1, 2. Maeke fēfē e Roma 5:12 ke lagomatai a tautolu?

PEHĒ e Roma 5:12: “He hoko mai ai e hala ke he lalolagi ke he tagata tokotaha, ko e mate foki ha ko e hala, ti kua hoko mai ai e mate ke he tau tagata oti kana, ha kua hala e tau tagata oti kana.” Ko e taha anei he tau kupu ne iloa mitaki e tautolu mo e fa fakaaoga e tautolu ka fakaako e tau tagata ke he Tohi Tapu.

² Kua fakaaoga lagaloga e kupu ia he tohi Ko e Heigoa ne Fakaako Mooli he Tohi Tapu? mo e What Can the Bible Teach Us? Ka fakaako e tautolu ke he fanau ha tautolu mo e ke he falu e veveheaga 3, 5, mo e 6, to liga totou e tautolu e Roma 5:12. Maeke a tautolu ke fakaaoga e kupu nei ke lagomatai a lautolu ke maama e kakano ne nakaila parataiso ia e lalolagi, kakano kua lata mo tautolu e lukutoto, mo e kakano ne mamate a tautolu. Ka e lagomatai foki he kupu nei a tautolu oti ke hokulo e loto fakaaue ke he ha tautolu a fakafetuiaga mo Iehova. Maeke ai ke lagomatai a tautolu ke malolō e fifiliaga ke fakafiafia a Ia  mo e ke tumau e onoono atu ke he tau mena ne mavehe mai e Ia ki a tautolu.

3. Ko e heigoa kua lata a tautolu ke manatu hagaao ke he tuaga ha tautolu?

³ Momoko ai, kua agahala oti a tautolu. Taute e tautolu e tau hehē he tau aho takitaha. Ka e fakaalofa hofihofi noa a Iehova. Iloa e ia nakai mitaki katoatoa a tautolu ti makai a ia ke fakamagalo a tautolu. (Salamo 103:13, 14) Pehē a Iesu kua lata a tautolu ke ole ke he Atua ke fakamagalo e tau agahala ha tautolu. (Luka 11:2-4) Ka fakamagalo e Iehova e tau hehē ne kua taute e tautolu, nakai lata a tautolu ke manamanatu tumau ki ai. Kia kumikumi a tautolu ke he puhala kua maeke a Iehova ke fakamagalo a tautolu.

4, 5. (a) Ko e heigoa ne lagomatai a tautolu ke maama e Roma 5:12? (e) Ko e heigoa e kakano he “fakaalofa noa”?

⁴ Ko e tohi ha Roma, mua atu ke he veveheaga 6 ne lagomatai a tautolu ke maama e puhala ne fakamagalo e Iehova e tau agahala ha tautolu. He veveheaga 3, fakaako e tautolu kua “hala e tau tagata oti kana.” Ti fakamaama e Paulo: “Kua talahaua tututonu noa ke he hana fakaalofa noa, ha ko e lukutoto a Keriso Iesu.” (Roma 3:23, 24) Ko e kupu Heleni ne fakaliliu “fakaalofa noa” ne talahau e manatu ke taute e taha mena totonu ka e nakai amanaki ke moua mai e taui, ko e taha mena ne nakai gahua ki ai ka e foaki noa.

⁵ Taha e pulotu ne fakamaama ko e kupu Heleni kua fa hagaao ke he tau mena ne taute he Atua mo Keriso ke fakahao e tau tagata mai he agahala mo e mate. Ti fakaliliu ai he Tohi Tapu e kupu Heleni nei ko e “fakaalofa noa.” Kia kitekite a tautolu ke he mena ne taute he Atua ma tautolu mo e kua aoga e fakaalofa noa haana ki a tautolu mogonei ti foaki ki a tautolu e amaamanakiaga ma e vahā anoiha.

6. Ko hai ka aoga mai he fakaalofa noa he Atua, mo e puhala fe?

⁶ Ha kua agahala a Atamu, ne lauia oti e tau tagata nakai mitaki katoatoa ne momoui he agahala mo e mate. Kakano haia ne pehē e Tohi Tapu “ko e tokotaha kua kautu ai e mate ha ko e hala he tokotaha.” Ka e fakakite e Iehova e fakaalofa noa ne mua atu ti foaki e puhala ke fakahao e tau tagata oti “ha ko e tokotaha ko Iesu Keriso haia.” (Roma 5:12, 15, 17) “To uta pihia foki mo tau tagata tututonu e tokologa ha ko e omaoma he tokotaha.” Ti maeke a lautolu ke amaamanaki atu ke he “moui tukulagi, ha ko Iesu Keriso.”​—Roma 5:19, 21.

