai ia Iehova, ti foaki fakamokoi e ia ke he falu. Totou e tautolu ia Iakopo 1:5: “Kaeke ha ha ia mutolu taha kua nakai fai iloilo, kia ole atu a ia ke he Atua; ko ia kua foaki mai mo e totonu ke he tau tagata oti mo e nakai tauage.” Taha puhala kua moua e tautolu e iloilo ko e talia e akonaki he Atua. Ko e taute pihia kua puipui a tautolu he taute e tau mena ne hepe mo e lagomatai a tautolu ke fakatumau e fakatata ki a Iehova. (Tau Fakatai 2:10-12) To moua e tautolu e amaamanakiaga homo ue atu he moui tukulagi.​—Iuta 21.

2. Fakaako fēfē a tautolu ke fiafia ke he akonaki he Atua?

² Ha kua nakai mitaki katoatoa a tautolu po ke puhala ne feaki hake a tautolu, kua uka falu magaaho ke talia e akonaki po ke kitia ai ko e mena mitaki. Ka moua e tautolu e tau fua mitaki he akonaki he Atua ke he tau momoui ha tautolu, maama e tautolu kua fakaalofa lahi a ia ki a tautolu. Talahau he Tau Fakatai 3:11, 12 ki a tautolu: “Haku tama na e aua neke fakateaga a koe [ke he] akonakiaga a Iehova.” Ti pehē foki: “Ha ko ia kua ofania e Iehova, kua akonaki e ia a ia.” Maeke a tautolu ke iloa tonu kua manako a Iehova ke moua e tautolu e mitaki lahi mahaki.  (Totou Heperu 12:5-11.) Ha kua iloa mitaki he Atua a tautolu, kua latatonu mo e hako tumau e magaaho ne moua e tautolu e akonakiaga haana. He vala tala nei, to fakatutala a tautolu ke he fā e vala he akonaki: (1) akonaki fakatagata, (2) akonaki kua lata e tau matua ke foaki ke he tau fanau ha lautolu, (3) akonaki kua moua e tautolu i loto he fakapotopotoaga, mo e (4) mena kua mua e kelea ke he mamahi he akonaki.

3. Feaki fēfē he tama e akonaki fakatagata? Talahau e fakatai.

³ Ka moua e tautolu e akonaki fakatagata, kua tautaofi e tautolu e puhala ne mahani mo e manamanatu a tautolu. Nakai fanau a tautolu mo e akonaki fakatagata ka kua lata a tautolu ke fakaako ai. Ma e fakatai, ka fakaako e tama ke heke e pasikala, taha he tau matua ne fa totō e pasikala ke mau. Ka e fai magaaho ti iloa he tama ke taholi e pasikala to fakatoka fakatekiteki he matua. Ka iloa tonu he matua to maeke e tama ke taholi e pasikala, maeke a ia ke fakatoka katoa ai. He puhala taha, ka fakamanavalahi e tau matua he fakamahani e tau fanau ha lautolu ke he “tau kupu akonaki mo e tau kupu fakamafana he Iki [Iehova],” kua lagomatai e lautolu e tau fanau ke feaki e akonaki fakatagata mo e iloilo.​—Efeso 6:4.

4, 5. (a) Ko e ha e akonaki fakatagata ko e vala aoga he “tagata fou”? (e) Ko e ha kua nakai lata ke loto lolelole pete ka taute foki e tautolu e tau hehē?

⁴ Pihia foki e tau tagata kua iloa a Iehova he magaaho kua lalahi a lautolu. Pete kua liga fai akonaki fakatagata a lautolu, nakaila ko e tau Kerisiano motua fakaagaaga a lautolu. Ka kamata a lautolu ke mahani ke he “tagata fou” mo e lali ke tuga e Keriso, to motua fakaagaaga lahi a lautolu. (Efeso 4:23, 24) Lagomatai he akonaki fakatagata a tautolu ke iloa ke “tiaki e tautolu e tau mahani hepehepe, katoa mo e tau manako lahi he lalolagi, ka kia nonofo fakalatalata a tautolu mo e tututonu katoa mo e mahani Atua ke he mouiaga nai.”​—Tito 2:12.

