1. Ko e heigoa e fifiliaga kua mua e mitaki ka taute he ha tagata?

KUA fa mahani ko e tau fifiliaga he tau matua kua lauia lahi mahaki e tau fanau ha lautolu. Ka kelea e tau fifiliaga he tau matua, to tupu e tau lekua ke he tau fanau. Kaeke ke mitaki e tau fifiliaga ha lautolu, kua foaki e lautolu ke he tau fanau e tau tuaga mitaki ke moua e moui fiafia. Ka e lata foki he tau fanau ke taute e tau fifiliaga mitaki. Ko e fifiliaga kua mua e mitaki ka taute he ha tagata ko e fekafekau ki a Iehova ko e ha tautolu a Matua fakaalofa he lagi.​—Sala. 73:28.

2. Ko e heigoa e tau fifiliaga mitaki ne taute e Iesu mo e tau matua haana?

² Ne eketaha e tau matua ha Iesu ke lagomatai e tau fanau ha laua ke fekafekau ki a Iehova, ti ko e tau fifiliaga kua taute he tau matua kua fakakite ko e matapatu foliaga ha laua a ia he moui. (Luka 2:40, 41, 52) Taute foki e Iesu e tau fifiliaga mitaki ne lagomatai a ia ke fakamooli e kotofaaga haana he finagalo ha Iehova. (Mata. 4:1-10) Ne tupu hake a Iesu ke eke mo tagata totonu, fakamooli, mo e loto malolō, ko e tama taane kua fakamatalahi mo e fakafiafia ke he loto he ha matua ne matakutaku ke he Atua.

3. Ko e heigoa e tau hūhū ka tali e tautolu he vala tala nei?

³ He vala tala nei, to kumikumi a tautolu ke he tau hūhū nā: Ko e heigoa e tau fifiliaga mitaki ne taute e Iehova ke lata mo Iesu? Ko e heigoa ka fakaako he tau matua Kerisiano mai he tau fifiliaga ne taute he tau matua ha Iesu ko Iosefa mo Maria? Ti ko e heigoa ka fakaako he tau fuata Kerisiano mai he tau fifiliaga ne taute e Iesu?

4. Ko e heigoa e fifiliaga uho lahi ne taute e Iehova ke lata mo e Tama haana?

⁴ Fifili e Iehova e tau matua mitaki lahi ma Iesu. (Mata. 1: 18-23; Luka 1:26-38) Ko e tau kupu mafanatia ha Maria i loto he Tohi Tapu ne fakakite e fakaalofa hokulo haana ma Iehova mo e Kupu Haana. (Luka 1:46-55) Ti ko e puhala ne omaoma a Iosefa ki a Iehova kua fakakite e ia kua matakutaku a ia ke he Atua mo e manako ke fakafiafia a Ia.​—Mata. 1:24.

5-6. Ko e heigoa ne fakaatā e Iehova ke logona hifo he Tama haana?

⁵ Nakai fifili e Iehova e tau matua maukoloa ma Iesu. Ko e poa ne foaki e Iosefa mo Maria he mole e fanau ia Iesu ne kitia ai e tuaga mativa ha laua. (Luka 2:24) Liga fai fale koloa tote a Iosefa tata ke he kaina haana i Nasareta ne gahua a ia ko e tagata kamuta. Ko e puhala moui ha laua kua liga nakai monuina lahi, mua atu he tokologa fakahaga e magafaoa ke fitu e tama.​—Mata. 13:55, 56.

⁶ Puipui e Iehova a Iesu mai he tau hagahaga kelea pauaki, ka e nakai puipui e Ia e Tama Haana mai he tau paleko oti. (Mata. 2:13-15) Ma e fakatai, fehagai a Iesu mo e tau magafaoa ne nakai tua. Manamanatu la ke he momoko ha Iesu he fai he magafaoa ni haana ne nakai talia he mogo fakamua ko e Mesia a ia. (Mare. 3:21; Ioane 7:5) Liga fehagai foki a Iesu mo e mate he matua hiki haana ko Iosefa. Ko e mate he matua ne kakano ko Iesu e tama taane uluaki kua lata ke leveki e pisinisi he magafaoa. (Mare. 6:3) He lahi hake a Iesu, ne fakaako a ia ke leveki e magafaoa haana. Liga gahua malolō a ia ke lalago a lautolu. Ti logona hifo e ia e kakano ke mategūgū e tino he oti e aho.

