Fakamatala Fakamakai e Tala Mitaki
Fakamatala Fakamakai e Tala Mitaki
“Kia malolo e loto, kia fekafekau ke he Iki.”—ROMA 12:11.
1, 2. Ko e heigoa e agaga ne ukufakina e tau Kerisiano ke kuku mau ko e tau tagata fakamatala he tala mitaki?
KUA fiafia lahi e fuata tane ke he gahua fou. He aho fakapa hana he gahua, ne tatali fakatekiteki a ia ke he tau hatakiaga he takitaki gahua hana. Ne amanaki lahi a ia ke he fekau fakamua hana mo e fakamakutu ki ai. Kua fakamakai a ia ke taute e gahua mitaki.
2 Ke he puhala taha ia, kua lata ia tautolu ko e tau Kerisiano ke mailoga e tautolu a tautolu ko e tau tagata gahua fou. Ha ko e amaamanakiaga ha tautolu ke moui tukulagi, ti kua tuga ni kua kamata laia e gahua ha tautolu ki a Iehova. Moli kua loga e fekau he ha tautolu a Tufuga ma tautolu ke gahua fakamakamaka ki ai ke hoko ke he tukulagi. Ka ko e poakiaga fakamua ne moua e tautolu ko e fakamatala e vagahau mitaki hagaao ke he Kautu hana. (1 Tesalonia 2:4) Fefe mogoia e aga ha tautolu ke he kotofaaga nei mai he Atua? Ke tuga e fuata tane, kua manako a tautolu ke gahua ke he mena kua fahia a tautolu ki ai, mo e makutu, mo e fiafia—haia, mo e fakamakai!
3. Ko e heigoa kua lata ke maeke ke kautu ko e fekafekau he tala mitaki?
3 Ka e hanei, ke fakatumau e agaga mitaki pihia ko e paleko. Ke lafi ke he ha tautolu a fekafekauaga, kua ha ha ia tautolu falu matagahua foki, ko e falu ka liga fakalolelole aki a tautolu ke he fahi tino mo e ke he manamanatuaga. Ke he laulahi, kua maeke ia tautolu ke fakatekiteki ke he tau mena nei he mataala fakalahi atu ke he fekafekauaga. Ka kua maeke agaia ni ke fetului tumau ki ai. (Mareko 8:34) Ne peehi mai a Iesu, ke kautu a tautolu ko e tau Kerisiano kua lata ni ke eketaha.—Luka 3:24.
4. Maeke fefe e tau fakaatukehe he tau aho oti ke lauia e onoonoaga fakaagaga ha tautolu?
4 Mo e tau mena loga ke taute, kua mukamuka ke logona hifo e lofia po ke pehia he falu magaaho. Kua maeke he “fakaatukehe he tau mena he mouiaga nai” ke fakahakea e makutu mo e loto fakaaue ha tautolu ma e tau gahua fakateokarasi. (Luka 21:34, 35; Mareko 4:18, 19) Ha ko e foliga nakai mitaki katoatoa ha tautolu, liga tiaki e ‘tautolu e fakaalofa fakamua’ ha tautolu. (Fakakiteaga 2:1-4) Ti liga eke falu vala he fekafekauaga ha tautolu ki a Iehova mo fakaholo noa. Ti foaki fefe he Tohi Tapu e fakamafanaaga ke lagomatai a tautolu ke fakamoui tumau e makutu ha tautolu ma e fekafekauaga?
Tuga “e Afi Kaka” he Tau Loto ha Tautolu
5, 6. Fefe e manatu he aposetolo ko Paulo ke he kotofaaga hana ke fakamatala?
5 Ko e fekafekauaga ne foaki mai e Iehova ki a tautolu kua mua atu e uho ke eke mo mena teao. Ne mailoga he aposetolo ko Paulo e fakamatalaaga he tala mitaki ko e kotofaaga mua ue atu, ti manatu a ia kua nakai lata a ia ke moua e kotofaaga ia. Ne talahau e ia: “Kua ta mai kia au, kua muikau fakaoti ke he tau tagata tapu oti kana, e fakaalofa noa nai ke fakamatala atu e au ke he tau motu kehe e koloa lahi a Keriso kua nakai maeke ke totou. Ke fakamaama atu ke he tau tagata oti kana e kakano he fakafetui he mena galo, ne galo ke he tau hau i tuai ha he Atua, ko ia ne eke e tau mena oti kana ia Iesu Keriso.”—Efeso 3:8, 9.
