1, 2. (a) Ko e heigoa e tau lekua ne lauia e tokologa he vahā nei, ti ko e heigoa e fua? (e) Ko e heigoa e amaamanakiaga ne foaki ia Isaia 41:10, 13?

KO E matakainaga fifine ne paionia tumau ti mau ke he motua ne pehē: “Pete he fakatumau ke he fakaholoaga fakaagaaga mitaki, ne taufetului au mo e fakaatukehe ke he tau tau loga. Nakai mohe mitaki au ati lauia ai e malolō tino haaku, puhala ne fehagai au ke he falu, mo e he tau magaaho ne manako au ke tiaki noa e tau laliaga.”

² Maeke nakai a koe ke maama e logonaaga he matakainaga fifine ia? Momoko ai, kua nonofo a tautolu he lalolagi kelea ha Satani ti lauia ai ke he peehiaga lahi mahaki. Tuga e taula ne taofi e toga neke holo, maeke foki e fakaatukehe ke fakapehia po ke fakalolelole a tautolu. (Tau Fakatai 12:25) Ko e ha ne liga fakaatukehe a koe? Liga maanu a koe he mate e fakahele po ke hane fakauka ke he tatalu po ke favaleaga hagahaga kelea. Po ke taufetului a koe he leveki e magafaoa he magahala uka lahi e tuaga fakatupe. Fai magaaho he mole, maeke e tau tupetupe he manamanatuaga ke fofō e malolō haau ke lolelole mo e fakatupu a koe ke galo e fiafia. Ka e maeke a koe ke mauokafua  kua mautali e Atua ke lagomatai a koe.​—Totou Isaia 41:10, 13.

3, 4. (a) Fakaaoga fēfē he Tohi Tapu e kupu “lima”? (e) Ko e heigoa ne liga fakatupu e tau lima ha tautolu ke tagatagatō?

³ Fa fakaaoga he Tohi Tapu e tau vala he tino ke fakamaama e tau mahani po ke tau gahua he tagata. Ma e fakatai, ne lagaloga e totoku he lima. Ka talahau he Tohi Tapu kua fakamalolo e tau lima he tagata, ne kakano ai ko e tagata ne kua atihake nukua loto malolō ke taute taha mena. (1 Samuela 23:16; Esera 1:6) Kakano foki kua mitaki a ia ti fai amaamanakiaga a ia ma e vahā anoiha.

⁴ Falu magaaho ne maeke e Tohi Tapu ke fakamaama e tagata ne tagatagatō ai haana a tau lima. Hagaao ai ke he tagata ne loto lolelole po ke nakai fai amaamanakiaga. (2 Nofoaga he Tau Patuiki 15:7; Heperu 12:12) Ka tupetupe po ke fakaatukehe a koe po ke logona hifo kua lolelole e fakafetuiaga haau mo Iehova, liga manako a koe ke tuku motuhia. Moua e koe i fe e fakamaloloaga? Maeke fēfē a koe ke fakalagalaga mo e atihake ke fakauka mo e fiafia?

5. (a) Liga logona hifo fēfē e koe ka fehagai mo e tau lekua, ka ko e heigoa kua lata ke manatu e tautolu? (e) Ko e heigoa ha tautolu ka fakatutala ki ai?

⁵ Totou Sefanaia 3:16, 17. Nakai lata a tautolu ke matakutaku mo e loto lolelole, po ke fakaatā e tau lima ha tautolu ke tagatagatō ka fai lekua. Ko e ha tautolu a Matua fakahele ko Iehova ne uiina a tautolu ke tuku atu ki a ia e tau mena oti kua fakaatukehe a tautolu. (1 Peteru 5:7) Leveki e Iehova a tautolu tuga he leveki e ia e motu ha Isaraela. Tala age a ia ki a lautolu kua nakai ku e lima haana ke fakamoui. Mautali tumau a ia ke fakamoui haana tau fekafekau fakamooli. (Isaia 59:1) He vala tala nei, to fakatutala a tautolu ke he tokotolu e fakafifitakiaga ofoofogia he Tohi Tapu ne fakakite e manako mo e lotomatala ha Iehova ke fakamalolo e tau tagata haana ke taute e finagalo haana pete ne tau mena uka lahi. Kia kitekite la tautolu ke he puhala ka fakamalolo he tau fakafifitakiaga nei a koe.

6, 7. Ko e heigoa ka fakaako e tautolu mai he kautūaga he tau Isaraela ke he tau tagata Amaleka?

