Fakatau e Magaaho ke Totou mo e Fakaako
Fakatau e Magaaho ke Totou mo e Fakaako
“Fakatau e tau magaaho ne lata ma mutolu, ha kua kelea e tau aho.”—EFESO 5:16, NW.
1. Ko e ha kua pulotu ma tautolu ke fuafua fakamitaki e magaaho ha tautolu, mo e maeke fefe he puhala ne fakaaoga e tautolu e magaaho ke fakakite hagaao ki a tautolu?
KUA talahau ai “ke kumi magaaho ko e nakai moumou magaaho a ia.” Ko e tagata kua fuafua e magaaho pauaki ma e tau mena kua lata ke taute kua fa lahi e magaaho hana ka moua. Ne tohi he patuiki pulotu ko Solomona: “Ko e mena mo e hana ni a magaaho, magaaho ma e tau mena oti i lalo he lagi.” (Fakamatalaaga 3:1, Moffatt) Tatai oti e fafatiaga he tau magaaho ha tautolu; ka ko tautolu ni ka iloa e puhala ke fakaaoga aki. Ko e puhala kua fakatoka e tautolu e tau mena fakamua ha tautolu mo e vehevehe e magaaho ha tautolu kua fakakite lahi atu e mena kua mua atu e aoga ke he tau loto ha tautolu.—Mataio 6:21.
2. (a) He hana Lauga he Mouga, talahau ke ha a Iesu hagaao ke he manako fakaagaga ha tautolu? (e) Ko e heigoa e kumikumi fakatagata ka latatonu?
2 Kua lata ki a tautolu ke fakaaoga e magaaho ke kai mo e mohe ha ko e tau manako he tino anei. Ka e kua e tau manako fakaagaga ha tautolu? Iloa e tautolu kua lata foki ke fakamakona ai. He hana a Lauga he Mouga, ne fakapuloa e Iesu: “Fiafia a lautolu ne manamanatu ke he tau mena fakaagaga kua lata ma lautolu.” (Mataio 5:3, NW) Ko e mena haia kua fakamanatu tumau he “fekafekau fakamoli mo e loto matala” ki a tautolu e aoga he foaki e magaaho ke totou mo e fakaako e Tohi Tapu. (Mataio 24:45) Liga mailoga e koe e aoga he mena nei, ka e logona e koe kua nakai fai magaaho a koe ke fakaako po ke totou e Tohi Tapu. Ka pihia, kia kumikumi e tautolu e tau puhala ke fai magaaho he tau momoui ha tautolu ke totou e Kupu he Atua, ke fakaako fakatagata, mo e ke manamanatu fakahokulo ki ai.
Kumi Magaaho ke Totou mo e Fakaako e Tohi Tapu
3, 4. (a) Ko e heigoa e tomatomaaga ne foaki he aposetolo ko Paulo hagaao ke he fakaaoga ha tautolu ke he magaaho, ti ko e heigoa kua putoia ai he mena nei? (e) Ko e heigoa e kakano ha Paulo he magaaho ne tomatoma e ia a tautolu ke “fakatau e tautolu e tau magaaho”?
3 He mailoga e tau magaaho kua nonofo ai a tautolu, lata ke igatia a tautolu oti mo e omaoma ke he tau kupu he aposetolo ko Paulo: “Hanai, a mutolu kia o fakalaulau a mutolu; nakai tuga ne tau tagata goagoa ka kia tuga e tau tagata iloilo. Kia [fakatau e tau magaaho ne lata ma mutolu, ha kua kelea e tau aho]. Hanai, aua neke goagoa a mutolu, ka kia iloa e mutolu e finagalo he Iki.” (Efeso 5:15-17, fakatatai NW.) Moli, kua maluia he fakatonuaga nei e tau fahi oti he tau momoui ha tautolu ko e tau Kerisiano fakauku, putoia ai e kumi magaaho ke liogi, fakaako, tau feleveiaaga, mo e fakalataha katoatoa ke he fakamatala e “tala mitaki nai he kautu.”—Mataio 24:14; 28:19, 20.
