Ha Ha Nakai ia Koe e “Finagalo a Keriso”?
Ha Ha Nakai ia Koe e “Finagalo a Keriso”?
“Kia foaki atu kia mutolu he Atua hana e fakauka, mo e fakamafanaaga, ke fakalataha ha mutolu a tau loto ke lata mo e finagalo a Keriso Iesu.”—ROMA 15:5.
1. Ko e heigoa ne fakakite hagaao ki a Iesu he tau fakatino vali loga ha Kerisitenitome, mo e ko e ha kua nakai tonu e fakatino nei ki a Iesu?
“NAKAI lagataha e kitia a ia he kata.” Pihia e fakamaamaaga hagaao ki a Iesu he talahauaga ne tukumale fakavai na tohi he takitaki Roma i tuai. Ko e talahauaga nei, ne kua iloa ai mogonei tali mai he kavi ke he senetenari ke 11 aki, ne talahau ke fakaohooho e tau atisi tokologa. * He loga e tau fakatino vali, ne kitia ai ko Iesu ko e tagata mata momoko ne uka lahi ke mamali. Ka e nakai moli e talahauaga ia ki a Iesu, ha kua fakakite he tau Evagelia ko e tagata mafanatia, loto totonu he tau logona hifo kua hokulo.
2. Feaki fefe e tautolu e “loto ke lata mo e finagalo a Keriso Iesu,” ti ko e heigoa ka lagomatai he mena nei a tautolu ke taute?
2 Maaliali ai, ke iloa e moli ha Iesu, kua lata a tautolu ke fakapuke e tau manamanatuaga mo e tau loto ha tautolu aki e maamaaga tonu ko e tagata fefe a Iesu he magaaho ne ha ha ai he lalolagi nei. Kia kumikumi la tautolu ke he falu talahauaga he Evagelia kua foaki e maamaaga ki a tautolu ke he “finagalo a Keriso”—ko e hana tau logona hifo, hana tau puhala, hana tau manatu, mo e hana tau kakano. (1 Korinito 2:16) He taute pihia e tautolu, kia manamanatu la tautolu ke he puhala kua liga feaki e tautolu e “loto ke lata mo e finagalo a Keriso Iesu.” (Roma 15:5) Ti liga mautali mitaki a tautolu ke he tau momoui ha tautolu mo e tau fehagai ha tautolu mo e falu ke mumuitua ke he puhala ne fakatoka e ia ma tautolu.—Ioane 13:15.
Mukamuka ke O ki Ai
3, 4. Ko e heigoa e fakatokaaga he talahauaga ne fakamau ia Mareko 10:13-16? (e) Fefe e aga ha Iesu he magaaho ne lali hana tau tutaki ke taofi e tau tama ikiiki ke o mai ki a ia?
3 Ne futiaki e tau tagata ki a Iesu. He tau magaaho kehekehe, ko e tau tagata he tau tau moui kehekehe mo e tau feakiaga ne o atu fiafia ki a ia. Manamanatu ke he mena tupu ne fakamau ia Mareko 10:13-16. Ne tupu tata atu ke he fakaotiaga he fekafekauaga hana he fina atu fakahiku a ia ki Ierusalema, ke felau mo e mate mamahi.—Mareko 10:32-34.
* Pete ia, kua lali e tau tutaki ke taofi e tau tama ikiiki he o mai ki a Iesu. Liga logona hifo he tau tutaki kua nakai manako a Iesu ke fakalavelave mai he tau tama ikiiki he tau vahatapu aoga nei. Ka e hepe a lautolu. He mailoga e Iesu e mena ne taute he tau tutaki, ne nakai fiafia a ia. Ne ui e Iesu e tau tama ikiiki ki a ia, he pehe: “Tokai e tau tama ikiiki, ke o mai a lautolu kia au, ti ua hataki a lautolu.” (Mareko 10:14) Ti taute e ia taha mena ke fakakite e fakaalofa moli mo e mahani fakaalofa. Pehe e talahauaga: “Kua nikiti ai e ia a lautolu he hana tau lima, ti fakalago e ia hana tau lima ki luga ia lautolu, mo e fakamonuina ai.” (Mareko 10:16) Kua mafanatia e tau tama ikiiki he nikiti e Iesu a lautolu ke he hana tau lima.
