Fiafia ke he Atua he ha Tautolu a Fakamouiaga
Fiafia ke he Atua he ha Tautolu a Fakamouiaga
“Ko au to olioli ni au kia Iehova, to fiafia ni au ke he Atua he haku a Fakamouiaga.”—HAPAKUKA 3:18.
1. Hagaao ke he heigoa ne kitia e Tanielu e fakakiteaga he fakamua to veli a Papelonia he 539 F.V.N.?
HE MOLE e tau hogofulu tau ato veli a Papelonia he 539 F.V.N., ne kitia he perofeta motua ko Tanielu e fakakiteaga ofogia lahi. Kua talahau tuai e tau mena tutupu ne takitaki atu ke he felakutaki ne mua he vahaloto he tau fi ha Iehova mo e hana Patuiki fakauku, ko Iesu Keriso. Ti fefe mogoia a Tanielu? Ne pehe a ia: “Nakai fahia au, . . . ne ofomate lahi au he fakakiteaga.”—Tanielu 8:27.
2. Ko e heigoa e fakafualoto ne kitia e Tanielu he fakakiteaga, mo e fefe e logonaaga hau ha kua tata lahi mai ai?
2 Ka e kua a tautolu? Kua nonofo tonu a tautolu he magaaho ia! Fefe a tautolu he magaaho ka mailoga e tautolu ko e fakafualoto ne kitia e Tanielu he fakakiteaga—ko e tau he Atua i Amaketo—kua tata lahi mai? Tali fefe a tautolu he magaaho ka fioia e tautolu e tau mahani kelea ne fakatapakupaku he perofetaaga ha Hapakuka ne kua holofa lahi ti ko e fakaotiaga he tau fi he Atua kua nakai maeke ke kalo mai ai? Tuga ia, ko e tau logonaaga ha tautolu kua tatai mo e ha Hapakuka, tuga ne fakamaama he veveheaga ke tolu aki he hana tohi fakaperofeta.
Liogi a Hapakuka ma e Fakaalofa Hofihofi he Atua
3. Kua liogi a Hapakuka ma hai, mo e lauia fefe a tautolu he tau kupu hana?
3 Ko e veveheaga 3 ia Hapakuka ko e liogi. Hagaao ke he kupu 1, kua talahau ai e tau lologo momoko po ke tagi tatuki. Ko e liogi he perofeta kua foaki tuga ki a ia ni. Ka kua vagahau moli a Hapakuka ma e motu fifili he Atua. He vaha nei, ko e hana liogi kua ha ha ai e kakano mahaki ma e tau tagata he Atua, ne fa e fakafita ke he fakamatalaaga he Kautu. Ka tokaloto e tautolu e mena ne totou e tautolu he Hapakuka veveheaga 3, to fakapuke he tau kupu nei a tautolu mo e manatu to tupu taha mena kelea ka e fakapuke foki aki e fiafia. Ko e liogi a Hapakuka, po ke lologo, kua foaki ki a tautolu e kakano malolo ke fiafia ki a Iehova, ko e Atua he ha tautolu a fakamouiaga.
