1, 2. Mole e futi ika he pō katoa, ko e heigoa e fakaakoaga ne ako e Peteru?

TOKOFITU he tau tutaki ha Iesu ne futi ika he pō katoa he Tahi ko Kalilaia. Ka e nakai fai ika a lautolu ne moua. Ko e mogo pogipogi anei, ti tu atu a Iesu ne fakaliu tu mai he mataafaga mo e kitekite ki a lautolu. Ti tala age a ia ki a lautolu: “Ati liti a e kupega ke he fahi katā he vaka, to moua ai e mutolu. Ati liti ai a lautolu, ti nakai tuai maeke ia lautolu he toho hake, ha ko e tau ika kua loga.”​—Ioane 21:1-6.

² Ne tunu e Iesu e areto mo e ika ke lata mo e kai pogipogi he tau tutaki haana. Ti haga atu a ia ki a Simona Peteru mo e hūhū: “Ma Simona na e, ko e tama a Iona, kua mua nakai hau a fakaalofa kia au kia lautolu nei?” Iloa e Iesu na fiafia a Peteru ke takafaga ika. Liga kua hūhū a Iesu ki a Peteru kua mua nakai e fakaalofa haana ki a Iesu mo e tau fakaakoaga Haana ke he gahua futi ika. Pehē a Peteru ki a Iesu: “Ma Iki na e, kua fioia e koe, kua fakaalofa au kia koe.” (Ioane 21:15) Tali mai he aho ia, fakakite e Peteru kua mooli e tau mena ne talahau e ia. Fakakite e ia e  fakaalofa haana ki a Keriso he tumau ke taute e gahua fakamatala, ti eke a ia mo tagata malolō ke he fakapotopotoaga Kerisiano.

3. Ko e heigoa kua lata he tau Kerisiano ke mataala ki ai?

³ Ko e heigoa ka fakaako e tautolu mai he tau kupu ha Iesu ki a Peteru? Lata a tautolu ke mataala ke nakai fakaatā e fakaalofa ha tautolu ki a Keriso ke lolelole. Iloa e Iesu ko e moui he fakatokaaga nei to fakaatukehe lahi mo e to fehagai a tautolu ke he tau tupetupe mo e tau paleko. He fakatai haana ke he tagata gana saito, pehē a Iesu to talia he falu tagata e “kupu he kautu” mo e he kamataaga to fakamakutu ai. Ka e magaaho fakamui, “ko e fakaatukehe ke he tau mena he lalolagi nai, mo e fakavai he koloa” to “apitia ai e kupu,” ati galo e fakamakutu he tau tagata ia. (Mataio 13:19-22; Mareko 4:19) Ka nakai fakaeneene a tautolu, to maeke e tau tupetupe he moui he tau aho takitaha ke fakatauhele e fekafekauaga ha tautolu ki a Iehova. Ti hataki e Iesu e tau tutaki haana: “A mutolu neke pehia ha mutolu a tau loto, he fakaniniko, mo e konahia, mo e fakaatukehe he tau mena he mouiaga nai.”​—Luka 21:34.

4. Ko e heigoa ka lagomatai a tautolu ke iloa kua malolō e fakaalofa ha tautolu ki a Keriso? (Kikite fakatino he kamataaga.)

⁴ Tuga a Peteru, maeke a tautolu ke fakakite e fakaalofa ki a Keriso he tuku fakamua e gahua fakamatala. Maeke fēfē a tautolu ke iloa tonu kua matutaki a tautolu ke taute e mena nei? Hūhū hifo ki a tautolu: ‘Ko e heigoa ne fiafia lahi au he moui? Moua mai kia e fiafia haaku he fekafekau ki a Iehova po ke falu matagahua?’ Ke lagomatai a tautolu ke tali e mena nei, kia kumikumi la ke he tolu e faahi he moui ka fakalolelole e fakaalofa ha tautolu ki a Keriso. Ko e tau mena nei ko e gahua tupe, fakafiafiaaga, mo e tau koloa fakatino.