4 Tokologa e tau fekafekau ha Iehova he vaha nei kua hala uka ke toka taha magaaho he tau momoui ha lautolu ma e totou mo e fakaako fakahokulo e Tohi Tapu. Moli, kua nakai maeke ia tautolu ke lafi foki taha matahola ke he aho ha tautolu, ti ko e kakano he tomatomaaga a Paulo kua fai kakano kehe foki. He faka-Heleni, kua hagaao e talahauaga ‘fakatau e tau magaaho’ ke he fakatau mai he taha mena kehe. Kua foaki e W. E. Vine he hana a Expository Dictionary, e kakano he “tuku mo e ulu he tau magaaho oti, fakaaoga fakamitaki katoatoa ai ha ko e mena nakai maeke e tau magaaho ke liuaki mai ai ka to noa.” Mai he heigoa po ke fakatau mai i fe e tautolu e magaaho mo totou mo e fakaako e Tohi Tapu?
Lata ia Tautolu ke Fakatokatoka e Tau Mena Fakamua
5. Ko e ha mo e kua lata fefe ia tautolu ke “taute tonu e tau mena ne mua atu e aoga lahi”?
5 He lafi ke he tau matagahua fakalalolagi ha tautolu, kua loga foki e tau gahua fakaagaga ke fakalataha atu a tautolu ki ai. Ha ko e tau fekafekau tukulele ha Iehova, ko tautolu kua “nakai noa ke he gahua he Iki.” (1 Korinito 15:58) Ha ko e kakano nei, ne fakaako e Paulo e tau Kerisiano i Filipi ke “taute tonu e tau mena ne mua atu e aoga lahi.” (Filipi 1:10, NW) Ko e kakano anei kua lata ke fakatokatoka e tau mena fakamua. Kua lata ke tuku mua tumau e tau mena fakaagaga ke he tau mena fakatino. (Mataio 6:31-33) Ka e, ko e lagotatai kua lata foki ke moua he tau matagahua fakaagaga ha tautolu. Vehevehe fefe e tautolu e tau magaaho ha tautolu ke he tau puhala kehekehe he moui faka-Kerisiano ha tautolu? Ne talahau he tau leveki o fano he falu he “tau mena ne mua atu e aoga lahi” nukua lata he Kerisiano ke leveki, kua fa tiaki ai e fakaako fakatagata mo e totou e Tohi Tapu.
6. Ko e heigoa kua putoia he fakatau e magaaho ka fehagai mo e gahua fakalalolagi po ke gahua he kaina?
6 Fita he kitia e tautolu, ko e fakatau e magaaho kua putoia ai e “tuku mo e ulu he tau magaaho oti” mo e “fakaaoga fakamitaki katoatoa ai.” Ti ka kelea e tau puhala totou mo e fakaako Tohi Tapu ha tautolu, kua mitaki ke taute e tau kumikumiaga fakatagata ke kitia e puhala ne fakaaoga aki e tautolu e magaaho ha tautolu. Ka lahi mahaki e gahua fakalalolagi ha tautolu ti fofo lahi e magaaho mo e malolo ha tautolu, kua lata ia tautolu ke liogi ki a Iehova. (Salamo 55:22) Kua liga maeke ia tautolu ke taute e tau hikihikiaga ne kua foaki mai ki a tautolu e magaaho lahi ma e tau mena kua aoga ke lata mo e tapuakiaga a Iehova, putoia e fakaako mo e totou e Tohi Tapu. Ne tonu e talahauaga kua nakai oti e gahua he fifine. Ti kua lata foki e tau matakainaga fifine Kerisiano ke fakatokatoka e tau mena fakamua ha lautolu mo e fakaata e tau magaaho ke totou mo e fakaako fakamakutu e Tohi Tapu.
