Skip to content

Skip to table of contents

Fai Malolo e Amaamanakiaga he Liu Tu Mai

Fai Malolo e Amaamanakiaga he Liu Tu Mai

Fai Malolo e Amaamanakiaga he Liu Tu Mai

“Ha kua nakai aoga ai kia au e tau mena oti . . . kia iloa e au a [Iesu Keriso] mo e malolo he hana foki liu tu mai.”—FILIPI 3:8-10.

1, 2. (a) He tau tau kua mole, fakamaama fefe he taha akoako e liu tu mai? (e) To fakahoko fefe e liu tu mai?

KE HE mataulu he atu tau 1890, ne hokotaki he lomiaga tala e lauga kehe lahi ne talahau he akoako i Brooklyn, New York, U.S.A. Ne talahau e ia ko e liu tu mai to hokotia ai he liu fakapotopoto mo e liu fakamomoui e tau polohui motua mo e tau vala kakano oti ne kua taute aki e tino he tagata, nukua moumou he afi po ke pakia, ne kai he manu favale po kua faliu fetalaisa. Ne talahau he tagata fakamatala ko e taha aho pauaki ne 24 e tula, to puke e pulagi ke he tau lima, tau ka lima, tau tauuluhui, tau matalima, tau hokohoko, mo e tau kili he tau piliona he tau tagata mamate. To kumi he tau vala nei e falu vala he tino taha ia. To o hifo mai mogoia e tau solu he lagi mo helo ke he tau tagata nei ne liu fakatutu mai.

2 Ko e liu tu mai he liu fakatokatoka e tau etome fakamua kua nakai mahino, mo e kua nakai ha ha he tau tagata e solu nakai maeke ke mate. (Fakamatalaaga 9:5, 10; Esekielu 18:4) Ko Iehova, ko e Atua he liu tu mai, kua nakai lata ke liu fakaputuputu e tau etome ne taute fakamua aki e tino he tagata. Kua maeke ia ia ke talaga e tau tino fou ma lautolu ne liu fakatutu mai. Ke he hana Tama, ko Iesu Keriso, ne foaki e Iehova e malolo ke liu fakatutu mai a lautolu kua mamate, mo e amanakiaga he moui tukulagi. (Ioane 5:26) Ti tala age a Iesu: “Ko au nai ko e liu tu mai, mo e moui; ko ia ke tua mai kia au, pete ni he mate a ia, ka to moui ni a ia.” (Ioane 11:25, 26) Ko e maveheaga mafanatia ha ia! Kua fakamalolo aki a tautolu ke fakauka ke he tau kamatamata mo e fehagai foki mo e mate ko e Tau Fakamoli tua fakamoli a Iehova.

3. Kua lata he ha ia Paulo ke fai tali atu ke he liu tu mai?

3 Nakai tatai e liu tu mai mo e manatu kua ha ha he tau tagata e solu nakai mate—ko e manatu he pulotu Heleni ko Plato. Ti, ko e heigoa e mena ne tupu he magaaho ne fakamatala e aposetolo ko Paulo ke he tau Heleni tuaga tokoluga he Areopako i Atenai, fakahagaao atu ki a Iesu, mo e talahau kua liu fakatu mai he Atua a ia? “Kua,” he talahau he fakamauaga, “logona e lautolu e liu foki tutu mai e tau tagata ne mamate, ati va mai ai falu.” (Gahua 17:29-34) Tokologa ne kitia a Iesu Keriso ne liu tu mai ne momoui agaia mo e, pete fa va, kua fakamoli na fakatu mai a ia he mate. Ka ko e tau faiaoga fakavai ne fakalataha mo e fakapotopotoaga Korinito ne fakatikai e liu tu mai. Ko e mena ia ne taute e Paulo e tali malolo ke he fakaakoaga Kerisiano nei he 1 Korinito veveheaga 15. Ko e kumikumi fakamitaki ke he hana tau matakupu kua fakamoli e molioli mo e malolo he amaamanakiaga he liu tu mai.

