1-3. (a) He kamata a Sakaria ke perofeta atu, ko e heigoa e tuaga he tau tagata ha Iehova? (e) Ko e ha ne tala age a Iehova ke he tau tagata haana ke liliu mai ki a ia?

KO E tohi vakai kua lele, ko e fifine i loto he kato, mo e tokoua e fifine ne fai tapakau tuga e tau kasita ne ha ha i ai e matagi ke he tau tapakau. Falu anei he tau fakakiteaga fulufuluola ne kitia e Sakaria. (Sakaria 5:1, 7-9) Ko e ha ne tuku age e Iehova e tau fakakiteaga ofoofogia nei ke he perofeta haana? Ko e heigoa e tuaga he tau Isaraela he magahala ia? Ti aoga fēfē a tautolu mai he tau fakakiteaga ia he vahā nei?

² Ko e tau 537 ato fai Keriso, ne fiafia lahi e tau tagata ha Iehova. Kua uta fakapaea a lautolu ki Papelonia ke 70 e tau he loa, ka kua fakatokanoa a lautolu mogonei! Fiafia a lautolu ke liliu ki Ierusalema ke liu ati hake e faituga mo e tapuaki ai ki a Iehova. Taha e tau he mole, ne fakatoka he tau Isaraela e fakavēaga he faituga. Fiafia lahi e tau tagata, ti “kalaga ai e motu  mo e kalaga lahi, ne logona atu ai ke he mena mamao.” (Esera 3:10-13) Ka ko e totokoaga ke he gahua talaga ne holo ki mua e malolō. Kua loto lolelole e tau Isaraela ti mataofi e talaga he faituga. Ka e hagaaki a lautolu ke talaga e tau kaina ni ha lautolu mo e gahua he tau fonua. Hogofulu ma ono e tau he mole, ne nakaila mau e faituga ha Iehova. Lata e tau tagata he Atua ke fakamanatu ke liliu ki a Iehova mo e nakai liu ke manamanatu ki a lautolu ni. Manako a Iehova ki a lautolu ke tapuaki fakamakai ki a ia mo e loto malolō.

³ Ti ko e tau 520, ne fakafano e Iehova e perofeta haana ko Sakaria ke lagomatai e tau tagata ke manatu e kakano ne fakatokanoa e Ia a lautolu mai i Papelonia. Fuluola ai ko e kakano he higoa ha Sakaria kua “Manatu Ai e Iehova.” Pete he nimo he tau Isaraela e mena ne taute e Iehova ma lautolu, manatu agaia he Atua a lautolu. (Totou Sakaria 1:3, 4.) Mavehe e Iehova ke lagomatai a lautolu ke liu ati hake e tapuakiaga meā. Ka e hataki foki e ia a lautolu to talia ni e ia e tapuakiaga ka eketaha a lautolu ke foaki katoatoa ki a ia. Kia kumikumi a tautolu mogonei ke he tau fakakiteaga ke onoaki mo e fituaki ha Sakaria. To fakaako a tautolu ke he puhala ne fakalagalaga e Iehova e tau Isaraela mo e puhala ka lagomatai he tau fakakiteaga ia ne ua a tautolu he vahā nei.

4. Ko e heigoa ne kitia e Sakaria he fakakiteaga ke onoaki haana? Ko e ha ne tohi ai e tohi vakai ke he ua e faahi? (Kikite fakatino 1 he kamataaga.)

⁴ Ia Sakaria veveheaga 5 ne kamata aki e fakakiteaga matakehe. (Totou Sakaria 5:1, 2.) Kitia e Sakaria e tohi vakai kua lele he pulagi. Teitei 9 e mita he loa e tohi vakai nei ti 4.5 e mita he laulahi. Kua hafagi e tohi vakai ti tohi ai e fekau i loto. (Sakaria 5:3) Ko e fekau hokulo lahi he fakafiliaga. He vahā i tuai, fa mahani e tau tagata ke tohi ni he taha e faahi he tohi vakai. Ka ko e fekau nei kua aoga lahi ti tohi ai ke he ua e faahi he tohi vakai.

5, 6. Fēfē e logonaaga ha Iehova ke he ha vahega kaihā?