⁵ Ka e agahala oti a tautolu. (Fakamatalaaga 7:20) Ti ka taute e tautolu e hehē, kakano kia kua nakai lahi po ke liga nakai fai akonaki fakatagata a tautolu? Nakai pihia. Fakaako e tautolu ia Tau Fakatai 24:16: “Ha ko e lagafitu he veli e tagata tututonu, ka e liu tu a ia.” Ko e heigoa ka lagomatai a tautolu ke “liu tu” foki? Nakai he malolō ni ha tautolu, ka e he agaaga he Atua. (Totou 2 Korinito 4:7.) Ko e fua he agaaga ia ne putoia e manako fakalatalata, ne tatai lahi ke he akonaki fakatagata.

6. Eke fēfē a tautolu mo tau tagata fakaako mitaki he Kupu he Atua? (Kikite fakatino he kamataaga.)

⁶ Ko e liogi, fakaako Tohi Tapu, mo e manamanatu fakahokulo to lagomatai foki a tautolu ke feaki e akonaki fakatagata. Ka e kua ka uka e fakaako he Tohi Tapu ki a koe po ke nakai manako a koe ke fakaako? Ua fakalolelole. Ka fakaatā e koe a Iehova, to lagomatai e ia a koe ke “manako lahi” ke he Kupu haana. (1 Peteru 2:2) Ole ki a Iehova ke lagomatai ke akonaki e koe a koe ke moua e magaaho ke fakaako e Tohi Tapu. Liga kamata a koe ke fakaako ke he tau minuti gahoa. Fano fakahaga ti mukamuka mo e fiafia lahi ai ke fakaako. To fiafia a koe ke he tau magaaho ogoogonoa ka fakaaoga e koe ke manamanatu fakahokulo ke he tau manatu uho ha Iehova.​—1 Timoteo 4:15.

7. Maeke fēfē he akonaki fakatagata ke lagomatai a tautolu ke hokotia ke he tau foliaga he fekafekauaga ha Iehova?

⁷ Lagomatai he akonaki fakatagata a tautolu  ke hokotia ke he tau foliaga he fekafekauaga ha Iehova. Ma e fakatai, taha e matua taane ne logona hifo kua galo e ia e fakamakutu haana, ti fakatoka e foliaga ke eke mo paionia tumau. Lagomatai fēfē he akonaki fakatagata a ia? Totou e ia e tau vala tala he tau mekasini ha tautolu hagaao ke he paionia mo e liogi hagaao ke he mena ia. He taute e mena nei kua fakamalolō lahi e fakafetuiaga haana mo Iehova. Ti paionia fakakū foki a ia he tau mogo ka maeke. Nakai fakaatā e ia ha mena ke taofi a ia; ka e hagaaki tumau ke he foliaga haana. Fai magaaho he mole, eke a ia mo paionia tumau.

8-10. Ko e heigoa ka lagomatai e tau matua ke feaki e tau fanau ha lautolu ke fekafekau ki a Iehova? Talahau e fakatai.

⁸ Kua foaki e Iehova ke he tau matua e matagahua ke feaki e tau fanau ha lautolu “ke he tau kupu akonaki mo e tau kupu fakamafana he Iki [Iehova].” (Efeso 6:4) Uka lahi e mena nei ke taute he lalolagi he vahā nei. (2 Timoteo 3:1-5) Ka fanau mai e tau tama, nakai iloa e lautolu e mena hako mai he mena hepe, ti nakaila fakamahani e tau loto manamanatu ha lautolu. Lata a lautolu ke akonaki ke fakamahani ai. (Roma 2:14, 15)  Taha e pulotu he Tohi Tapu ne fakamaama ko e kupu Heleni ne fakaliliu “akonaki” kua kakano foki ko e “tupuaga he tama,” po ke feaki he tama ke eke mo tagata lahi ne maeke ke mauokafua ki ai.

