1. Ko e heigoa ati ofo a koe he magaaho ne lali fakamua a koe ke tala age e fekau he Tohi Tapu ke he falu?

MANATU nakai e koe e magaaho fakamua ne mailoga ai kua moua e koe e kupu mooli? Ko e tau fakaakoaga he Tohi Tapu ne fakaako e koe kua tuga kua maamateka! Logona hifo e koe to manako e tau tagata oti ke talia e tau mena kua talitonu a koe ki ai. Ne mauokafua a koe ko e fekau he Tohi Tapu to foaki ki a lautolu e moui fiafia mogonei mo e amaamanakiaga mitaki i mua. (Sala. 119:105) Ti makai a koe ke tala age e kupu mooli ne iloa e koe ke he tau kapitiga mo e tau magafaoa oti haau. Ka ko e heigoa ne tupu? Ofo ai, tokologa ne nakai talia e mena ne tala age e koe ki a lautolu.

2-3. Fēfē e tali he tokologa he tau tagata he vahā ha Iesu ki a Iesu?

² Nakai lata a tautolu ke ofo ka nakai talia he falu e fekau kua fakamatala e tautolu. He vahā ha Iesu, tokologa ne nakai talia a ia pete he taute e ia e tau mana ke fakakite kua lalago he Atua a ia. Ma e fakatai, fakaliu tu mai e Iesu a Lasalo ti ko e mana a ia ne nakai maeke a lautolu ne totoko ke fakatikai. Ka e nakai talia he tau takitaki Iutaia a Iesu ko e Mesia. Ne manako foki a lautolu ke kelipopo a Iesu mo Lasalo!​—Ioane 11:47, 48, 53; 12:9-11.

³ Iloa e Iesu kua tokologa e tagata ka nakai talia ke talahau ko ia ko e Mesia. (Ioane 5:39-44) Tala age a ia ke he tau tutaki ha Ioane ko e Papatiso: “Ke monuina foki a ia kua nakai tupetupe ha ko au.” (Mata. 11:2, 3, 6) Ko e ha kua tokologa lahi kua nakai talia a Iesu?

4. Ko e heigoa ka fakatutala a tautolu ke he vala tala nei?

⁴ He vala tala nei ti pihia mo e vala tala ka mui mai, to kumikumi a tautolu ke he loga e kakano ne tokologa he senetenari fakamua ne nakai tua ki a Iesu. To kitia foki e tautolu e kakano  ne tokologa mogonei ne fakaatā a lautolu ke tupetupe. Mua atu to fakaako a tautolu ke he kakano kua maeke a tautolu ke moua e tua malolō ia Iesu ke nakai tupetupe.

5. Ko e ha kua manatu e falu ko Iesu ne nakai ko e Mesia ne talahau tuai?

⁵ Tokologa ne tupetupe ha ko e tupumaiaga ha Iesu. Talahau e lautolu ko Iesu ko e faiaoga ofoofogia mo e taute e ia e tau mana. Ka ki a lautolu, ko ia ko e tama he tagata kamuta nofogati. Ti tupu mai a ia i Nasareta ko e maaga nakai talahaua. Ko Natanielu ne eke mo tutaki ha Iesu ne talahau fakamua: “Maeke kia ke tupu ha mena mitaki mai Nasareta?” (Ioane 1:46) Liga nakai fiafia a Natanielu ke he maaga ne nofo ai a Iesu mogoia. Po ke liga manatu a ia ke he perofetaaga ia Mika 5:2, ne talahau tuai to fanau e Mesia i Petelehema, nakai i Nasareta.

6. Ko e heigoa kua lata ke lagomatai e tau tagata he vahā ha Iesu ke mailoga ko Iesu e Mesia?

⁶ Ko e heigoa kua talahau he Tohi Tapu? Talahau tuai he perofeta ko Isaia ko e tau fī ha Iesu to kaumahala ke manamanatu ke he “hana [Mesia] hau.” (Isaia 53:8) Loga e vala tala ia ne talahau tuai. Ane fakatoka he tau tagata oti ia e magaaho ke kumikumi e tau vala tala hako, to iloa e lautolu na fanau a Iesu i Petelehema ti tupu mai a ia he Patuiki ko Tavita. (Luka 2:4-7) Ko e matakavi ne fanau a Iesu ne tatai mo e perofetaaga ia Mika 5:2. Ko e heigoa mogoia e lekua? Mafiti foki e tau tagata ke fakafili. Nakai iloa e lautolu e tau vala tala hako oti. Ha ko e mena nei, ne tupetupe a lautolu.