7. Ko e ha e mena fakaalofa he Atua he lukutoto kua totonu mo e fakaalofa?

⁷ Manamanatu ke he mena nei: Nakai lata a Iehova ke foaki e Tama haana mo lukutoto. Ka e fakakite e Ia e fakaalofa ne mua he foaki e puhala ke fakahao a tautolu mai he agahala mo e mate. Nakai lata a tautolu ke moua e foakiaga ia he Atua mo Iesu. Ka e fakaaue mooli a tautolu ha kua maeke ai ke  moua e tautolu e fakamagaloaga mo e ke momoui tukulagi! Kia fakakite e tautolu e loto fakaaue ke he Atua he puhala ne momoui ai a tautolu.

8. Ko e heigoa e aga kua lata a tautolu ke tiaki?

⁸ Iloa e tautolu kua makai e Atua ke fakamagalo e tau agahala ti pihia mo e tau agahala kelea lahi mahaki. Ka e lata a tautolu ke nakai fakaaoga e fakaalofa noa ha Iehova mo mena ke piu ki ai ke taute e mena hepe ti manamanatu to ‘fakamagalo e Iehova au.’ He senetenari fakamua, he momoui agaia falu aposetolo ne ha ha i ai falu Kerisiano ne aga pihia. (Totou Iuta 4.) He vahā nei, lata a tautolu ke fakaeneene kua nakai fakaohooho he falu a tautolu ti kamata fakahaga a tautolu ke manamanatu pihia.

9, 10. Puhala fe kua fakatokanoa a Paulo mo e falu mai he agahala mo e mate?

⁹ Tala age a Paulo ke he tau Kerisiano to hepe ke manamanatu kaeke ke matutaki a lautolu ke agahala, to fakamagalo agaia he Atua a lautolu. Pehē a Paulo kua lata a lautolu ke tiaki e manatu nei ha ko e mena ko lautolu “ne mamate ke he hala.” (Totou Roma 6:1, 2.) Ko e heigoa e kakano haana?

¹⁰ Puhala he lukutoto, ne fakamagalo he Atua e tau agahala ha Paulo mo e falu Kerisiano he senetenari fakamua. Ne fakauku e Iehova a lautolu ke he agaaga tapu ke eke mo tau tama haana. Ka fakatumau a lautolu ke mahani fakamooli, to momoui a lautolu ke he lagi mo e pule fakalataha mo Keriso. Ha kua momoui agaia a lautolu ke he lalolagi, puhala fe kua maeke a lautolu ke “mamate ke he hala”? Fakaaoga e Paulo e fakatataiaga ke fakakite ko e puhala momoui ha lautolu kua lata ke hiki katoatoa. Pehē a ia he mole e mate ha Iesu, to fakaliu tu mai a ia ko e mena moui fakaagaaga nakai mate. Kakano haia kua “nakai tuai pule e mate kia ia.” He puhala pihia, tuga kua mamate foki e tau Kerisiano. Ko e tau momoui ha lautolu ne hiki katoatoa ha kua nakai liu a lautolu fakaatā e tau manako hala ha lautolu ke kautū ki a lautolu. Tali mai he mogoia, ne eketaha a lautolu ke momoui he puhala kua fakafiafia e Atua. Ko lautolu “kua mamate . . . ke he hala, ka kua momoui ni ke he Atua ha ko e Iki ha tautolu ko Keriso Iesu.”​—Roma 6:9, 11.

11. Puhala fe “ne mamate ke he hala” e tau Kerisiano he vahā nei?

¹¹ Ka e kua a tautolu? Puhala fe ha tautolu kua “mamate ke he hala”? He tau mogo kua mole, liga taute e tautolu loga e hehē ka e nakai mailoga e puhala ne onoono a Iehova ke he tau mahani ha tautolu. Tuga ko e “tau fekafekau ke mahani kelea mo e matahavala” a tautolu, kakano ai kua “fekafekau . . . ke he hala.” (Roma 6:19, 20) Ka ko e mogo ne iloa e tautolu mai he Tohi Tapu e puhala ne manako e Atua ke momoui a tautolu, taute e tau hikihikiaga he tau momoui ha tautolu, ti tukulele a tautolu ki a Ia mo e papatiso. Ha ha ia tautolu e manako malolō ke omaoma ki a Iehova mo e ke fakafiafia a Ia. Ti kua toka noa a tautolu mai he hala, mo e ‘fakatupatupa ke he tututonu.’​—Roma 6:17, 18.

