1, 2. (a) Ko e heigoa e kotofaaga pauaki ne moua e Solomona? (e) Ko e ha ne tupetupe a Tavita hagaao ki a Solomona?

KUA moua e Solomona e kotofaaga pauaki. Fifili e Iehova a ia ke leveki e tāaga he faituga i Ierusalema, ko e taha he tau matagahua talaga ne mua atu e aoga! Ko e faituga to “lahi,” mo e to talahaua ai ha ko e manaia. Mua ue atu, “ko e fale hanai a Iehova.”​—1 Nofoaga he Tau Patuiki 22:1, 5, 9-11.

² Mauokafua e Patuiki ko Tavita to lalago he Atua a Solomona. Ka ko Solomona kua ‘tama tote mo e lolelole.’ To ha ha nakai ia ia e loto malolō ke talia e kotofaaga ke tā e faituga? Po ke to taofi he tote mo e lolelole haana a ia? Ke kautū, lata a Solomona ke fakamalolō mo e taute e mena nei.

3. Ko e heigoa kua fakaako e Solomona mai he loto malolō he matua taane haana?

³ Liga lahi e mena ne fakaako e Solomona hagaao ke he loto malolō mai he matua taane haana ko Tavita. He tote a Tavita, ne  tau a ia ke he tau manu vale ne feoho mai ke he tau mamoe he matua taane haana. (1 Samuela 17:34, 35) Fakakite foki e ia e loto malolō lahi he tau ke he kautau maō mo e matakutakuina ko e tupua ko Koliato. Ē, ko e lagomatai he Atua mo e patuō momole ne fakakaumahala e Tavita a Koliato.​—1 Samuela 17:45, 49, 50.

4. Ko e ha kua lata a Solomona ke fakamalolō?

⁴ Maama e tautolu e kakano ko Tavita e tagata hako ke tomatoma a Solomona ke fakamalolō mo e talaga e faituga. (Totou 1 Nofoaga he Tau Patuiki 28:20.) Ane mai nakai fakakite e Solomona e loto malolō, maeke he matakutaku ke taofi a ia, kakano ke nakai fakaatā a ia ke kamata e gahua. Ti mua atu e kelea he mena ia ke he kaumahala he taute e kotofaaga haana.

5. Ko e ha kua lata a tautolu ke moua e loto malolō?

⁵ Tuga a Solomona, lata a tautolu ke moua e lagomatai mai ia Iehova ke fakamalolō mo e taute e gahua ne tuku mai e ia ki a tautolu. Kia fakaako la tautolu ke he tau fakafifitakiaga he falu tagata i tuai ne fakakite e loto malolō. Ti manamanatu a tautolu hagaao ke he puhala ka fakakite e tautolu e loto malolō mo e taute e gahua ha tautolu.

6. Ko e heigoa ne nava e koe hagaao ke he loto malolō ha Iosefa?

⁶ Fakakite e Iosefa e loto malolō he mogo ne kamatamata he hoana ha Potifara a ia ke mahani feuaki. Liga iloa e ia to hagahaga kelea e moui haana kaeke ke nakai talia ai e ia. Ne nakai mahala a Iosefa, ka e fakakite e ia e loto malolō mo e hola kehe fakamafiti he tuaga ia.​—Kenese 39:10, 12.

7. Fakakite fēfē e Raava e loto malolō? (Kikite fakatino he kamataaga.)

⁷ Ko Raava foki taha fakafifitakiaga he loto malolō. He o atu e tau toko Isaraela ke he kaina haana i Ieriko, maeke a ia ke matakutaku mo e nakai talia ke lagomatai a laua. Ka e falanaki a ia ki a Iehova, ti fufū mo e loto malolō e tau tagata taane tokoua ti lagomatai a laua ke hao. (Iosua 2:4, 5, 9, 12-16) Talitonu a Raava ko e Atua mooli a Iehova, ti mauokafua a ia to tuku atu e Ia e motu ke he tau Isaraela. Nakai fakaatā e Raava e matakutaku ke he falu, pihia mo e patuiki ha Ieriko mo e haana tau tagata, ke mataofi a ia. Ka kua fakamalolō a ia ti fakahao e ia a ia mo e magafaoa haana.​—Iosua 6:22, 23.