5. Ko e heigoa e matagahua he tau ulu magafaoa?

⁵ Ma Peteru, nakai ni ko e futi ika e mena ne fiafia a ia ke taute. Ka ko e gahua ne taute e ia ke lagomatai aki e magafaoa haana. Kua tuku age foki e Iehova mogonei ke he tau ulu magafaoa e matagahua ke lagomatai e tau magafaoa ha lautolu. (1 Timoteo 5:8) Lata a lautolu ke eketaha ke taute e mena ia. Ka e he tau aho fakamui nei, maeke e gahua tupe ke fakatupu e tupetupe lahi mahaki.

6. Ko e ha kua fakatupetupe ai e tau gahua tupe?

⁶ Fa mahani ke tokologa e tau tagata ne manako gahua ka e nakai loga e gahua. Ha ko e mena ia kua tau fakamakamaka e tau tagata ke kumi gahua. Laulahi ne logona hifo kua lata a lautolu ke gahua loa, ka e tote e totogi. Lali e tau pisinisi ke loga e tau koloa ka talaga ka e tokogahoa e tau tagata gahua. Ti liga fakatupetupe, mategūgū, mo e gagao foki e tau tagata gahua. Tokologa ne tupetupe to galo e tau gahua ha lautolu ato taute oti e lautolu e tau mena ne poaki age he takitaki gahua ha lautolu.

7, 8. (a) Ko hai kua lata a tautolu ke fakamooli fakalahi ki ai? (e) Ko e heigoa e fakaakoaga uho ne ako he matakainaga i Thailand hagaao ke he gahua haana?

⁷ Ha ko e tau Kerisiano, kua mua atu e fakamooli  ha tautolu ki a Iehova ke he ha tagata, putoia ai e takitaki gahua ha tautolu. (Luka 10:27) Ko e gahua tupe ha tautolu ko e puhala ke lagomatai aki e tau manako fakatino mo e ke lalago aki e fekafekauaga ha tautolu. Kaeke ke nakai fakaeneene a tautolu, to fakatauhele he tau gahua tupe e tapuakiaga ha tautolu. Maeke a tautolu ke fakaako mai he mena ne tupu ke he matakainaga i Thailand. Pehē a ia: “Ko e gahua tupe haaku he taute he tau komopiuta ne mitaki lahi ka e loloa e tau tulā gahua. Ko e fua, kua teitei ni au ke nakai fai magaaho ma e tau mena fakaagaaga. Mailoga ai e au ke tuku fakamua e Kautu, kua lata au ke hiki e gahua.” Ko e heigoa ne taute he matakainaga nei?

⁸ “He mole e fakatokatoka ke he taha e tau” he fakamaama e ia, “ne fifili au ke sela e tau koloa mo e tau asekulimi he puhalatū. Ke he kamataaga, ne taufetului fakatupe au ti loto lolelole. He feleveia au mo e tau kapitiga gahua haaku he magaaho fakamua, ne vaiga e lautolu au ti hūhū ko e manatu he ha au kua mua atu e sela asekulimi ke he gahua komopiuta he matakavi ne fai matini fakahauhau. Kua liogi au ki a Iehova ti ole ki a ia ke lagomatai au ke fahia mo e ke hokotia ke he foliaga ke lahi e magaaho ke lata mo e tau matagahua fakaagaaga. Nakai leva, kamata agataha e tau mena ke holo ki mua. Ne mahani fakahaga au mo e tau manako he tau tagata fakatau haaku ti makaka lahi he taute asekulimi. Nakai leva, oti e tau asekulimi haaku he sela he tau aho takitaha. Ti lahi atu e tupe haaku ne moua mogonei ke he magaaho ne gahua komopiuta au. Fakafiafia he mena ia au ha kua nakai tupetupe mo e fakaatukehe tuga he gahua fakamua haaku. Ka e mua atu ai, logona e au e tata lahi mogonei ki a Iehova.”​—Totou Mataio 5:3, 6.