4. Ko e ha ne matakutaku a Hapakuka, mo e heigoa e fakaaogaaga he malolo he Atua kua iloa tonu e tautolu?
4 Tuga he mailoga e tautolu he tau vala tala ua fakamua, kua kelea lahi e tau tutuaga he motu ko Iuta he vaha a Hapakuka. Ka kua nakai fakaata he Atua e tuaga nei ke tumau. To taute e Iehova taha mena, tuga ne taute e ia he vaha kua mole. Ati pihia ne tagi e perofeta: ‘Iehova na e, kua logona e au e tala kia koe, ti matakutaku ai au, Iehova na e, ke he hau a gahua’! Ko e heigoa e kakano hana? ‘Ko e tala kia Iehova’ ko e fakamauaga tuai he tau gahua malolo ue atu he Atua, tuga he Tahi Kula, he tutakale, mo e i Ieriko. Ko e tau gahua nei kua talahaua ki a Hapakuka, mo e fakamatakutaku he tau mena ia a ia ha kua iloa e ia to liu a Iehova ke fakaaoga hana malolo lahi ke he tau fi hana. He kitia e tautolu e mahani kelea he lalolagi he tau tagata he vaha nei, iloa foki e tautolu to taute e Iehova e mena ne taute e ia he tau vaha i tuai. Kua fakamatakutaku kia he tau mena ia a tautolu? E moli! Pete he pihia, kia liogi a tautolu tuga a Hapakuka: ‘Kia liu fakamoui ai ke he tau tau ia; ko e tau tau ia kia fakailoa mai ai; kia manatu a e koe ke he fakaalofa, ka ita ai.’ (Hapakuka 3:2) He vaha ni he Atua, “he tau tau ia,” kia fakagahua e ia hana malolo mana. Mo e he magaaho ia, kia manatu e ia ke fakaalofa ki a lautolu ne fakaalofa ki a ia!
Kua Haele Atu a Iehova!
5. ‘Haele mai fefe e Atua i Timanu,’ mo e ko e heigoa ne fakakite he mena nei hagaao ki a Amaketo?
5 Ko e heigoa ka tupu he magaaho ka logona e Iehova e tau liogi ha tautolu ma e fakaalofa? Kua moua e tautolu e tali he Hapakuka 3:3, 4. Fakamua, ne talahau e perofeta: “Ne haele mai e Atua i Timanu, ne haele mai foki a ia ne Tapu mai he mouga ko Parana.” He vaha he perofeta ko Mose, ko Timanu mo Parana kua haia he hala a Isaraela ke he tutakale ke finatu ki Kanana. He o atu e motu lahi ko Isaraela he hala ha lautolu, tuga kua haele atu foki a Iehova, mo e nakai fai mena ke taofi a ia. Fakaku to mate a Mose, ne pehe a ia: “Ne haele mai a Iehova i Sinai, ti haele hake a ia i Seira kia lautolu; ne kikila mai a ia mai he mouga ko Parana, ti haele mai a ia mai he tau tagata tapu ne hogofulu e afe [tau agelu].” (Teutaronome 33:2) He magaaho ka tau a Iehova ke he hana tau fi i Amaketo, to tatai ni e fakakiteaga he hana malolo ue atu.
6. Ke lafi atu ke he lilifu he Atua, ko e heigoa ne kitia he tau Kerisiano manamanatu?
6 Ne talahau foki e Hapakuka: “Ne ufia e lagi ke he hana [Iehova] kikila, ko e hana fakahekeaga foki ne puke ai e lalolagi. Ko e kikila foki ne tuga e la.” Ko e kitiaaga mua ue atu ha ia! Moli, nakai maeke e tau tagata ke kitia a Iehova ko e Atua, mo e moui. (Esoto 33:20) Ka ko e tau fekafekau tua fakamoli he Atua, ko e tau mata he tau loto ha lautolu kua kikila he magaaho ne kitia e lautolu hana mua ue atu. (Efeso 1:18) Mo e tau Kerisiano manamanatu kua fai mena foki ne kitia ke he lilifu a Iehova. Ne fakaoti mai e Hapakuka 3:4: “Ne hoko mai e tau kave he la mai he lima hana, ha ha i ai foki hana mana kua ufiufi.” E, kitia e tautolu kua mautali a Iehova ke gahua, he fakaaoga e lima matau malolo mo e mana hana.
7. Ko e heigoa e kakano he haele atu he kautuaga he Atua ma lautolu ne totoko ki a ia?
7 Ko e haele he kautuaga he Atua ko e matematekelea a ia ma lautolu ne totoko ki a ia. Ne pehe e Hapakuka 3:5: “Ne mua atu e tatalu ki mua hana, ne mui atu foki kia ia e gagao vevela.” He tatatata atu e tau Isaraela ke he katofia he Motu he Maveheaga he 1473 F.V.N., kua tokologa ia lautolu ne totoko, mo e taute e mahani feuaki mo e tapuaki tupua. Ti ko e fua, ne molea e 20,000 ne mamate he gagao ne mai he Atua. (Numera 25:1-9) He vaha tata mai anoiha, he magaaho ka foleni a Iehova ke he “tau ke he aho lahi he Atua mana,” ko lautolu ne totoko ki a ia to matematekelea pihia ha ko e tau hala ha lautolu. Ko e falu kua mamate foki ha ko e gagao moli.—Fakakiteaga 16:14, 16.
