KUA fanau au i Wichita i Kansas, U.S.A., ia Tesemo 10, 1936 ko e uluaki he tau tama tokofā. Ko e tau matua haaku ko William mo Jean, ne eke mo tau fekafekau fakamooli ha Iehova. Ko e matua taane haaku ko e fekafekau kamupanī, ne fakahigoa mogonei ko e leveki he kau he tau motua. Ne fakaako he matua fifine haaku e kupu mooli mai he matua fifine haana ko Emma Wagner. Fakaako e Emma e kupu mooli ke loga e tau tagata, ko Gertrude Steele e taha ne fekafekau ko e misionare i Puerto Rico. * (Kikite matahui tala.) Ti tokologa e fakafifitakiaga mitaki haaku ke muitua ki ai.

Taha e afiafi Faiumu he lima e tau haaku, ne tufatufa e au mo e matua taane haaku e tau mekasini Watchtower mo e Consolation (mogonei Awake!) ke he tau tagata ne ō he puhalatū. Magaaho ia ne lauia lahi e motu ke he Felakutaki II he Lalolagi. Ka e fakatumau e matua taane haaku ke tuuho. Ko e toketā ne konahia ne hau mo e vale ki a ia he atemoa mo e loga e piuaga he nakai fano he tau. Tū tata lahi e toketā ke he tau mata he matua taane haaku ti pehē, “Moto mai au ma atemoa!” Matakutaku au ka e nava mooli au ke he matua taane haaku. Ne tumau ni a ia ke tufatufa e tau mekasini ke he tau tagata ne kitekite mai. Hau mogoia e kautau ti vale e toketā, “Taute taha mena ke he atemoa e!”  Kitia he kautau kua konahia e tagata ti tala age a ia ki ai, “Fano ki kaina ke mohe!” Ti ō a laua. Fakaaue lahi au ke he loto malolō ne tuku age e Iehova ke he matua taane haaku. Na ua e fale hifi ulu haana i Wichita ti ko e toketā taha ne fa fina age ke hifi e ulu!

He valu e tau haaku ne sela he tau matua haaku e kaina mo e tau fale hifi ulu ti talaga e kaina utafano ne tote. Ti hiki atu a mautolu ki Colorado, tata ke he Grand Junction ke fekafekau he matakavi ne manako lahi ke he tau tagata fakailoa. Ne paionia e tau matua haaku ti gahua vala magaaho he faama mo e fale manu. Ha ko e fakamonuina ha Iehova mo e gahua fakamakutu ha laua ne kamata e fakapotopotoaga. Ia Iuni 20, 1948, ne papatiso he matua taane haaku au he vailele he mouga fakalataha mo e falu ne talia e kupu mooli, ko Billie Nichols mo e haana hoana foki. Fakamui ne ō a laua he gahua takaiaga ti pihia mo e ha laua a tama taane mo e hoana haana.

Ko e tau kapitiga mitaki a mautolu mo e falu ne lahi e gahua ke he fekafekauaga ha Iehova mua atu ke he magafaoa Steele, ko Don mo Earlene, Dave mo Julia, pihia foki a Si mo Martha. Fiafia a mautolu ke fakatutala ke he Tohi Tapu mo lautolu ti lahi e fakaohoohoaga ha lautolu ke he moui haaku. Fakakite e lautolu ki a au kua fai kakano mooli mo e fiafia e tau momoui ha mautolu ka tuku fakamua e mautolu e Kautu.

He 19 e tau haaku ko Bud Hasty ko e kapitiga he magafaoa ne ui ki a au ke ō mo ia ke gahua paionia he faahi toga i United States. Ne ole e leveki takaiaga ki a maua ke hiki ki Ruston i Louisiana ne kua tokologa e Fakamoli ne lolelole fakaagaaga. Tala mai a ia ki a maua ke taute e tau feleveiaaga oti he tau faahi tapu takitaha pete nakai fai tagata ka hau. Ne moua e maua e matakavi ke feleveia mo e tauteute ai. Taute tumau e feleveiaaga ha mautolu ka ko maua ni i ai. Ne fakafetōkaki a maua​—ko e taha ne taute e vala he feleveiaaga ka e tali he taha e tau hūhū oti. Ka fai fakatātāaga e vala ko maua ni i mua ai fai tagata foki! Fakahiku ai ne kamata e matakainaga fifine motua ke hau. Fakamui, falu he tau tagata fakaako Tohi Tapu mo e falu ne lolelole fakaagaaga ne kamata ke omai ke he tau feleveiaaga mo e nakai leva ti fai fakapotopotoaga a mautolu.