Fakamoliaga Mauokafua he Liu Tu Mai a Iesu

4. Ko e heigoa e fakamoliaga kitia mata he liu tu mai a Iesu ne foaki e Paulo?

4 Mailoga e puhala ne hafagi e Paulo hana tali atu. (1 Korinito 15:1-11) Ato tumau e amaamanakiaga he tau Korinito ke eke mo tau tagata talitonu, to tapiki mau a lautolu ke he tala mitaki he fakamouiaga. Ne mate a Keriso ma e tau agahala ha tautolu, kua tanu, ti fakatu mai. Moli, ne fakakite a Iesu ne liu fakatu mai ki a Kefa (Peteru), ti ke he “tokohogofulu ma ua.” (Ioane 20:19-23) Nukua kitia he toko 500 a ia, liga he magaaho ne poaki a ia: ‘Kia o atu a ke eke tutaki.’ (Mataio 28:19, 20) Ne kitia e Iakopo a ia, tuga ni he kitia he tau aposetolo tua fakamoli oti. (Gahua 1:6-11) Tata atu ki Tamaseko, ne fakakite atu a Iesu ki a Saulo “tuga e tama kua fanau maua”—tuga kua fita a ia he fakatu mai ke he moui agaga. (Gahua 9:1-9) Ne eke e tau Korinito mo tau tagata talitonu ha kua fakamatala a Paulo ki a lautolu, ti talia e lautolu e tala mitaki.

5. Ko e heigoa e puhala he fakamaamaaga ha Paulo ne fakamau he 1 Korinito 15:12-19?

5 Mailoga e puhala he fakamaamaaga ha Paulo. (1 Korinito 15:12-19) Ha kua fakamatala he tau tagata ne kitia mata na liu tu mai a Keriso, ti talahau fefe mogoia na ai fai liu tu mai? Ane mai nakai liu fakatu mai a Iesu he mate, kua teao ha tautolu a fakamatala mo e tua, ti ko tautolu ko e tau pikopiko ha kua fakamatala hagaao ke he Atua he talahau na liu fakatu mai e ia a Keriso. Ka nakai liu fakatutu mai e tau tagata mamate, ‘kua nonofo agaia a tautolu ke he tau hala ha tautolu,’ ti kua malaia a lautolu kua mamate fakalataha ki a Keriso. Lafi ki ai, “kaeke kua ha ha he mouiaga nai hokoia e tau mena kua amaamanaki a tautolu ki ai kia Keriso, po kua mua ha tautolu a malaia ke he tau tagata oti kana.”

6. (a) Ko e heigoa ne talahau e Paulo ke fakamoli aki e liu tu mai a Iesu? (e) Ko e heigoa e “fi fakamui,” ti to fakaotioti fefe ai?

6 Ne fakamoli e Paulo e liu tu mai a Iesu. (1 Korinito 15:20-28) Ha ko Keriso ko e “fua uluaki” ha lautolu kua momohe ke he mate, to liu fakatutu mai foki e falu. Kua fua mai e mate ha ko e liuliu he tagata ko Atamu, ko e liu tu mai he tagata—ko Iesu. Ko lautolu fakalataha mo ia ka fakatu mai he hana ha ha hinei. To “fakaotioti e [Keriso] e tau iki ne mua oti kana, mo lautolu gotoa kua pule, mo lautolu kua malolo” ne totoko ke he pule katoatoa he Atua mo e pule ko e Patuiki ato tuku e Iehova e tau fi oti ki lalo he na ve hana. Pihia foki e “fi fakamui”—ko e mate ne moua mai ia Atamu—ka fakaotioti ha ko e puhala he poa a Iesu. Ti liu e Keriso tuku age e Kautu ke he hana Atua mo e Matua, he tuku foki a ia ki lalo “ia ia ne tuku ai e tau mena oti ki lalo ia ia, kia pule okooko e Atua ke he tau mena oti kana.”

Papatiso ma Lautolu ne Mamate?

7. Ko hai ka “papatiso ha ko lautolu kua mamate,” ti ko e heigoa e kakano anei ma lautolu?

7 Ko lautolu ne totoko ke he liu tu mai ne huhu age: “To eke fefe a lautolu kua papatiso ha ko lautolu kua mamate?” (1 Korinito 15:29) Nakai kakano a Paulo to papatiso a lautolu kua momoui ke lata mo lautolu kua mamate, ha kua lata he tau tutaki a Iesu ke ako, talitonu, mo e papatiso. (Mataio 28:19, 20; Gahua 2:41) Ko e tau Kerisiano fakauku kua “papatiso ha ko lautolu kua mamate” nukua tomo ke he puhala moui ne kua takitaki ke he mate mo e liu tu mai. Ko e papatisoaga pehenei kua kamata he magaaho ne fakatupu he agaga he Atua e amaamanakiaga he lagi ia lautolu mo e fakaoti he magaaho ne fakatutu mai a lautolu he mate ke he moui agaga nakai maeke ke mate ki luga he lagi.—Roma 6:3-5; 8:16, 17; 1 Korinito 6:14.