7. (a) Ko e heigoa e tau hūhū ka lagomatai e tau hoa mau he feaki e tau fanau ha laua? (e) Maeke fēfē e Tau Fakatai 2:1-6 ke lagomatai e tau matua ke fakaako e tau fanau?

⁷ Kaeke ko e hoa mau a mua ti manako ke fai fanau, hūhū hifo: ‘Ko maua nakai ko e tau tagata fakatokolalo mo e moui fakaagaaga kua fifili e Iehova ke leveki e moui fakahelehele foou nei?’ (Sala. 127:3, 4) Kaeke ko e matua a koe, hūhū hifo: ‘Fakaako nakai e au ke he tau fanau e aoga ke gahua malolō?’ (Fakama. 3:12, 13) ‘Eketaha nakai au ke puipui e tau fanau haaku mai he tau mena hagahaga kelea fakatino mo e tau mahani he lalolagi ha Satani?’ (Fakatai 22:3) Nakai maeke a koe ke puipui e tau fanau haau mai he tau paleko oti ka fehagai mo lautolu. Uka e mena ia. Ka e maeke a koe ke tauteute a lautolu ma e tau lekua he moui he fakaako a lautolu ke ono ke he Kupu  he Atua ma e fakatonuaga. (Totou Tau Fakatai 2:1-6.) Ma e fakatai, ka fifili e tagata he magafaoa ke nakai fekafekau ki a Iehova, lagomatai e tau fanau haau ke fakaako mai he Kupu he Atua e kakano kua aoga lahi ke fakamooli tumau ki a Iehova. (Sala. 31:23) Po ke ka mate e taha fakahele, fakakite ke he tau fanau e puhala ke fakaaoga e Kupu he Atua ke fehagai mo e momoko mo e ke moua e mafola.​—2 Kori. 1:3, 4; 2 Timo. 3:16.

8. Ia Teutaronome 6:6, 7, ko e heigoa ne taute e Iosefa mo Maria?

⁸ Ko e tau matua ha Iesu he lalolagi kua lagomatai a Iesu ke tupu hake ke eke mo tagata kua fiafia e Atua ki ai; ti muitua e laua e tau fakatonuaga ha Iehova ke he tau matua. (Totou Teutaronome 6:6, 7.) Ko Iosefa mo Maria ne hokulo e fakaalofa ki a Iehova, ti ko e foliaga fakamua ha laua ke fakamalolō e puhala fakaalofa pihia ke he fanau ha laua.

9. Ko e heigoa e tau fifiliaga aoga ne taute e Iosefa mo Maria?

⁹ Fifili e Iosefa mo Maria ke fakatumau e fakaholoaga fakaagaaga mitaki ko e magafaoa. Ne ō a lautolu ke he tau feleveiaaga he tau faahi tapu takitaha ke he sunako i Nasareta mo e pihia foki ke he Paseka he tau tau takitaha i Ierusalema. (Luka 2:41; 4:16) Liga fakaaoga e laua e tau fenoga magafaoa pihia ki Ierusalema ke fakaako a Iesu mo e lafu haana ke he matohiaga he tau tagata ha Iehova, mo e liga ahiahi ke he tau matakavi ne totoku he Tohi Tapu. He fai fanau foki a laua, liga nakai mukamuka ki a Iosefa mo Maria ke tumau e fakaholoaga fakaagaaga mitaki. Ka e onoono ke he tau fua mitaki ne moua e laua! Ha kua tuku fakamua e laua e tapuakiaga ha Iehova, ne mitaki e levekiaga fakaagaaga he magafaoa ha laua.

10. Ko e heigoa ka fakaako mai he tau matua Kerisiano ia Iosefa mo Maria?

¹⁰ Ko e heigoa he tau matua matakutaku Atua ka fakaako mai ia Iosefa mo Maria? Mua atu, fakaako e fanau haau ke he tau kupu mo e tau gahua kua fakaalofa lahi mahaki a koe ki a Iehova. Mailoga ko e mena fakaalofa lahi mahaki ka foaki e koe he lagomatai a lautolu ke fakaalofa ki a Iehova. Ko e taha he tau fakaakoaga uho lahi ka fakaako e koe ki a lautolu ko e puhala ke tumau e fakaholoaga fakaagaaga mitaki he kumikumi, liogi, tau feleveiaaga,  mo e fakalataha he gahua fakamatala. (1 Timo. 6:6) Mooli, lata a koe ke leveki fakatino e tau fanau haau. (1 Timo. 5:8) Ka e manatu ko e fakafetuiaga tata he tau fanau haau mo Iehova, nakai ko e tau koloa fakatino ka lagomatai a lautolu ke hao he moumouaga he fakatokaaga tuai nei mo e momoui he lalolagi foou he Atua. *​—Eseki. 7:19; 1 Timo. 4:8.

