1. He mole e agahala ha Atamu mo Eva, ko e heigoa ne fakakite e Iehova hagaao ke he fī ha tautolu?

KUA iloa e Atamu ne nakai maeke e gata ke tutala. Ti ko e mogo ne iloa e ia kua tutala e gata ki a Eva, liga mailoga e Atamu ko e agaaga ne vagahau. (Kenese 3:1-6) Nakai iloa e Atamu mo Eva ko hai e agaaga nei. Ka e fifili a Atamu ke fakalataha mo e agaaga nei ti totoko ke he haana a Matua fakahele he lagi. (1 Timoteo 2:14) He magaaho tonu ia, kamata a Iehova ke fakakite fakalahi hagaao ke he fī kelea nei mo e mavehe to fakahiku ke moumou a ia. Ka e hataki e Iehova ke he mogoia, ko e agaaga ne tutala puhala he gata to totoko a lautolu oti ne fakaalofa ke he Atua.​—Kenese 3:15.

2, 3. Liga ko e heigoa e kakano ne tote e mena ne fakakite e Iehova hagaao ki a Satani ato hoko mai e Mesia?

² Nakai tala mai e Iehova ki a tautolu e higoa mooli he agelu ne totoko ki a ia. * (Kikite matahui tala.) Ato hoko la ke he 2,500 tau he mole e totokoaga i Etena ne fakakite e Iehova a ia ne totoko.  (Iopu 1:6) Iloa a ia ke he matahigoa ko “Satani,” ne kakano “Totoko.” Tolu ni e tohi ko e 1 Nofoaga he Tau Patuiki, Iopu, mo Sakaria he tau Tohiaga Tapu Heperu ne totoku hagaao ki a Satani. Ko e ha ne tote lahi e mena ne fakakite hagaao ke he fī nei ato hoko mai e Mesia?

³ Nakai putoia e Iehova he tau Tohiaga Tapu Heperu e tau vala tala loga hagaao ki a Satani mo e tau mena ne taute e ia. Ko e kakano he tau Tohiaga Tapu Heperu ke lagomatai e tau tagata ke mailoga mo e mumui ke he Mesia. (Luka 24:44; Kalatia 3:24) He hoko mai e Mesia, fakaaoga e Iehova a ia mo e tau tutaki haana ke fakakite fakalahi e tau mena kua iloa e tautolu hagaao ki a Satani mo e tau agelu ne fakalataha mo ia. * (Kikite matahui tala.) Latatonu ai, ha ko e mena to fakaaoga e Iehova a Iesu mo lautolu ne fakauku ke moumou a Satani mo lautolu ne mumui ki a ia.​—Roma 16:20; Fakakiteaga 17:14; 20:10.

4. Ko e ha kua lata ke nakai matakutaku a tautolu ke he Tiapolo?

⁴ Fakamaama he aposetolo ko Peteru a Satani ko e Tiapolo ko e “leona tagi,” ti fakahigoa foki e Ioane ko e “gata” mo e “tarako.” (1 Peteru 5:8; Fakakiteaga 12:9) Ka e lata ke nakai matakutaku a tautolu ke he Tiapolo. Na kaupā ni e malolō haana. (Totou Iakopo 4:7.) Ha ha ia tautolu e puipuiaga ha Iehova, Iesu, mo e tau agelu fakamooli. Ha ko e lagomatai ha lautolu, maeke a tautolu ke totoko e fī ha tautolu. Lata agaia a tautolu ke iloa e tau tali ke he tolu e hūhū aoga lahi: Lahi fēfē e fakaohooho ha Satani? Eketaha fēfē a ia ke fakaohooho e tau tagata? Ti ko e heigoa e tau mena ne nakai maeke a ia ke taute? Kia tali la e tautolu e tau hūhū nei mo e kitia e tau fakaakoaga ka moua e tautolu.

5, 6. Ko e ha ne nakai maeke e tau fakatufono he tagata ke tamai e tau hikiaga ne manako mooli e tau tagata ki ai?