8. Lauia fēfē e tau aposetolo ha ko e loto malolō ha Iesu?

⁸ Ko e tau aposetolo tua fakamooli ha Iesu ne fakakite foki e loto malolō lahi. Kitia e lautolu e loto malolō ne fakakite e Iesu ti lagomatai he mena ia a lautolu ke fifitaki a ia. (Mataio 8:28-32; Ioane 2:13-17; 18:3-5) Mogo ne lali e tau Satukaio ke taofi e tau aposetolo he fakamatala hagaao ki a Iesu, ne nakai muitua e tau aposetolo ki ai.​—Gahua 5:17, 18, 27-29.

9. Lagomatai fēfē he 2 Timoteo 1:7 a tautolu ke maama e tupumaiaga he loto malolō?

⁹ Ko Iosefa, Raava, Iesu, mo e tau aposetolo ne eketaha ke taute e mena kua hako. Fakakite e lautolu e loto malolō, nakai ha ko e mauokafua ke he tau iloilo ni ha lautolu ka ko e falanaki ha lautolu ki a Iehova. Falu mogo he lata a tautolu ke moua e loto malolō, kia falanaki  foki a tautolu ki a Iehova ka e nakai ki a tautolu ni. (Totou 2 Timoteo 1:7.) Kia fakatutala a tautolu ke he ua e faahi he moui ne lata ke moua e loto malolō: he magafaoa ha tautolu mo e ki loto he fakapotopotoaga.

10. Ko e ha kua lata e tau Kerisiano fuata ke moua e loto malolō?

¹⁰ Loga e tuaga ne lata he tau Kerisiano fuata ke fakakite e loto malolō ke fekafekau ki a Iehova. Fakaako mo e muitua e lautolu e fakafifitakiaga ha Solomona, ne kua fakakite e loto malolō ke maeke a ia ke taute e fifiliaga pulotu ke mau e faituga he tā. Pete he maeke mo e lata a lautolu ne ikiiki ke takitaki he tau matua, ha ha he tau fanau e tau fifiliaga aoga lahi ke taute e lautolu. (Tau Fakatai 27:11) Lata a lautolu ke moua e loto malolō ke taute e tau fifiliaga iloilo hagaao ke he tau kapitiga ha lautolu, tau fakafiafiaaga ha lautolu, puhala ka fakatumau a lautolu ke he mahani meā, mo e magaaho ka papatiso a lautolu. Lata a lautolu ke moua e loto malolō pihia ha kua fehagai a lautolu mo e manako ha Satani, ko ia ne fakafiufiu e Atua.

11, 12. (a) Fakakite fēfē e Mose e loto malolō? (e) Maeke fēfē a lautolu ne ikiiki ke fifitaki a Mose?

¹¹ Taha fifiliaga aoga lahi kua lata ke taute e lautolu ne ikiiki ko e tau foliaga ha lautolu ka fakatoka. He falu motu, kua peehi a lautolu ne ikiiki ke hagaaki ke he tau fakaakoaga tokoluga mo e ke moua e gahua totogi lahi. Ka e he falu motu, uka e tuaga fakatupe ti logona hifo e lautolu ne ikiiki ko e hagaaki pauaki ha lautolu ke gahua ke lagomatai e tau magafaoa ha lautolu. Kaeke ko koe he ha tuaga pihia, manamanatu ke he fakafifitakiaga ha Mose. Feaki he tama fifine ha Farao a ia ti maeke a ia ke fakatoka e foliaga ke maukoloa po ke matalahi. Manamanatu la ke he peehiaga ka logona hifo e ia mai he haana magafaoa Aikupito, tau faiaoga, mo e tau tagata fakatonutonu! Ka e fakamalolō a Mose ti fifili ke fakalataha mo e tau tagata he Atua. He toka e ia a Aikupito mo e tau monuina i ai, ne falanaki katoatoa a ia ki a Iehova. (Heperu 11:24-26) Ko e fua, fakamonuina lahi e Iehova a ia, mo e to fakamonuina lahi atu foki ki a ia anoiha.

