Moua he Tau Kerisiano e Fiafia he Fekafekau
Moua he Tau Kerisiano e Fiafia he Fekafekau
“Kua lahi e fiafia he foaki atu ke he talia mai.”—GAHUA 20:35, NW.
1. Ko e heigoa e aga hehe ne malolo he vaha nei, ti ko e ha ne hagahagakelea ai?
HE MAGAHALA he tau hogofulu tau he atu tau he 1900, kua talahaua lahi e kupu “ko-au-ni.” Kua eke ai e “ko-au-ni” ke kakano “ko au ne mua” ati fakakite ai e aga fulukovi mo e lotokai ne nakai fai manamanatu ke he falu. Kua talitonu a tautolu ko e tau 2000, to nakai galo e talahauaga ko-au-ni. Kua laga fiha he logona e koe e tau huhu, “Ka ko e heigoa ma haku?” po ke, “Ko e heigoa ka moua e au?” Ko e aga fulukovi pihia kua nakai lafi ke he fiafia. Kua mamao lahi ke he matapatu fakaakoaga ne talahau e Iesu: “Kua lahi e fiafia he foaki atu ke he talia mai.”—Gahua 20:35.
2. Kua kitia fefe kua ta mai he foaki atu e fiafia?
2 Kua moli kia kua lahi e fiafia he foaki atu ke he talia mai? E. Manamanatu ki a Iehova ko e Atua. Ne ha ia ia “e puna he moui.” (Salamo 36:9) Ne foaki e ia e tau mena oti ne lata mo tautolu ke fakafiafia mo e fakamitaki aki a tautolu. Haia, ko ia ko e Puna he ‘tau mena mitaki oti mo e tau mena fakaalofa oti.’ (Iakopo 1:17) Ko Iehova, ko e “Atua fiafia,” ne fakatumau ke foaki mai. (1 Timoteo 1:11) Ne fakaalofa a ia ke he tau tagata hana, ko lautolu ne mua atu e foakiaga hana ki ai. (Ioane 3:16) Manamanatu foki ke he magafaoa he tagata. Kaeke ko e matua a koe, kua iloa e koe e tau levekiaga, mo e tau foakiaga, ke feaki hake e tama. Ti kua loga e tau ne nakai mailoga he tama e tau levekiaga ne taute e koe. Ne ono fakateaga a ia ke he tau mena oti ia. Pete ni ia, kua fiafia a koe ke kitia e tama hau ne tupuolaola mitaki ha ko e fua he foaki nakai fulukovi hau. Ko e ha? Ha kua fakaalofa a koe ki a ia.
3. Ko e ha ne monuina ai ke fekafekau ki a Iehova mo e tau katofia talitonu ha tautolu?
3 Ke he puhala ia ni, kua kitia e tapuaki moli ha ko e foaki atu ne fakave ke he fakaalofa. Ha kua fakaalofa a tautolu ki a Iehova mo e fakaalofa a tautolu ke he tau katofia talitonu ha tautolu, ko e monuina a ia ke fekafekau ki a lautolu, ke lagomatai e tautolu a lautolu. (Mataio 22:37-39) Ko e ha tagata ne tapuaki mo e tau mahani fulukovi kua fakahiku ni ke tote lahi e olioli. Ka ko lautolu ne fekafekau fakamakai, kua kapeletu ke he tau mena kua maeke ia lautolu ke foaki ka e nakai ke he mena kua amaamanaki a lautolu ke moua, kua lahi e fiafia moli ka moua. Kua kitia maali e moli nei he manamanatu atu ke he puhala ne matutaki e falu kupu Tohi Tapu ke he tapuakiaga ha tautolu nukua fakaaoga i loto he tau Tohiaga Tapu. To tolu e kupu nei ka tutala a tautolu ki ai he vala tala nei mo e vala tala ka mui mai.
Ko e Fekafekauaga a Iesu
4. Ko e heigoa e mahani he “fekafekauaga” ha Kerisitenitome?
4 He vagahau Heleni tuai, ne taha e kupu aoga lahi ne fakalata atu ke he tapuakiaga ko e lei·tour·giʹa, ne fakaliliu “fekafekau” i loto he Tohi * Ka ko e tau matagahua mau ha Kerisitenitome kua nakai ko e fekafekauaga aoga moli.