7. Ko e ha ne tokologa e tau tagata he vahā nei ne nakai talia e tau tagata ha Iehova?

⁷ Kitia nakai e tautolu e lekua ia mogonei? Ē. Laulahi he tau tagata ha Iehova ne nakai mautū po ke matalahi; tokologa ne onoono ki a lautolu kua ‘nakai ako mo e goagoa.’ (Gahua 4:13) Falu ne logona hifo kua nakai maeke e tau tagata he Atua ke fakaako atu hagaao ke he Tohi Tapu ha kua nakai paase a lautolu he tau aoga lotu talahaua. Falu ne talahau ko e Tau Fakamoli a Iehova ko e “lotu he tau tagata Amerika.” Ka ko e tala mooli, laulahi he Tau Fakamoli a Iehova ne nakai nonofo i Amerika. Talahau agaia he falu kua nakai talia he Tau Fakamoli a Iehova a Iesu. Loga e tau tau kua fakahigoa e tau tagata ha Iehova ko e “tau tagata fakagalogalo ha Amerika” mo e “tau tagata fakahagahaga kelea.” Ko lautolu ne iloa e tau tala nei po ke nakai talia e tau vala tala hako ne tupetupe a lautolu.

8. Ia Gahua 17:11, ko e heigoa kua lata he tau tagata ke taute ka manako a lautolu ke iloa e tau fekafekau he Atua mogonei?

⁸ Kalo kehe fēfē e tagata neke tupetupe? Lata e tau tagata ke kumikumi e tau vala tala mooli. Ko e mena ia ne eketaha e tagata tohia he Evagelia ko Luka ke taute. Ti kumi fakamakutu e ia “e tau mena oti kana, tali mai ni he kamataaga.” Manako a ia ke he tau tagata totou haana ke “fioia e [lautolu] e tonu he tau tala” ne logona e lautolu hagaao ki a Iesu. (Luka 1:1-4) Ko e tau tagata Iutaia i Perea i tuai ne tuga a Luka. Mogo ne logona fakamua e lautolu e tala mitaki hagaao ki a Iesu, ne fakakia e lautolu e tau Tohi Tapu Heperu ke fakamooli aki e tau mena ne tala age ki a lautolu. (Totou Gahua 17:11.) He puhala pihia, lata e tau tagata mogonei ke kumikumi ke he tau vala tala mooli. Lata a lautolu ke fakatatai e tau mena ne fakaako he tau tagata he Atua mo e tau mena ne talahau he Tohi Tapu. Lata foki a lautolu ke fakaako ke he tau gahua he tau tagata ha Iehova he vahā nei. Ka taute e lautolu e “kumikumi” kua hako, to nakai fakaatā e lautolu e fili tagata po ke tau mena ne talahau ke fakapouli aki a lautolu.

9. Ko e heigoa ne tupu he mogo ne nakai talia e Iesu ke fakakite e fakamailoga mai he lagi?

⁹ Falu he vahā ha Iesu ne nakai fiafia ke he tau fakaakoaga ofoofogia haana. Manako atu foki a lautolu. Poaki e lautolu ke fakamooli e ia ko e Mesia a ia he fakakite e “fakamailoga mai he lagi.” (Mata. 16:1) Liga kua fakavē e poaki nei ha lautolu ke he nakai maama he Tanielu 7:13, 14. Ka e nakai ko e magaaho ha Iehova ke fakamooli e perofetaaga ia. Ko e fakaakoaga ha Iesu kua lata ke omoomoi a lautolu ke talia ko ia ko e Mesia. Ka ko e mogo ne nakai talia e ia ke fakakite e fakamailoga ne kumi a lautolu ki ai, ne tupetupe a lautolu.​—Mata. 16:4.