9. Maeke fēfē a tautolu ke fakatumau ke moua e onoonoaga lagotatai ke he gahua tupe?

⁹ Loto fakaaue a Iehova ka gahua malolō a tautolu. Ko e palepale mitaki e gahua malolō. (Tau Fakatai 12:14) Ka e lata a tautolu ke iloa tonu kua nakai mua atu e gahua tupe ke he fekafekauaga ha tautolu ki a Iehova. He tutala ke he tau levekiaga fakatino ha tautolu, pehē a Iesu: “Ka kia kumikumi fakamua a mutolu ke he kautu he Atua mo e hana tututonu, ati lafi atu ai e tau mena oti ia kia mutolu.” (Mataio 6:33) Ka e iloa fēfē e tautolu kaeke kua moua e tautolu e onoonoaga lagotatai ke he gahua tupe? Maeke a tautolu ke hūhū hifo, ‘Moua nakai e au e fiafia he gahua tupe haaku ka e onoono ke he fekafekauaga haaku ke he Atua ko e mena fa mahani mo e ahumate?’ He manamanatu ke he hūhū nei ka lagomatai a tautolu ke kitia maali e mena ne fiafia mooli a tautolu ki ai.

10. Ko e heigoa e fakaakoaga uho ne fakaako e Iesu?

¹⁰ Fakaako e Iesu e tau mena kua lata a tautolu ke tuku fakamua he tau momoui. Taha magaaho ne ahiahi a ia ke he kaina he tau matakainaga tokoua ko Maria mo Mareta. Ne kapaletū agataha a Mareta he tauteute e mena kai ke lata mo Iesu ka ko Maria ne nofo he na vē ha Iesu mo e fanogonogo ke he fakaakoaga haana. Ne gūgū a Mareta ha kua nakai lagomatai e Maria a ia. Pehē a Iesu ki a Mareta: “Kua fifili foki e Maria e mena uho, nakai  maeke he uta kehe ia ia.” (Luka 10:38-42) Talahau e Iesu e fakaakoaga uho ke he mena nei. Ke kalo kehe he fakatauhele he tau manako ni ha tautolu mo e fakakite e fakaalofa ki a Keriso kua lata a tautolu ke fifili e “mena uho.” Kakano ai kua lata tumau e fakafetuiaga ha tautolu mo Iehova ke mua atu he tau momoui ha tautolu.

11. Ko e heigoa ne talahau he Tohi Tapu hagaao ke he okioki?

¹¹ Momoui lavelave a tautolu, ti lata he falu magaaho ke okioki. Totou e tautolu he Tohi Tapu: “Nakai fai mena mitaki ke he tagata, ka kia kai ai e ia mo e inu, mo e fakafiafia hana loto ke he tau mena mitaki he hana tau gahua.” (Fakamatalaaga 2:24) Iloa e Iesu kua aoga ke he tau tutaki haana ke okioki. Ma e fakatai, he mole e gahua lahi ha lautolu he fakamatala, tala age e Iesu ki a lautolu: “Ati o mai a, hoko tautolu ni, ke he mena tokanoa ke okioki fakatote ai a mutolu.”​—Mareko 6:31, 32.

12. Ko e ha kua lata a tautolu ke fakaeneene hagaao ke he fakafiafiaaga? Talahau e fakatai.

¹² Ko e fakafiafiaaga ka lagomatai a tautolu ke okioki. Ka e lata a tautolu ke fakaeneene ke nakai eke e fakafiafiaaga mo mena kua mua he tau momoui ha tautolu. He senetenari fakamua, tokologa ne moua e aga nei: “Kia kai mena a tautolu mo e inu, ha ko e mena mamate a tautolu a pogipogi.” (1 Korinito 15:32) Kua tupu lahi foki e aga ia mogonei. Ma e fakatai, ko e fuata i Europa Lalo ne kamata ke fano ke he tau feleveiaaga Kerisiano. Ka e fiafia lahi mahaki a ia ke he tau fakafiafiaaga ti oti e fakalataha haana mo e Tau Fakamoli a Iehova. Ka ko e mogo fakamui, ne mailoga e ia ko e hagaaki ke he fakafiafiaaga ne tupu mai e tau lekua loga haana. Kamata a ia ke liu fakaako e Tohi Tapu, ti nakai leva kua maeke a ia ke kamata ke fakamatala e tala mitaki. Mole e papatiso haana, pehē a ia: “Ko e tokihala ni haaku he lahi mahaki e magaaho ne mole ato mailoga e au ko e fekafekau ki a Iehova kua mua atu e fiafia ke he tutuli he fakafiafiaaga he lalolagi.”