Taha aho ne feleveia e au mo Bud e akoako he Church of Christ ti tala a ia ke he tau kupu tohi ne nakai iloa e au. Ne fakatupetupe he mena nei au ti manamanatu fakahokulo ke he mena ne talitonu au ki ai. Taha e faahi tapu ne fakaako au he tau pō oti ti tuloto e pō ke iloa e tau tali ke he tau hūhū haana. Lagomatai mooli he mena ia au ke fakamalolō e fakafetuiaga tata haaku mo Iehova, ti makai au ke feleveia taha tagata fakamatala foki.

Nakai leva he mole e mena ia ne ole e leveki takaiaga ki a au ke hiki ki El Dorado i Arkansas ke lagomatai e fakapotopotoaga ia. He haia au i ai, fa liu au ki Colorado ke kitia e komiti ne fifili ko hai kua lata ke hū he kautau. He taha fenoga, falu he tau paionia mo au ne ō auloa, ti pakia a mautolu i Texas mo e malona tiaki e motokā haaku. Ne hea a mautolu ke he matakainaga taane ti hau a ia mo e uta a mautolu ke he kaina haana mo e ke he feleveiaaga. Ne fakailoa e lautolu hagaao ke he pakia ha mautolu ti foaki totonu he tau matakainaga ki a mautolu falu tupe. Ne sela foki he matakainaga e motokā haaku ke $25.

Ne moua e mautolu e puhala ki Wichita. Ha ha i ai e kapitiga he magafaoa ko E. F. McCartney ne fakahigoa e mautolu ko Doc ne paionia. Ko e la mahaga haana ko Frank mo Francis ko e tau kapitiga uho tokoua agaia haaku. Ha ha ia laua e motokā tuai  ne sela ki a au ke $25, ko e tupe ia ni ne moua e au he motokā haaku ne malona. Ko e magaaho fakamua anei ne kitia maali e au kua tuku fakamua e au e Kautu he moui haaku, ti foaki mai e Iehova ki a au taha mena ne manako au ki ai. He ahiahi nei ne fakafeleveia he tau McCartney au ke he matakainaga fifine fulufuluola ko Bethel Crane. Ko e matua fifine haana ko Ruth ko e Fakamoli makutu i Wellington i Kansas ne matutaki ke paionia ato 90 tumā e tau. Ne mau a maua mo Bethel nakaila katoa ia e taha e tau he 1958, ti kamata a maua ke paionia i El Dorado.

Manako a maua ke muitua e tau fakafifitakiaga mitaki ne tutupu hake, ti fifili a maua to talia e maua ha uiina mai he fakatokatokaaga ha Iehova. Ne kotofa a maua ke paionia mau i Walnut Ridge i Arkansas. He 1962, ne fiafia a maua he moua e uiina ke he vahega ke 37 aki ha Kiliata. Fiafia a maua ke iloa ko Don Steele he vahega taha. He mole e paase ha mautolu ne kotofa a maua mo Bethel ki Nairobi i Kenya. Momoko lahi a maua ke toka a New York ka e molea e fiafia ha maua he mogo ne hohoko ke he malē vakalele i Nairobi ti kitia e tau matakainaga ha maua ne fakafeleveia ki a maua!

Nakai leva ti logona e fiafia he nonofo i Kenya mo e fakamatala i ai. Ko e tau tagata fakaako Tohi Tapu fakamua ha maua ne omai ke he kupu mooli ko Chris mo Mary Kanaiya. Gahua mau agaia a laua i Kenya. He tau hake, ne ole ki a maua ke ō ki Kampala i Uganda. Ko maua e tau misionare fakamua he motu ia. Ko e tau magaaho fiafia lahi a ia ha kua tokologa ne makai ke fakaako e kupu mooli he Tohi Tapu, ti eke a lautolu mo tau matakainaga ha maua. Ka e he mole tolu mo e hafa e tau i Aferika, ne liliu a maua ki Amerika ke feaki e magafaoa. Lahi atu e momoko ha maua he aho ne toka e maua a Aferika ke he aho ne toka e maua a New York. Fiafia a maua ke he tau tagata i Aferika ti amanaki ke liliu he taha aho.

Ne hiki atu a maua ki lalo ha Colorado ne nonofo ai e tau mamatua haaku. Nakai leva he mole ne fanau e tama fifine fakamua ha maua ko Kimberly, ti 17 e mahina he mole ne fanau a Stephany. Ko e kotofaaga foou ha maua ko e tau matua ne uho lahi ki a maua. Ne eketaha a maua ke fakaako e kupu mooli ke he tau tama fifine fulufuluola ha maua. Manako a maua ke muitua e tau fakafifitakiaga mitaki he falu ne fakatoka ma maua. Iloa e maua ko e fakafifitakiaga mitaki ka fakaohooho lahi e tau fanau ha maua, ka e nakai ko e fakamooliaga a ia to tutupu hake a laua ke fekafekau ki a Iehova. Momoko ai, ne toka he tehina mo e mahakitaga tote haaku e kupu mooli. Amanaki to liu a laua ke muitua e tau fakafifitakiaga mitaki ne kua fakatoka foki ma laua.