6 Ko e agaga mitaki ha Paulo hagaao ke he fekafekauaga hana ko e fakafifitakiaga mitaki a ia ma tautolu. I loto he tohi hana ke he tau Roma, ne pehe a ia: “Kua amaamanaki ai au, kia fakamatala atu au e tala mitaki.” Kua nakai ma a ia ke he tala mitaki. (Roma 1:15, 16) Kua toka ia ia e agaga hako mo e kua makai ke taute e fekafekauaga hana.
7. I loto he tohi hana ke he tau Roma, ko e heigoa ne hataki e Paulo?
7 Ne mailoga he aposetolo ko Paulo e lata ke fakatumau e fakamakutuaga, ati tomatoma e ia e tau Kerisiano i Roma: “Aua neke fakateaga ke he fakamakutu, kia malolo e loto, kia fekafekau ke he Iki.” (Roma 12:11) Ko e kupu Heleni ne fakaliliu “fakateaga” kua ha ha ai e manatu he “fakatevateva, fakatuketuke.” Pete kua nakai fakateaga a tautolu ke he fekafekauaga ha tautolu, kua lata ia tautolu oti ke mataala ke he tau fakamailoga fou he teva fakaagaga, mo e taute e tau hikihikiaga kua lata he tau aga ha tautolu ka mailoga e tautolu e tau fakamailoga pihia ia tautolu.—Tau Fakatai 22:3.
8. (a) Ko e heigoa ne eke mo “afi kaka” he loto ha Ieremia, mo e ko e ha? (e) Ko e heigoa e fakaakoaga ne ako e tautolu mai he mena ne tupu ki a Ieremia?
8 Kua maeke foki he agaga he Atua ke lagomatai a tautolu he magaaho ka lolelole a tautolu. Ke tuga anei, kua taha e magaaho ne lolelole e perofeta ko Ieremia, ti manatu a ia ke fakaoti e gahua fakaperofeta hana. Ne talahau foki e ia hagaao ki a Iehova: “Nakai talahau e au a ia, ti nakai vagahau foki e au ke he hana higoa.” Ko e fakamoliaga kia anei he nakai malolo fakaagaga ha Ieremia? Nakai. Ha ko e malolo fakaagaga ha Ieremia, hana fakaalofa ma Iehova, mo e hana makutu ma e kupu moli ne fakamalolo aki a ia ke fakatumau ke perofeta. Ne fakamaama e ia: “Ti tuga ne mena [kupu a Iehova] ha i ai ke he haku loto e afi kaka kua puipui ai ke he haku a tau hui motua, ti oti e manava haku he fakauka, kua nakai ni maeke au.” (Ieremia 20:9) Nukua maeke ke tutupu foki ke he tau fekafekau tua fakamoli he Atua e lolelole he taha magaaho ke he taha magaaho. Ka e he magaaho ka liogi a lautolu ma e lagomatai ha Iehova, to totou e ia e tau loto ha lautolu mo e foaki fakamakai ki a lautolu hana agaga tapu ke tuga, a Ieremia, kua ha ha e kupu hana he tau loto ha lautolu.—Luka 11:9-13; Gahua 15:8.
“Ua Tamate e Mutolu e Agaga”
9. Ko e heigoa ka fakahukia e gahuahuaaga he agaga tapu ma tautolu?
9 Ne tomatoma he aposetolo ko Paulo e tau Tesalonia: “Ua tamate e mutolu e agaga.” (1 Tesalonia 5:19) E, ko e tau gahua mo e tau aga ne totoko ke he tau matapatu fakaakoaga he Atua ka fakahukia e gahuahuaaga he agaga tapu ma tautolu. (Efeso 4:30) Kua moua he tau Kerisiano he vaha nei e kotofaaga ke fakamatala e tala mitaki. Ati fakalilifu lahi e tautolu e kotofaaga nei. Kua nakai ofogia ai ki a tautolu, to fakavihia e lautolu ne nakai iloa e Atua e gahua fakamatala ha tautolu. Ka e ka fakaheu pauaki he Kerisiano hana fekafekau, liga to mate e afi he agaga omoomoi he Atua.