7, 8. (a) Ko e heigoa e tau matagahua kua fa mahani ke fakatau mai ke lata mo e totou mo e fakaako? (e) Ko e heigoa e kakano he fakafiafiaaga, ti lagomatai fefe he mena nei a tautolu ke manatu ka fakatokatoka e tau mena fakamua ha tautolu?
7 Ka kua tokologa ia tautolu kua maeke ke fakatau e magaaho ma e fakaako he toka falu matagahua nakai aoga lahi. Liga huhu hifo a tautolu ki a tautolu ni, ‘Lahi fefe e magaaho ne fakaaoga e au he totou e tau mekasini fakalalolagi po ke tau nusipepa, kitekite ke he tau polokalama televisoni, fanogonogo ke he leo kofe, po ke pele vitio? Lahi mahaki kia e magaaho ne fakaaoga e au i mua he komopiuta mai he totou e au e Tohi Tapu?’ Kua pehe a Paulo: “Aua neke goagoa a mutolu, ka kia iloa e mutolu e finagalo he Iki.” (Efeso 5:17) Ko e fakaaoga goagoa he televisoni ne tuga ko e kakano lahi kua tokologa he Tau Fakamoli ne nakai lahi e magaaho ke fakaako fakatagata mo e totou e Tohi Tapu.—Salamo 101:3; 119:37, 47, 48.
8 Talahau ai falu kua nakai maeke ia lautolu ke fakaako he tau magaaho oti, kua lata a lautolu mo e taha fakafiafiaaga. Pete kua moli e mena ia, liga mitaki ke manamanatu ke he magaaho kua fakaaoga e tautolu ke okioki mo e fakatatai ai mo e magaaho ne fakaaoga ke fakaako po ke totou e Tohi Tapu. Liga fakaofo lahi e fua ka moua mai ai. Nukua tonu e fakafiafiaaga mo e okiokiaga, kua lata ni ke toka ai he hana tuaga. Ko e kakano ha lautolu ke fakahauhau a tautolu ma e fakafouaga he tau gahua fakaagaga. Loga he tau polokalama televisoni mo e tau pele vitio ne taute e tagata ke mategugu, ka ko e totou mo e fakaako e Kupu he Atua kua fakahauhau mo e fakamalolo.—Salamo 19:7, 8.
Puhala ne Fakaata he Falu e Magaaho mo Fakaako
9. Ko e heigoa e tau aoga he muitua ke he tomatomaaga ne mai he tohi tote Examining the Scriptures Daily—1999?
9 Ko e tau kupu i mua ke he fufuta 1999 he tohi tote Examining the Scriptures Daily kua pehe: “Kua aoga lahi ke manamanatu e kupu ma e aho mo e tau talahauaga mai he tohi tote nai he magaaho pogipogi. To logona e koe kua tuga e fafagu e Iehova, ko e Faiaoga Homo ue Atu, a koe aki hana tau fakaakoaga. Kua vagahau fakaperofeta a Iesu Keriso ke he aoga he tau fakaakoaga a Iehova he tau magaaho pogipogi oti: ‘To fafagu e ia [Iehova] au ke he pogipogi, ko e pogipogi to fafagu ai e ia haku a tau teliga, ke fanogonogo ai au tuga na lautolu kua fakaako.’ Ko e tau fakaakoaga pihia ne foaki ki a Iesu e ‘alelo ha lautolu ne fakaako’ ke maeke ia ia ke ‘fakamafana ke he kupu a ia ne matematekelea.’ (Isa 30:20; 50:4; Mata. 11:28-30) He ala ke he tomatomaaga magaaho tonu mai he Kupu he Atua he tau magaaho pogipogi oti ka nakai ni lagomatai a koe ke fahia ke he tau lekua hau ka e moua foki e koe e ‘alelo ha lautolu ne fakaako’ ke lagomatai e falu.” *