Tapu Niue. I Kerisitenitome ko e lei·tour·giʹa kua tupu mai e kupu “matagahua he tapu.”5, 6. (a) Ko e heigoa e fekafekauaga ne taute i Isaraela, mo e heigoa e tau fua? (e) Ko e heigoa e fekafekauaga mua atu ne hukui e fekafekauaga ne taute i Isaraela, mo e ko e ha?
5 Ne fakaaoga he aposetolo ko Paulo e kupu Heleni ne fakalata atu ke he lei·tour·giʹa ne hagaao ke he tau ekepoa Isaraela. Ne pehe a ia: “Kua tutu foki e tau ekepoa takitokotaha ke fekafekau atu [ko e taha vala he lei·tour·giʹa] ke he taha aho mo e taha aho, kua eke mau foki e tau poa ia.” (Heperu 10:11) Kua foaki he tau ekepoa Levi e tau fekafekauaga aoga lahi i Isaraela. Ne fakaako e lautolu e Fakatufono he Atua mo e foaki e tau poa ke ufi aki e tau hala he tau tagata. (2 Nofoaga he Tau Patuiki 15:3; Malaki 2:7) He magaaho ne mumuitua e tau ekepoa mo e tau tagata ke he Fakatufono a Iehova, kua fai kakano e motu ke fiafia ai.—Teutaronome 16:15.
6 Ke foaki e fekafekauaga i lalo he Fakatufono ko e monuina lahi a ia ma e tau ekepoa Isaraela, ka kua nakai tuai aoga e tau fekafekauaga ha lautolu he magaaho ne tiaki a Isaraela ha kua nakai tua fakamoli. (Mataio 21:43) Ne fakatokatoka e Iehova taha mena mitaki lahi—ko e fekafekauaga ne taute e Iesu, ko e Ekepoa ne Mua Atu. Hagaao ki a ia, ne totou e tautolu: “Ko ia ni kua tumau tukulagi, ko e mena ia kua toka ai ia ia e feua he ekepoa kua tumau fakaoti. Ko e mena foki ia kua maeke ai ia ia ke fakamomoui fakaoti a lautolu kua fakatata atu ke he Atua ha ko ia, ha kua moui fakaoti ni a ia ke ole ma lautolu.”—Heperu 7:24, 25.
7. Ko e ha ne ta mai he fekafekauaga ha Iesu e tau aoga ne nakai maeke ke fifitaki ki ai?
7 Ne tumau a Iesu mo ekepoa tukulagi, mo e ai fai hukui. Ti, ko ia hokoia kua maeke ke fakamomoui fakaoti e tau tagata. Ne taute e ia e fekafekauaga nakai maeke ke fifitaki ai, nakai i loto he faituga ta he tagata, ka e he faituga fakatai, ko e fakaholoholoaga lahi ha Iehova ma e tapuakiaga ne kamata he 29 V.N. Kua fekafekau a Iesu he mogonei i loto he Tapu Mua Atu he faituga ia, he lagi. Ko ia “ko e fekafekau [lei·tour·gosʹ] ke he tau mena tapu, mo e fale uta fano moli ne fakatu he Iki, ka e nakai ko e tagata.” (Heperu 8:2; 9:11, 12) Pete kua tokoluganea e tuaga ha Iesu, “ko e fekafekau” agaia ni a ia. Ne fakaaoga e ia e pule tokoluga hana ke foaki atu, nakai ke uta kehe. Mo e ta mai he foaki atu ia e olioli ki a ia. Ko e vala a ia he “fiafia kua toka ki mua hana” mo e fakamalolo ai a ia ke fakauka ke he gahua katoa hana he lalolagi.—Heperu 12:2.
8. Taute fefe e Iesu e fekafekauaga ke hukui aki e maveheaga he Fakatufono?
8 Ha i ai foki taha vala he fekafekauaga ha Iesu. Ne tohia e Paulo: “Kua moua e [Iesu] e feua kua mua e mitaki, tuga ne mua e mitaki he maveheaga ne eke a ia mo hulalo ki ai, kua fakamau ai ke he tau mena talahaua kua mua he mitaki.” (Heperu 8:6) Ko e hulalo a Mose he maveheaga ne fakave ke he fakafetuiaga a Isaraela mo Iehova. (Esoto 19:4, 5) Ko e hulalo a Iesu he maveheaga fou, ati maeke ai e motu fou ke fanau mai, ko e “Isaraela he Atua,” ne feaki mai he tau Kerisiano fakauku he agaga he tau motu loga. (Kalatia 6:16; Heperu 8:8, 13; Fakakiteaga 5:9, 10) Ko e fekafekauaga mitaki lahi ha ia! Kua fiafia ha a tautolu ke iloa a Iesu, ko e fekafekau ne maeke ai ia tautolu ke foaki e tapuakiaga talia ki a Iehova!—Ioane 14:6.