4 Manamanatu ke he fakatino. Kua kamata e tau tagata ke ta mai e tau tama, ne putoia ai foki e tau tama mukemuke, ke fakamonuina e Iesu.5. Ko e heigoa ne talahau he fakamauaga ia Mareko 10:13-16 ki a tautolu ko e tagata fefe a Iesu?
5 Ko e talahauaga ku ia kua talahau ki a tautolu ko e tagata fefe a Iesu. Mailoga kua mukamuka ke o atu ki a ia. Pete ne ha ha ia ia e tuaga tokoluga ke he lagi, nakai fakalolelole a ia po ke fakateaga ke he tau tagata nakai mitaki katoatoa. (Ioane 17:5) Nakai kia aoga lahi foki, ha kua logona he tau tama ikiiki e mafanatia ki a ia? Moli to nakai logona e lautolu e mafanatia ke he tagata mao kikiha mo e nakai olioli ne nakai mamali po ke kata! Ne o atu e tau tagata he tau tau momoui kehekehe ki a Iesu ha kua logona e lautolu na ko e tagata mafanatia, mo e leveki a ia, ti mauokafua a lautolu to nakai fuluhi kehe a ia ia lautolu.
6. Maeke fefe e tau motua ke taute a lautolu ke mukamuka ke o atu ki ai?
6 He fakaata ke he talahauaga nei, huhu hifo ki a tautolu ni, ‘Ha ha nakai ia au e finagalo a Keriso? Mukamuka nakai e tau tagata ke o mai ki a au?’ He tau vaha uka nei, kua manako e tau mamoe he Atua ke he tau leveki kua mukamuka ke o atu ki ai, ko e tau tagata tane ke tuga “ne fakamumuliaga mai he matagi.” (Isaia 32:1, 2; 2 Timoteo 3:1) Tau motua, ka feaki e mutolu e fiafia moli mai he tau loto ke he tau matakainaga mo e makai ke foaki e koe a koe ke lata mo lautolu, to logona e lautolu hau a manamanatu. To kitia e lautolu ke he fofoga hau, logona he leo hau, mo e kitia ai ke he mahani totonu hau. Ko e mafanatia mo e manamanatuaga moli pihia kua taute e aga falanaki ne kua mukamuka lahi ma e falu, putoia ai e tau tama ikiiki, he o atu ki a koe. Taha e fifine Kerisiano ne fakamaama e kakano ne hafagi a ia ke he taha motua pauaki: “Ne tutala a ia ki a au ke he puhala totonu mo e fakaalofa. Ka nakai pihia, liga nakai gu atu au ki a ia. Ne logona e au e haohao mitaki mai ia ia.”
Manamanatu ke he Falu
7. (a) Fakatata fefe e Iesu e manamanatuaga ke he falu? (e) Ko e ha ne fakamaama fakatekiteki e Iesu e tau mata he taha tagata tane pauaki ne mata pouli?
7 Na manamanatu a Iesu. Kua kikili lahi a ia ke he tau logona hifo he falu. He kitia atu ai e tau tagata matematekelea, ne hokulo lahi e logonaaga hana ti omoi foki a ia ke fakamaulu ha lautolu a mamahi. (Mataio 14:14) Kua manamanatu foki a ia ke he tau lolelole mo e tau manako he falu. (Ioane 16:12) Lagataha ne ta mai he tau tagata e matapouli mo e ole ki a Iesu ke fakamaulu a ia. Ne fakamaama e Iesu e tau mata he tagata tane, ka e taute fakatekiteki e ia. He kamataaga ne kitia pulefu e ia e tau tagata—“tuga ne tau akau a lautolu ha ne o.” Ati, fakamaama katoatoa ai e Iesu hana tau mata. Ko e ha ne fakamaulu fakatekiteki e ia e tagata tane? Kua maeke he mena nei ke lagomatai a ia nukua aga ke he pouli mo e amanaki ti hiki ke kitia e maama mo e lalolagi lahi.—Mareko 8:22-26.
8, 9. (a) Ko e heigoa e mena ne tupu he mole e hohoko atu laia a Iesu mo e tau tutaki hana ki Tekapoli? (e) Fakamaama e fakamauluaga ha Iesu ke he tagata teliga tuli.