⁹ Ka akonaki fakaalofa he tau matua e tau fanau ha lautolu, to logona he tau fanau e haohao mitaki. Fakaako e lautolu ko e atāina kua fai fakakaupāaga mo e fai fua e tau mena oti ne taute e lautolu he moui. Ti aoga lahi ma e tau matua Kerisiano ke falanaki ke he iloilo ha Iehova ke lagomatai a lautolu ke feaki e tau fanau ha lautolu. Ko e tau manatu hagaao ke he feaki he tau fanau kua kehe he fakavē ke he matakavi ne nofo ai e tagata, ti hikihiki tumau e tau manatu nei. Ka ko e tau matua ne fanogonogo ke he Atua kua nakai tali manatu e tau mena kua lata a lautolu ke taute po ke falanaki ke he iloaaga po ke tau manatu he tau tagata.

¹⁰ Fakaako a tautolu mai he fakafifitakiaga ha Noa. Magaaho ne tala age a Iehova ki a Noa ke tā e vaka, ne nakai iloa e ia e mena ke taute. Lata a ia ke falanaki ki a Iehova, ti totou e tautolu “ne eke pihia ai e ia,” po ke tuga ni he tala age e Iehova ki a ia. (Kenese 6:22) Ko e heigoa e fua? Ne fakahao he vaka e tau momoui ha Noa mo e magafaoa haana! Ko Noa foki ko e matua ne kua kautū. Ko e ha? Ha kua falanaki a ia ke he iloilo he Atua. Fakaako fakamitaki e Noa e tau fanau haana ti ko e fakafifitakiaga mitaki ma lautolu, ko e mena ne nakai mukamuka he magahala kelea ia ato hoko e Fakapukeaga.​—Kenese 6:5.

11. Ko e lata he ha e tau matua ke eketaha ke fakamahani e tau fanau ha lautolu?

¹¹ Kaeke ko koe e matua, maeke fēfē a koe ke “eke pihia ai”? Fanogonogo ki a Iehova. Fakaatā a ia ke lagomatai a koe ke feaki e fanau haau. Fakaaoga e fakatonuaga mai he haana Kupu mo e fakatokatokaaga. He tau mogo i mua, to liga fakaaue e fanau haau ki a koe he taute pihia! Taha e matakainaga taane ne tohi: “Puke au he fakaaue ke he puhala ne feaki he tau matua haaku au. Eketaha a laua ke hokotia ke he loto haaku.” Pehē a ia ko e tau matua haana ne lagomatai a ia ke fakatata ki a Iehova. Mooli, pete he taute he tau matua e tau mena oti ke fakaako e tama, liga to tiaki agaia he tama a Iehova. Ka ko e matua ne eketaha ka logona hifo e loto manamanatu mitaki mo e amaamanaki to liu mai e tama haana ki a Iehova a taha aho.

12, 13. (a) Ka tuku ki tua e tama, fakakite fēfē he tau matua kua omaoma a lautolu ke he Atua? (e) Aoga fēfē e taha magafaoa he omaoma e tau matua ki a Iehova?

¹² Ma e falu matua, taha he tau kamatamata uka lahi he omaoma ka tuku ki tua e tama. Ko e matakainaga fifine ne tuku ki tua e tama fifine ti toka e kaina ne talahau: “Kumi piuaga au he tau tohi ha tautolu ke maeke au ke fakaaoga e magaaho mo e tama fifine mo e mokopuna haaku.” Ka e lagomatai totonu he taane haana a ia ke kitia kua nakai liu fai fakalagoaga ke he tama fifine ha laua ti lata a laua ke fakamooli ki a Iehova.