Fiafia lahi a maua he feaki e tau tama fifine ha maua mo e lali tumau ke taute mena ko e magafaoa. Ha kua nonofo tata a mautolu i Aspen i Colorado, ne fakaako a mautolu ke sikī ti falu magaaho ne sikī auloa a mautolu. Foaki mai he mena nei ki a maua e magaaho ke tutala mo e tau tama fifine ha maua he heke hake auloa a mautolu he peleō sikī. Fa ō foki a maua kemu mo laua ti tutala fiafia he nonofo viko he afi. Pete ni kua ikiiki a laua, ne hūhū e laua e tau hūhū tuga, “Ko e heigoa ka taute e au ka lahi hake au?” mo e “Ko e vahega tagata fēfē ne manako au ke mau?” Taute e maua e tau mena oti ke fakaako e tau tama fifine ha maua ke fakaalofa ki a Iehova. Fakamalolō tumau e maua a laua ke eke mo foliaga e fekafekau mau mo e ke mau ni mo e matakainaga ne tatai e foliaga. Lali foki a maua ke lagomatai a laua ke maama e kakano uho he lata ke nakai mau tuai. Fa mahani a maua ke pehē, “Ua mau tuai ato tū e 23.”

Muitua e maua e tau fakafifitakiaga he tau matua ha maua ti eketaha ke ō he tau feleveiaaga mo e gahua auloa tumau he fonua ko e magafaoa. Ne fakatoka e maua e falu ne fekafekau mau ke nonofo he kaina ha mautolu. Fa tutala foki a maua ke he fiafia lahi ha maua ke he gahua misionare. Amanaki a maua to ō fenoga a mautolu tokofā a taha aho ki Aferika. Manako mooli e tau tama fifine ha maua ke taute pihia.

Fakaako fakamagafaoa tumau a mautolu. Fa fakamahani e mautolu e tau tuaga ka tutupu he aoga, ti taute he tau tama fifine e vala he Fakamoli ke tali e tau hūhū. Fiafia a laua he fakaako pehē ti taute a laua ke mauokafua. Ka e he lalahi hake a laua ne gugū a laua he falu mogo hagaao ke he fakaako magafaoa. Taha mogo ne loto lolelole lahi au ti fekau e au a laua ke ō ke he tau poko ha laua mo e to nakai fai fakaako a mautolu. Ne ofo a laua ti kamata ke tagi mo e pehē kua manako a laua ke fakaako. Ti kamata a maua ke mailoga kua lagomatai mooli e maua a laua ke fiafia he fakaako ki a Iehova. Fai magaaho he mole, ne fiafia a laua ke fakaako ti logona hifo e fakahautoka ke tala mai ki a maua e tau manatu  mo e tau logonaaga ha laua. Uka he falu mogo ke logona a laua he pehē kua nakai talia e laua e fakaakoaga he Tohi Tapu. Ka e iloa e maua e tau logonaaga mooli ha laua. He mole e fai fakakakanoaga mo laua ne talia e laua e tau poakiaga ha Iehova.

Ko e tau tau ne fakaaoga e maua ke feaki e tau tama fifine kua mafiti lahi. Ha ko e lagomatai mo e takitakiaga he fakatokatokaaga he Atua, ne taute e maua e tau mena oti kana ke feaki a laua ke fakaalofa ki a Iehova. Fiafia lahi a maua he kamata e tau tama fifine tokoua ke paionia he oti e aoga tokoluga ti fakaako e tau puhala ke lagomatai fakatupe a laua. Ne hiki atu a laua ki Cleveland i Tennessee mo e tokoua foki e tau matakainaga fifine ke fekafekau he matakavi ne manako lahi ke he tau tagata fakailoa. Ne misi lahi mahaki e maua a laua ka e fiafia a maua he fakaaoga e tau momoui ha laua ke he fekafekau mau. Ti kamata a maua mo Bethel ke liu paionia, ti ko e mogo fakamui ne moua e maua e magaaho ke gahua takaiaga tuipū mo e gahua he fonoaga.