⁶ Nakai leva he o kehe e tau Isaraela he eke mo tau tagata fakatupa i Aikupito, ne tau atu e tau tagata Amaleka ki a lautolu. Tala age a Mose ki a Iosua, ko e tagata loto malolō ke takitaki e tau Isaraela ke he tauaga. Ti uta e Mose a Arona mo Huro ke he matiketike ne tata mai. He mena ia ne kitia e lautolu e malētau. Kua fehola kia e tau tagata tokotolu ia mai he tauaga ha kua matakutaku a lautolu? Nakai!

⁷ Ne muitua e Mose e pulega ne lagomatai aki e tau Isaraela ke kautū he tauaga ke he tau tagata Amaleka. Ne totō e ia e tokotoko he Atua mooli he tau lima haana mo e lagaki hake ki luga he lagi. He taute e Mose e mena ia, ne age e Iehova ke he tau Isaraela e malolō ke tau atu ke he tau tagata Amaleka. Ka ko e magaaho ne mamafa e tau lima ha Mose ti kamata ke tagatagatō, ne kamata e tau tagata Amaleka ke kautū. Ne fakamafiti a Arona mo Huro ke lagomatai a Mose. “Ti uta e laua e maka, kua tuku ki lalo hana, ti nofo ai a ia; ka ko Arona mo Huro ne toto hake e laua hana tau lima, ko e taha ke he taha fahi ka e taha ke he taha fahi; ti mau ai hana tau lima ato to e la.” Ē, ko e lima malolō  he Atua ati kautū e tau Isaraela he tauaga.​—Esoto 17:8-13.

8. (a) Ko e heigoa ne taute e Asa he mogo ne fakamatakutaku he tau Aitiope a Iuta? (e) Maeke fēfē a tautolu ke fifitaki a Asa?

⁸ Kua mautali foki a Iehova ke fakaaoga e lima malolō haana ke lagomatai e tau tagata haana ke he magahala he Patuiki ko Asa. Tokologa e tau kautau ne totoku he Tohi Tapu, ka kua mua atu e lahi he kau ha Saraha ko e tagata Aitiope, ne 1,000,000 kautau lotomatala. Ko e kau Aitiope ne teitei fakalahiua e lahi ke he kau ha Asa. Kua fakaatukehe, matakutaku, po ke loto lolelole kia a Asa? Fakaatā kia e ia e tau lima haana ke tagatagatō? Nakai! Ne ole agataha a Asa ki a Iehova ma e lagomatai. Mai he tuaga kautau, liga nakai maeke ke kautū he tauaga ke he tau Aitiope. “Ka e maeke e tau mena oti ke he Atua.” (Mataio 19:26) Fakaaoga e Iehova e malolō ue atu haana ti “ta . . . e tau tagata Aitiope ki mua a Asa” ne kua “loto katoa ke he tau aho oti hana.”​—2 Nofoaga he Tau Patuiki 14:8-13; 1 Tau Patuiki 15:14.

9. (a) Ko e heigoa ne nakai taofi a Nehemia he liu ati e tau kaupā ha Ierusalema? (e) Tali atu fēfē e Atua ke he liogi ha Nehemia?

⁹ He fano a Nehemia ki Ierusalema, ko e heigoa haana ne kitia? Kitia e ia e tau fī mai he tau motu kehe ne fakamatakutaku e tau Iutaia ti nakai liu a lautolu ke talaga e tau kaupā ha Ierusalema. Nakai puipui e maaga, ti kua loto lolelole e tau Iutaia. Fēfē e logonaaga ha Nehemia? Loto lolelole foki kia a ia ti fakaatā e tau lima haana ke tagatagatō? Nakai! Tuga a Mose, Asa, mo e falu fekafekau fakamooli ha Iehova, ne falanaki tumau a Nehemia ki a Iehova. He tuaga nei foki, ne liogi a Nehemia ki a Iehova ma e lagomatai, ti tali e Iehova a ia. Fakaaoga he Atua haana a “mana lahi [“malolo lahi,” NW]” mo e “lima malolo” ke atihake e tau Iutaia. (Totou Nehemia 1:10; 2:17-20; 6:9.) Talitonu nakai a koe kua fakaaoga e Iehova haana a “malolo lahi” mo e “lima malolo” ke atihake e tau fekafekau haana mogonei?

10, 11. (a) Maeke fēfē a Satani ke fakatupu a tautolu ke tagatagatō e tau lima ha tautolu? (e) Ko e heigoa ne fakaaoga e Iehova ke atihake a tautolu mo e ke foaki ki a tautolu e malolō? (i) Aoga fēfē a koe mai he fakaakoaga ha Iehova?