10. (a) Maeke fefe e manamanatu ke he ha tautolu a tau katofia tagata ke lauia a tautolu? (e) Ko e heigoa e manatu mitaki ke he fekafekauaga ha tautolu ne fakakite he 2 Korinito 2:17?
10 Liga kitia he falu i fafo he fakapotopotoaga Kerisiano e fekafekauaga ha tautolu ko e tufatufaaga teao he tau tohi. Liga talahau tuaha he falu ko e o ni a tautolu he taha fale ke he taha fale ke kumi mena fakaalofa. Kaeke fakaata e tautolu e tau manatu kelea pihia ke fakalavelave aki e agaga ha tautolu, liga fakatote hifo he mena nei e gahua mitaki ha tautolu he fekafekauaga. He nakai toka e tau manamanatu pihia ke lauia a tautolu, kia fakatumau a tautolu ke moua e onoonoaga ha Iehova mo Iesu ke he fekafekauaga ha tautolu. Ne talahau he aposetolo ko Paulo e manatu mitaki ia he fakapuloa e ia: “Ha ko mautolu nai, nakai tuga falu ne tokologa, ko lautolu kua fiofio e kupu he Atua; ka kua vagavagahau atu e mautolu ha ia Keriso mo e loto mitaki mai he Atua, ki mua foki he Atua.”—2 Korinito 2:17.
11. Ko e heigoa ne fakamalolo aki e tau Kerisiano fakamua ke tumau ke fakamakutu pete ni kua ha ha i lalo he favaleaga, mo e maeke fefe e fakafifitakiaga ha lautolu ke lauia a tautolu?
11 Nakai leva he mole e matulei ha Iesu, ne fehagai e tau tutaki hana i Ierusalema ke he magahala favale. Kua fakamatakutaku ki a lautolu mo e poaki ke fakaoti e fakamatala. Ka e talahau mai e Tohi Tapu “kua puke foki a lautolu oti ke he Agaga Tapu, kua talahau atu e kupu he Atua mo e fakamalolo.” (Gahua 4:17, 21, 31) He fai tau ne mole ne fakakite he tau kupu ha Paulo ki a Timoteo e agaga mitaki kua lata ke fakatumau he tau Kerisiano. Ne talahau e Paulo: “Ko e mena nakai foaki mai he Atua kia tautolu e Agaga ke matakutaku ai, ka kia fakamalolo ai, mo e fakaalofa ai, mo e akonaki atu ai. Hanai, aua neke mā a koe ke he talahauaga ke he Iki ha tautolu, po ko au kua lili ha ko ia; ka kia mamahi fakalataha a tautolu ha ko e vagahau mitaki, ke lata mo e malolo he Atua.”—2 Timoteo 1:7, 8.
Ko e Heigoa e Matagahua ha Tautolu ke he ha Tautolu a Tau Katofia?
12. Ko e heigoa e matapatu kakano ne fakamatala e tautolu e tala mitaki?
12 Ke moua e agaga kua tonu ke he fekafekauaga ha tautolu, kua lata ia tautolu ke moua e omoiaga hako. Ko e ha ne fakamatala a tautolu? Ko e matapatu kakano kua kitia ai he tau kupu he salamo: “Kua fakamonu atu foki kia koe [Iehova] hāu a tau tagata tapu. Kua vagavagahau a lautolu ke he lilifu he hāu a kautu, mo e talatalahau ke he hāu a malolo. Kia fakailoa atu ke he fanau he tau tagata hana tau gahua malolo, mo e lilifu he fulufuluola he hana kautu.” (Salamo 145:10-12) Haia, kua fakamatala a tautolu ke fakaheke a Iehova ki mua he tau tagata mo e ke fakatokoluga hana higoa ki mua ha lautolu oti. Pete ni he toko gaogao kua fanogonogo ki a tautolu, ko e ha tautolu a fakamoli ke fakapuloa e ogo he fakamouiaga kua ta mai e fakahekeaga ki a Iehova.