8. Hagaao ke he Hapakuka 3:6, ko e heigoa ne tatanaki ma e tau fi he Atua?
8 Fanogonogo mogonei ke he fakamaamaaga maaliali he perofeta ki a Iehova sapaota he magaaho ne tau a ia. Ia Hapakuka 3:6, ne totou a tautolu: “Ne tu a [Iehova ko e Atua] mo e fafati e lalolagi; ne kitekite mai a ia mo e fakavivivivi ai e tau motu kehe; ne fakamavehevehe foki e ia e tau mouga tukulagi; ne fakatokolalo ai e tau matiketike tukulagi; ko e hana tau puhala ne tali mai i tuai tigahau.” Fakamua, ne “tu” a Iehova, tuga e takitaki kautau ne fa e fafati e fonua tau. Ko e tau fi hana kua vivivivi he matakutaku. Kitia e lautolu a ia ka tau ki a lautolu ti ofogia mo e hopohopo ai he ita. Ne talahau tuai e Iesu e magaaho ka “tagi tatuki ai e tau magafaoa oti he lalolagi.” (Mataio 24:30) Kua mule lahi ai ka mailoga e lautolu kua nakai fai tagata ke totoko ki a Iehova. Ko e tau fakatokatokaaga he tau tagata—pihia foki a lautolu ne pehe ke tumau tuga e “mouga tukulagi” mo e “tau matiketike tukulagi”—to fakamavehevehe ai. To tuga ai e ‘puhala tali mai i tuai tigahau’ he Atua, ko e puhala ne taute e ia he tau vaha i tuai.
9, 10. Ko e heigoa ne fakamanatu mai he Hapakuka 3:7-11 ki a tautolu?
9 Ko e ‘ita a Iehova kua lahi’ ke he hana tau fi. Ka ko e heigoa e tau kanavaakau ka fakaaoga e ia he hana tau lahi? Fanogonogo he fakamaama he perofeta e tau mena ia, he talahau: “Ne fukefuke ni hau a kaufana, ko e tau omonuo ne vagahau mai ai a koe ke he tau magafaoa. Ne ihiihi ai e koe e lalolagi ke he tau vailele. Ne kitia he tau mouga a koe, ti vivivivi ai a lautolu; ne tafe age a vai ko e fakapuke ni; ne vagahau mai e moana, ne nikiti ki luga hana tau lima. Ne tutu ai e la mo e mahina ke he mena ha laua kua nonofo ai; ha ko e maama he hāu a tau fana he o a lautolu, mo e maama he hāu a tao kikila.”—Hapakuka 3:7-11.
10 He vaha a Iosua, ne fakatu mau e Iehova e la mo e mahina ke he fakatataaga ofogia he malolo. (Iosua 10:12-14) Kua fakamanatu mai he perofetaaga a Hapakuka ko e malolo taha nei ni ka fakaaoga e Iehova i Amaketo. He 1513 F.V.N., ne fakakite e Iehova hana pule ke he tau vai hokulo he lalolagi he magaaho ne fakaaoga e ia e Tahi Kula ke fakaotioti aki e kau ha Farao. Fagofulu e tau he mole, ko e vaitafe pukenamo i Ioritana kua nakai fakaalaia ke he foleni kautu he tau Isaraela ke he Motu he Maveheaga. (Iosua 3:15-17) He vaha a Tapora ko e perofeta fifine, ne tafea he uha e tau kariota he fi a Isaraela ko Sisera. (Tau Fakafili 5:21) Ko e tau malolo nei ni he pukenamo, to e tau uha lalahi, mo e hokulo he tau vai ka fakaaoga e Iehova i Amaketo. Ko e pakulagi mo e lupahila ka ha ha ai foki he lima hana, tuga e tao po ke kato puke he tau matatao.