⁵ Tokologa e agelu ne kau mo Satani he totoko ke he Atua. Fakamua ato hoko e Fakapukeaga, kamatamata e Satani falu ia lautolu ke taute e mahani feuaki mo e tau fifine. Fakamaama he Tohi Tapu e mena nei he puhala fakatai he pehē ko e tarako ne tō hifo he lagi mo e toho e tau fetū ne toluaki mo ia. (Kenese 6:1-4; Iuta 6; Fakakiteaga 12:3, 4) He toka he tau agelu ia e magafaoa he Atua, ne tuku e lautolu a lautolu ki lalo he pule ha Satani. Nakai lata a tautolu ke manatu ko e tau agelu totoko nei ko e matakau mavehevehe. He lalolagi fakaagaaga nakai kitia, fakatū e Satani e fakatufono ni haana he fifitaki ke he Kautu he Atua. Eke e ia a ia mo patuiki, ti fakatokatoka e ia e tau temoni he foaki ki a lautolu e pule, ti eke a lautolu mo tau pule he lalolagi.​—Efeso 6:12.

⁶ Fakaaoga e Satani e fakatokatokaaga haana ke pule ke he tau fakatufono oti he tagata. Iloa tonu e tautolu e mena nei ha kua fakakite e ia ki a Iesu e “tau kautu oti he lalolagi” mo e pehē: “To ta atu oti e au kia koe e pule nai, mo e lilifu ha lautolu; ha kua tuku  mai ia kia au, to ta atu foki e au kia ia na loto au ki ai.” (Luka 4:5, 6) Loga agaia e tau fakatufono ne taute e tau mena mitaki ma e tau tagata ne nonofo he motu ti manako mooli e falu pule ke lagomatai e tau tagata. Ka e nakai fai pule he tagata ka tamai e tau hikiaga ne manako mooli a tautolu ki ai.​—Salamo 146:3, 4; Fakakiteaga 12:12.

7. He lafi ke he fakaaoga he tau fakatufono, fakaaoga fēfē e Satani e lotu fakavai mo e lalolagi pisinisi? (Kikite fakatino he kamataaga.)

⁷ Fakaaoga foki e Satani mo e tau temoni e lotu fakavai mo e lalolagi pisinisi ke fakahehē e “lalolagi oti,” po ke tau tagata oti kana. (Fakakiteaga 12:9) Fakaaoga e Satani e lotu fakavai ke fakaholofa e tau pikopiko hagaao ki a Iehova, ti lali foki a ia ke ufiufi e higoa he Atua. (Ieremia 23:26, 27) Ko e fua, falu he tau tagata loto fakamooli ne manatu kua tapuaki a lautolu ke he Atua ka kua tapuaki mooli a lautolu ke he tau temoni. (1 Korinito 10:20; 2 Korinito 11:13-15) Fakaaoga foki e Satani e lalolagi pisinisi ke fakaholofa e tau pikopiko, tuga e pikopiko ke he tupe mo e tau mena ke fakafiafia e tau tagata. (Tau Fakatai 18:11) Ko lautolu ne talitonu ke he pikopiko nei kua fakamole e tau momoui he fekafekau ki a “Mamone” ka e nakai ke he Atua. (Mataio 6:24) Pete ka fakaalofa a lautolu he taha magahala ke he Atua, kua malolō lahi e manako ha lautolu ke he tau mena he tino ti galo e fakaalofa ha lautolu ma e Atua.​—Mataio 13:22; 1 Ioane 2:15, 16.

8, 9. (a) Ko e heigoa e tau fakaakoaga ne ua kua iloa e tautolu mai he tau mahani ha Atamu, Eva, mo e tau agelu totoko? (e) Ko e ha kua mitaki ma tautolu ke iloa ko Satani ne pule ke he lalolagi?