8. Ko e heigoa ka moli ke he tau Kerisiano pete ni ka kelipopo e Satani mo e hana tau fekafekau hana a lautolu?

8 He fakakite mai he tau kupu a Paulo, ko e amaamanakiaga he liu tu mai kua fakamalolo e tau Kerisiano ke fehagai tumau ke he matematekelea mo e mate he taute e gahua fakamatala he Kautu. (1 Korinito 15:30, 31) Ne iloa e lautolu na liu fakatutu mai e Iehova a lautolu ka fakaata e ia a Satani mo e hana tau fekafekau ke kelipopo a lautolu. Ko e Atua ni ka maeke ke moumou e tau solu, po ke moui ha lautolu ki Kehena, ne fakamailoga e moumouaga tukulagi.—Luka 12:5.

Ko e Lata ke Mataala

9. Kaeke ke ha ha he amaamanakiaga he liu tu mai e malolo lagomatai ke he tau momoui ha tautolu, ko e heigoa kua lata ia tautolu ke fehola kehe mai ai?

9 Ne fakamalolo he amaamanakiaga he liu tu mai a Paulo. He nofo a ia i Efeso, kua tolo he tau fi hana a ia ki loto he pa ke tau mo e tau manu favale. (1 Korinito 15:32) Kaeke ke tupu e mena ia, kua fakahao a ia, tuga a Tanielu ne fakahao mai he tau leona. (Tanielu 6:16-22; Heperu 11:32, 33) Ha kua amaamanaki ke he liu tu mai, ne nakai ha ha ia Paulo e aga he tau tagata tiaki taofiaga Iutaia he vaha a Isaia. Ne pehe a lautolu: “Kia kai a tautolu, mo e inu, ha ko e mena mamate a tautolu a pogipogi.” (Isaia 22:13) Kaeke ke ha ha he amaamanakiaga he liu tu mai e malolo lagomatai he moui ha tautolu tuga ha Paulo, kua lata ia tautolu ke fehola kehe mai ia lautolu ne ha ha ai e aga kelea. “Aua neke fakahehe ai a mutolu,” he hataki e Paulo. “Ko e feoaki mo lautolu kua mahani kelea kua kelea ai e tau mahani mitaki.” (1 Korinito 15:33) Moli, ko e matapatu fakaakoaga nei kua gahuahua ke he tau fahi kehekehe he moui.

10. Fakamata tumau fefe e amaamanakiaga he liu tu mai ha tautolu?

10 Ko lautolu kua tuaha ke he liu tu mai, ne pehe a Paulo: “Kia ala mai ā mutolu ke eke e mahani tututonu, aua neke hala; ka ko e mena pouli falu ke he kupu he Atua; kua tala atu pihia au kia mutolu ke fakama ai a mutolu.” (1 Korinito 15:34) “Ke he vaha ke fakahiku” nai, kua lata ia tautolu ke lagotatai atu mo e iloilo moli he Atua mo Keriso. (Tanielu 12:4; Ioane 17:3) To fakamata tumau he mena nei e amaamanakiaga ke he liu tu mai ha tautolu.

Liu Fakatu Mai ke he Tino Fe?

11. Fakatai fefe e Paulo e liu tu mai he tau Kerisiano fakauku?

11 Ne fakatutala atu foki a Paulo ke he falu huhu pauaki. (1 Korinito 15:35-41) Liga he lali ke fakatupu e tuaha ke he liu tu mai, liga to huhu e tagata kumikumi: “Po ke fefe he tutu mai a lautolu kua mamate? Ko heigoa foki e tino ke o mai ai a lautolu?” Tuga he fakakite e Paulo, ko e tega akau ne to he kelekele nukua mate ai he hiki ke tuputupu. Pihia foki, kua lata e tagata fakauku he agaga ke mate. Tuga ni e akau ne tupu mai he tega ko e tino fou, ti pihia foki e tino ne liu fakatu mai he tino he Kerisiano fakauku kua kehe mai he tino he tagata. Pete ne ha ha ia ia e puhala moui pihia ato mate, ne fakatu mai a ia ko e mena moui fou aki e tino agaga kua maeke ke moui ke he lagi. Pauaki ai, ko lautolu kua liu fakatu mai ke he lalolagi ka fakatu mai ke he tau tino tagata.