12. Ko e heigoa e fifiliaga kua igatia a tautolu mo e taute?

¹² Ka e ha ha agaia ia tautolu e fifiliaga. Pehē a Paulo: “Aua neke kautu e hala ke he tau tino popo vave ha mutolu, kia omaoma a mutolu ki ai ke he hana tau manako lahi.”  (Roma 6:12) Liga mahala a tautolu ke he tau manatu mo e tau manako agahala ha tautolu, po ke maeke a tautolu ke tautaofi ai. Hūhū hifo: ‘Fakaatā nakai e au e tau manako hehē haaku ke tupu malolō ke taute e mena kelea? Po ke tiaki fakamafiti ai e au?’ Ka hokulo e loto fakaaue ha tautolu ke he fakaalofa noa he Atua, to eketaha a tautolu ke fakafiafia a Ia.

13. Maeke he ha a tautolu ke mauokafua to taute e tautolu e mena hako?

¹³ He senetenari fakamua, falu i Korinito ko e tau tagata kaihā, tau sotoma, tau faivao, tau tapuaki tupua, mo e tau konahia ne iloa mo e fakaalofa ki a Iehova, ti hiki a lautolu. Logona e lautolu e mā he tau mena ne fa taute e lautolu. (Roma 6:21; 1 Korinito 6:9-11) Ko e tau Kerisiano foki i Roma ne lata ke taute e tau hikihikiaga pihia. Tala age a Paulo ki a lautolu: “Aua foki neke tuku atu ha mutolu a tau fahi tino ke he hala ke eke mo tau kanavaakau he mahani hepehepe; ka kia tuku atu e mutolu a mutolu ke he Atua, tuga he momoui mai ia lautolu kua mamate; mo e tuku atu foki ha mutolu a tau fahi tino ke he Atua ke eke mo tau kanavaakau he tututonu.” (Roma 6:13) Iloa e Paulo to maeke a lautolu ke taute e mena hako mo e matutaki ke aoga mai he fakaalofa noa he Atua.

14, 15. Ko e heigoa kua lata ke hūhū hifo ki a tautolu?

¹⁴ Pihia foki he vahā nei. Falu he tau matakainaga ha tautolu ne liga momoui tuga a lautolu i Korinito. Ka kua iloa a Iehova, ne hiki a lautolu. Tuga kua koukou a lautolu. Ke fakafiafia a Iehova, kua lata a tautolu oti ke taute e tau hikihikiaga he tau momoui ha tautolu. Pihia foki mogonei, kua manako a tautolu ke fakakite na loto fakaaue a tautolu ke he fakaalofa noa he Atua. Ti eketaha a tautolu ke totoko e tau manako kelea ha tautolu mo e fakaaoga ai e tau momoui ke fekafekau ki a Iehova.

¹⁵ Mooli, kua lata a tautolu ke kalo kehe he taute e tau agahala kelea lahi mahaki tuga ne taute he falu i Korinito. Nakai maeke ia tautolu ke taute tumau e tau mena ia mo e he magaaho taha amanaki a tautolu ke he Atua ke fakakite e fakaalofa noa haana ki a tautolu mo e fakamagalo a tautolu. Ka e kua e tau agahala ne liga nakai kelea lahi mahaki ke he onoonoaga he falu? Kua eketaha nakai a tautolu ke omaoma ki a Iehova ke he tau mena oti?​—Roma 6:14, 17.

16. Iloa fēfē e tautolu kua lata a tautolu ke kalo kehe he tau agahala ne nakai talahau ia 1 Korinito 6:9-11?

¹⁶ Manamanatu ke he aposetolo ko Paulo. Tohi e ia: “Kua oma au ke he tino, kua fakafua atu au ke eke mo tagata he hala. Ha kua nakai iloa e au e mena kua fa eke e au; ha ko e tau mena kua eke e au kua nakai loto au ki ai; ka ko e mena kua vihiatia e au ko e mena haia kua eke e au.” (Roma 7:14, 15) Pete he nakai taute e Paulo e tau mena ne talahau ia 1 Korinito 6:9-11, ne talahau e ia kua agahala agaia a ia. Manako a ia ke fakafiafia a Iehova, ti totoko fakamalolō e ia e  taute he tau hehē. (Totou Roma 7:21-23.) Kia muitua e tautolu e fifitakiaga ha Paulo ti taute e tau mena oti kua maeke ia tautolu ke omaoma ki a Iehova.