Foaki Foki he Tau Kerisiano e Fekafekauaga
9, 10. Ko e heigoa falu a vahega he fekafekauaga ne taute he tau Kerisiano?
9 Kua nakai taute he ha tagata e fekafekauaga ke mua tuga ia ha Iesu. He magaaho ne moua he tau Kerisiano fakauku e palepale ha lautolu i luga he lagi, ne tutu a lautolu he tapa a Iesu mo e kau auloa ke he fekafekauaga hana ko e tau patuiki mo e tau ekepoa he lagi. (Fakakiteaga 20:6; 22:1-5) Ka ko e tau Kerisiano he lalolagi kua taute foki e fekafekauaga, mo e moua e lautolu e olioli lahi he taute ai. Ke fakatai ki ai, he magaaho ne ku e kai i Palesitaina, ne uta he aposetolo ko Paulo e tau mena fakaalofa mai he tau matakainaga i Europa ke lagomatai ke fakatotoka e tupetupe he tau Kerisiano Iutaia i Iuta. Ko e fekafekauaga a ia. (Roma 15:27; 2 Korinito 9:12) He vaha nei, kua fiafia e tau Kerisiano ke foaki e fekafekau pihia, he foaki fakamafiti e lagomatai he magaaho ka moua e tau matakainaga ha lautolu ke he tau moumouaga fakalutukia, po ke falu a fakaatukehe foki.—Tau Fakatai 14:21.
Filipi 2:17) Ko e gahua uka ha Paulo ma e tau tagata Filipi ko e fekafekauaga ne foaki mo e fakaalofa mo e lotomatala. Kua foaki foki e fekafekauaga pihia he vaha nei, mua atu he tau Kerisiano fakauku, ne fekafekau ko e “fekafekau fakamoli mo e loto matala,” he foaki e tau mena kai fakaagaga he magaaho tonu. (Mataio 24:45-47) Mua atu foki, ko e matakau, ko e “tau ekepoa kua tapu” anei, ne fekau ke “ta atu e tau poa kua lata mo e agaga ke fiafia ki ai e Atua ha ko Iesu Keriso” mo e ke “fakakite atu e mutolu e mitaki hana ne ui a mutolu ke o mai he pouli ke he hana maama ke ofo lahi ai.” (1 Peteru 2:5, 9) Ke tuga a Paulo, ne fiafia a lautolu ke he kotofaaga pihia pete ni he ‘fakamaligi e lautolu a lautolu’ he fakamoli e tau matagahua ha lautolu. Mo e tau hoa “mamoe kehe” ha lautolu kua matutaki mo e lagomatai a lautolu ke he gahua ke talatala ke he tau tagata hagaao ki a Iehova mo e tau finagalo hana. * (Ioane 10:16; Mataio 24:14) Ko e fekafekauaga ne mua mo e fiafia ha ia!—Salamo 107:21, 22.
10 Ne hagaao a Paulo ke he taha fekafekauaga he magaaho ne tohia e ia: “Kaeke foki ke fakamaligi haku a toto ki luga he poa mo e fekafekauaga ke he tua ha mutolu, to fiafia ai au, to fiafia foki au fakalataha mo mutolu oti kana.” (Foaki e Fekafekauaga Tapu
11. Foaki fefe he perofeta fifine ko Ana e fakafifitakiaga mitaki ma e tau Kerisiano oti?
11 Taha kupu Heleni foki ne matutaki ke he tapuakiaga ha tautolu ko e la·treiʹa, fakaliliu “fekafekauaga tapu” i loto he New World Translation. Kua matutaki e fekafekauaga tapu ke he tau gahua he tapuakiaga. Ke fakatai ki ai, ko e takape ne 84 e tau he moui mo e perofeta fifine ko Ana kua talahau ke “nakai fano kehe a ia he faituga, ka e fekafekau [ko e kupu Heleni ne tatai ke he la·treiʹa] a ia, ha ne fakakanopogi mo e liogi ke he aho mo e po.” (Luka 2:36, 37) Ne tapuaki tumau a Ana ki a Iehova. Ko e fakafifitakiaga mitaki a ia ma tautolu oti—fuata mo e fuakau, tau tagata tane mo e tau fifine. Ke tuga ne liogi fakamakamaka a Ana ki a Iehova mo e tapuaki tumau ki a ia he faituga, kua fakalataha foki ke he fekafekauaga tapu ha tautolu e liogi mo e o ke he tau feleveiaaga.—Roma 12:12; Heperu 10:24, 25.