13. (a) Talahau e fakatai ne fakakite kua nakai mitaki ke lahi mahaki e fakafiafiaaga. (e) Ko e heigoa ka lagomatai a tautolu ke moua e onoonoaga lagotatai ke he fakafiafiaaga?

¹³ Ka e lata e fakafiafiaaga ke lagomatai a tautolu ke okioki mo e liu ke moua e hakahakau. Ti lata ke lahi fēfē e magaaho kua fakaaoga e tautolu ke he fakafiafiaaga? Ke lagomatai a tautolu ke tali e mena ia, maeke a tautolu ke manamanatu. Tokologa e tagata ne fiafia ke kai keke mo e tau mena humelie. Ka e iloa e tautolu kaeke ke kai tumau e tautolu e tau mena nei, to gagao a tautolu. Ka manako a tautolu ke tino malolō, lata a tautolu ke kai e tau mena kai ne mitaki ma tautolu. He puhala taha ia, ka lahi e magaaho fakafiafia ha tautolu, to lauia e fakafetuiaga ha tautolu mo Iehova. Ko e heigoa ka lagomatai a tautolu ke iloa kua moua e tautolu e onoonoaga lagotatai ke he fakafiafiaaga po ke nakai? Taha mena kua lata ke taute e tautolu ko e fifili e faahi tapu ti tohi hifo e tau tulā ne fakaaoga e tautolu ke lata mo e tau mena he fekafekauaga ki a Iehova, tuga e tau feleveiaaga Kerisiano, gahua fakamatala, mo e fakaako Tohi Tapu. Ti tohi hifo e tautolu e tau tulā ne fakaaoga e tautolu he faahi tapu ia foki ke he fakafiafiaaga, tuga e tau sipote, televisoni, po ke tau pelē vitiō. Ka fakatatai e tautolu e tau tulā nei, ko e heigoa kua kitia e tautolu? Lata nakai a tautolu ke taute e hikiaga?​—Totou Efeso 5:15, 16.

14. Ko e heigoa ka lagomatai a tautolu ke fifili e fakafiafiaaga mitaki?

 ¹⁴ Fakaatā e Iehova a tautolu ke fifili e fakafiafiaaga ha tautolu, ti maeke foki e tau ulu magafaoa ke fifili e tau fakafiafiaaga ma e tau magafaoa ha lautolu. Ne tuku mai e Iehova e tau matapatu fakaakoaga he Tohi Tapu kua fakakite e finagalo haana. Ko e tau matapatu fakaakoaga nei ne lagomatai a tautolu ke taute e tau fifiliaga hako. * (Kikite matahui tala.) Ko e fakafiafiaaga mitaki “ko e mena kua foaki mai he Atua haia.” (Fakamatalaaga 3:12, 13) Mooli, kehekehe e tau fakafiafiaaga ne loto e tau tagata kehekehe ki ai. (Kalatia 6:4, 5) Ka ko e fakafiafiaaga ne fifili e tautolu kua lata agaia ke fakaeneene. Pehē a Iesu: “Ko e mena ha i ai ha mutolu a tau koloa, ha ha i ai foki mo e tau loto ha mutolu.” (Mataio 6:21) Ko e fakaalofa ha tautolu ke he Patuiki ko Iesu kua fakalagalaga a tautolu ke manamanatu, vagahau, mo e mahani he puhala kua fakakite ko e Kautu kua mua e aoga ki a tautolu ke he ha mena foki.​—Filipi 1:9, 10.

15, 16. (a) Maeke fēfē e velevelekoloa ke eke mo matahele ki a tautolu? (e) Ko e heigoa e fakatonuaga pulotu ne talahau e Iesu hagaao ke he tau koloa fakatino?