11. (a) To lagomatai fēfē he tomatomaaga he 1 Timoteo 6:17-19 e tau matua ke taute e tau fifiliaga mitaki ka feaki e lautolu e tau fanau? (e) Ko e heigoa e tau foliaga kua liga manamanatu e magafaoa haau ki ai, ti ko e heigoa e tau monuina ka fua mai ai? (Kikite puha “ Ko e Heigoa e Tau Foliaga ka Tutuli e Koe?”)

¹¹ Ko e mafanatia ha ia ke kitia kua tokologa lahi e matua Kerisiano hane taute e tau fifiliaga mitaki ma e tau magafaoa ha lautolu! Tapuaki fakalataha tumau a lautolu. Ō a lautolu ke he tau feleveiaaga mo e tau fonoaga. Ti taute e lautolu e gahua fakamatala. Falu magafaoa kua maeke ke fakamatala foki he tau matakavi nakai gahua tumau ki ai. Falu ne ahiahi ke he tau kaina Peteli po ke lalago e gahua talaga he fakatokatokaaga. Ko e tau magafaoa ne fifili e tau matagahua nei kua lahi e tupe kua fakaaoga ti liga paleko ma lautolu. Ka ko e tau fua mitaki ne moua mooli e lautolu kua maukoloa fakaagaaga a lautolu. (Totou 1 Timoteo 6:17-19.) Ko e tau fanau kua feaki he tau magafaoa pihia kua fa matutaki ke he tau aga mitaki ne fakaako e lautolu ti nakai tokihala a lautolu! *​—Fakatai 10:22.

12. Ko e heigoa kua lata a Iesu ke taute he tupu hake a ia?

¹² Ko e Matua ha Iesu he lagi kua taute tumau e tau fifiliaga mitaki, ti taute foki he tau matua haana he lalolagi e tau fifiliaga pulotu. Ka e he tupu hake a Iesu, kua lata a ia ke taute ni e ia haana tau fifiliaga. (Kala. 6:5) Tuga a tautolu oti, moua e ia e mena fakaalofa he atāina ke fifili. Na maeke a ia ke fifili ke taute e tau mena ne fiafia a ia ki ai. Ka kua fifili a ia ke fakatumau e fakafetuiaga mitaki mo Iehova. (Ioane 8:29) Liga lagomatai fēfē he fakafifitakiaga haana a lautolu ne ikiiki he vahā nei?

13. Ko e heigoa e fifiliaga uho ne taute e Iesu he tote agaia a ia?

¹³ He tama tote a Iesu ne fifili a ia ke omaoma ke he tau matua haana. Nakai tiaki e ia e tau takitakiaga he tau matua haana he manamanatu kua lahi atu e mena haana ne iloa ki a laua. Ka e tumau a ia ke ‘omaoma kia laua.’ (Luka 2:51) Uta fakahokulo e Iesu e matagahua haana ko e tama taane uluaki. Ti gahua malolō a ia ke fakaako e gahua mai he matua taane hiki haana ke maeke ke lagomatai e magafaoa haana.

14. Iloa fēfē e tautolu ko e tagata fakaako mitaki a Iesu ke he Kupu he Atua?

 ¹⁴ Liga tala age he tau matua ha Iesu ki a ia hagaao ke he fanauaga ofoofogia haana mo e tau talahauaga he tau agelu he Atua hagaao ki a ia. (Luka 2:8-19, 25-38) Nakai ni talia e Iesu e mena ne tala age ki a ia; ka kua kumikumi foki e ia ke he tau Tohiaga Tapu. Iloa fēfē e tautolu ko e tagata fakaako mitaki a Iesu ke he Kupu he Atua? Ha kua tote agaia a ia, ne “ofomate a lautolu oti kana ne fanogonogo kia ia ke he loto matala hana mo e hana tau kupu ne tali atu.” (Luka 2:46, 47) He 12 laia e tau he moui ha Iesu, ne fitā a ia he iloa tonuhia ko Iehova e Matua haana.​—Luka 2:42, 43, 49.