12. Ko e heigoa e kakano he tau kupu “tau tino kua lata mo e lagi” mo e “tau tino kua lata mo e lalolagi”?

12 Tuga he talahau e Paulo, kua kehe e kakano he tagata ke he tau manu. Kehekehe foki e tau kakano he taha manu ke he taha. (Kenese 1:20-25) Ko e “tau tino kua lata mo e lagi” he tau mena momoui fakaagaga kua kehe e fulufuluola mai he “tau tino kua lata mo e lalolagi” ne fai vala kakano. Ha ha i ai foki e kehekeheaga he fulufuluola he la, mahina, mo e tau fetu. Ka ko lautolu ne fakauku ne liu fakatu mai kua mua atu e fulufuluola.

13. Hagaao ke he 1 Korinito 15:42-44, ko e heigoa kua gana mo e heigoa ne fakatu mai?

13 He talahau e kehekeheaga, ne lafi e Paulo: “To pihia foki e liliu tutu mai a lautolu kua mamate.” (1 Korinito 15:42-44) Ne talahau foki a ia: “Ne gana mo e popo, to fakatu mai foki mo e nakai popo.” Kua liga kakano a Paulo anei ki a lautolu ne fakauku ko e matakau. Ne gana mo e popo he mate, kua fakatu mai mo e nakai popo, ko e ataina mai he hala. Pete he nakai fakalilifu he lalolagi, kua fakatu mai ke he moui he lagi mo e fakalataha mo Keriso ke he monuina. (Gahua 5:41; Kolose 3:4) He mate kua gana mai e “tino kua omaoma ke he tino” mo e fakatu hake ke he “tino kua omaoma ke he agaga.” Ha kua maeke e mena nei ke he tau Kerisiano fakauku he agaga, maeke ia tautolu ke iloa moli kua maeke falu ke liu fakatu mai ke he moui he lalolagi.

14. Fakakehekehe fefe e Paulo a Keriso mo Atamu?

14 Ne fakaholo atu a Paulo ke fakakehekehe a Keriso mo Atamu. (1 Korinito 15:45-49) Ko Atamu ko e tagata fakamua, ‘kua eke mo [“solu,” NW] moui.’ (Kenese 2:7) “Ko e Atamu fakamui”—ko Iesu—“ko e agaga haia ke fakamoui ai.” Ne foaki e ia hana moui ko e poa lukutoto, fakamua ma e tau tutaki fakauku hana. (Mareko 10:45) Ko e tau tagata, ko lautolu ‘kua fakatai kia ia kua lata mo e kelekele,’ ka ko e magaaho ka liu fakatutu mai kua eke a lautolu ke tuga a Atamu fakamui. Moli, ko e poa ha Iesu to aoga ma e tau tagata omaoma oti, fakalataha mo lautolu ka liu tutu mai ke he lalolagi.—1 Ioane 2:1, 2.

15. Ko e ha kua nakai liu fakatu mai e tau Kerisiano fakauku ke he tino kakano, ti fakatutu mai fefe a lautolu he ha ha hinei ha Iesu?

15 He magaaho ka mamate e tau Kerisiano fakauku, ne nakai fakatu mai a lautolu ke he tino. (1 Korinito 15:50-53) Ko e tino omaoma ke he popo mo e toto, kua nakai moua e tino nakai popo mo e Kautu ke he lagi. Ko e falu kua fakauku to nakai moua e momohe loa ke he mate. He fakaoti ha lautolu a moui tua fakamoli he lalolagi he magahala he ha ha hinei ha Iesu, to ‘faliu oti a lautolu, to fakaofo ni tuga e magaaho ke kemo ai e mata.’ To fakatu mai fakamafiti a lautolu ke he moui agaga kua nakai popo mo e lilifu. Fakahiku ai, ko e “kitofaitane” he Keriso he lagi ka numera 144,000.—Fakakiteaga 14:1; 19:7-9; 21:9; 1 Tesalonia 4:15-17.

Kautu Mai he Mate!

16. Hagaao ki a Paulo mo e tau perofeta fakamua, ko e heigoa e mena ka tupu ke he mate ne puhala mai ia Atamu ne agahala?