10. Fakatoka fefe he falu e magaaho ke totou mo e fakaako e Tohi Tapu, ti ko e heigoa e tau aoga?
10 Tokologa e tau Kerisiano ne muitua ke he tomatomaaga nei he totou e kupu ma e aho mo e tau talahauaga mo e he totou e Tohi Tapu po ke fakaako tuai he magaaho pogipogi. Ko e paionia tua fakamoli i Falani ne uhu matike he tau magaaho pogipogi oti mo e fakaaoga 30 e minuti ke totou e Tohi Tapu. Ko e heigoa ne fakamalolo a ia ke taute e mena nei ke he tau tau loga? Pehe a ia: “Kua omoomoi lahi au, ti pipiki mau au ke he setulu totou haku pete ne fai mena ka tupu!” Ko e magaaho fe ni ne fifili e tautolu he aho, ko e mena aoga ke pipiki a tautolu ke he setulu ha tautolu. Ko René Mica, ne gahua paionia ke molea e 40 e tau i Europa mo e he fahi Tokelau a Aferika ne pehe: “Tali mai he 1950 ko e foliaga haku ke totou katoa e Tohi Tapu he tau tau takitaha, ko e taha mena ne taute e au mogonei ke laga 49. Logona e au kua aoga e mena nei ma e fakatumau he fakafetuiaga tata haku mo e Tufuga. Ko e manamanatu fakahokulo ke he Kupu he Atua kua lagomatai au ke maama e fakafiliaga tonu ha Iehova mo e iloa mitaki falu fua hana ti kua eke ai mo punaaga he malolo ofoofogia.” *
‘Age e Tau Mena Kai ke he Tau Magaaho’
11, 12. (a) Ko e heigoa e “tau mena kai” ne kua foaki he “fekafekau pule”? (e) Kua foaki fefe e “tau mena kai” ke he tau magaaho tonu?
11 Ke tuga e tau puhala kai tumau kua lafi ke he malolo tino mitaki, ko e setulu ma e fakaako mo e totou tumau e Tohi Tapu kua fakaholo ki mua e malolo fakaagaga mitaki. He Evagelia a Luka, kua totou e tautolu e tau kupu ha Iesu: “Ko hai foki e fekafekau pule, kua fakamoli a ia mo e loto matala, to kotofa a ia he hana iki ke pule ke he hana tau fekafekau, mo e age kia lautolu e tau mena kai ke he tau magaaho?” (Luka 12:42) Molea ai e 120 e tau tau he magaaho nei, kua foaki mai he Ko e Kolo Toko e ‘tau mena kai he tau magaaho’ ti pihia foki ke he falu tohi ne fakave ke he Tohi Tapu.
12 Mailoga e talahauaga “ke he tau magaaho.” He magaaho tonu, ko e ha tautolu a ‘Faiaoga Homo Ue Atu,’ ko Iehova, ne puhala mai he hana Tama mo e vahega fekafekau e puipuiaga ke he hana tau tagata ke he tau matakupu he fakaakoaga mo e tau mahani. Nukua tuga kua logona oti e tautolu e leo he vagahau ki a tautolu: “Ka afe age a mutolu ke he fahi matau po ke afe age a mutolu ke he fahi hema, kua pehe mai, Ko e puhala hanai ke o ai a mutolu.” (Isaia 30:20, 21) Moha ia, ka totou fakamakuikui he tau tagata e Tohi Tapu mo e tau tohi faka-Tohi Tapu oti, ne fa moua e lautolu e logonaaga nukua tuhi fakatonu e tau manatu i loto ki a lautolu. E, ko e tomatomaaga mo e hatakiaga mahani Atua ka hau ke he magaaho tonu ma tautolu, he fakamalolo a tautolu ke totoko e tau kamatamata po ke taute e fifiliaga pulotu.