Ato hiki e tau tama fifine ha maua ki Tennessee, ne evaeva a laua ki London i Igilani, ti ahiahi atu a laua ke he la ofisa. Ko Stephany ne 19 e tau mogoia ne feleveia mo e matakainaga he Peteli ne higoa ko Paul Norton. He taha fenoga foki ne feleveia a Kimberly mo e taha he haana tau kapitiga gahua ko Brian Llewellyn. Ne tu e 23 ha Stephany ti mau e ia a Paul. He tau hake he 25 e tau ha Kimberly ti mau e ia a Brian. Ti nonofo noa a laua ato 23 e tau tau ha laua. Fiafia lahi a maua ke he tau taane ne fifili e laua.

Pehē e tau tama fifine ha maua ki a maua ko e tau fakafifitakiaga ne fakatoka e maua mo e tau matua tupuna ha laua ne lagomatai a laua ke “kumikumi fakamua . . . ke he kautu he Atua,” pete ne tau lekua fakatupe ha laua. (Mataio 6:33) Ia Aperila 1998 ne uiina a Paul mo Stephany ke he vahega ke 105 aki ha Kiliata, ti kotofa a laua ke fekafekau i Malawi i Aferika. He magaaho taha ne uiina a Brian mo Kimberly ke gahua he Peteli i London ti fakamui ne hiki ke he Peteli i Malawi. Ne fiafia lahi mahaki a maua ha kua fakaaoga he fanau ha maua e tau momoui ha laua ke he puhala mitaki lahi.

Ia Ianuari 2001, ne moua e au e hea telefoni ne totoku e au he kamataaga. Ko e Matakainaga Marais ko e leveki he Faahi Gahua Fakaliliu ne fakamaama kua tauteute he tau matakainaga e fakaakoaga ke lagomatai e tau tagata fakaliliu he lalolagi katoa ke maama mitaki e tau vala tala faka-Peritania. Pete ni kua 64 e tau haaku, manako a lautolu ke fakamahani au ke eke mo taha he tau faiaoga. Ne liogi a maua mo Bethel hagaao ke he mena ia ti tutala mo e tau matua fifine ha maua ke moua e tomatomaaga ha laua. Pete he momotua a laua ti lata mo e lagomatai ha maua, ne manako tokoua a laua ke ō a maua. Ne liu au hea mo e pehē kua fiafia lahi a maua ke talia e kotofaaga mitaki lahi nei.

Ka e iloa mogoia he matua fifine haaku kua moua a ia he kenesā. Tala age au ki a ia to nonofo a maua mo e lagomatai e mahakitaga haaku ko Linda ke leveki a ia. Nakai talia he matua fifine ti ui, “To kelea lahi mahaki e logonaaga haaku ka nakai ō a mua.” Pihia foki e logonaaga ha Linda. Ne fakaaue lahi a maua ha kua makai a laua ke taute e tau foakiaga pihia, ti fakaaue foki a maua ma e lagomatai he tau matakainaga he matakavi. Taha e aho he mole he ō a maua ke he Watchtower Educational Center i Patterson, ne hea mai a Linda ke talahau ki a maua kua mate e matua fifine. Tuga he fakamafana e ia ki a maua ke taute e mena ia, ne fakatumau a maua ke taute e gahua foou ha maua.

 Ne fiafia lahi a maua ke iloa ko e kotofaaga fakamua ha maua ke he la i Malawi, ko e matakavi ne fekafekau ha maua a tau tama fifine mo e tau taane ha laua. Ko e mena mitaki lahi mahaki ke liu fakalataha foki. Matutaki atu, ne fakaako e maua e vahega i Zimbabwe mo e i Zambia. Mole tolu mo e hafa e tau he fakaako e vahega, ne liliu a maua ki Malawi ke tohi e tau tala tutupu he Tau Fakamoli ne kua favale ki ai ha ko e ha lautolu a tuuho faka-Kerisiano. *​—Kikite matahui tala.

He 2005, liu foki a maua momoko lahi ke toka a Aferika. Ne liliu a maua ki kaina ki Basalt i Colorado, ne matutaki a maua mo Bethel ke paionia. He 2006, ne hiki mai a Brian mo Kimberly ke he kaina he tapa ha maua ke feaki e tau tama fifine tokoua ha laua ko Mackenzie mo Elizabeth. Haia agaia a Paul mo Stephany i Malawi ne kua fekafekau a Paul he La Komiti. Kua teitei tuai au ke tu e 80 e tau ti fiafia lahi au ke kitia e tau tagata taane fuata ne gahua mo au kua taute e tau matagahua ne taute e au fakamua. Ke lata ma e tau fanau mo e tau mokopuna ha maua, kua eketaha a maua ke muitua e tau fakafifitakiaga mitaki ne fakatoka he falu ma maua. Kua tamai mooli he mena nei e olioli lahi mo e fiafia ki a maua.