¹² Ka fakatoka fakamalolō e lautolu ne ikiiki e tau foliaga he fekafekauaga ki a Iehova mo e tuku fakamua e tau mena he Kautu he tau momoui ha lautolu, to fakamonuina e Ia a lautolu. To lagomatai foki e Iehova a lautolu he leveki e tau manako he tau magafaoa ha lautolu. He senetenari fakamua, ne hagaaki e moui he fuata ko Timoteo ke fekafekau ke he Atua, ti maeke foki a koe ke taute pihia. * (Kikite matahui tala.)​—Totou Filipi 2:19-22.

13. Lagomatai fēfē he loto malolō e matakainaga fifine fuata ke hokotia ke he tau foliaga haana?

¹³ Ko e matakainaga fifine i Alabama, U.S.A., ne lata ke moua e loto malolō ke fakatoka e tau foliaga he fekafekauaga he Atua. Tohi e ia: “He lahi hake au ne mahani mā au. Uka lahi mahaki au ke tutala ke he tau tagata he Fale he Kautu, ti uka foki au ke nokonoko he tau gutuhala he tau tagata ne nakai iloa e au.” Ha ko e lagomatai he tau matua haana mo e falu he fakapotopotoaga, hokotia e Kerisiano fuata nei ke he foliaga haana ke paionia tumau. Pehē a ia: “Fakaohooho he lalolagi ha Satani e fakaakoaga tokoluga, talahaua, tupe, mautū ke he tau koloa fakatino ke eke mo tau foliaga mitaki.” Ka e mailoga foki e ia kua nakai maeke he laulahi he tau tagata ke moua e tau foliaga ia ka ko e  fakaatukehe mo e mamahi ni. Lafi e ia: “Ko e fekafekau ki a Iehova ne tamai e fiafia lahi mahaki mo e logonaaga fai kakano.”

14. Magaaho fe kua lata e tau matua Kerisiano ke loto malolō?

¹⁴ Lata foki e tau matua Kerisiano ke moua e loto malolō. Ma e fakatai, liga ole tumau e takitaki gahua ki a koe ke gahua loa he tau aho kua fitā he fakatoka e koe ma e tapuakiaga magafaoa, gahua he fonua, mo e tau feleveiaaga he fakapotopotoaga. Lata a koe ke moua e loto malolō ke pehē ke he takitaki gahua haau nakai, ti fakatoka e fakafifitakiaga hako ma e fanau haau. Po ke liga fakaatā he falu matua he fakapotopotoaga e fanau ha lautolu ke taute e tau mena ne nakai manako a koe ke taute he fanau haau. Ka manako e tau matua ia ke iloa e kakano, to loto malolō nakai a koe ke fakamaama ai ki a lautolu he puhala fakalilifu?

15. Lagomatai fēfē he Salamo 37:25 mo e Heperu 13:5 e tau matua?

¹⁵ Lata ke moua e loto malolō ke lagomatai e fanau ha tautolu ke fakatoka mo e hokotia ke he tau foliaga he fekafekauaga ke he Atua. Ma e fakatai, liga matakutaku e falu matua ke fakamafana e tau fanau ha lautolu ke eke e gahua paionia mo fekafekauaga ha lautolu, ke fekafekau he matakavi ne manako lahi ke he lagomatai, ke fekafekau he Peteli, po ke putoia ke he talagaaga he tau Fale he Kautu mo e tau Fale he Toloaga. Liga matakutaku e tau matua to nakai maeke he fanau ke leveki ki a lautolu he vahā fuakau. Ka e fakakite he tau matua iloilo e loto malolō mo e tua to fakamooli e Iehova e tau maveheaga haana.  (Totou Salamo 37:25; Heperu 13:5.) Ko e tau matua ne fakakite e loto malolō mo e falanaki ki a Iehova kua lagomatai e tau fanau ha lautolu ke taute pihia.​—1 Samuela 1:27, 28; 2 Timoteo 3:14, 15.