13. Ko e heigoa ne omoi aki a tautolu ke talatalahau ke he falu e amaamanakiaga he fakamouiaga?
13 Kua fakamatala foki a tautolu ha ko e fakaalofa ma e tau tagata mo e ke kalo mai he lima toto. (Esekielu 33:8; Mareko 6:34) Hagaaki foki ke he mena nei ko e tau kupu ha Paulo he magaaho ne vagahau hagaao ki a lautolu i fafo he fakapotopotoaga Kerisiano: “Ha ha ia au e tau mena he tau tagata Heleni katoa mo e tau tagata kehe, ko e tau iloilo katoa mo e tau goagoa.” (Roma 1:14) Logona hifo e Paulo ko e matagahua hana ke he tau tagata ke talahau e tala mitaki ki a lautolu, ha ko e finagalo he Atua ke “fakamomoui e tau tagata oti kana.” (1 Timoteo 2:4) He vaha nei, kua logona hifo foki e tautolu e fakaalofa mo e matagahua ia ni ke he katofia ha tautolu. Ko e fakaalofa a Iehova ma e tau tagata ne omoi a ia ke fakafano mai hana Tama ke he lalolagi ke matulei ma lautolu. (Ioane 3:16) Ko e fakaalofa ne mua ue atu a ia. Kua fifitaki e tautolu e fakaalofa a Iehova he magaaho ka lahi e magaaho mo e gahua ha tautolu ke talatalahau ke he falu e tala mitaki he fakamouiaga ne fakave ke he poa a Iesu.
14. Fakamaama fefe he Tohi Tapu e lalolagi i fafo he fakapotopotoaga Kerisiano?
14 Kua kitia he Tau Fakamoli a Iehova e tau katofia ha lautolu ko e tau tagata ka eke mo tau matakainaga Kerisiano. Kua lata ai ia tautolu ke fakamalolo ke fakamatala, ka kua nakai fepakaki e fakamalolo ha tautolu. Ka e moli, ne fakaaoga he Tohi Tapu e tau kupu malolo he magaaho ne vagahau hagaao ke he lalolagi lahi. Ko e kupu “lalolagi” ia kua fakaaoga e Paulo ke he puhala nakai mitaki he magaaho ne vagahau a ia ke he “iloilo he lalolagi nai” mo e “tau manako lahi he lalolagi.” (1 Korinito 3:19; Tito 2:12) Ne fakamanatu foki e Paulo e tau Kerisiano Efeso ka o fano a lautolu “ke lata mo e mahani he lalolagi nai,” kua “mamate” fakaagaga tuai a lautolu. (Efeso 2:1-3) Ko e tau talahauaga nei mo e falu tuga ia kua fakatatai ke he tau kupu he aposetolo ko Ioane: “Ko e lalolagi oti ha he pule hana kua mahani kelea.”—1 Ioane 5:19.
15. Hagaao ke he tau tagata takitokotaha i fafo he fakapotopotoaga Kerisiano, ko e heigoa kua nakai taute e tautolu, mo e ko e ha?
15 Ka kia manatu, ko e tau talahauaga ia kua hagaao ke he lalolagi lahi nukua fakamamao ke he Atua, nakai ke he tau tagata takitokotaha. Kua nakai maeke e tau Kerisiano ke fakafili ko e fefe la e tali he ha tagata ni ke he gahua fakamatala. Kua nakai fai fakaveaga a lautolu ke tuhituhi ke he ha tagata ko e tau koti. Nakai ko tautolu ka talahau ko e heigoa ka tupu he magaaho ka haele mai a Iesu ke vevehe kehe e “tau mamoe” mai he “tau koti.” (Mataio 25:31-46) Ko Iesu e iki fakafili kotofa; nakai ko tautolu. Ha kua fa kitia ai ko lautolu ne kelea muikau e tau mahani kua talia e ogo he Tohi Tapu, liliuina, ati eke mo tau Kerisiano moui mea. Ka e pete ni he nakai kumi e tautolu e feoakiaga mo e falu tagata, kua nakai fakauaua a tautolu ke vagahau ki a lautolu hagaao ke he amaamanakiaga he Kautu he magaaho kua lata. Ne vagahau e tau Tohiaga Tapu hagaao ke he falu tagata nakaila talitonu ia, “ne kotofa ke he moui tukulagi.” Kua fakahiku a lautolu ke eke mo tau tagata tua. (Gahua 13:48) Kua nakai maeke a tautolu ke iloa ko hai ka kotofa ato fakamatala a tautolu—liga lagaloga. He tokaloto e mena nei, to fakakite e tautolu ki a lautolu ne nakaila talia e ogo he fakamouiaga e “mahani molu” mo e “[fakalilifu, NW],” he amanaki to talia he falu ia lautolu ia e ogo he moui.—2 Timoteo 2:25; 1 Peteru 3:15.