15. Fakakite fēfē e Iesu kua fifili a ia ke taute e finagalo ha Iehova?

¹⁵ He iloa e Iesu e gahua haana ke taute he finagalo ha Iehova, ne fifili a ia ke talia e kotofaaga haana. (Ioane 6:38) Iloa e ia to vihiatia he tokologa a ia, ti lahi mahaki e talahauaga nei ke manamanatu a ia ki ai. Ka e fifili a ia ke omaoma ki a Iehova. He papatiso a Iesu he 29 V.N., ne hagaaki katoa e moui haana ke taute e mena ne manako a Iehova ke taute e ia. (Hepe. 10:5-7) He teitei foki a ia ke mate he akau fakatautau, ne fifili mauokafua a ia ke taute e finagalo he Matua haana.​—Ioane 19:30.

16. Ko e heigoa taha fakaakoaga ka fakaako he tau fanau mai ia Iesu?

¹⁶ Omaoma ke he tau matua haau. Tuga a Iosefa mo Maria, nakai mitaki katoatoa e tau matua haau. Ka kua kotofa e Iehova e tau matua haau ke puipui, fakaako, mo e leveki a koe. Ka fanogonogo a koe ke he fakatonuaga ha laua mo e fakalilifu ke he pule ha laua, to “mitaki ai a koe.”​—Efeso 6:1-4.

17. Ia Iosua 24:15, ko e heigoa e fifiliaga he tau fuata ikiiki ka taute ma lautolu ni?

¹⁷ Fifili ko hai haau ka fekafekau ki ai. Lata a koe ke iloa tonuhia hagaao ki a Iehova, tau mena kua putoia he finagalo Haana, mo e puhala ka fakagahua ai he moui haau. (Roma 12:2) Ti maeke mogoia a koe ke taute e fifiliaga aoga lahi he moui haau, ko e fifiliaga ke fekafekau ki a Iehova. (Totou Iosua 24:15; Fakama. 12:1) Ka fakatumau a koe ke muitua e setulu ke totou mo e fakaako e Tohi Tapu, to matutaki e fakaalofa haau ma Iehova ke tupu ki mua mo e malolō e tua ki a Ia.

18. Ko e heigoa e fifiliaga ka taute he tau fuata ikiiki, ti ko e heigoa ka fua mai ai?

 ¹⁸ Fifili ke tuku fakamua he moui haau e finagalo ha Iehova. Mavehe e lalolagi ha Satani ka fakaaoga e koe e tau taleni haau ke aoga ni ki a koe, to fiafia a koe. Ka ko e mena mooli, ko lautolu kua hagaaki ke moua e tau koloa loga to hoka e lautolu a lautolu ti “ati ni ke he tau mena matematekelea loga.” (1 Timo. 6:9, 10) He taha faahi, ka fanogonogo a koe ki a Iehova mo e fifili ke tuku fakamua he moui haau e finagalo Haana, to kautū a koe “ti monuina ai ni.”​—Iosua 1:8.

19. Ko e heigoa kua lata e tau matua ke manatu?

¹⁹ Tau matua, eketaha ke lagomatai e magafaoa ke fekafekau ki a Iehova. Falanaki ki a ia, mo e to lagomatai e ia a mutolu ke taute e tau fifiliaga pulotu. (Fakatai 3:5, 6) Manatu na omoomoi lahi e tau fanau he tau mena ne taute mo e talahau e mutolu. Ti taute e tau fifiliaga ke moua he fanau ha mutolu e taliaaga ha Iehova.

20. Ko e heigoa e tau monuina he tau fuata ikiiki ka moua kaeke kua fifili a lautolu ke fekafekau ki a Iehova?

²⁰ Tau fuata ikiiki, maeke e tau matua ke lagomatai a mutolu ke taute e tau fifiliaga pulotu he moui. Ka e lata a mutolu ke taute e tau fifiliaga mitaki ke fakafiafia e Atua. Kia fifitaki a Iesu mo e fifili ke fekafekau ke he ha mutolu a Matua he lagi. Ka taute pihia, to aoga mo e fiafia e moui haau mogonei. (1 Timo. 4:16) He magaaho i mua, moua e koe e moui kua fiafia mooli!