11. Ko e heigoa ka tupu he magaaho ka fakatoka e Iehova hana malolo lahi?
11 Moli, to ofoofogia lahi e magaaho ka fakatoka e Iehova hana malolo ne mua. Ne fakakite he tau kupu a Hapakuka to eke e po mo aho mo e mua atu e kikila he aho ke he la. Pete ko e moli po ke fakatai e fakamaamaaga fakaperofeta nei ki a Amaketo, ka e taha e mena kua iloa tonu—to kautu a Iehova, mo e nakai fakaata e tau fi ke fehola.
Kua Moli e Fakamouiaga ma e Tau Tagata he Atua!
12. Ko e heigoa ka taute he Atua ke he hana tau fi, mo e ko hai ka fakamoui?
12 Ne fakaholo atu e perofeta ke fakamaama e tau gahua a Iehova he fakaotioti Hana tau fi. He Hapakuka 3:12, ne totou e tautolu: “Ne haele atu a koe mo e ita lahi ke he lalolagi, ne taholi e koe e tau motu kehe ke he hau a ita.” Pete ni ia, to nakai fakaotioti fakahanoa ai e Iehova. To fai tagata ka fakamoui. “Ne haele atu a koe ke fakamoui hau a motu, ke fakamoui a ia ne fakauku e koe,” he talahau he Hapakuka 3:13. E, to fakamoui e Iehova hana tau fekafekau tua fakamoli ne fakauku. Ko e fakaotiotiaga ha Papelonia ko e Maga Lahi ko e kautu he tau lotu fakavai he lalolagi, to fakaoti ai he magaaho ia. Ka e he vaha nei, kua lali e tau motu ke tatafi kehe e tapuakiaga moli. Nakai leva, ko e tau fekafekau ha Iehova to tau ki ai e tau kau ha Koku mo Makoku. (Esekielu 38:1–39:13; Fakakiteaga 17:1-5, 16-18) To kautu nakai e fakamatematekelea fakasatani ia? Nakai! Mogoia ka taholi ita e Iehova hana tau fi, he tolo a lautolu tuga e saito he mena taholi saito. Ka e to fakamoui e ia a lautolu ne tapuaki ki a ia mo e agaga mo e kupu moli.—Ioane 4:24.
13. To fakamoli fefe e Hapakuka 3:13?
13 Ko e fakamahaikava katoatoa he tau tagata kelea kua talahau tuai he tau kupu nei: “Ne lipilipi e koe [Iehova] e ulu he fale he tau tagata mahani kelea, kua fakatoka noa e fakaveaga ke hoko ni ke he ua.” (Hapakuka 3:13) Ko e “fale” nei ko e fakatokaaga kelea ne feaki he fakaohoohoaga a Satani ko e Tiapolo. To malipilipi ni. Ko e “ulu,” po ke tau tagata totoko ke he Atua, to mapelapela. Ko e fale katoa to ulu ki lalo, ke he hana fakaveaga. To nakai liu tu. Ko e totoka homo ue atu ha ia!
14-16. Hagaao ke he Hapakuka 3:14, 15, ko e heigoa ka tupu ke he tau tagata ha Iehova mo e ke he tau fi ha lautolu?
14 I Amaketo, ko lautolu ne lali ke fakaotioti a “lautolu ne fakauku” ha Iehova to fakagoagoa ni. Hagaao ke he Hapakuka 3:14, 15, ne vagahau e perofeta ke he Atua, he talahau: “Ne hoka e koe ke he hana tau tao ni e tau ulu he hana tau tagata tau; ne feoho mai a lautolu tuga ne afa ke vehevehe au; ne eke mo mena ke hula ai a lautolu ke fakaotioti fufu e tau tagata nonofogati. Ne haele a koe i loto he tahi mo e hau a tau solofanua, ne haele foki a ia ke he fakapotopotoaga he tau vai ne loga.”