16 Ne fakapuloa mo e kautu e Paulo to mahala tukulagi e mate. (1 Korinito 15:54-57) Ka fakatapulu e tino ke popo mo e tino ke mate ke he tino nakai tuai popo mo e nakai tuai mate, to fakamoli e tau kupu nei: “Kua mahala e mate ke he kautu.” “Ko e mate na e, ko fe hau a huki? Ko e tukuaga na e, ko fe hau a kautu?” (Isaia 25:8; Hosea 13:14) Ko e huki ne moua mai he mate ko e hala, mo e malolo he hala ko e Fakatufono, ne kua fakahala e tau tagata hala ke he mate. Ha ko e poa mo e liu tu mai a Iesu, to nakai kautu e mate ne moua mai ia Atamu ne hala.—Roma 5:12; 6:23.

17. Fakagahuahua fefe e tau kupu he 1 Korinito 15:58 he vaha nei?

17 “Hanai, ko e haku a tau matakainaga fakahelehele na e,” he talahau e Paulo, “kia tumau a mutolu mo e nakai fagahuatia, kia fakamakai nakai noa ke he gahua he Iki, he iloa e mutolu nakai noa mo e fua ha mutolu a fakafita ke he gahua he Iki.” (1 Korinito 15:58) Ko e tau kupu ia kua hagaao ki a lautolu kua fakauku ne toe he vaha nei mo e ke he “mamoe kehe” a Iesu pete ni e mamate a lautolu he tau vaha fakahiku nei. (Ioane 10:16) Ko e tau gahua ha lautolu ko e tau tagata fakapuloa he Kautu kua nakai teao, ha kua fakatali e liu tu mai ki a lautolu. Ti ko e tau fekafekau a Iehova mogoia, kia lavelave tumau a tautolu ke he gahua he Iki ka e hane fakatali ke he aho ka hea fiafia a tautolu: “Ko e mate na e, ko fe hau a kautu?”

Fakamoli e Amaamanakiaga he Liu Tu Mai!

18. Malolo fefe e amaamanakiaga ha Paulo ke he liu tu mai?

18 Ko e tau kupu a Paulo ne fakamau he 1 Korinito veveheaga 15 ne fakamoli ko e amaamanakiaga he liu tu mai kua malolo ke he hana moui. Kua moli katoatoa a ia kua fakatu mai a Iesu he mate mo e ko e falu to fakatoka foki mai he tukuaga fa mahani he tagata. Ha ha nakai ia koe e fifiliaga malolo pihia? Kua talahau e Paulo ko e tau manako lotokai ko e ‘tau otaota ia’ mo e ‘nakai aoga ai e tau mena oti’ ke liga maeke ia ia ke ‘iloa a Keriso mo e malolo he hana foki liu tu mai.’ Kua talia he aposetolo e makai ke he mate tuga ha Keriso he amaamanaki ai ke moua e ‘liu tu mai fakamua.’ Kua talahau foki e ‘liu tu mai fakamua’ ne moua he tau tutaki fakauku ha Iesu ne 144,000. E, kua fakatutu mai a lautolu ke he moui agaga he lagi, ka “ko lautolu kua mamate ne toe” ka liliu tutu mai ke he lalolagi.—Filipi 3:8-11; Fakakiteaga 7:4; 20:5, 6.

19, 20. (a) Ko hai a lautolu ne fakamau he Tohi Tapu ka fakatu mai ke he moui he lalolagi? (e) Ha hai e liu tu mai ka amaamanaki atu a koe ki ai?

19 Kua eke e amaamanakiaga he liu tu mai mo mena lilifu moli ma lautolu ne fakauku ne kua tua fakamoli ke hoko ke he mate. (Roma 8:18; 1 Tesalonia 4:15-18; Fakakiteaga 2:10) Ko lautolu kua hao mai he “matematekelea lahi” ka kitia e amaamanakiaga he liu tu mai ne mailoga he lalolagi he “ta atu he tahi a lautolu kua mamate ha i ai, kua ta atu foki he mate mo e Hate a lautolu kua mamate ha i ai.” (Fakakiteaga 7:9, 13, 14; 20:13) Fakalataha ia lautolu ka fakatutu mai ke he moui he lalolagi ko Iopu, ne matematekelea he galo tokofitu e tama tane mo e tokotolu e tama fifine. Manamanatu la ke he olioli he liu fakafeleveia mai a lautolu—ti fiafia lahi ha a lautolu ka liu moua e lautolu fitu foki e tugaane mo e tokotolu foki e mahakitaga fulufuluola!—Iopu 1:1, 2, 18, 19; 42:12-15.