¹⁰ Maeke a tautolu ke iloa to nakai tagatagatō e tau lima he Tiapolo. To matutaki a ia ke tau mai ki a tautolu he lali ke taofi e tau matagahua Kerisiano ha tautolu. Fakaaoga e ia e tau pikopiko mo e tau fakamatakutaku mai he tau fakatufono, tau takitaki lotu, mo e tau tagata tiaki taofiaga. Ko e heigoa e foliaga haana? Manako a ia ki a tautolu ke oti e fakamatala he tala mitaki he Kautu. Ka e maeke mo e makai a Iehova ke lagomatai a tautolu ti foaki e ia ki a tautolu e agaaga tapu haana ke atihake a tautolu. (1 Nofoaga he Tau Patuiki 29:12) Kua aoga lahi ke ole a tautolu ke he agaaga he Atua ke  maeke a tautolu ke tau ki a Satani mo e lalolagi kelea haana. (Salamo 18:39; 1 Korinito 10:13) Fakaaue foki a tautolu ma e lagomatai ne moua e tautolu he Kupu he Atua. Manamanatu foki ke he lahi he mena ne fakaako e tautolu mai he tau tohi he tau mahina takitaha. Ko e tau kupu ia Sakaria 8:9, 13 (totou) ne vagahau he magaaho ne liu ati hake e faituga i Ierusalema, ka e maeke e tau kupu ia ke lagomatai a tautolu mogonei.

¹¹ Ne atihake foki e Iehova a tautolu puhala he tau fakaakoaga kua moua e tautolu he tau feleveiaaga Kerisiano, tau toloaga takaiaga, mo e tau fonoaga, ti pihia mo e tau aoga fakateokarasi ha tautolu. Maeke he tau fakaakoaga pihia ke lagomatai a tautolu ke fekafekau ke he Atua mo e tau loto hako, ke fakatoka e tau foliaga, mo e ke leveki e tau matagahua loga faka-Kerisiano ha tautolu. (Salamo 119:32) Kua makai kia a koe ke moua e lagomataiaga mai he fakaakoaga ha Iehova?

12. Ko e heigoa kua lata ke taute e tautolu ke tumau e malolō?

¹² Lagomatai e Iehova e tau tagata haana ke fakakaumahala e tau tagata Amaleka mo e tau Aitiope ti age e ia ki a Nehemia mo e tau Iutaia e malolō ke ati hake e tau kaupā ha Ierusalema ke mau. He puhala pihia, to foaki he Atua ki a tautolu e malolō ke matutaki ke he gahua fakamatala pete ha tautolu a tau fakaatukehe mo e tau totokoaga mo e nakai fiafia ne fakakite he falu. (1 Peteru 5:10) To nakai fakagalo fakamana e Iehova e tau lekua ha tautolu. Ka e lata a tautolu ke taute e vala ha tautolu. Fēfē? Lata a tautolu ke totou e Kupu he Atua he tau aho takitaha, tauteute mo e o atu ke he tau feleveiaaga he tau faahi tapu takitaha, matutaki ke he ha tautolu a fakaako fakatagata mo e tapuakiaga fakamagafaoa, mo e falanaki he liogi ki a Iehova. Kia nakai fakaatā e tautolu ha mena ke fakatauhele a tautolu mai he tau mena ne foaki e Iehova ke atihake mo e fakamalolo a tautolu. Kaeke ke logona hifo e koe kua tagatagatō e tau lima haau he falu he tau faahi nei, ole ke he lagomatai he Atua. Ti kitia e puhala he agaaga he Atua ne “gahua ki loto ia mutolu ke tupu ai e loto ke he hana finagalo fakaalofa, kia gahua foki ki ai.” (Filipi 2:13) Ka e maeke nakai a koe ke fakamalolo e tau lima he falu?

13, 14. (a) Fakamalolo fēfē e taha matakainaga he mole e mate he hoana haana? (e) Maeke fēfē a tautolu ke fakamalolo e falu?

¹³ Foaki mai e Iehova ki a tautolu e tau matakainaga fakaalofa he lalolagi katoa ka fakamalolo a tautolu. Pehē e aposetolo ko Paulo: “Kia fakahakohako ai e tau lima kua piki mo e tau tulihui kua tagatagatō. . . . Kia eke fakamolemole e tau puhala ma e tau hui ha mutolu.” (Heperu 12:12, 13) Tokologa he tau Kerisiano he magaaho fakamua atu ne moua e lagomatai pihia mai he tau matakainaga ha lautolu. Pihia foki mogonei. Manamanatu ke he fakataiaga. He mate e hoana he taha matakainaga mo e fakauka ke he falu a tuaga mamahi, ne pehē a ia: “Ne ako ai e au kua nakai maeke a tautolu ke fifili e tau kamatamata ha tautolu, po ke magaaho ka tutupu ai po ke lagafiha ka tutupu ai foki. Ko e liogi mo e fakaakoaga fakatagata kua eke mo punaaga he fakamouiaga ki a au. Mo e lagomatai he tau matakainaga fakaagaga haku ne tamai e mafanatia lahi ki a au. Ke he tau mena oti, kua mailoga e au e aoga he feaki hake e fakafetuiaga fakatagata  mitaki mo Iehova ato tutupu e tau tutuaga uka.”