17. Ko e ha ne manako a koe ke vagahau fakamooli?

¹⁷ Ma e fakatai, iloa e tautolu ko e fekafekau ki a Iehova, kua lata a tautolu ke vagahau fakamooli. (Totou Tau Fakatai 14:5; Efeso 4:25.) Nakai manako a tautolu ke tuga a Satani, ko ia ko e “matua he pikopiko.” Manatu e tautolu na mamate a Anania mo e hoana haana ha ko e pikopiko. Ti nakai lata a tautolu ke pikopiko. (Ioane 8:44; Gahua 5:1-11) Ka ko e vagahau fakamooli kua nakai ni ke ua pikopiko. Ka loto fakaaue mooli a tautolu ke he fakaalofa noa he Atua, to vagahau fakamooli foki a tautolu ke he tau mena oti.

18, 19. Ko e heigoa e kakano ke vagahau fakamooli?

¹⁸ Maeke he tagata ke fakavai ka e nakai talahau e tala pikopiko. Ma e fakatai, tala age a Iehova ke he tau Isaraela: “Aua neke kaiha e mutolu, ti ua fakavai, ti ua pikopiko foki ko e taha ke he taha.” Ko e ha kua lata ia lautolu ke taute pihia? Pehē a Iehova: “Kia tapu a mutolu; ha ko au nai ko Iehova ko e ha mutolu a Atua kua tapu ni au.” (Levitika 19:2, 11) Pete he liga nakai  pikopiko a tautolu, kaeke ke fakaohooho e tautolu e falu ke talitonu ke he mena ne nakai mooli, kua nakai vagahau fakamooli a tautolu.

¹⁹ Ma e fakatai, ne tala age e tagata ke he takitaki gahua haana po ko lautolu ne gahua auloa, na lata a ia ke oti tuai e gahua ke fano ke kitia e toketā. Ka e nakai ko e kakano mooli anei. Manako a ia ke fano tuai ke evaeva. Ko e fano haana ke “kitia e toketā” ko e ahiahi mafiti ke he fale talavai po ke totogi he fekau ke he toketā. Ko e vagahau fakamooli nakai a ia, po kua fakahehē e ia e falu? Ne fakaohooho he tagata e falu ke talitonu e mena nakai mooli. Falu mogo, ne takitaki hehē he tau tagata e falu ke moua mena po ke nakai fakahala. Ka e omaoma a tautolu ki a Iehova, ne pehē: “Ua fakavai.” Manako a tautolu ke taute e mena ne talahau e ia kua hako mo e tapu.​—Roma 6:19.

20, 21. Ka loto fakaaue a tautolu ke he fakaalofa noa he Atua, ko e heigoa foki kua lata ke kalo kehe a tautolu i ai?

²⁰ Mooli, kalo kehe a tautolu he mahani faivao, konahia, mo e falu agahala kelea lahi mahaki foki. Ka e mua atu ke he tau mena ia, manako a tautolu ke kalo kehe he ha mena kua nakai fakafiafia a Iehova. Ma e fakatai, nakai ni kalo kehe a tautolu he mahani feuaki, ka e kalo kehe foki a tautolu he tau fakafiafiaaga kelea. Nakai ni ke konahia a tautolu, ka e nakai inu a tautolu ke teitei hokotia ke konahia. Liga lata a tautolu ke eketaha fakalahi ke totoko e tau kamatamata tuga anei, ka e to maeke.

²¹ Eke mo foliaga ha tautolu ke taute e mena ne talahau e Paulo: “Aua neke kautu e hala ke he tau tino popo vave ha mutolu, kia omaoma a mutolu ki ai ke he hana tau manako lahi.” (Roma 6:12; 7:18-20) Mooli kua nakai maeke a tautolu ke kalo kehe he tau agahala oti. Kaeke ke totoko e tautolu e tau agahala oti kana, kua fakakite e tautolu e loto fakaaue mooli ha tautolu ke he fakaalofa noa ne fakakite he Atua mo Keriso ki a tautolu.

22. Ko e heigoa e palepale ka amaamanaki atu a tautolu ki ai kaeke ke loto fakaaue mooli a tautolu ke he fakaalofa noa ha Iehova?

²² Kua fakamagalo e Iehova e tau agahala ha tautolu ti matutaki ke fakamagalo ai. Loto fakaaue mooli a tautolu ma e fakaalofa noa haana! Kia eketaha a tautolu ke kalo kehe he taute e tau mena ne talahau e ia kua hepe, pete ka nakai onoono e falu ki ai ko e tau agahala. Ko e heigoa e palepale ka amaamanaki atu a tautolu ki ai ka taute pihia e tautolu? Pehē a Paulo: “Kua toka noa a mutolu mai he hala, mo e fakatupatupa a mutolu ke he Atua, ha ha ia mutolu e fua ke mahani mitaki ai, ko e hana fakahikuaga foki ko e moui tukulagi ia.”​—Roma 6:22.