8 Manamanatu la foki ke he mena ne tupu he mole atu e Paseka he 32 V.N. Ne fita he hoko atu a Iesu mo e tau tutaki hana ki Tekapoli, he fahi uta he Vai ko Kalilaia. Ne kitia he moto tagata a lautolu mo e ta mai e tokologa he tau tagata gagao mo e kulikuli ki a Iesu, ti fakamaulu oti e ia a lautolu. (Mataio 15:29, 30) Fulufuluola ai, taha e tagata ne fakakite e Iesu e manamanatuaga pauaki ki ai. Ko e tohia Evagelia ko Mareko, ko ia ni ne fakamau e mena tupu nei, ti fakakite e mena ne tupu.—Mareko 7:31-35.
9 Ko e tagata teliga tuli mo e leo fakakilole. Kua liga logona e Iesu e vivivivi mo e ma pauaki he tagata nei. Ne taute mogoia e Iesu e taha mena kua kehe lahi. Ne uta tokotaha e ia e tagata tane mai he moto tagata, ke he mafoa. Ne fakaaoga e Iesu falu fakamailoga ke tala age ke he tagata tane e mena kua amanaki a ia ke taute. “Kua tuku foki hana tau matalima ke he hana tau poko teliga, kua anu foki, kua piki age ke he hana alelo.” (Mareko 7:33) Holo atu ai, ne kitekite hake a Iesu ke he lagi mo e oi ke he liogi. Ko e tau gahua nei ne fakatata ka talahau ke he tagata, ‘Ko e mena kua amanaki au ke taute ki a koe na moua e malolo mai he Atua.’ Fakahiku ai, ne talahau e Iesu: “Kia hafagi.” (Mareko 7:34) Ko e mena ia, ne liu e tagata tane nei logona, ti maeke foki ia ia ke vagahau fakamitaki.
10, 11. Fakakite fefe e tautolu e manamanatuaga ma e tau logona hifo he falu he fakapotopotoaga? he magafaoa?
10 Ko e manamanatu mitaki ha ia ne fakakite e Iesu ma e falu! Kua kikili lahi a ia ke he tau logona hifo ha lautolu, ti ko e manamanatu momokoina nei, kua omoomoi a ia ke taute ke he tau puhala manamanatu ke he tau logona hifo ha lautolu. Ko e tau Kerisiano, kua mitaki ke feaki mo e fakakite e tautolu e finagalo a Keriso ke he mena nei. Kua fakamafana mai he Tohi Tapu ki a tautolu: “Loto fakalataha a mutolu oti, kia feofanaki, kia fakaalofa ke he tau matakainaga, kia hofihofi noa e fakaalofa, kia mahani totonu.” (1 Peteru 3:8) Kua fakamafana moli e mena nei ki a tautolu ke vagahau mo e gahua ke he puhala manamanatu ke he tau logona hifo he falu.
11 He fakapotopotoaga, fakakite e tautolu e manamanatuaga ma e tau logona hifo he falu he foaki ki a lautolu e lilifu, he taute ai a lautolu ke he puhala kua manako ke taute mai ki a tautolu. (Mataio 7:12) Kua lauia i ai e fakaeneene hagaao ke he tau mena ka vagahau e tautolu ti pihia foki ke he puhala ka vagahau e tautolu. (Kolose 4:6) Manatu ko e ‘tau kupu nakai manamanatu kua tuina tuga e pelu.’ (Tau Fakatai 12:18) Ka e kua ke he magafaoa? Ko e tane mo e hoana kua fefakaalofaaki moli kua kikili ke he tau logona hifo he taha. (Efeso 5:33) Kua fakamamao a laua mo e tau kupu vale, talahauaga tuhituhi, mo e talahauaga tuina—ko e tau mena oti ia kua fakatupu e tau logona hifo mamahi ne kua nakai mukamuka ke maulu. Ha ha ai foki e tau logona hifo he tau fanau, ti manamanatu foki e tau mamatua fakahele ke he tau mena nei. Kaeke kua lata e fakatonuaga, kia foaki ai he tau mamatua ke he tau puhala kua fakalilifu e lilifu he tau fanau ha laua mo e fakahao a lautolu he fakama nakai aoga. * (Kolose 3:21) Ka fakatata e tautolu e manamanatu ma e falu, kua fakakite e tautolu kua ha ha ia tautolu e finagalo a Keriso.