10. Fakamooli fēfē e Iesu e mena ne tohi e Isaia hagaao ke he Mesia?

¹⁰ Ko e heigoa kua talahau he Tohi Tapu? Ko e perofeta ko Isaia ne tohi hagaao ke he Mesia: “Nakai hea a ia, to nakai leo lahi a ia, to nakai logona foki hana leo ke he puhala.” (Isaia 42:1, 2) Taute e Iesu e gahua fakamatala haana he nakai hagaaki ki a ia. Nakai talaga e ia e tau faituga lalahi, ti nakai tui e ia e tau tapulu fakalotu pauaki po ke manako ke he tau tagata ke hea a ia aki e tau matahigoa fakalotu talahaua. He mogo ne tū a Iesu he fakafiliaga, nakai talia e ia ke fakafiafia e Patuiki ko Herota he taute e taha fakamailoga. (Luka 23:8-11) Fai mana ne taute e Iesu ka ko e matapatu gahua haana ko e fakamatala e tala mitaki. “Ha ko e mena ia ne hau ai au,” he tala age e ia ke he tau tutaki haana.​—Mare. 1:38.

11. Ko e heigoa e tau manatu hehē he falu mogonei?

¹¹ Kitia nakai e tautolu e lekua ia mogonei? Ē. Tokologa mogonei ne nava ke he tau fale tapu lalahi ne tauuka e tau fakatino ne fakamanaia aki, tau takitaki lotu ne talahaua e tau matahigoa, mo e tau fakamanatuaga ne nimo he tau tagata e tupumaiaga mo e kakano. Ka ko e tau tagata ne o atu he tapu kua nakai lahi e mena ne fakaako hagaao ke he Atua mo e finagalo haana. Ko lautolu kua o mai ke he tau feleveiaaga Kerisiano ha tautolu kua fakaako e mena ne manako a Iehova ki a tautolu mo e puhala ke gahua fakatatau mo e finagalo  haana. Kua meā mo e maopoopo ha tautolu a tau Fale he Kautu ka e nakai molea e tauuka he tau fakamanaia. Ko lautolu ne leveki kua nakai tui e tau tapulu pauaki; po ke nakai moua e lautolu e tau matahigoa talahaua. Fakavē e tau fakaakoaga mo e tau taofiaga ha tautolu ke he Kupu he Atua. Pihia foki, tokologa mogonei ne tupetupe ha kua manatu a lautolu ko e puhala tapuaki ha tautolu kua nakai matalahi. Ti ko e mena ne fakaako e tautolu kua nakai felauaki mo e tau mena ne manako a lautolu ke logona.

12. He fakamaama ia Heperu 11:1, 6, ko e heigoa kua lata ke fakavē e tua ha tautolu ki ai?

¹² Kalo kehe fēfē a tautolu neke tupetupe? Ko e aposetolo ko Paulo ne tala age ke he tau Kerisiano ne nonofo i Roma: “Kua tupu mai e tua mai he ogo, ko e ogo foki ha ko e kupu he Atua haia” hagaao ke he Keriso. (Roma 10:17) Ti atihake e tautolu e tua he fakaako e Tohi Tapu ka e nakai fai vala ke he tau fakamanatuaga fakalotu ne nakai mai he Tohi Tapu pete ni kua fulufuluola e tau fakamanatuaga nei. Lata a tautolu ke moua e tua malolō ne fakavē ke he iloilo tonu “ka nakai tua, ti nakai maeke ke fakafiafia kia ia” ko e Atua. (Totou Heperu 11:1, 6.) Ti nakai lata a tautolu ke kitia e fakamailoga ofoofogia mai he lagi ke fakamooli kua moua e tautolu e kupu mooli. Ko e kumikumi fakamitaki ke he tau fakaakoaga he Tohi Tapu ne fakamalolō e tua kua lahi ke omoomoi a tautolu mo e ke totoko e tau fakauaua.