16. Ko e heigoa taha kakano ne manako a tautolu ke feaki e puhala he “fakaako atu”?
16 Ke fakamakaka mo tau faiaoga ka fakatolomaki e fakamakai ha tautolu ke fakapuloa e tala mitaki. Ke fakatai: Liga nakai fuluola e pele po ke sipote ke he tagata ne nakai iloa e pele ia. Ka kia ia ne mahifi ke he pele ia, kua fiafia lahi. Ti tatai foki ke he Kerisiano ne feaki e makaka he “fakaako atu,” kua fakatolomaki e fiafia ke he fekafekauaga. (2 Timoteo 4:2; Tito 1:9) Ne hataki age a Paulo ki a Timoteo: “Kia lalilali atu a koe kia eke a koe mo tagata kua fiafia ki ai e Atua, ko e ekegahua nakai fai mena ke mā ai, kua fakatokatoka fakahako e kupu moli.” (2 Timoteo 2:15) Maeke fefe ia tautolu ke feaki e tau puhala fakaako ha tautolu?
17. Maeke fefe ia tautolu ke “manako lahi” ke he iloilo faka-Tohi Tapu, mo e aoga fefe e iloilo ia ke he fekafekauaga ha tautolu?
17 Taha puhala he fakalaulahi e iloilo tonu. Ne fakamalolo he aposetolo ko Peteru a tautolu: “Kia manako lahi a mutolu, tuga e tau tama mukemuke kito fanau, ke he puke huhu he kupu nakai fakavai, kia tutupu ai a mutolu.” (1 Peteru 2:2) Kua manako pauaki e tama mukemuke tino malolo ke he huhu. Ti kua lata he Kerisiano ke “manako lahi” ke he iloilo faka-Tohi Tapu. Kua maeke ke taute e mena nei he feaki hake e aga mau ke fakaako mo e totou. (Tau Fakatai 2:1-6) Kua lata ke lali mo e ke akonaki fakatagata ka eke a tautolu mo tau faiaoga makaka he Kupu he Atua, ka kua ta mai he tau laliaga ia e tau palepale. Ko e fiafia ne moua he kumikumi ke he Kupu he Atua ka fakamalolo a tautolu ha ko e agaga he Atua, ke fakamakai ke fakalataha mo e falu e tau mena ne iloa e tautolu.
18. Maeke fefe he tau feleveiaaga Kerisiano ke lagomatai a tautolu ke fakatokatoka fakahako e kupu moli?
18 Kua aoga foki e tau feleveiaaga Kerisiano he lagomatai a tautolu ke fakaaoga fakamakaka e Kupu he Atua. Ka totou mai e tau kupu Tohi Tapu he tau lauga i mua mo e he falu fakatutalaaga faka-Tohiaga Tapu, kua lata ia tautolu ke fuke foki e tau Tohi Tapu ha tautolu. Kua pulotu a tautolu ke fanogonogo fakalahi ke he tau vala he tau feleveiaaga, pihia foki ke he tau vala ne putoia lahi ke he gahua fakamatala ha tautolu. Kia nakai fakateaga ke he aoga he tau fakatataaga, he liga manamanatu ke he tau mena kehe. Ti kua lata agaia ni mo e akonaki fakatagata mo e manamanatu fakahokulo. (1 Timoteo 4:16) Kua ati hake he tau feleveiaaga Kerisiano ha tautolu a tua, lagomatai a tautolu ke manako lahi ke he Kupu he Atua, mo e fakaako a tautolu ke eke mo tau tagata puloa fakamakai he tala mitaki.