Makai ke Falanaki ke he Falu
12. Ko e heigoa e onoonoaga lagotatai mo e moli ha Iesu ke he hana tau tutaki?
12 Ne ha ha ia Iesu e onoonoaga lagotatai mo e moli ke he hana tau tutaki. Ne iloa mitaki e ia nakai mitaki katoatoa a lautolu. Fakahiku ai, na maeke ia ia ke kitia e tau loto he tau tagata. (Ioane 2:24, 25) Pihia foki, ne kitia e ia a lautolu nakai ke he tau puhala nakai mitaki katoatoa ha lautolu ka ke he tau mahani mitaki ha lautolu. Ne kitia foki e ia e latatonu he tau tagata tane nei ne kua futiaki e Iehova. (Ioane 6:44) Ko e onoonoaga mitaki a Iesu ke he hana tau tutaki ne moli ke he puhala ne fehagai a ia mo e taute atu a lautolu. Taha e mena, ne fakakite e ia e makai ke falanaki ki a lautolu.
13. Fakatata fefe e Iesu na falanaki a ia ke he tau tutaki hana?
13 Fakatata fefe e Iesu e falanaki ia? He toka e ia e lalolagi, ne kotofa e ia e matagahua mamafa ke he tau tutaki fakauku hana. Ne tuku e ia ke he tau lima ha lautolu e levekiaga ma e tau mena he hana Kautu he lalolagi katoa. (Mataio 25:14, 15; Luka 12:42-44) He fekafekauaga hana, ne fakakite pihia foki e ia e falanaki hana ki a lautolu ke he tau puhala ikiiki kua nakai kitia tonu. He magaaho ne fakalahi fakamana e ia e tau mena kai ke fagai aki e moto tagata, ne foaki e ia ke he tau tutaki e matagahua he tufatufa fano e tau mena kai.—Mataio 14:15-21; 15:32-37.
14. Fakakatoatoa fefe e koe e talahauaga ne fakamau ia Mareko 4:35-41?
14 Manamanatu foki, la, ke he talahauaga ne fakamau ia Mareko 4:35-41. He magaaho nei ne o atu a Iesu mo e tau tutaki hana he foulua mo e fenoga ke he fahi atu he Tahi ko Kalilaia. Nakai leva he fenoga a lautolu, ne takoto a Iesu he muimui vaka ti pulumohea. Nakai leva, “ati to ai e afa, ko e matagi lahi.” Nakai ko e mena fou e tau afa ke he Tahi ko Kalilaia. Ha ko e tu tokolalo lahi ai (kavi ke he 200 mita ke he toka he tahi), kua mafana lahi e matagi i ai, ti fakatupu e havilia vale he matagi. Lafi ke he mena nei, kua agi malolo mai e tau matagi ke he Vailele i Ioritana mai he Mouga ko Heremoni, ne tu ai ke he fahi tokelau. Ko e milino he taha magaaho kua amanaki ni ti hiki ke he afa malolo. Manamanatu ke he mena nei: na iloa moli e Iesu e tau afa fa mahani, ha ko e mena tupu hake a ia i Kalilaia. Ka e, ne mohe fakalogologo a ia he falanaki ke he tau pulotu he tau tutaki, ko e falu ia lautolu ko e tau takafaga ika fakamua.—Mataio 4:18, 19.
15. Fifitaki fefe e tautolu e makai a Iesu ke falanaki ke he hana tau tutaki?
15 Maeke nakai a tautolu ke fifitaki ke he makai ha Iesu ke falanaki ke he hana tau tutaki? Ne uka lahi falu ke foaki e tau matagahua ke he falu. Kua
ha ha tumau a lautolu ke leveleveki. Manamanatu a lautolu, ‘Ka manako au ke taute fakahako taha mena, kua lata ni ke taute e au!’ Ka e ka taute ne tautolu e tau mena oti kana, kua fakahagahaga kelea ne tautolu a tautolu he fakamategugu mo e liga moumou e magaaho kua lata mo e magafaoa ha tautolu. Ti kaeke ke nakai tuku age e tautolu e tau gahua mo e tau matagahua kua latatonu ke he falu, kua liga fakatikai e tautolu e lata ha lautolu mo e fakaako mo e fakamahani. Kua pulotu ke ako ke falanaki ke he falu, he foaki e tau gahua ki a lautolu. Kua mitaki ke huhu hifo fakamoli a tautolu ki a tautolu, ‘Ha ha nakai ia au e finagalo a Keriso he mena nei? Kua foaki fakamakai nakai e au e falu matagahua ke he falu, he falanaki ki a lautolu ke taute ke he ha lautolu a fakaotiaga he lotomatala?’Na Fakakite e Ia e Talitonu he Hana Tau Tutaki
16, 17. He po fakahiku he hana a moui he lalolagi nei, ko e heigoa e fakamafanaaga ne foaki e Iesu ke he hana tau aposetolo, pete ne iloa e ia to tiaki e lautolu a ia?