13. Ko e heigoa ne fakatupu e tokologa ke fakahala a Iesu?

¹³ He vahā ha Iesu, ko e tau tutaki ha Ioane ko e Papatiso ne ofo ha kua nakai fakakanopogi e tau tutaki ha Iesu. Fakamaama e Iesu kua nakai fai kakano ke fakakanopogi ha kua moui agaia a ia. (Mata. 9:14-17) Ka ko e tau Farasaio mo e falu ne totoko ki a Iesu kua fakahala a ia ha kua nakai muitua e ia e tau aga fakamotu. Ita a lautolu he fakamaulu e ia e tau tagata gagao he Sapati. (Mare. 3:1-6; Ioane 9:16) Matalahi a lautolu ke talahau kua fakalilifu e lautolu e Sapati; ka e he taha faahi,  ne fakafua koloa he faituga. Ita lahi a lautolu he vega e Iesu a lautolu he taute e tau gahua ia. (Mata. 21:12, 13, 15) Ko lautolu ne fakamatala a Iesu ki ai he sunako i Nasareta ne ita lahi he fakaaoga e Iesu e fakataiaga ke he motu ko Isaraela ke fakakite e lotokai mo e nakai tua ha lautolu. (Luka 4:16, 25-30) Ko e mahani ha Iesu ne nakai amanaki a lautolu ki ai kua fakatupu e tokologa ke tupetupe.​—Mata. 11:16-19.

14. Ko e ha ne fakaheu e Iesu e tau aga fakamotu he tagata ne nakai felauaki mo e Tohi Tapu?

¹⁴ Ko e heigoa kua talahau he Tohi Tapu? Talahau e Iehova puhala he perofeta haana ko Isaia: “Kua fakatata mai kia au e motu nai ke he tau gutu ha lautolu, mo e fakaheke mai kia au ke he tau laugutu ha lautolu, ka ko e tau loto ha lautolu kua fakamamao a ia ia au, ko e ha lautolu a matakutaku kia au foki kua fakaako ai ke he tau poaki he tau tagata.” (Isaia 29:13) Hako a Iesu ke fakaheu e tau aga fakamotu ne fakakite he Tohi Tapu kua hepe. Ko lautolu ne tuku fakamua e tau matafakatufono mo e tau aga fakamotu ne taute he tagata ke mua hake he Tohi Tapu, ne tiaki e lautolu a Iehova mo ia ne fakafano mai ko e Mesia.

15. Ko e ha e tau tagata tokologa mogonei ne nakai fiafia ke he Tau Fakamoli a Iehova?

¹⁵ Kitia nakai e tautolu e lekua ia mogonei? Ē. Tokologa ne nakai fiafia ke he Tau Fakamoli a Iehova he nakai fakalataha mo lautolu ke fakamanatu e tau aga fakamotu ne nakai mai he Tohi Tapu, tuga e tau tūtau mo e Kirisimasi. Falu ne ita he nakai fakalataha e Tau Fakamoli a Iehova ke he tau fakamanatuaga fakamotu po ke nakai muitua ke he tau aga fakamotu he mauku ne nakai felauaki mo e Kupu he Atua. Ko lautolu ne tupetupe he puhala nei kua liga talitonu mooli kua talia he Atua e tapuakiaga ha lautolu. Ka e nakai fakafiafia e lautolu e Atua ka manako a lautolu ke he tau aga fakamotu he lalolagi ka e nakai ke he tau fakaakoaga maaliali he Tohi Tapu.​—Mare. 7:7-9.

16. Ia Salamo 119:97, 113, 163-165, ko e heigoa ha tautolu kua lata ke taute mo e ko e heigoa ha tautolu kua lata ke kalo kehe?

¹⁶ Kalo kehe fēfē a tautolu neke tupetupe? Lata a tautolu ke feaki e manako lahi ke he tau matafakatufono mo e tau matapatu fakaakoaga ha Iehova. (Totou Salamo 119:97, 113, 163-165.) Ka fakaalofa a tautolu ki a Iehova to tiaki e tautolu e tau aga fakamotu ne nakai fakafiafia a ia. To nakai fakaatā e tautolu ha mena ke fakatauhele e fakaalofa ha tautolu ki a Iehova.