⁸ Ua e fakaakoaga aoga lahi ka iloa e tautolu mai he tau mahani ha Atamu, Eva, mo e tau agelu totoko. Fakamua, iloa e tautolu na ua ni e faahi ti kua lata a tautolu ke fifili taha. Maeke a tautolu ke haia he faahi ha Iehova po ke faahi ha Satani. (Mataio 7:13) Uaaki, iloa e tautolu ko lautolu ne fakalataha mo Satani ne fakakaupā ni e tau mouaaga. Na moua e Atamu mo Eva e magaaho ke fifili ma laua e mena kua hako mo e mena kua hepe. Ti ha ha foki he tau temoni e fai pule ke he tau fakatufono he tagata. (Kenese 3:22) Ka ko e fifili ke haia he faahi ha Satani kua kelea tumau e tau fua ka moua. Nakai fai aoga mooli!​—Iopu 21:7-17; Kalatia 6:7, 8.

⁹ Ko e ha kua mitaki ma tautolu ke iloa kua pule a Satani ke he lalolagi? Lagomatai ai ki a tautolu ke moua e onoonoaga hako ke he tau fakatufono mo e omoomoi a tautolu ke fakamatala e tala mitaki. Iloa e tautolu na manako a Iehova ki a tautolu ke fakalilifu e tau fakatufono. (1 Peteru 2:17) Amanaki a ia ki a tautolu ke omaoma ke he tau matafakatufono ha lautolu he nakai totoko e tau matafakatufono ia ke he tau tutūaga Haana. (Roma 13:1-4) Ka e iloa foki e tautolu kua lata a tautolu ke fakatumau ke tuuho mo e nakai lalago ha matakau fakapolitika po ke takitaki he tagata. (Ioane 17:15, 16; 18:36) Ha kua mailoga e tautolu kua lali a Satani ke ufiufi e higoa ha Iehova mo e ekefakakelea e matahigoa Haana, taute e tautolu e tau mena oti kana ke fakaako e kupu mooli ke he tau tagata hagaao ke he Atua ha tautolu. Matalahi a tautolu ke fakahigoa ke he higoa haana mo e fakaaoga ai. Ko e fakaalofa ke he Atua kua mua atu e uho  ke he loto lahi ke he tupe po ke tau koloa.​—Isaia 43:10; 1 Timoteo 6:6-10.

10-12. (a) Liga fakaaoga fēfē e Satani e matapage ke kamatamata e falu agelu? (e) Ko e heigoa kua fakaako e tautolu mai he tau mena ne taute he tau agelu ia?

¹⁰ Fakaaoga e Satani e tau puhala lauia lahi ke fakaohooho e falu. Ke fakalagalaga a lautolu ke taute e mena ne manako a ia ki ai, falu mogo ne fakaaoga e ia e matapage ke kamatamata a lautolu mo e he falu mogo ne lali a ia ke ekefakakelea a lautolu.

¹¹ Fakaaoga e Satani e matapage ke kamatamata e tokologa he tau agelu. Liga leva e kitekite haana ki a lautolu ke maeke ke iloa e kamatamata ke lata mo lautolu. Falu agelu ne uta e matapage ti mahani feuaki mo e tau fifine. Ko e tau fanau ha lautolu ko e tau tagata makimaki ne favale ke he tau tagata ne viko takai ia lautolu. (Kenese 6:1-4) Lafi ke he fakaaoga he mahani feuaki ke kamatamata e tau agelu ia, liga mavehe foki a Satani ki a lautolu to moua e lautolu e pule ke he tau tagata oti. He puhala nei, liga eketaha a Satani ke fakatauhele e fakamooliaga he perofetaaga ha Iehova ke he ‘fanau he fifine.’ (Kenese 3:15) Ka e nakai fakaatā e Iehova a ia ke kautū. Ne fakahoko e ia e Fakapukeaga, ti moumou e tau pulega ha Satani mo e tau temoni.

