Skip to content

Skip to table of contents

Ko e Tohi Tapu—Tohi ma e Tau Tagata Momoui

Ko e Tohi Tapu—Tohi ma e Tau Tagata Momoui

Ko e Tohi Tapu—Tohi ma e Tau Tagata Momoui

“KO E kupu he Atua kua moui ia, mo e gahua malolo, kua mua foki hana matila ke he tau pelu oti kana kua matila fakafahiua . . . kua fakafili foki e tau manatu mo e tau fakafiliaga he tau loto.” (Heperu 4:12) Ko e talahauaga nei ke he mena ne maeke he Kupu he Atua ke fakakatoatoa kua fakamailoga moli e Tohi Tapu ke mua atu he tohi mitaki noa ni.

“Ko e fekau kua aoga ke he tau momoui ha tautolu ke tuga e fafagu ha tautolu,” he tohi fakamahino he taha tagata tohia lotu. Ti lafi e ia: “Ka manamanatu a koe ke he manako lahi ha tautolu mo e lata ma e fakamauluaga he vaha nei ti totou e Tohi Tapu mo e manatu pihia, to mui mai e tau fua ofoofogia.” Tuga e lamepa kua puho kikila, kua foaki mai he Tohi Tapu e maama ke he tau matakupu uka mo e tau lekua loga he moui he vaha fou nei.—Salamo 119:105.

Moli, ko e pulotu ne fakakite he Tohi Tapu kua ha ha i ai e malolo ke fakahakohako e manamanatuaga ha tautolu, lagomatai a tautolu ke fakamafola e tau lekua, fakatupu ki mua e aoga he moui ha tautolu, mo e tauteute a tautolu aki e tau puhala ke fahia ke he tau tutuaga pihia ne nakai maeke ia tautolu ke hiki. Mua atu, kua fakamalolo he Tohi Tapu a tautolu ke iloa mo e fakaalofa ke he Atua.

Ko e Tohi kua Foaki e Finagalo

Ko e Punaaga he Tohi Tapu, ko Iehova ko e Atua, kua ‘mahani mo e ha tautolu a tau puhala oti kana.’ Ne iloa lahi e ia ha tautolu a tau manako fakatino, manamanatuaga, mo e fakaagaga fakamua to iloa e tautolu. (Salamo 139:1-3) Manamanatu ai, na fakatoka e ia e tau fakakaupaaga mahino ma e mahani he tagata. (Mika 6:8) Fai kakano he kumi ke iloa e tau kaupaaga mo e tau puhala ia mo e fakaako ke momoui fakatatau ki ai. Uhoaki e tagata kua ‘fiafia ke he fakatufono a Iehova,’ he talahau he salamo. “To monuina foki a ia ke he tau mena oti kana ke eke e ia.” (Salamo 1:1-3) Ko e amaamanakiaga pihia kua latatonu ke kumikumi e tautolu.

Ko Maurice, kua okioki mai he faiaoga, ne talitonu tumau na toka i loto he Tohi Tapu falu fakamauaga tala tuai mo e fakaakoaga aoga. Ka kua fakauaua a ia ke he omoomoiaga faka-Atua. Mole atu e fanogonogo ke he fakamaamaaga he kakano ne foaki he Atua hana Kupu tohia ke he tau tagata, ne kumikumi e Maurice e tau perofetaaga kehekehe he Tohi Tapu. Ko e fuata tane, ne fakaako a ia ke he fakamauaga tala tuai, tohitohi, saiene, mo e tau mena tutupu. Ne talahau e ia kua pulotu lahi a ia ki a ia ni ke kitia e tau fakataiaga loga ne lalago e fakamoliaga he Tohi Tapu. “Ne hokotia au ke he tutuli pouli ma e mafanatia, muhu koloa, mo e tau fiafia he moui. Mahala ai, ne nakai iloa mo e goagoa au ke he fulufuluola mo e moli he tohi mua ue atu ne kua leva e tohia.”

Ko Maurice mogonei kua hokotia ke he atu tau 70 he moui, nukua hagaao ke he tala ne fina atu a Iesu ke he aposetolo ko Toma, ne talahau loto fakaaue: “Kua takitaki ai haku lima ke he ‘matamotu toto’ ka uta kehe tukumalagi mai he manamanatuaga haku e tau tuaha oti ko e Tohi Tapu ko e kupu moli.” (Ioane 20:24-29) Kua talahau fakatonu ai he aposetolo ko Paulo, kua fakatapakupaku he Tohi Tapu e tau amaamanakiaga he loto, ti foaki e fai kakano ke he moui. Ko e tohi moli ma lautolu ne momoui.