15 He talahau e Hapakuka ko e ‘tau tagata tau, ne feoho mai tuga ne afa ke vehevehe au,’ kua vagahau e perofeta ma e tau fekafekau fakauku ha Iehova. Tuga e tau tagata fofo mena ne fakatalitali, ko e tau motu to amanaki feoho ke he tau tagata tapuaki ha Iehova ke fakaotioti a lautolu. Ko e tau fi nei he Atua mo e he hana tau tagata to “hula,” he mauokafua to kautu. Ko e tau Kerisiano tua fakamoli kua kitia mo “tau tagata nonofogati.” Ka e he mogo ka feoho atu e tau kau totoko ke he Atua ke tau, to fuluhi e Iehova e tau kanavaakau ha lautolu ki a lautolu ni. To fakaaoga e lautolu e tau kanavaakau, po ke “tau tao” ha lautolu ke hoka aki e tau tagata tau ni ha lautolu.
16 Ka kua fai mena agaia ne tatali mai. To fakaaoga e Iehova e tau kau fakaagaga malolo ke fakakatoatoa aki e fakaotiotiaga he tau fi hana. Mo e tau “solofanua” he kau hana he lagi i lalo ia Iesu Keriso, to kautu atu a ia ke he “tahi” mo e “fakapotopotoaga he tau vai ne loga,” kakano, ko e fakatulakiaga lahi he tau tagata totoko. (Fakakiteaga 19:11-21) Ati uta kehe ai e tau tagata mahani kelea he lalolagi. Ko e fakatataaga mitaki ha ia he malolo faka-Atua mo e fakafiliaga moli!
Hane Hau e Aho a Iehova!
17. (a) Ko e ha kua maeke ia tautolu ke mauokafua ke he fakamoliaga he tau kupu ha Hapakuka? (e) Maeke fefe a tautolu ke tuga a Hapakuka he fakatalitali a tautolu ke he aho lahi a Iehova?
17 Maeke ia tautolu ke iloa moli, nakai leva to fakamoli e tau kupu ha Hapakuka. To nakai mule mai ai. Fefe a koe ke he iloa tuai nei? Manatu kua tohitohi a Hapakuka i lalo he agaga mai he Atua. To gahua a Iehova, mo e to lauia kelea e lalolagi ka tupu e mena ia. Ko e mena haia ne tohia e perofeta: “Ne logona e au ti ofotu ai haku manava, ne vivivivi ai haku a tau laugutu ke he leo; ti hoko mai ai e popo ke he haku a tau hui motua, ti vivivivi ai au; kia okioki ai au ke he aho matematekelea, ka hake a ia ke he motu ke tatanaki mai ke tau kia tautolu.” (Hapakuka 3:16) Maama ai e kakano ne ofotu lahi ai a Hapakuka. Ka kua maluelue kia e tua hana? Nakai pihia! Kua makai a ia ke fakatali fakaeneene ke he aho lahi a Iehova. (2 Peteru 3:11, 12) Nakai kia pihia foki e aga ha tautolu? E, moli! Lahi e mauokafua ha tautolu to fakamoli ni e perofetaaga ha Hapakuka. Ka to hoko e mogo ia, to fakatalitali fakaeneene ni a tautolu.
18. Pete kua amanaki a Hapakuka ke he matematekelea, ko e heigoa hana aga?
18 Kua ta mai tumau he tau felakutaki e matematekelea, pihia foki ki a lautolu ka kautu he mogo fakahiku. Liga kuku e tau mena kai. Uta kehe e tau fonua. To liu halatua e tau tutuaga momoui. Ka tupu e mena ia ki a tautolu, to fefe mogoia a tautolu? Ha ha ia Hapakuka e aga ke fifitaki, he talahau e ia: “Pete he nakai fiti mai e mati, ti nakai fai fua foki e tau vine, ti fakahiku ai foki e tau fua olive, ti nakai tutupu mai foki e tau mena kai he fonua; ti fakaoti foki e fuifui mamoe ke he lotopa mamoe, ti nakai ha i ai e tau povi ke he tau fale povi. Ka ko au to olioli ni au kia Iehova, to fiafia ni au ke he Atua he haku a Fakamouiaga.” (Hapakuka 3:17, 18) Kua moli lahi e amanakiaga ha Hapakuka ke he matematekelea, po ke hoge. Pete ni ia, ne nakai galo e fiafia hana ki a Iehova, ne foaki e fakamouiaga hana.