⁵ Totou Sakaria 5:3, 4. Kua fakalago e tau tagata oti ke he Atua ma e tau mahani ha lautolu. Lata pauaki e mena nei ke he tau tagata ha Iehova, ha kua ui a lautolu ke he higoa haana. Fakaalofa a lautolu ki a ia mo e iloa kua fakamā e higoa haana ha ko e kaihā. (Tau Fakatai 30:8, 9) Liga manatu falu tagata kua nakai hepe ke kaihā kaeke kua fai kakano mitaki a lautolu. Ka e pete ni he tuga kua mitaki e kakano, ko e tagata ne kaihā kua fakakite e manako lotokai haana ke mua atu ki a ia ka e nakai ki a Iehova, Haana higoa, mo e Haana fakatufono.

⁶ Mailoga nakai e koe kua pehē e Sakaria 5:3, 4 ko e malaia to “hoko atu ni a ia ke he fale he tagata kaiha” mo e “to tumau ai ki loto he fale hana, to fakaoti ai foki”? Ti maeke a Iehova ke fakakite mo e fakafili e tau hepehepe he tau tagata haana. Pete ka fufū he tagata ne kaihā e tau mena ne taute e ia mai he leoleo, tau takitaki gahua, tau motua, po ke tau matua, kua nakai maeke a ia ke  fufū ai mai ia Iehova. To mailoga he Atua ke fakakite ha vahega kaihā. (Heperu 4:13) Fiafia mooli a tautolu he fakalataha mo e tau tagata ne eketaha ke mahani fakamooli “ke he tau mena oti kana”!​—Heperu 13:18.

7. Kalo mai fēfē a tautolu he malaia he tohi vakai kua lele?

⁷ Ko e ha vahega kaihā ne fakaita a Iehova. Ne lilifu ma tautolu ke iloa mo e omaoma ke he tau matapatu fakaakoaga ha Iehova hagaao ke he tau mena kua hako mo e hepe ti momoui he puhala ne nakai fakamā e higoa haana. He taute e mena nei to kalo mai a tautolu he fakafiliaga ha Iehova ke he tau tagata ne nakai omaoma ki a ia.

8-10. (a) Ko e heigoa e omonuo? (e) Ko e heigoa e omonuo ne moumou he Patuiki ko Setekaia?

⁸ Matutaki ai, ne fakailoa he tohi vakai kua lele e fekau hataki ki a lautolu kua “omonuo pikopiko” ke he higoa he Atua. (Sakaria 5:4) Ko e omonuo ko e talahauaga ne fakamooli kua moolioli e taha mena po ke maveheaga hokulo ke taute po ke nakai taute e taha mena.

⁹ Ke taute e omonuo ke he higoa ha Iehova ko e mena hokulo lahi. Iloa ai e tautolu mai he mena ne tupu ki a Setekaia ko e patuiki fakahiku ke pule ki Ierusalema. Taute e Setekaia e omonuo ke he higoa a Iehova to tu atu a ia ki mua he patuiki ha Papelonia. Ka e nakai fakamooli e Setekaia e maveheaga haana. Ko e kakano nei ati pehē a Iehova ko Setekaia to “ha ha i ai e patuiki ne kotofa a ia mo patuiki, ko e hana e omonuo ne fakateaga a ia ki ai, ko e hana foki e maveheaga ne holi e ia, to mate a ia i Papelonia ke he mena ha i ai a ia.”​—Esekielu 17:16.

¹⁰ Taute he Patuiki ko Setekaia e omonuo  haana ke he higoa he Atua ti amanaki a Iehova ki a ia ke fakamooli ai. (2 Nofoaga he Tau Patuiki 36:13) Ka e moumou e Setekaia e maveheaga haana ti ole ki a Aikupito ke lagomatai a ia ke vevehe kehe mai i Papelonia. Ka e nakai maeke a Aikupito ke lagomatai a ia.​—Esekielu 17:11-15, 17, 18.

11, 12. (a) Ko e heigoa e maveheaga ne mua e aoga ka taute e tautolu? (e) Lata ke lauia fēfē e tukuleleaga ha tautolu ke he tau momoui he tau aho takitaha?