20 Ko e fakamonuinaaga ha ia ka fakatutu mai a Aperahamo mo Sara, Isaako mo Repeka—e mo e falu tokologa atu foki, putoia e “tau perofeta oti”—ke he moui he lalolagi! (Luka 13:28) Ko e taha he tau perofeta ia ko Tanielu, ne mavehe e liu tu mai i lalo hifo he pule faka-Mesia. He kavi ke he 2,500 he tau tau, ne okioki a Tanielu he tukuaga, ka ko e malolo he liu tu mai, to nakai leva ti ‘tu mai foki ke he tufaaga hana’ ko ia taha he “tau iki ke he lalolagi oti.” (Tanielu 12:13; Salamo 45:16) Ko e fiafia ha ia ke liu fakafeleveia a lautolu ne nakai ni tua fakamoli i tuai ka e pihia foki e matua tane, matua fifine, tama tane, tama fifine, po ke falu fakahelehele foki hau ne uta kehe mai ia koe he fi ko e mate!

21. Ko e ha kua nakai lata ia tautolu ke fakamule ke taute e tau mena mitaki ma e falu?

21 Ko e falu he tau kapitiga mo e tau fakahelehele ha tautolu nukua fekafekau ke he Atua ke he tau hogofulu tau mo e kua momotua. Ko e tau tau momotua kua fa taute a lautolu ke fehagai mo e tau paleko he moui. Ko e ofania ha ia ke foaki ki a lautolu e ha lagomatai kua maeke ia tautolu he magaaho nei! Ti to nakai tokihala a tautolu he kaumahala ke leveki a lautolu ke he falu a puhala kaeke ke hoko e mate ki a lautolu. (Fakamatalaaga 9:11; 12:1-7; 1 Timoteo 5:3, 8) Maeke ia tautolu ke iloa moli to nakai nimo e Iehova e tau mena mitaki kua taute e tautolu ma e falu, pete ni e tau tau momoui po ke tau tutuaga ha lautolu. “Kia mahani mitaki a tautolu fakalata ke he tau aho ha i ai ia tautolu,” he tohi e Paulo, “ke he tau tagata oti kana, ka e au atu ke he faoa ne tua.”—Kalatia 6:10; Heperu 6:10.

22. Ato fakamoli e amaamanakiaga he liu tu mai, ko e heigoa ha tautolu kua lata ke fifili ke taute?

22 Ko Iehova e “Matua hana e fakaalofa hofihofi, ko e Atua foki hana e tau fakamafanaaga oti.” (2 Korinito 1:3, 4) Kua fakamafana he Kupu hana a tautolu mo e lagomatai a tautolu ke fakamafana e falu aki e amaamanakiaga malolo he liu tu mai. Ato kitia e tautolu e fakamoliaga he amaamanakiaga he liu fakatutu mai a lautolu ne mamate ke he moui he lalolagi, kia tuga a Paulo a tautolu, ne ha ha ai e tua ke he liu tu mai. Kia mahomo atu e fifitaki e tautolu a Iesu, ne kua fita e kitia e amaamanakiaga ke he malolo he Atua ke liu fakatu mai a ia. Ko lautolu he tau tukuaga to nakai leva ti logona e leo a Keriso mo e o mai ai ki fafo. Kia ta mai he mena nei e mafanatia mo e olioli ki a tautolu. Ka e mua atu ai, kia fakaaue a tautolu ki a Iehova, ha ko ia ati kautu mai ai he mate he puhala he ha tautolu a Iki ko Iesu Keriso!

Ko e Heigoa e Tali Hau?

• Ko e heigoa e fakamoliaga kitia mata he liu tu mai a Iesu ne foaki e Paulo?

• Ko e heigoa e “fi fakamui,” ti to fakaotioti fefe ai?

• Ke lata mo e tau Kerisiano fakauku, ko e heigoa kua gana mo e ko e heigoa ka fakatu mai?

• Ko hai a lautolu ne fakamau he Tohi Tapu ka manako a koe ke feleveia ka fakatutu mai a lautolu ke he moui he lalolagi?

[Tau Huhu he Fakaakoaga]

[Fakatino he lau 14]

Kua taute he aposetolo ko Paulo e tali malolo atu he liu tu mai

[Tau Fakatino he lau 18]

Ko e liu tu mai a Iopu, hana magafaoa, mo e tokologa atu foki he falu ka fakatupu e olioli lahi!