19. Ko e heigoa e tau matematekelea ma e tau Kerisiano tokologa, ka ko e heigoa kua iloa moli e tautolu kaeke ke tuku fakamua a Iehova he tau momoui ha tautolu?
19 He vaha nei, ato tau a Iehova ke he tau tagata mahani kelea, kua tokologa ne matematekelea ke he fakatupetupeaga lahi. Ne talahau tuai e Iesu ko e tau felakutaki, tau hogeia, tau mafuike, mo e tau gagao to eke mo vala he ‘fakamailoga he hana ha ha hinei’ he malolo fakapatuiki. (Mataio 24:3-14; Luka 21:10, 11) Tokologa e tau matakainaga talitonu ha tautolu ne nonofo he tau motu ne lauia lalahi he fakamoliaga he tau kupu a Iesu, ti kua matematekela lahi ai a lautolu ha ko e tau mena ia. Falu Kerisiano ka liga ni to lauia pihia he vaha anoiha. Ke he tokologa atu foki ia tautolu, liga ni to “nakai fiti mai e mati” ato hoko e fakaotiaga. Ka kua iloa e tautolu e kakano ne tutupu ai e tau mena nei, ati foaki mai he mena ia e malolo ki a tautolu. Mua atu ni, kua ha ha ia tautolu e lagomatai. Ne mavehe a Iesu: “Ka kia kumikumi fakamua a mutolu ke he kautu he Atua mo e hana tututonu, ati lafi atu ai e tau mena oti ia kia mutolu.” (Mataio 6:33) Kua nakai fakamoli he mena ia e moui hoholo mitaki, ka kua fakamoli ki a tautolu ka tuku fakamua e tautolu a Iehova he tau momoui ha tautolu, to leveki e ia a tautolu.—Salamo 37:25.
20. Pete ni ko e tau matematekelea fakaku, ko e heigoa kua lata ia tautolu ke fakamalolo ke taute?
20 Ko e heigoa ni e matematekelea ka fehagai mo tautolu, to nakai galo e tua ha tautolu ke he malolo fakamoui a Iehova. Tokologa e tau matakainaga ha tautolu i Aferika, Fahi Uta i Europa, mo e falu a motu foki ne kua fehagai mo e tau matematekelea muatua, ka kua fakatumau a lautolu ke ‘olioli kia Iehova.’ Kia eke a tautolu, ke tuga a lautolu, he fakamakai ke taute pihia foki. Manatu ko e Iki Pule Katoatoa ko Iehova ko e Punaaga he “malolo” ha tautolu. (Hapakuka 3:19) To nakai tiaki e ia a tautolu. Moli lahi to hoko mai a Amaketo, mo e moli foki ko e lalolagi fou he Atua to mui mai ai. (2 Peteru 3:13) Mogoia ka “puke e lalolagi ke he maama he lilifu a Iehova, tuga ne toka kua ūfia ke he puke tahi.” (Hapakuka 2:14) Ato hoko mai e magaaho homo ue atu ia, kia mumuitua a tautolu ke he fakafifitakiaga mitaki ha Hapakuka. Kia tumau a tautolu ke ‘olioli kia Iehova mo e fiafia ke he Atua he ha tautolu a Fakamouiaga.’
Manatu Nakai e Koe?
• Liga lauia fefe a tautolu he liogi ha Hapakuka?
• Ko e ha ne haele atu ai a Iehova?
• Ko e heigoa ne talahau he perofetaaga ha Hapakuka hagaao ke he fakamouiaga?
• Ko e aga fefe kua lata ia tautolu ke fakatalitali ke he aho lahi a Iehova?
[Tau Huhu he Fakaakoaga]
[Fakatino he lau 31]
Iloa nakai e koe ko e heigoa e kau ka fakaaoga he Atua ke he tau tagata kelea i Amaketo?