17. Ko e heigoa e tau amanakiaga ne fakatupetupe e tokologa he vahā ha Iesu?

¹⁷ Manako e falu he vahā ha Iesu ke moua mafiti e tau tali ke he tau mena fakapolitika. Amanaki a lautolu ke he Mesia ke fakahao a lautolu mai he pule kelea ha Roma. Ka ko e mogo ne lali a lautolu ke eke a Iesu mo patuiki ha lautolu ne nakai talia e ia. (Ioane 6:14, 15) Ko e falu, putoia e tau ekepoa ne tupetupe to hiki e Iesu e fakatufono ti fakaita e tau Roma ne tuku age ke he tau takitaki lotu ia e malolō mo e pule. Ko e tau tuaga fakatufono pihia ne fakatupu e tau Iutaia tokologa ke tupetupe.

18. Ko e heigoa e tau perofetaaga he Tohi Tapu hagaao ke he Mesia ne nakai talia he tokologa?

¹⁸ Ko e heigoa kua talahau he Tohi Tapu? Pete he loga e tau perofetaaga ne talahau tuai to kautū e Mesia, ne fakakite he falu perofetaaga to mate fakamua a ia ke lata mo e tau agahala ha tautolu. (Isaia 53:9, 12) Ti ko e ha ne hepe e tau manatu ha lautolu? Tokologa he vahā ha Iesu ne nakai talia e tau perofetaaga ne nakai moua e tau tali mafiti ke he tau lekua ha lautolu.​—Ioane 6:26, 27.

19. Ko e heigoa e tau amanakiaga ne tupetupe e tokologa mogonei?

 ¹⁹ Kitia nakai e tautolu e lekua ia mogonei? Ē. Tokologa mogonei ne tupetupe he nakai fai vala a tautolu he tau mena fakapolitika. Amanaki a lautolu ke vili a tautolu. Ka e mailoga e tautolu mai he tuaga ha Iehova, ka fifili e tautolu e takitaki he tagata ke pule ki a tautolu kua tiaki e tautolu a Ia. (1 Samu. 8:4-7) Manatu hifo foki e tau tagata kua lata a tautolu ke tā e tau fale aoga mo e tau fale gagao ti pihia foki mo e taute falu gahua lagomatai. Tupetupe a lautolu ha kua hagaaki e tau laliaga ha tautolu ke he gahua fakamatala, nakai ke fakamafola e tau lekua mogonei he lalolagi.

20. He fakamaama he tau kupu ha Iesu he Mataio 7:21-23, ko e heigoa e matapatu gahua ha tautolu?

²⁰ Kalo kehe fēfē a tautolu neke tupetupe? (Totou Mataio 7:21-23.) Ko e matapatu gahua ha tautolu ko e taute e gahua ne poaki e Iesu ki a tautolu ke taute. (Mata. 28:19, 20) Nakai lata a tautolu ke fakatauhele he tau mena fakapolitika mo e tau lekua he lalolagi nei. Fakaalofa a tautolu ke he tau tagata ti manamanatu ke he tau lekua ha lautolu. Ka e iloa e tautolu e puhala mitaki lahi ke lagomatai e tau tagata he fakaako a lautolu hagaao ke he Kautu he Atua mo e lagomatai ke feaki e tuaga kapitiga mo Iehova.

21. Ko e heigoa kua eketaha a tautolu ke taute?

²¹ He vala tala nei, kua fakatutala a tautolu ke he fā e mena fakatupetupe ne fakatupu e tokologa ke nakai talia a Iesu he senetenari fakamua ti maeke ke fakatupu e falu mogonei ke nakai talia e tau tutaki ha Iesu. Ka ko e tau mena nei ni kia kua lata a tautolu ke kalo kehe? Nakai. He vala tala ka mui mai, to kumikumi a tautolu ke he fā foki e mena fakatupetupe. Kia eketaha a tautolu he kalo kehe he tupetupe mo e fakatumau e tua ha tautolu ke malolō!