12. Ko e heigoa e vala lahi he fekafekauaga tapu ha tautolu, mo e eke fefe foki e mena nei mo fekafekauaga?
12 Ne totoku he aposetolo ko Paulo e vala lahi he fekafekauaga tapu ha tautolu he tohi e ia: “Kua fioia mai he Atua, ko ia kua fekafekau ki ai haku agaga ke he tala mitaki he hana Tama, kua totoku e au a mutolu nakai noa ke he haku a tau liogi.” (Roma 1:9) Haia, kua nakai ni ko e fekafekauaga tapu e fakamatala ha tautolu ke he tala mitaki ki a lautolu ne fanogonogo, ka kua eke foki mo tapuakiaga ki a Iehova ko e Atua. Pete kua moua e tautolu e teliga fanogonogo po ke nakai, ko e gahua fakamatala ko e fekafekauaga tapu ne foaki ki a Iehova. Ko e ukufakina ha tautolu ke talatala ke he falu hagaao ke he tau fua mitaki mo e tau finagalo aoga he Matua fakaalofa ha tautolu he lagi, ka ta mai ki a tautolu e olioli lahi.—Salamo 71:23.
Foaki e Tautolu i Fe e Fekafekauaga Tapu?
13. Ko e heigoa e amaamanakiaga ha lautolu ne foaki e fekafekau tapu he lotopa i loto he faituga fakaagaga ha Iehova, ti ko hai ne fiafia mo lautolu?
13 Ke he tau Kerisiano fakauku, ne tohia e Paulo: “Kua moua e tautolu e kautu kua nakai maueue, kia fakaaue ai a tautolu, kia fekafekau ai a tautolu ke he Atua mo e fakafiafia kia ia, mo e maimaina, mo e matakutaku.” (Heperu 12:28) Mo e amaamanakiaga mauokafua he moua e Kautu, kua nakai maueue a lautolu ne fakauku ke he tua he tapuaki a lautolu ke he Mua ue Atu. Ko lautolu ni hokoia ka foaki ki a ia e fekafekauaga tapu i loto he poko Tapu mo e he lotopa i loto he faituga fakaagaga a Iehova, mo e mamata atu a lautolu mo e amaamanakiaga lahi ke fekafekau fakalataha mo Iesu he Tapu Mua Atu, ko e lagi haia. Ko e tau hoa ha lautolu, he vahega mamoe kehe, kua fiafia mo lautolu ke he amaamanakiaga mitaki lahi ha lautolu.—Heperu 6:19, 20; 10:19-22.
14. Kua aoga fefe e moto tagata tokologa mai he fekafekauaga ha Iesu?
14 Ka e kua mogoia e tau mamoe kehe ia? Tuga he kitia tuai he aposetolo ko Ioane, ko lautolu ko e moto tagata tokologa kua kitia ai he tau aho fakamui nei, mo e “unu foki ha lautolu a tau tapulu, mo e fakahina ha lautolu a tau tapulu ke he toto he Punua mamoe.” (Fakakiteaga 7:14) Ko e kakano he mena nei, tuga e tau katofia fakauku ne tapuaki auloa mo lautolu, kua fakagahuahua e lautolu e tua ke he fekafekauaga ha Iesu, hana foakiaga he moui mitaki katoatoa hana ma e tau tagata. Ko e tau mamoe kehe kua aoga foki mai he fekafekauaga ha Iesu ati ‘taofi mau e lautolu e maveheaga a Iehova.’ (Isaia 56:6) Nakai, kua nakai fakalataha a lautolu ke he maveheaga fou, ka kua taofi ai e lautolu he omaoma ke he tau matafakatufono hagaao ki ai mo e kau auloa mo e tau fakaholoaga ne taute mai ai. Kua fakalataha a lautolu mo Isaraela he Atua, kai he laulau fakaagaga taha mo e gahua auloa mo lautolu takitokotaha i ai, fakaheke e Atua ki mua he tau tagata mo e foaki e tau poa fakaagaga ne talia e ia.—Heperu 13:15.