¹⁴ Ne lagomatai a Arona mo Huro ke atihake e tau lima ha Mose he lalago ai he magaaho ne tau ke he tau tagata Amaleka. Mogonei, maeke foki a tautolu ke kumi puhala ke lalago mo e lagomatai e falu. Ko e falu he tau matakainaga ha tautolu ne matematekelea he fuakau, lekua e tau malolō tino, favale mai he magafaoa, matimati, po ke mate e fakahele. Maeke foki a tautolu ke fakamalolo a lautolu ne fuata ne fa peehi ke taute e mena hepe po ke moua e kautūaga he lalolagi nei. (1 Tesalonia 3:1-3; 5:11, 14) Kumi puhala ke fakakite e fiafia mooli ke he falu he Fale he Kautu, he gahua he fonua, he magaaho kai, po ke tutala a koe he telefoni.

15. Ko e heigoa e tau lauiaaga he tau kupu mitaki ka moua he tau matakainaga ha tautolu?

¹⁵ He mole e kautūaga ofoofogia ha Asa ke he kau lahi ha Aitiope, ne fakamalolo he perofeta ko Asaria a ia mo e tau tagata haana he pehē: “Kia fakamalolo a a mutolu, aua neke lolelole foki e tau lima ha mutolu; ha ko e mena to taui atu ha mutolu a tau gahua.” (2 Nofoaga he Tau Patuiki 15:7) Fakamafana he mena nei a Asa ke taute e tau hikiaga loga ke liuaki mai e tapuakiaga meā. He puhala pihia, ko e tau kupu atihake haau ka fakamalolo e falu ti lagomatai a lautolu ke matutaki ke fekafekau ki a Iehova. (Tau Fakatai 15:23) Ti lata a koe ke nakai nimo e puhala ne kua fakamafana e tau matakainaga haau ka foaki e koe e tau tali atihake he tau feleveiaaga.

16. Maeke fēfē e tau motua ke fifitaki a Nehemia? Talahau e tau fakataiaga he puhala ne lagomatai he tau matakainaga a koe.

 ¹⁶ Ko e lagomatai ha Iehova ati fakamalolo e tau lima ha Nehemia mo e tau Iutaia. Ne mau e tau kaupā ha Ierusalema he 52 ni e aho! (Nehemia 2:18; 6:15, 16) Nakai ni kitekite a Nehemia ke he falu he gahua. Ne lagomatai foki a ia he liu ati hake e tau kaupā ha Ierusalema. (Nehemia 5:16) Pihia foki, kua tokologa e tau motua ne fifitaki a Nehemia he mogo ne lagomatai a lautolu ke he tau gahua talaga po ke fakameā mo e fakatumau e Fale he Kautu. Fakamalolo foki he tau tagata taane fakaalofa nei e tau matakainaga ne “loto lolelole” he ahiahi atu ki a lautolu mo e gahua mo lautolu he fonua.​—Totou Isaia 35:3, 4.

17, 18. Ka fai lekua po ke fakaatukehe a tautolu, ko e heigoa ka mauokafua a tautolu ki ai?

¹⁷ Ka gahua auloa a tautolu mo e tau matakainaga kua fakamalolo ai e kaufakalatahaaga ha tautolu. Lagomatai foki ki a tautolu ke atihake e tuaga kapitiga ne tumau mo e fakamalolo e mauokafua ha tautolu ke he tau monuina ka nakai leva ti moua mai he Kautu he Atua. Ka fakamalolo e tautolu e tau lima he falu kua lagomatai e tautolu a lautolu ke fakauka ke he tau tuaga uka mo e ke tumau e amaamanakiaga mitaki ma e vahā anoiha. Lafi ki ai, ka lagomatai e tautolu e falu, kua fakamalolo e tautolu e tau lima ha tautolu mo e lagomatai ke hagaaki ke he vahā anoiha.

¹⁸ Ka manamanatu a tautolu hagaao ke he puhala kua lagomatai mo e puipui e Iehova e tau fekafekau fakamooli haana i tuai, kua fakamalolo foki e tua mo e falanaki ha tautolu ki a Ia. Ti ka fai lekua mo e logona hifo e koe e fakaatukehe, “aua neke tagatagatō ai hau a tau lima”! Maeke a koe ke mauokafua ka liogi a koe ke he lagomatai ha Iehova to fakamalolo he lima malolō haana a koe mo e takitaki a koe ke he tau monuina he Kautu ne tata mai.​—Salamo 73:23, 24.