¹² Ko e heigoa ne fakaako e tautolu mai he mena nei? Ko e mahani feuaki mo e fakatokoluga e tau vahega matapage lauia lahi. Ko e tau agelu ne fakalataha mo Satani ne loga e tau tau ne fakalataha mo e Atua i luga he lagi! Pihia foki, tokologa ia lautolu ne fakaatā e tau manako kelea ke tupu he tau loto ha lautolu ti malolō lahi e tau manako nei. Lata a tautolu ke manatu tumau pete kua leva e fekafekau ha tautolu ki a Iehova, maeke e tau manako kelea ke vakavaka he tau loto ha tautolu. (1 Korinito 10:12) Kakano haia kua lata a tautolu ke hakahaka tumau e tau mena he tau loto ha tautolu ti huo kehe ha manatu feuaki mo e fakatokoluga he mahani lotokai!​—Kalatia 5:26; totou Kolose 3:5.

13. Ko e heigoa taha vahega matapage foki ne fakaaoga e Satani, ti kalo kehe fēfē a tautolu mai ai?

¹³ Taha vahega matapage foki ne fakaaoga e  Satani ko e fia iloa hagaao ke he malolō fakatemoni. He vahā nei, lali a ia ke fiafia e tau tagata ke he tau temoni he fakaaoga e lotu fakavai ti pihia mo e fakafiafiaaga. Ko e tau kifaga, tau pelē vitiō, mo e falu fakafiafiaaga ne tuga kua mitaki e malolō fakatemoni. Kalo kehe fēfē a tautolu he matapage nei? Nakai lata a tautolu ke amanaki ke he fakatokatokaaga he Atua ke talahau ki a tautolu e tau fakafiafiaaga kua mitaki mo e kua kelea. Lata a tautolu ke fakamahani e loto manamanatu ha tautolu ke maeke ke taute e tau fifiliaga mitaki ne fakavē ke he tau matapatu fakaakoaga ha Iehova. (Heperu 5:14) He nakai “fakaalofa fakatupua” a tautolu ke he Atua, to fifili fakailoilo a tautolu. (Roma 12:9) Ko e tagata mahani fakatupua ne talahau taha mena ka e taute e mena kehe. Ti ka fifili e tautolu e fakafiafiaaga, maeke a tautolu ke hūhū hifo: ‘Muitua nakai e au e tau matapatu fakaakoaga taha ia ne tala age e au ke mumui he falu? Ko e heigoa he tau tagata fakaako Tohi Tapu haaku po ke tau tagata ne ahiahi au ki ai kua manatu ka kitia e lautolu e fakafiafiaaga ne fifili e au?’ Ka muitua a tautolu ke he tau matapatu fakaakoaga taha ia ne tala age e tautolu ke he falu ke mumui ki ai, mukamuka lahi ma tautolu ke tiaki e matapage ha Satani.​—1 Ioane 3:18.

14. Eketaha fēfē a Satani ke favale ki a tautolu, ti maeke fēfē a tautolu ke tumauokafua?

¹⁴ Eketaha foki a Satani ke favale mo e fakamatakutaku a tautolu ke nakai mahani fakamooli a tautolu ki a Iehova. Ma e fakatai, liga fakaohooho e ia e tau fakatufono ke pā e gahua fakamatala ha tautolu. Fakaohooho e ia e tau kapitiga gahua po ke tau kapitiga aoga ke vaiga a tautolu ha kua muitua a tautolu ke he tau tutūaga he Tohi Tapu. (1 Peteru 4:4) Fakaohooho foki e Satani e tau tagata he magafaoa nakai tua ha tautolu ne liga mitaki e tau manatu ka e maeke ke taofi a tautolu he ō ke he tau feleveiaaga. (Mataio 10:36) Ko e heigoa ka taute e tautolu ke tumauokafua ke he favale ha Satani? Nakai lata a tautolu ke ofo ha ko e tau totokoaga ia, ha kua iloa e tautolu hane tau a Satani mo tautolu. (Fakakiteaga 2:10; 12:17) Lata foki a tautolu ke manatu e matakupu mooli: Talahau e Satani kua fekafekau ni a tautolu ki a Iehova ka holo mitaki mo e to tiaki e tautolu e Atua ka uka e tuaga. (Iopu 1:9-11; 2:4, 5) Fakahiku ai, lata a  tautolu ke ole tumau ki a Iehova ke foaki ki a tautolu e malolō. Manatu to nakai tiaki e Iehova a tautolu.​—Heperu 13:5.