16 Ne fakagahuahua e Iesu e onoonoaga mitaki he tau tutaki hana he taha puhala aoga foki. Ne fakailoa e ia ki a lautolu kua mauokafua a ia ki a lautolu. Kua maaliali e moli he mena nei he tau kupu fakamafana ne tutala a ia ke he tau aposetolo hana he po fakahiku he hana moui ke he lalolagi. Mailoga la e mena ne tupu.
17 Ko e afiafi lavelave ma Iesu. Ne foaki e ia e fakaakoaga ke he tau aposetolo hana he mahani fakatokolalo ha kua holoholo ha lautolu a tau hui. Mole ia, ne fakatu e ia e kaiaga afiafi ko e fakamanatuaga he hana mate. Ti liu foki e tau aposetolo taufetoko vevela ko hai ha lautolu ka liga mua atu. Ne tumau ni a Iesu ke fakauka, he nakai vale a ia ki a lautolu ka e fakakakano a ia mo lautolu. Ne tala age e ia ki a lautolu e mena ka tupu i mua: “To tupetupe a mutolu oti ha ko au ni ke he po nai; ha kua tohi, To ta e au e leveki mamoe, ti mavehe ai e fuifui mamoe.” (Mataio 26:31; Sakaria 13:7) Ne iloa e ia to tiaki he tau tutaki tata lahi hana a ia ke he magaaho hana kua manako ki a lautolu. Ka e nakai vihiatia e ia a lautolu. Nakai pihia, ne tala age a ia ki a lautolu: “Ka mole haku a liu tu mai, ti mua atu ai au kia mutolu ki Kalilaia.” (Mataio 26:32) E, ne fakamalolo e ia ki a lautolu pete ne tiaki e lautolu a ia, to nakai tiaki e ia a lautolu. Ka mole e mena kelea lahi nai, to liu a ia ke feleveia mo lautolu.
18. I Kalilaia, ko e heigoa e poakiaga mamafa ne tuku age e Iesu ke he tau tutaki, mo e taute moli fefe he tau aposetolo?
18 Ne fakamoli e Iesu hana kupu. Magaaho fakamui i Kalilaia, ne liu a Iesu liu tu mai fakakitia ke he tau aposetolo fakamoli ne 11, ne mailoga ai kua fakapotopoto fakalataha mo e tokologa atu foki. (Mataio 28:16, 17; 1 Korinito 15:6) Ne age e Iesu ki a lautolu he magaaho ia e poakiaga mamafa: “Hanei, kia o atu a a mutolu ke eke e tau motu oti kana mo tutaki, ti papatiso atu a lautolu ke he higoa he matua, mo e Tama, mo e Agaga Tapu. Ti fakaako atu a mutolu kia lautolu kia omaoma ke he tau mena oti ne tala atu e au kia mutolu.” (Mataio 28:19, 20) Kua foaki mai he tohi a Gahua ki a tautolu e fakamoliaga maaliali kua taute pihia he tau aposetolo e poakiaga ia. Ne fakamataulu fakamoli e lautolu e gahua he fakamatala e tala mitaki he senetenari fakamua.—Gahua 2:41, 42; 4:33; 5:27-32.
19. Ko e heigoa e tau gahua ha Iesu he mole atu e liu tu mai hana ne fakaako ki a tautolu hagaao ke he finagalo a Keriso?