Maeke ia Tautolu ke Falanaki ke he Lagomatai a Iehova
19. Ko e ha kua aoga lahi ke fakalataha tumau ke he gahua fakamatala?
19 Ko e tau Kerisiano ne “malolo e loto” mo e fakamakai ke fakapuloa e tala mitaki kua ukufakina ke fakalataha tumau mo e falu he fekafekauaga. (Efeso 5:15, 16) Moli, kua kehekehe e tau tutuaga, ti kua nakai maeke ke tatai oti e tau matahola ka fakamole ke he gahua fakamoui nei. (Kalatia 6:4, 5) Ka e mua atu ke he tau matahola ne fakamole e tautolu he gahua fakamatala, ko e fakatumau ha tautolu ke vagahau hagaao ke he amaamanakiaga ha tautolu ke he falu. (2 Timoteo 4:1, 2) Ka lahi e fakamatala ha tautolu, to lahi foki e loto fakaaue ha tautolu ke he aoga he gahua nei. (Roma 10:14, 15) To tupu e fakaalofa mo e feofanaki ha tautolu he magaaho ka fehagai tumau a tautolu mo e tau tagata loto fakamoli ne tauoi mo e maanu mo e nakai fai amaamanakiaga.—Esekielu 9:4; Roma 8:22.
20, 21. (a) Ko e heigoa e gahua ne haia agaia i mua ha tautolu? (e) Hane lagomatai fefe e Iehova e tau laliaga ha tautolu?
20 Kua foaki e Iehova ki a tautolu e tala mitaki. Ti ko e poakiaga fakamua anei ne moua e tautolu mai ia ia ko e “tau ekegahua” hana. (1 Korinito 3:6-9) Kua fakamakai a tautolu ke fakamoli mo e solu katoa e matagahua nei ne mai he Atua, ke he mena kua fahia a tautolu ki ai. (Mareko 12:30; Roma 12:1) Kua loga agaia e tau tagata kotofa he lalolagi hane hoge ma e kupu moli. Kua lahi agaia e gahua ke taute, ka e lata ia tautolu ke falanaki ke he lagomatai a Iehova he fakakatoatoa e tautolu ha tautolu a fekafekauaga.—2 Timoteo 4:5.
21 Kua mai e Iehova ki a tautolu hana agaga mo e tuku mai ki a tautolu e “pelu he Agaga,” ko e Kupu he Atua. Mo e hana lagomatai kua maeke ia tautolu ke hafagi e tau gutu ha tautolu ke ‘fakamatala atu ke fakailoa e mena galo he vagahau mitaki.’ (Efeso 6:17-20) Kia talahau foki hagaao ki a tautolu e mena ne tohia he aposetolo ko Paulo ke he tau Kerisiano i Tesalonia: “Ko e mena nakai hoko atu ha mautolu a vagahau mitaki kia mutolu, ko e kupu hokoia, ka ko e malolo, mo e Agaga Tapu, katoa mo e maliali ni.” (1 Tesalonia 1:5) E, kia fakapuloa a e tautolu e tala mitaki mo e fakamakai!
Fakamanatu Ku
• Ha ko e tau fakaatukehe he mouiaga nai, ko e heigoa kua maeke ke tupu ke he makutu ha tautolu ke he fekafekauaga?
• Ko e puhala fe kua lata e manako ha tautolu ke fakapuloa e tala mitaki ke tuga e “afi kaka” he tau loto ha tautolu?
• Ko e heigoa e agaga kelea ke he fekafekauaga kua lata ke kalo mai a tautolu i ai?
• Ke he laulahi, kua lata ke fefe e onoonoaga ha tautolu ki a lautolu ne nakai talitonu mo tautolu?
• Lagomatai fefe e Iehova a tautolu ke fakatumau e makutu ha tautolu ke he gahua fakamatala?
[Tau Huhu he Fakaakoaga]
[Tau Fakatino he lau 21]
Kua fifitaki he tau Kerisiano e makutu ha Paulo mo Ieremia
[Tau Fakatino he lau 22]
Ko e fakamakai ha tautolu ke he fekafekauaga kua omoi he fakaalofa ke he Atua mo e tau katofia