15. Maeke nakai a Satani ke fakaohooho a tautolu ke taute ha mena ne nakai manako a tautolu ke taute? Fakamaama.

¹⁵ Nakai maeke a Satani ke fakaohooho e tau tagata ke taute ha mena ne nakai manako a lautolu ke taute. (Iakopo 1:14) Tokologa he lalolagi ne nakai mailoga ko lautolu he faahi ha Satani. Ka ko e magaaho ne iloa he tagata e kupu mooli, lata a ia ke fifili ke ha ha he faahi ha Iehova po ke faahi ha Satani. (Gahua 3:17; 17:30) Ka fifili e tautolu ke omaoma ke he Atua, nakai maeke a Satani ke moumou e mahani fakamooli ha tautolu.​—Iopu 2:3; 27:5.

16, 17. (a) Ko e heigoa foki ne nakai maeke a Satani mo e tau temoni ke taute? (e) Ko e ha kua nakai lata a tautolu ke matakutaku ke liogi fakaleolahi ki a Iehova?

¹⁶ Ha ha i ai foki e tau mena ne nakai maeke a Satani mo e tau temoni ke taute. Ma e fakatai, nakai talahau he Tohi Tapu na iloa e lautolu e tau mena he manamanatuaga po ke tau loto ha tautolu. Ko Iehova mo Iesu hokoia ni ka iloa. (1 Samuela 16:7; Mareko 2:8) Ti lata nakai a tautolu ke matakutaku ka tutala po ke liogi fakaleolahi a tautolu neke logona he Tiapolo mo e tau temoni e tau mena ne talahau e tautolu ti fakaaoga e vala tala ia ke totoko ki a tautolu? Nakai! Ko e ha? Manamanatu ke he fakatataiaga nei: Nakai matakutaku a tautolu ke taute e tau mena mitaki he fekafekauaga ha tautolu ki a Iehova neke kitia he Tiapolo a tautolu. He puhala pihia, nakai lata a tautolu ke matakutaku ke liogi fakaleolahi neke logona he Tiapolo a tautolu. Talahau foki he Tohi Tapu na lagaloga e liogi fakaleolahi he tau fekafekau he Atua, ti nakai lagataha he totou e tautolu kua matakutaku a lautolu neke logona he Tiapolo a lautolu. (1 Tau Patuiki 8:22, 23; Ioane 11:41, 42; Gahua 4:23, 24) Ka taute e tautolu e tau mena oti kana ke vagahau mo e mahani tuga he manako e Atua ki a tautolu, kua iloa tonu e tautolu to nakai fakaatā e Iehova e Tiapolo ke fakamamahi tumau a tautolu.​—Totou Salamo 34:7.

¹⁷ Lata a tautolu ke iloa e fī ha tautolu, ka e nakai lata a tautolu ke matakutaku ki a ia. Pete he nakai mitaki katoatoa a tautolu, maeke a tautolu ke kautū ki a Satani ha ko e lalagoaga ha Iehova! (1 Ioane 2:14) Ka totoko e tautolu a ia, to hola kehe a ia mai ia tautolu. (Iakopo 4:7; 1 Peteru 5:9) He vahā nei, tuga kua totoko pauaki a Satani ke he tau fanau fuata. Maeke fēfē a lautolu ke tau atu ke he tau totokoaga he Tiapolo? To fakatutala a tautolu ke he mena nei he vala tala ka mui mai.