¹⁵ Tokologa he vahā nei ne logona hifo kua lata a lautolu ke foou tumau e tau mena tui, tau telefoni, tau komopiuta, mo e falu mena foki. Lauia a lautolu he velevelekoloa, ko e puhala moui ne kua mua atu e aoga he tau  koloa mo e tau tupe. Ha ko e Kerisiano, ko e heigoa ne mua e aoga ki a koe? Hūhū hifo: ‘Lahi kia e magaaho haaku ne manamanatu ke he tau motokā po ke tau fasone foou ka e nakai tauteute e tau vala ma e tau feleveiaaga he fakapotopotoaga? Kua lavelave lahi kia a au he tau matagahua he aho ti tote e magaaho ke liogi po ke totou Tohi Tapu?’ Ka nakai fakaeneene a tautolu, ko e manako ke he tau koloa fakatino ka mua e aoga ke he fakaalofa ha tautolu ki a Keriso. Lata a tautolu ke manatu e tau kupu ha Iesu: “Kia leveki e mutolu a mutolu neke velevelemena.” (Luka 12:15) Ko e ha ne talahau e ia e mena nei?

¹⁶ Talahau e Iesu kua “nakai maeke ia taha ke fekafekau ke he na iki tokoua.” Lafi e ia: “Nakai maeke ia mutolu ke fekafekau ke he Atua mo Mamone.” Nakai maeke ke foaki katoatoa ki a Iehova mo e he magaaho taha hagaaki ke he tau koloa fakatino. Fakamaama e Iesu to “fakavihia e [tautolu] taha, ka e fakaalofa ke he taha” po ke “pipiki atu a [tautolu] ke he taha, ka e fakateaga ke he taha.” (Mataio 6:24) Ha kua nakai mitaki katoatoa a tautolu, kua lata a tautolu ke matutaki ke totoko atu ke he “tau manako lahi he tau tino ha tautolu,” putoia e velevelekoloa.​—Efeso 2:3.

17. (a) Ko e ha ne uka ai e falu ke moua e aga lagotatai ke he tau koloa fakatino? (e) Ko e heigoa ka lagomatai a tautolu ke totoko e velevelekoloa?

¹⁷ Tokologa e tagata ne hagaaki lahi ke he tau manako mo e tau fiafia ni ha lautolu ti uka ke moua e onoonoaga lagotatai ke he tau koloa fakatino. (Totou 1 Korinito 2:14.) Ha kua nakai manamanatu fakamitaki a lautolu, liga uka ai ke kitia e kehekehe he mena hako mo e hepe. (Heperu 5:11-14) Ko e manako ha lautolu ke he tau koloa fakatino ne liga mua atu e malolō. Ti ko e loga he tau mena ha lautolu ne moua, kua lahi e manako atu foki ha lautolu. (Fakamatalaaga 5:10) Ka e fai mena ka taute e tautolu ke totoko e puhala manamanatu nei. Ko e totou tumau ke he Kupu he Atua ka fakamalolō a tautolu ke maeke ke totoko e velevelekoloa. (1 Peteru 2:2) Manamanatu fakahokulo a Iesu ke he pulotu ha Iehova, ti lagomatai he mena ia a ia ke totoko e tau kamatamata he Tiapolo. (Mataio 4:8-10) Ka manako foki a tautolu mogonei ke totoko e velevelekoloa, lata a tautolu ke fakagahua e pulotu ha Iehova he tau momoui ha tautolu. Fakakite he mena nei ki a Iesu kua mua e fakaalofa ha tautolu ki a ia ke he tau koloa fakatino.

18. Ko e heigoa haau kua eketaha ke taute?

¹⁸ He hūhū a Iesu ki a Peteru: “Kua mua nakai hau a fakaalofa kia au kia lautolu nei?” kua fakaako e ia a Peteru ko e fekafekau ki a Iehova e mena ne lata ke eke mo mena fakamua he moui haana. Fuluola ai ha ko e kakano he higoa ha Peteru “Ko e Vala Maka.” Ko e tau mahani mitaki ha Peteru ka fakatatai ke he maka. (Gahua 4:5-20) Manako foki a tautolu mogonei ke tumauokafua e fakaalofa ha tautolu ki a Keriso. Kia iloa mitaki e tautolu ko e gahua tupe, fakafiafiaaga, mo e tau koloa fakatino kua lata ke hako e tokaaga he tau momoui ha tautolu. Ti talahau e tautolu tuga a Peteru: “Ma Iki na e, kua fioia e koe, kua fakaalofa au kia koe.”