Feaki e Tau Puhala Fagai Mitaki
13. Ko e heigoa falu puhala fagai fakaagaga kelea?
13 Ke aoga katoatoa mai he “tau mena kai” pihia ne foaki ke he tau magaaho tonu, kua lata ia tautolu ke moua e tau puhala fagai mitaki. Kua aoga lahi ke fai setulu tumau ke totou e Tohi Tapu mo e fakaako fakatagata ti pipiki mau ki ai. Fai puhala fagai fakaagaga mitaki nakai a koe mo e tau magaaho fakaako fakatagata hokulo tumau? Po ke totou kili noa ni e tohi ne kua tauteute fakamitaki ma tautolu, ke tuga e kai fakamafiti noa ni, po ke tiaki katoatoa falu fua kai? Ko e tau puhala kai fakaagaga kelea ne fakatupu falu ke lolelole he tua—ti mokulu kehe mai ai.—1 Timoteo 1:19; 4:15, 16.
14. Ko e aoga he ha ke faala ke he tau tohi ne kua fita e mahani ai?
14 Logona he falu kua fita he iloa e lautolu e tau fakaakoaga aoga mo e nakai fai mena fou katoatoa i loto he falu vala tala. Ko e mena ia, kua nakai aoga e fakaako tumau mo e fakalataha ke he tau feleveiaaga. Pete ia, kua fakakite he Tohi Tapu kua lata ia tautolu ke fakamanatu e tau mena kua fita he ako. (Salamo 119:95, 99; 2 Peteru 3:1; Iuta 5) Tuga ni e tagata tunu kai mitaki ne tauteute e mena kai ke he tau puhala manogi kehekehe, kua foaki he vahega fekafekau e tau mena kai fakaagaga huhua mitaki ke he tau puhala kehekehe. Pihia mo e tau vala tala kua fita he talahau tumau fakamua, ha ha i ai falu manatu uho ne nakai manako a tautolu ke to noa. Ko e moli ko e mena kua moua mai e tautolu he totou e tohi kua falanaki lahi ni ke he magaaho lahi mo e laliaga ne fakaaoga e tautolu ke fakaako ai.
Tau Aoga Fakaagaga Mai he Totou mo e Fakaako
15. Maeke fefe he totou mo e fakaako e Tohi Tapu ke lagomatai a tautolu ke eke mo tau fekafekau mitaki he Kupu he Atua?
15 Ko e tau aoga kua moua e tautolu he totou mo e fakaako e Tohi Tapu kua loga lahi. Kua lagomatai a tautolu ke lagotatai ke he taha he ha tautolu a tau matagahua Kerisiano, ke eke a tautolu mo “ekegahua nakai fai mena ke mā ai, kua fakatokatoka fakahako e kupu moli.” (2 Timoteo 2:15) Ko e lahi he totou mo e fakaako e tautolu e Tohi Tapu, to lahi e puke he tau manamanatuaga ha tautolu ke he tau manatu he Atua. Ti, ke tuga Paulo, to maeke ia tautolu ke ‘vagavagahau ke he tau tagata ke he tau Tohi, kua fakamatala mo e fakakite atu’ e kupu moli homo ue atu he tau amaamanakiaga ha Iehova. (Gahua 17:2, 3) Ko e lotomatala ha tautolu ke fakaako atu to tupu ki mua, mo e ha tautolu a tau fakatutalaaga, tau lauga, mo e tau tomatomaaga to lahi e ati hake fakaagaga.—Tau Fakatai 1:5.
16. Ko e heigoa e tau puhala aoga fakatagata kua aoga ki a tautolu mai he totou mo e fakaako e Kupu he Atua?
16 Lafi ki ai, ko e lahi he magaaho ke kumikumi e Kupu he Atua ka fakamalolo a tautolu ke fakatau tatai e tau momoui ha tautolu ke he tau puhala ha Iehova. (Salamo 25:4; 119:9, 10; Tau Fakatai 6:20-23) To fakamalolo e tau fua fakaagaga ha tautolu, tuga e loto fakatokolalo, mahani fakamoli, mo e fiafia. (Teutaronome 17:19, 20; Fakakiteaga 1:3) Ka fakagahua e tautolu e iloilo kua moua e tautolu mai he totou mo e fakaako e Tohi Tapu, to fiafia e tautolu e holo mitaki he agaga he Atua he tau momoui ha tautolu, he fua mai ke he loga lahi he tau fua he agaga ke he tau mena oti kua taute e tautolu.—Kalatia 5:22, 23.