19 Fakaako fefe he talahauaga fulufuluola nei a tautolu hagaao ke he finagalo a Keriso? Ne fita he kitia e Iesu e kelea muikau he hana tau aposetolo, ka e “fakaalofa ni a ia kia lautolu kua hoko ke he fakaotiaga.” (Ioane 13:1) Pete ni e tau lolelole ha lautolu, ne fakailoa e ia ki a lautolu kua talitonu a ia ki a lautolu. Mailoga kua nakai tuku kehe e Iesu e mauokafua. Ko e mauokafua mo e tua ne fakakite e ia ki a lautolu kua fakamalolo a lautolu ke fifili ke he tau loto ha lautolu ke taute e gahua ne poaki e ia ki a lautolu ke taute.
20, 21. Fakatata fefe e tautolu e onoonoaga mitaki ke he tau matakainaga talitonu ha tautolu?
20 Fakakite fefe e tautolu e finagalo a Keriso hagaao ke he mena nei? Aua neke fakateaga ke he tau matakainaga talitonu. Ka kelea e manamanatuaga hau, to fakalata ke fakakite he tau kupu mo e tau gahua hau. (Luka 6:45) Pete ia, kua talahau he Tohi Tapu ki a tautolu ko e fakaalofa “kua amaamanaki ke he tau mena oti.” (1 Korinito 13:7) Ati hake e fakaalofa, ka e nakai ko e mahani kelea. Kua ati hake mo e nakai lulululu hifo. Kua talia fakamakai e tau tagata ke he fakaalofa mo e fakamaloloaga, nakai ke he fakateaga. Kua ati hake a tautolu mo e fakamalolo e falu he fakakite e mauokafua he falu. (1 Tesalonia 5:11) Ka tuga a Keriso, ha ha ia tautolu e onoonoaga mitaki he tau matakainaga ha tautolu, to taute e tautolu ki a lautolu e tau puhala kua ati hake a lautolu mo e futia mai e mitaki ia lautolu.
21 Ko e feaki mo e fakatata e finagalo a Keriso kua hokulo taha atu he fifitaki noa e falu mena ne taute e Iesu. He talahau he vala tala fakamua, ka taute moli e tautolu tuga a Iesu, kua lata ke ako fakamua e tautolu he kitekite ke he tau mena tuga he taute e ia. Kua fakamalolo he tau Evagelia a tautolu ke kitia taha fahi foki he hana aga fakatagata, hana tau manamanatu, mo e tau logona hifo, hagaao ke he kotofaaga hana, ka fakatutala ki ai e vala tala ka mui mai.
[Tau Matahui Tala]
^ para. 1 He tohi, ko e tagata fakavai ne fakamaama e foliga a Iesu, na lauia ai e lanu he hana ulu, hafe, mo e tau mata. Ko e tagata fakaliliu he Tohi Tapu ko Edgar J. Goodspeed kua fakamaama ko e mena fakavai nei ne “talaga ke talia atu e fakamaamaaga ne moua ke he tau tohi he tau tagata vali fakatino hagaao ke he foliga a Iesu.”
^ para. 4 Mailoga ai, ne kehekehe e tau tau moui he tau tama ikiiki. Ne fakaaoga foki e tau kupu nei kua kakano “tau tama ikiiki” ke he tama fifine 12 e tau ha Iairo. (Mareko 5:39, 42; 10:13) Pete ia, ke he talahauaga taha, ne fakaaoga e Luka e kupu ne fakaaoga foki ke he tau tama mukemuke.—Luka 1:41; 2:12; 18:15.
^ para. 11 Kikite e vala tala “Fakalilifu Nakai e Koe e Lilifu ha Lautolu?” he fufuta he The Watchtower, Aperila 1, 1998.
Fakamaama Nakai e Koe?
• Fefe e aga a Iesu he lali hana tau tutaki ke taofi e tau tama ikiiki he o mai ki a ia?
• Ke he puhala fe ne fakakite e Iesu e manamanatuaga ma e falu?
• Fifitaki fefe e tautolu e makai ne fakakite e Iesu he hana tau tutaki?
• Fifitaki fefe e tautolu e mauokafua ha Iesu ke he hana tau aposetolo?
[Tau Huhu he Fakaakoaga]
[Fakatino he lau 12]
Mafanatia e tau fanau he fakalataha mo Iesu
[Fakatino he lau 13]
Ne taute atu e Iesu ke he falu e fakaalofa hofihofi
[Fakatino he lau 14]
Ko e fakamonuinaaga e tau motua ne mukamuka ke o atu ki ai