¹³ Fai tau he mole, ne liu talia mai e tama fifine. Pehē e matua fifine: “Kua hea po ke meli hila mai a ia ki a au teitei ni he tau aho oti! Ti fakalilifu hokulo e ia e taane haaku mo au ha kua iloa e ia kua omaoma a maua ke he Atua. Moua e mautolu e fakafetuiaga mitaki lahi mahaki.” Ka tuku ki tua e tama haau, to maeke nakai a koe ke “tua . . . kia Iehova mo e hāu a loto katoa”? To fakakite nakai e koe ki a Ia he “aua neke falanaki . . . ke he hāu a pulotu”? (Tau Fakatai 3:5, 6) Manatu, fakakite he akonaki ha Iehova ki a tautolu e iloilo  Haana mo e lahi mahaki he fakaalofa Haana ki a tautolu. Ua nimo na foaki e ia e Tama haana ma e tau tagata oti kana, ti putoia e tama haau. Manako e Atua ke he tau tagata oti ke moua e moui tukulagi. (Totou 2 Peteru 3:9.) Tau matua, matutaki ke falanaki ke he akonaki mo e takitakiaga ha Iehova kua hako, pete kua mamahi e omaoma. Fanogonogo ke he akonaki he Atua, ti ua totoko ki ai.

14. Aoga fēfē a tautolu mai he fakaakoaga ha Iehova ne tuku mai he “fekafekau pule”?

¹⁴ Mavehe a Iehova ke leveki, puipui, mo e fakaako e fakapotopotoaga Kerisiano. Taute e Ia ke he tau puhala loga. Ma e fakatai, ko Iesu ne fifili e Ia ke leveki e fakapotopotoaga, ti kotofa e Iesu e “fekafekau pule” ke foaki e tau mena kai fakaagaaga ke lagomatai a tautolu ke tumau e fakamooli. (Luka 12:42) Ko e “fekafekau” ia kua tuku mai ki a tautolu e fakaakoaga, po ke akonaki kua uho lahi. Liga manamanatu a koe ke he tau magaaho ne logona e lauga po ke vala tala ne totou he taha he tau mekasini ha tautolu, kua lagomatai a koe ke hiki e puhala manamanatu po ke mahani haau. Maeke a koe ke fiafia ha kua taute e tau hikiaga ia, kakano ai kua fakaatā e koe a Iehova ke akonaki a koe.​—Tau Fakatai 2:1-5.

15, 16. (a) Aoga fēfē a tautolu mai he gahua he tau motua? (e) Taute fēfē e tautolu ke maeke e gahua he tau motua ke fiafia lahi?

¹⁵ Foaki foki he Keriso e tau motua ke leveki totonu e fakapotopotoaga. Fakahigoa he Tohi Tapu e tau matakainaga taane nei ko e “tau mena fakaalofa ke he tau tagata.” (Efeso 4:8, 11-13) Aoga fēfē a tautolu mai he gahua he tau motua? Fifitaki e tautolu e tua mo e fakafifitakiaga mitaki ha lautolu, ti muitua e fakatonuaga ne foaki e lautolu mai he Tohi Tapu. (Totou Heperu 13:7, 17.) Fakaalofa mo e manako e tau motua ki a tautolu ke fakatata lahi ke he Atua. Ka mailoga e lautolu kua galo a tautolu he tau feleveiaaga po ke galo e fakamakutu ha tautolu, to lali fakamafiti a lautolu ke lagomatai ai. To fanogonogo a lautolu ki a tautolu ti foaki e fakamafanaaga fakaalofa mo e fakatonuaga iloilo mai he Tohi Tapu. Onoono nakai a koe ke he lagomataiaga ha lautolu kua fakaalofa a Iehova ki a koe?

¹⁶ Manatu liga nakai mukamuka ma e tau motua ke foaki ki a tautolu e fakatonuaga. Fēfē e manatu haau ke he logonaaga ha Natano he tutala a ia ke he Patuiki ko Tavita he mole e lali e patuiki ke fufū e agahala kelea lahi mahaki haana? (2 Samuela 12:1-14) Logona hifo fēfē e aposetolo ko Paulo he magaaho ne fakatonu e ia a Peteru ko e taha he tau aposetolo 12, he taute fakamitaki e tau Kerisiano Iutaia ka e nakai ke he tau Kerisiano ne nakai ko e tau Iutaia? Kua lata ke loto malolō a Paulo ke taute e mena ia. (Kalatia 2:11-14) Ti maeke fēfē a koe ke fakamukamuka ma e tau motua ke foaki atu e fakatonuaga? Kia fakatokolalo, fakaaue, mo e mukamuka ke tutala ki ai. Kitia e lagomatai ha lautolu ko e fakamooliaga he fakaalofa he Atua. To aoga ki a mutolu, ti fiafia foki e tau motua he taute e gahua ha lautolu.