16. Lagomatai fēfē he falu matua e fanau ha lautolu ke fakatoka e tau foliaga he fekafekauaga ke he Atua, ti aoga fēfē e tau fanau ha lautolu he mena nei?

¹⁶ Ko e hoa i United States ne lagomatai e fanau ha laua ke hagaaki ke fekafekau ki a Iehova. Pehē e taane: “Ato maeke e fanau ha maua ke laka e tau hui mo e tutala, fa tutala a maua ki a lautolu ke he fiafia he gahua paionia mo e fekafekau he fakapotopotoaga. Mogonei ko e foliaga ha lautolu a ia.” Lafi e ia ha kua fakatoka mo e hokotia e tau fanau ha laua ke he tau foliaga ia, kua lagomatai ai ke totoko e tau kamatamata he fakatokaaga ha Satani mo e hagaaki ke fekafekau ki a Iehova. Ne tohi he matakainaga taane ne tokoua e tama: “Tokologa e matua ne lahi e malolō mo e tau koloa ne fakamole ke lagomatai e tau fanau ha lautolu ke hokotia ke he tau foliaga he tau faahi tuga e sipote, fakafiafiaaga, mo e fakaakoaga. Ka kua mua atu ke lahi e malolō mo e tau koloa ke lagomatai e tau fanau ha tautolu ke hokotia ke he tau foliaga ka lagomatai a lautolu ke fakatumau e tuaga mitaki mo Iehova. Ko e logonaaga hohoko lahi mahaki ke kitia e tau fanau ha tautolu kua hokotia ke he tau foliaga fakaagaaga mo e fekafekau fakalataha mo lautolu.” Talitonu a koe ko e tau matua ne lagomatai e fanau ha lautolu ke fakatoka mo e hokotia ke he tau foliaga he fekafekauaga ke he Atua kua moua e taliaaga Haana.

17. Talahau e tau fakataiaga he loto malolō ki loto he fakapotopotoaga Kerisiano.

¹⁷ Lata foki a tautolu ke fakakite e loto malolō ki loto he fakapotopotoaga. Ma e fakatai, lata e tau motua ke moua e loto malolō ka fehagai mo e tau tuaga he agahala kelea lahi mahaki po ke ka lagomatai e lautolu a lautolu kua hagahaga kelea e tau momoui ha kua fakaofo e tuaga fakaekekafo. Falu motua ne ahiahi ke he tau fale puipui ke fakaako mo lautolu ne fiafia po ke taute e tau feleveiaaga. Ka e kua e tau matakainaga fifine nonofo takitokotaha? Moua e lautolu e tau magaaho loga ke fakakite e loto malolō mo e fekafekau ki a Iehova. Maeke a lautolu ke paionia, hiki ke he matakavi ne manako lahi ke he lagomatai, gahua ke he fakaholoaga Local Design/Construction, mo e tuku e ole ma e Aoga ma e Tau Tagata Fakamatala. Falu ne uiina foki ke o atu he Aoga Kiliata.