Foaki e Mauokafua ke he Moui Tupetupe

Kua foaki foki he Tohi Tapu e tomatomaaga kua lagomatai e tau tagata ke taaki kehe e tau aga kelea ia lautolu. Ne kautu mai a Daniel he mahani kiva he ula, ti pihia foki ke oti e fiafia miha mo e fakaaoga hehe he kava. (Roma 13:13; 2 Korinito 7:1; Kalatia 5:19-21) Moli ai, ke huo kehe e tau aga pihia mo e ke tapulu “ke he tagata fou” kua lata mo e fifiliaga malolo. (Efeso 4:22-24) “Ko e paleko” he talahau e Daniel, “ha kua agahala lahi a tautolu.” Moha ia, ne kautu a ia. Hane totou e Daniel e Kupu he Atua he tau aho oti mogonei, ti pipiki mau a ia ki a Iehova.

He tupu hake a Tanielu, ne hokulo tumau e fakalilifu hana ke he Tohi Tapu—pete ne nakai totou e ia—ka e liogi a ia ke he Atua he tau po oti. Ka e, fai mena agaia ne galo. Nakai ha ha ia ia e fiafia. Ne liliuina laia a ia he kitia e higoa he Atua he Tohi Tapu ke he magaaho fakamua. (Esoto 6:3; Salamo 83:18) Fakamui, ne fakaaoga e ia e higoa a Iehova ka liogi, ti eke hana tau liogi mo fakafetuiaga tata. “Kua eke a Iehova mo tagata tata lahi ki a au, ti ko e kapitiga tata lahi agaia haku a ia.”

Fakamua to fakaako ke he Tohi Tapu, nukua mateafu e onoonoaga ha Daniel ke he vaha anoiha. “Kua nakai lata ke lotomatala lahi ke kitia e mena ne tupu ke he lalolagi,” he talahau e ia. “Ne matakutaku au, ti lali au ke lavelave tumau he puipui haku manamanatuaga.” Ti fakaako a ia to fakatu he Atua e fakafili tonu ma lautolu oti he lalolagi mea, ka nonofo ai e tau tagata omaoma ke olioli e mafola mo e fiafia tukulagi. (Salamo 37:10, 11; Tanielu 2:44; Fakakiteaga 21:3, 4) Kua ha ha ia Daniel e amaamanakiaga moli. Ko e fakaohoohoaga maunivaniva nei he Tohi Tapu kua fakamalolo a ia ke fakatumau e onoonoaga mitaki he moui.

Lagomatai ke Fahia Mai he Tau Lekua he Manamanatuaga

Fitu e tau ha George he moui he mate hana matua fifine. Ne tupetupe a ia ke mohe he po, neke ai iloa to ala nakai he aho hake. Ti totou e ia e mena ne talahau e Iesu hagaao ke he mate mo e liu tu mai: “Ha ko e mena hoko ke he aho ke logona ai ke he hana [Iesu] leo a lautolu katoa ha he tau tukuaga, mo e o mai ai.” Kua mafanatia foki a ia ha ko e tau kupu ha Iesu: “Ko au nai ko e liu tu mai, mo e moui; ko ia ke tua mai kia au, pete ni he mate a ia, ka to moui ni a ia.” (Ioane 5:28, 29; 11:25) Ko e tau manatu pihia kua tonuhia, maopoopo, mo e mafanatia. “Ko e kupu moli nei,” he talahau e George, “nakai ni mafana ke he manamanatuaga ka e hokotia foki ke he loto.”

Ko Daniel ne totoku fakamua, ne matakutaku foki. Nakai maeke he matua fifine hana ke feaki tokotaha a ia, ti fakafano atu a ia ke nofo he tau kaina leveki tama. Ne logona hifo tumau e ia tuga ko e tagata i fafo a ia mo e manako lahi ke he haohao mitaki he fai vala ke he magafaoa mitaki. Fakamui, ne moua e ia e mena ne kumi a ia ki ai he hana fakaako ke he Tohi Tapu. Ne feoaki a Daniel mo e fakapotopotoaga Kerisiano he Tau Fakamoli a Iehova mo e eke mo vala he magafaoa fakaagaga, ne iloa e ia e logonaaga he talia ai mo e momokoina he falu. Moli, kua aoga lahi e Tohi Tapu ke he puhala makona he fakagahuahua mo e ke he manamanatuaga.