17. Maeke fefe he magaaho mo e mitaki he totou mo e fakaako fakatagata ke he Tohi Tapu ha tautolu ke lauia e fakafetuiaga ha tautolu mo Iehova?
17 Mua atu e aoga, ko e tau magaaho ne fakatau mai he falu matagahua ke totou mo e fakaako e Kupu he Atua ka ta mai e tau palepale monuina ke he fakafetuiaga ha tautolu mo e Atua. Ne liogi a Paulo ma e hana tau matakainaga Kerisiano ke liga ‘puke ke he maama mitaki [he Atua] ke he hana finagalo, ke he pulotu oti katoa mo e loto matala kua fakalata ke he Agaga. Kia mahani a mutolu ke lata mo e Iki, kia fiafia mai a ia kia mutolu ke he tau mena oti.” (Kolose 1:9, 10) Pihia foki, ma tautolu ‘ke mahani ke lata mo e Iki,’ kia ‘puke a tautolu foki ke he maama mitaki ke he hana finagalo, ke he pulotu oti katoa mo e loto matala kua fakalata ke he Agaga.’ Maaliali ai, ke moua e tautolu e monuina mo e taliaaga ha Iehova kua falanaki ke he lahi mo e mitaki he totou mo e fakaako fakatagata ha tautolu ke he Tohi Tapu.
18. Ko e heigoa e tau monuina ha tautolu ka muitua e tautolu e tau kupu a Iesu ne fakamau he Ioane 17:3?
18 “Ko e moui tukulagi foki hanai, kia iloa e lautolu a koe, ko e Atua moli tokotaha ni, katoa mo ia ne fakafano mai e koe, ko Iesu Keriso haia.” (Ioane 17:3) Ko e taha a ia he tau kupu tohi ne talahaua lahi e fakaaoga he Tau Fakamoli a Iehova ke lagomatai e falu ke loto fakaaue ke he aoga he fakaako e Kupu he Atua. Kua lahi moli e aoga ma tautolu takitokotaha ke taute pihia foki. Ko e amaamanakiaga lahi ha tautolu ke moui tukulagi kua maeke ni ha ko e ha tautolu a tupu ke he iloilo ha Iehova mo e hana Tama, ko Iesu Keriso. Ti manamanatu la ke he kakano he mena ia. To nakai fai fakaotiaga e ako fakalahi ha tautolu hagaao ki a Iehova—ti to ha ha ai e vaha tukumalagi ke ako hagaao ki a ia!—Fakamatalaaga 3:11; Roma 11:33.
[Tau Matahui Tala]
^ para. 9 Lomi fakailoa he Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.
^ para. 10 Kikite e vala tala “Ka Totou Ai e Lautolu ti Aoga Fefe ki a Lautolu,” lomi fakailoa he fufuta The Watchtower, ia Me 1, 1995, lau tohi 20-1.
Tau Huhu Fakamanatu
• Ko e heigoa ne fakakite he puhala ne fakaaoga e tautolu e magaaho ha tautolu?
• Mai he tau matagahua fe ne fakatau mai e magaaho ke totou mo e fakaako e Tohi Tapu?
• Ko e ha kua lata ke mataala a tautolu ke he tau puhala fagai fakaagaga ha tautolu?
• Ko e heigoa e tau aoga kua moua mai he totou mo e fakaako e tau Tohiaga Tapu?
[Tau Huhu he Fakaakoaga]