17. Lagomatai fēfē he tau motua e taha matakainaga fifine?

¹⁷ Taha e matakainaga fifine ne talahau ko e tau mena ne tutupu ki a ia he vahā kua mole ne uka a ia ke fakaalofa ki a Iehova, ti fakaatukehe lahi a ia. Pehē a ia: “Mena lata au ke tutala ke he tau motua. Nakai fakateaga po ke tutuhia e lautolu au, ka e fakamafana  mo e fakamalolō e lautolu au. He hili e tau feleveiaaga takitaha he fakapotopotoaga, pete he lavelave lahi ai ka e taha ia lautolu ne hūhū ke iloa e tuaga haaku. Ha ko e mena ne tupu kua mole, uka au ke logona e aoga he fakaalofa he Atua. Fakaaoga tumau e Iehova e fakapotopotoaga mo e tau motua ke fakamooli e fakaalofa Haana ki a au. Liogi au ke ua fakatoka kehe a ia.”

18, 19. Ko e heigoa ne mua atu e kelea he mamahi he akonaki? Talahau e fakatai.

¹⁸ Liga mamahi e akonaki, ka ko e tau fua he tiaki e akonaki he Atua kua mua atu e mamahi. (Heperu 12:11) Fakaako a tautolu mai he tau fakafifitakiaga kelea ha Kaino mo e Patuiki ko Setekaia. Mogo ne kitia he Atua kua vihiatia e Kaino e matakainaga haana ti manako ke kelipopo a ia, ne hataki e Ia a Kaino: “Kua ita he ha a koe? Ti fakatetefu mai he ha e mata hāu? Kaeke kua mahani mitaki a koe ti ha ia koe e fiafia, kaeke kua nakai mahani mitaki a koe, kua takoto tuai e hala ke he gutuhala. To hagao atu hana manako kia koe, to pule foki a koe kia ia.” (Kenese 4:6, 7) Tiaki e Kaino e akonaki ha Iehova, kelipopo e matakainaga haana, ti matematekelea ke he tau fua mamahi he moui katoa haana. (Kenese 4:11, 12) Ane mai fanogonogo a Kaino ke he Atua, to nakai moua e ia e mamahi lahi mahaki.

¹⁹ Ko Setekaia ko e patuiki lolelole mo e mahani kelea. He pule a ia, ne kelea e tuaga he tau tagata i Ierusalema. Lagaloga e hataki he perofeta ko Ieremia kua lata a Setekaia ke hiki. Ka e tiaki he patuiki e akonaki ha Iehova, ti kelea lahi mahaki e tau fua ne moua ai. (Ieremia 52:8-11) Nakai manako a Iehova ki a tautolu ke matematekelea he mamahi teao pihia!​—Totou Isaia 48:17, 18.

20. Ko e heigoa ka tupu ki a lautolu kua talia e akonaki he Atua mo lautolu kua tiaki ai?

²⁰ He vahā nei, tokologa he lalolagi ne vaiga e akonaki he Atua ti fakaheu ai. Ka e nakai leva, ko lautolu ne tiaki e akonaki he Atua to moua e tau fua matematekelea lahi mahaki. (Tau Fakatai 1:24-31) Kia “fanogonogo mai a . . . ke he tau mena kua fakaako atu, kia iloilo ai.” Pehē e Tau Fakatai 4:13, “kia taofi e koe ke mau e tau kupu ne fakaako atu ai a koe, aua neke tiaki e koe; kia omaoma a koe ki ai; ha ko e hāu a moui haia.”