15. I fe ne foaki he moto tagata tokologa e fekafekauaga tapu, mo e lauia fefe a lautolu he monuina nei?
15 Ti kitia ai e moto tagata tokologa kua “tutu mai a lautolu ki mua he nofoaiki, ki mua foki he Punua mamoe, kua tapulu a lautolu ke he tau tapulu hina.” Taha mena foki, kua “ha i ai a lautolu ki mua he nofoaiki he Atua, mo e fekafekau kia ia ke he aho mo e po ke he faituga hana; ko ia foki kua nofo ke he nofoaiki to nofo a ia mo lautolu.” (Fakakiteaga 7:9, 15) I Isaraela, ne tapuaki e tau tagata liliuina he lotopa i fafo he faituga a Solomona. He puhala ia ni, ne tapuaki e moto tagata tokologa ki a Iehova he lotopa i fafo he faituga fakaagaga hana. He fekafekau i ai kua foaki ki a lautolu e fiafia. (Salamo 122:1) Pihia foki ka mole atu e tagata fakahiku he tau hoa fakauku ha lautolu ke moua e ui hana he lagi, to fakatumau a lautolu ke foaki e fekafekauaga tapu ki a Iehova ko e tau tagata hana.—Fakakiteaga 21:3.
Fekafekauaga Tapu ne Nakai Talia
16. Ko e heigoa e tau hatakiaga ne foaki hagaao ke he fekafekauaga tapu?
16 He tau aho ha Isaraela i tuai, kua lata ke foaki e fekafekauaga tapu ke fakatatai ke he tau matafakatufono ha Iehova. (Esoto 30:9; Levitika 10:1, 2) Tuga ni he vaha nei, kua ha ha ai e tau fakatufono ke mailoga kaeke ke talia e fekafekauaga tapu ha tautolu ki a Iehova. Ko e mena haia ne tohi a Paulo ke he tau Kolose: “[Kua] nakai okioki ai a maua he liogi ma mutolu, tali mai he aho ne fanogonogo atu a maua ki ai, kua ole atu foki kua puke a mutolu ke he maama mitaki ke he hana finagalo, ke he pulotu oti katoa mo e loto matala kua fakalata ke he Agaga. Kia mahani a mutolu ke lata mo e Iki, kia fiafia mai a ia kia mutolu ke he tau mena oti; kia fua mai ai a mutolu ke he tau gahua mitaki oti, kia tupu foki ha mutolu a maama mitaki ke he Atua.” (Kolose 1:9, 10) Kua nakai lata ia tautolu ke fifili e puhala mitaki ke tapuaki ke he Atua. Ko e iloilo tonuhia ke he Tohi Tapu, maamaaga fakaagaga, mo e pulotu mahani Atua kua lata lahi. Neke kelea lahi e tau mena ka tutupu mai.
17. (a) Kua keukeu fefe e fekafekauaga tapu he vaha a Mose? (e) Puhala fe ka fakahehe ai e fekafekauaga tapu he vaha nei?
17 Kia manatu e tau Isaraela he vaha a Mose. Ne totou e tautolu: “Ati haga kehe ai e Atua, mo e tuku atu a lautolu ke tapuaki ke he kau he lagi.” (Gahua 7:42) Kua kitia he tau Isaraela ia e tau gahua malolo ha Iehova ma lautolu. Pete he pihia, ne fuluhi atu a lautolu ke he falu atua he magaaho ne manatu a lautolu to moua e lautolu e mitaki. Kua nakai fakamoli a lautolu, ha kua lata ke mahani fakamoli kaeke ke talia he Atua e fekafekauaga tapu ha tautolu. (Salamo 18:25) Moli, to fai he vaha nei ka fuluhi kehe mai ia Iehova ke tapuaki e tau fetu po ke tau punua povi auro, ka e ha ha ai foki falu vahega he tapuaki tupua. Ne hataki mai a Iesu ke ua “fekafekau” ki a Mamone, mo e ui e Paulo e velevelemena ko e tapuaki tupua. (Mataio 6:24; Kolose 3:5) Ne taute ni e Satani a ia mo atua. (2 Korinito 4:4) Ko e tau vahega tapuaki tupua pihia kua holofa mo e ko e matahele. Manamanatu la, ke fakatai ki ai, ke he taha tagata ne talahau teao ke muitua ki a Iesu, ka ko e manako pauaki hana ke mautu po kua falanaki ki a ia ni mo e hana tau manatu. Ko hai moli ne fekafekau a ia ki ai? Kua kehe fefe a ia mai he tau Iutaia he vaha a Isaia ne omonuo ke he higoa a Iehova ka e age e tau gahua lalahi hana ke he tupua kiva?—Isaia 48:1, 5.