¹¹ Mai he mena ne tupu ki a Setekaia, fakaako e tautolu kua fanogonogo a Iehova ke he tau maveheaga ne taute e tautolu. Ke fakafiafia a ia, lata a tautolu ke fakamooli ke he tau maveheaga ha tautolu. (Salamo 76:11) Ko e maveheaga ne mua e aoga ka taute e tautolu ko e tukulele ki a Iehova. Ka tukulele a tautolu ki a ia, kua mavehe a tautolu to fekafekau a tautolu ki a ia pete ni e mena ka tupu ke he tau momoui ha tautolu.

¹² Maeke fēfē a tautolu ke fakamooli e maveheaga ha tautolu ki a Iehova? “Ke he taha aho mo e taha aho” kua lauia a tautolu he tau kamatamata lalahi mo e ikiiki. Fakakite e tautolu kua malolō e fakafetuiaga ha tautolu mo Iehova he puhala kua fakafehagai a tautolu mo e tau kamatamata nei. (Salamo 61:8) Ma e fakatai, ko e heigoa ka taute e koe ka kamata e taha ke kalahī ki a koe he gahuaaga po ke he aoga? To fakaheu kia e koe a ia mo e fakakite kua manako a koe ke omaoma ki a Iehova? (Tau Fakatai 23:26) Ka e kua ko koe ni he magafaoa haau kua tapuaki ki a Iehova? Ole nakai a koe ki a Iehova ke lagomatai a koe ke tumau ke mahani he puhala Kerisiano? Pete ni e tuaga ne lauia a koe, fakaaue nakai a koe ki a Iehova he tau aho takitaha ma e fakaalofa mo e takitakiaga haana? Fai magaaho nakai a koe kua fakaaoga ke totou e Tohi Tapu he tau aho takitaha? He puhala ia, mavehe a tautolu ke taute e tau mena nei ka tukulele ha tautolu a tau momoui ki a Iehova. Ka omaoma a tautolu ki a ia mo e foaki katoatoa ki a ia, fakakite e tautolu kua fakaalofa a tautolu ki a Iehova mo e ko e tau tagata Haana a tautolu. Ko e tapuakiaga ha tautolu ko e puhala he moui. Ha kua mahani fakamooli a tautolu ki a Iehova, mavehe e ia ki a tautolu e vahā anoiha ne homo ue atu.​—Teutaronome 10:12, 13.

13. Ko e heigoa kua fakaako e tautolu mai he fakakiteaga ke onoaki ha Sakaria?

¹³ Ko e fakakiteaga ke onoaki ha Sakaria ne lagomatai a tautolu ke maama ka fakaalofa a tautolu ki a Iehova to nakai kaihā po ke moumou e tau maveheaga ha tautolu. Fakaako foki a tautolu pete kua loga e hehē ne taute he tau Isaraela, ne fakamooli e Iehova e maveheaga haana ti nakai tiaki e ia haana tau tagata. Maama e ia ko lautolu he tuaga uka mo e tau fī ne viko takai ia lautolu. Mai he fakafifitakiaga ha Iehova, ne fakaako ki a tautolu kua lata ke fakamooli e tau maveheaga ha tautolu. Ti mauokafua a tautolu to lagomatai e ia a tautolu ke taute pihia. Taha puhala kua lagomatai e Iehova a tautolu he foaki mai e amaamanakiaga ma e vahā i  mua. Nakai leva to fakaotioti e ia e tau mahani kelea oti kana he lalolagi. Totou e tautolu e amaamanakiaga nei he fakakiteaga ha Sakaria ka mui mai.

14, 15. (a) Ko e heigoa ha Sakaria ne kitia he fakakiteaga ke fituaki haana? (Kikite fakatino 2 he kamataaga.) (e) Ko hai e fifine i loto he kato? Ko e ha ne fakakati he agelu e kato?

¹⁴ He mole e kitia e Sakaria e tohi vakai kua lele, tala age e agelu ki a ia: “Kia haga hake a.” Ti kitia e Sakaria e kato ne fakahigoa ko e efa. (Totou Sakaria 5:5-8.) Kua veliveli e ponoti he kato ne taute aki e maka pili. Mogo ne hafagi e kato, ne kitia e Sakaria “ko e fifine . . . kua nofo i loto.” Fakamaama he agelu ki a Sakaria ko e fifine i loto he kato “Ko e mahani kelea.” Manamanatu la ke he matakutaku ha Sakaria he kitia e fifine ne lali ke hau ki fafo! Ka e mafiti e agelu ke liti e fifine ki loto mo e fakakati e kato aki e ponoti mamafa. Ko e heigoa e kakano he mena nei?