Manatu, kua kitia e Iehova e tau loto ha tautolu mo e iloa e ia e mena ne kumi ki ai a tautolu. Ko e Atua ne ‘fafati e tau loto,’ ti foaki e ia “ke he tau tagata takitokotaha ke lata mo e hana mahani.—Tau Fakatai 21:2; Ieremia 17:10.

Tomatoma Aoga ke he Moui Magafaoa

Kua foaki he Tohi Tapu e tomatoma aoga ka fehagai mo e tau matakupu he tau fakafetuiaga he tagata. Kua pehe a George: “Ko e taufetoko po ke fekehekeheaki he aga fakatagata ko e tau tutuaga tupetupe lahi he moui.” Fehagai fefe a ia mo lautolu? “Ka logona e au taha tagata kua fai vahaloto ki a au, ne fakagahua e au e tomatomaaga hako mai he Mataio 5:23, 24: “Ke fakafeilo fakamua mo e hau a matakainaga.” Ko e mena mukamuka moli ke tutala au hagaao ke he taufetoko kua fai fua. Logona e au e mafola he Atua kua tutala ki ai e Tohi Tapu. Kua gahuahua ai. Kua aoga lahi ai.”—Filipi 4:6, 7.

Ka fekehekeheaki e tane mo e hoana, kua lata tokoua he “alumaki ke fanogonogo, kia fakatuai ke vagahau atu, kia fakatuai ke he ita.” (Iakopo 1:19) Ko e tomatomaaga pihia kua fakaholo ki mua e matutakiaga. Lafi e George: “Ka fakagahuahua e au e tomatomaaga ke fakaalofa mo e taute hoana haku tuga ni au, kitia e au e tau fua mafiti. Kua mukamuka a ia ke fakalilifu au.” (Efeso 5:28-33) E, kua fakaako he Tohi Tapu ki a tautolu e puhala ke talahau mo e fehagai mo e tau nakai mitaki katoatoa ni ha tautolu mo e puhala ke kautu he fahia ke he nakai mitaki katoatoa he falu.

Tomatomaaga kua Tumau

Ne pehe e patuiki pulotu ko Solomona: “Kia tua a koe kia Iehova mo e hāu a loto katoa; ka e aua neke falanaki a koe ke he hāu a pulotu. Kia manatu e koe a ia ke he hāu a tau puhala oti, ti fakahakohako ai e ia hāu a tau puhala.” (Tau Fakatai 3:5, 6) Ko e mukamuka ha ia, ti hokulo e tau kupu ia!

Ko e kolo mitaki e malolo he Tohi Tapu. Kua fakamalolo e tau tagata fakaalofa he Atua ke fakalagotatai e tau momoui ha lautolu mo e finagalo hana ti moua e fiafia he “o fano ke he fakatufono a Iehova.” (Salamo 119:1) Pete ne tau tutuaga ha tautolu, kua toka i loto he Tohi Tapu e puhala mo e tomatomaaga kua lata mo tautolu. (Isaia 48:17, 18) Totou tumau ki ai, manamanatu ke he mena kua totou e koe, mo e fakagahua ai. To fakatumau e manamanatuaga hau ke lavelave mo e hagaaki ke he tau mena kua mea mo e atihake. (Filipi 4:8, 9) To fakaako a koe nakai ni ke moui mo e olioli e moui ka e pihia mo e puhala ke fakaalofa ke he Tufuga he moui.

He muitua ke he puhala ia, to eke e Tohi Tapu ma hau—tuga ni falu ne totou miliona—ke mua atu he taute ke nakai ni ko e tohi mitaki. To fakamoli he eke mo tohi he tau tagata momoui!

[Fakatino he lau 6]

Kua fakamalolo he Tohi Tapu e fifiliaga hau ke fahia mai he tau mahani hagahagakelea

[Fakatino he lau 7]

Kua fakaako he Tohi Tapu a koe ke fakatata ke he Atua