18. Ko e puhala fe ne fakahehe ai e fekafekauaga tapu he vaha kua mole mo e vaha nei?
18 Ne hataki foki e Iesu: “To hoko mai foki e vaha ka kelipopo e taha a mutolu ti manatu e ia Ioane 16:2) Ko Saulo, ne eke mo aposetolo ko Paulo, ne manatu moli kua fekafekau a ia ke he Atua he magaaho ne ‘fakalataha a ia ke he keliaga ha Setefano’ mo e “faguhe mai e fakamatakutaku mo e kelipopo ke he tau tutaki he Iki.” (Gahua 8:1; 9:1) He vaha nei, falu he tau tagata ne kamata e kelipopo mo e latau fakamatakau ne talahau teao foki ke tapuaki ke he Atua. Kua tokologa ne talahau teao ke tapuaki ke he Atua, ka kua fakatonu atu ni e tapuakiaga ha lautolu ke he tau atua he papale fakamotu, fakamagafaoa, mautu, ki a ia ni, po ke falu a tupua foki.
kua eke e ia e poa ke he Atua.” (19. (a) Fefe e onoonoaga ha tautolu ke he fekafekauaga tapu ha tautolu? (e) Ko e fekafekauaga tapu fefe ka ta mai e olioli ki a tautolu?
19 Ne pehe a Iesu: “Kia hufeilo atu a koe ke he Iki hau a Atua, ko ia ni hokoia ke fekafekau atu a koe ki ai.” (Mataio 4:10) Kua vagahau a ia ki a Satani, ka kua lata lahi ha ia tautolu oti ke omaoma ke he tau kupu hana! Ke foaki e fekafekauaga tapu ke he Iki Pule Katoatoa he lalolagi mo e lagi katoatoa ko e kotofaaga lilifu mo e ofoofogia. Mo e heigoa kua lata ke talahau hagaao ke he fekafekauaga ne taute ke he toloaga tagata ne matutaki ke he tapuakiaga ha tautolu? He taute e mena nei ma e tau katofia tagata ha tautolu ko e gahua fiafia lahi ne ta mai e fiafia ne mua. (Salamo 41:1, 2; 59:16) Kua ta mai agaia he fekafekauaga pihia e fiafia moli kaeke kua foaki loto katoatoa mo e he puhala hako. Ko hai moli ne fa e tapuaki fakamoli ke he Atua? Ha hai e fekafekauaga tapu ne talia e Iehova? Maeke ia tautolu ke tali e tau huhu pihia kaeke manamanatu atu a tautolu ke he kupu Tohi Tapu ke tolu aki ne putoia ke he tapuakiaga ha tautolu. To kitia ai e tautolu he vala tala ka mui mai e mena nei.
[Tau Matahui Tala]
^ para. 4 Ko e tau matagahua a Kerisitenitome kua laulahi ke he tau fekafekauaga tapuaki po ke tau feua pauaki, tuga e Eucharist he Lotu Katolika Roma.
^ para. 10 Ia Gahua 13:2, ne hokotaki mai ko e tau perofeta mo e tau faiaoga i Anetioka kua “fekafekau” (fakaliliuaga he kupu Heleni ne fakalata atu ke he lei·tour·giʹa) ki a Iehova. Tuga ia, ko e fekafekauaga nei kua fakalataha atu ke he fakamatalaaga ke he toloaga tagata.
To Tali Fefe e Koe?
• Ko e heigoa e fekafekauaga mua atu ne taute e Iesu?
• Ko e heigoa e fekafekauaga ne taute he tau Kerisiano?
• Ko e heigoa e fekafekauaga tapu faka-Kerisiano, mo e taute i fe?
• Ko e heigoa ka moua e tautolu ane mai ke fakafiafia he fekafekauaga tapu ha tautolu e Atua?
[Tau Huhu he Fakaakoaga]
[Fakatino he lau 8]
Kua moua he tau matua e olioli mai he foaki atu
[Tau Fakatino he lau 10, 11]
Kua foaki he tau Kerisiano e fekafekauaga he lagomatai e lautolu falu mo e he fakapuloa e lautolu e tala mitaki
[Fakatino he lau 12]
Kua lata a tautolu mo e iloilo tonu mo e maamaaga ke iloa moli kua talia he Atua e fekafekauaga tapu ha tautolu