¹⁵ Ko e fakakiteaga nei kua tuku mai ki a tautolu e mauokafua to nakai fakaatā e Iehova ha puhala kelea ke he tau tagata haana. Ka kitia e Iehova e taha mena kelea, to taute fakamafiti a ia ke tuku kehe ai. (1 Korinito 5:13) Fakakite he agelu e mena nei he tuku fakamafiti e ponoti ki luga he gutu he kato.

16. (a) Ko e heigoa e mena ne tupu ke he kato? (Kikite fakatino 3 he kamataaga.) (e) Mena fe ne uta he tau fifine ne fai tapakau e kato ki ai?

¹⁶ Matutaki ai, ne kitia e Sakaria tokoua e fifine ne malolō e tau tapakau tuga e tau tapakau he tau kasita. (Totou Sakaria 5:9-11.) Ko e tau fifine nei ne kehe mamao mai he fifine mahani kelea i loto he kato. Mo e  tau tapakau malolō ha laua, ne lagaki e laua e kato ki luga mo e “mahani kelea” i loto ti felele kehe ai. Uta e laua a ia ki fe? Uta e laua e kato ke he “motu ko Sinara,” ko Papelonia. Ko e ha kua uta e laua a ia ki ai?

17, 18. (a) Ko e ha a Papelonia kua hako “hana ni a tuaga” ma e “mahani kelea”? (e) Ko e heigoa kua eketaha a koe ke taute?

¹⁷ Ko e tau Isaraela ne nonofo he magahala ha Sakaria to maama e kakano ha Papelonia ko e matakavi hako ke uta ki ai e “mahani kelea.” Iloa e lautolu ko e maaga mahani kelea ne puke he mahani feuaki mo e tapuakiaga fakavai. Ko Sakaria mo e falu Iutaia ne nonofo i ai ne lali fakamalolō he tau aho takitaha ke totoko e tau fakaohoohoaga pouliuli. Ti ko e fakakiteaga nei kua fakamooli to fakatumau a Iehova ke fakameā e tapuakiaga haana.

¹⁸ Ko e fakakiteaga ne fakamanatu foki ke he tau Iutaia kua fai matagahua a lautolu ke fakatumau e tapuakiaga meā ha lautolu. Nakai maeke mo e to nakai fakaatā e mahani kelea ke he tau tagata he Atua. He vahā nei, kua tamai e Iehova a tautolu ke he fakatokatokaaga meā haana, ti logona hifo e tautolu e fakaalofa mo e puipuiaga haana. Igatia a tautolu mo e matagahua ke lagomatai ke fakatumau ai ke meā. Nakai lata e mahani kelea ke fakalataha mo e tau tagata ha Iehova.

19. Ko e heigoa e kakano he tau fakakiteaga ofoofogia ha Sakaria ma tautolu he vahā nei?

¹⁹ Ko e tau fakakiteaga ke onoaki mo e ke fituaki ha Sakaria ko e hatakiaga hokulo lahi ki a lautolu ne taute mena kelea. To nakai fakaatā e Iehova e mahani kelea ke matutaki. Ha ko e tau fekafekau haana, kua lata a tautolu ke vihiatia e mahani kelea. Ko e tau fakakiteaga nei kua fakamafana ki a tautolu ka gahua a tautolu ke fakafiafia ha tautolu a Matua fakahele, to nakai fakamalaia e ia a tautolu ka e to puipui mo e fakamonuina ki a tautolu. Pete kua liga uka ke fakatumau e meā i loto he lalolagi kelea nei, ka e to kautū ha ko e lagomatai ha Iehova! Ka e iloa fēfē e tautolu to tumau e tapuakiaga mooli? He tata lahi atu a tautolu ke he matematekelea lahi, iloa fēfē e tautolu to puipui e Iehova e fakatokatokaaga haana? To fakatutala a tautolu ke he tau hūhū nei he vala tala ka mui mai.