18. Maeke fēfē he tau matakainaga fifine momotua ke fakakite e loto malolō?

¹⁸ Fakaalofa a tautolu ke he tau matakainaga fifine momotua ha tautolu, ti loto fakaaue a tautolu ha ko lautolu foki ki loto he fakapotopotoaga! Pete ni kua nakai maeke he falu ke lahi e mena ke taute he fekafekauaga he Atua tuga fakamua, maeke agaia a lautolu ke fakakite e loto malolō mo e taute e gahua ia. (Totou Tito 2:3-5.) Ma e fakatai, lata he matakainaga fifine motua ke fakakite e loto malolō ka ole e tau motua ki a ia ke tutala ke he matakainaga fifine fuata hagaao ke he tauteuteaga kua gali. Nakai peehi e ia e matakainaga fifine fuata hagaao ke he tau mena tui haana, ka e he puhala totonu, to lagomatai he matakainaga fifine motua a ia ke manamanatu ke he puhala kua liga lauia e falu ha ko e tau fifiliaga haana. (1 Timoteo 2:9, 10) Ka fakakite he tau matakainaga fifine momotua e fakaalofa ha lautolu he puhala pihia, maeke a lautolu ke fakamalolō e fakapotopotoaga.

19. (a) Maeke fēfē he tau matakainaga taane papatiso ke fakamalolō? (e) Maeke fēfē he Filipi 2:13 mo e Isaia 12:2 ke lagomatai e tau matakainaga ke fakamalolō?

 ¹⁹ Ko e tau matakainaga taane papatiso foki kua lata ke fakamalolō mo e taute e gahua. Ka makai a lautolu ke eke mo tau fekafekau lagomatai mo e tau motua, to aoga lahi ke he fakapotopotoaga. (1 Timoteo 3:1) Ka e liga fakauaua e falu ke taute pihia. Liga taute he matakainaga taane e tau hehē kua mole, ti logona hifo e ia mogonei kua nakai lata a ia ke eke mo fekafekau lagomatai po ke motua. Liga logona hifo he taha matakainaga taane kua nakai ha ha ia ia e tau lotomatala kua lata ke fekafekau. Ka logona hifo pihia a koe, maeke a Iehova ke lagomatai a koe ke fakamalolō. (Totou Filipi 2:13; Isaia 12:2.) Manatu e fakafifitakiaga ha Mose. Pihia foki e logonaaga haana kua nakai maeke a ia ke taute e mena ne ole age e Iehova. (Esoto 3:11) Ka e lagomatai e Iehova a ia ke fakamalolō mo e taute e mena kua lata. Maeke fēfē he matakainaga taane papatiso ke moua e loto malolō pihia? Maeke a ia ke liogi ki a Iehova ma e lagomatai mo e totou e Tohi Tapu he tau aho takitaha. Maeke a ia ke manamanatu fakahokulo ke he tau fakafifitakiaga he tau tagata he Tohi Tapu ne fakakite e loto malolō. Maeke a ia ke ole fakatokolalo ke he tau motua ke fakaako a ia mo e maeke ke foaki e ia e lagomatai kua lata ki loto he fakapotopotoaga. Tomatoma e mautolu e tau matakainaga oti kua papatiso ke fakamalolō mo e eketaha ke gahua ma e fakapotopotoaga!

20, 21. (a) Ko e heigoa ne fakamanatu e Tavita ki a Solomona? (e) Ko e heigoa ka mauokafua a tautolu ki ai?

²⁰ Fakamanatu he Patuiki ko Tavita ki a Solomona to ha ha ai a Iehova mo ia ato mau e faituga he tā e ia. (1 Nofoaga he Tau Patuiki 28:20) Manamanatu fakahokulo mooli a Solomona ke he tau kupu nei, ti nakai fakaatā e ia e fuata mo e lolelole haana ke taofi a ia he taute e gahua. Ka e fakakite e ia e loto malolō lahi, fakalataha ai mo e lagomatai ha Iehova ti mau e faituga fulufuluola he fitu mo e hafa e tau.

²¹ Lagomatai e Iehova a Solomona, ti maeke foki a Ia ke lagomatai a tautolu ke fakamalolō ke taute e gahua ha tautolu, he magafaoa ha tautolu mo e ki loto he fakapotopotoaga. (Isaia 41:10, 13) Ka fakakite e tautolu e loto malolō he fekafekau a tautolu ki a Iehova, mauokafua a tautolu to fakamonuina e ia a tautolu mogonei mo e anoiha. Ko e mena ia, “kia fakamalolo . . . mo e eke e koe e tau mena na.”