Skip to content

Skip to table of contents

Kia Ati Hake he Fakaalofa

Kia Ati Hake he Fakaalofa

Kia Ati Hake he Fakaalofa

“Kia fakaalofa a koe ke he Iki hau a Atua mo e hau a loto katoa, mo e hau a agaga katoa, mo e hau a manatu katoa.”—MATAIO 22:37.

1. (a) Ko e heigoa falu mena ne feaki he Kerisiano? (e) Ko e heigoa e fua Kerisiano ne mahomo atu e aoga, mo e ko e ha?

KUA feaki he Kerisiano e tau mena loga ke eke mo fekafekau tupu mitaki. Kua fakamaama he tohi he Tau Fakatai e alito he iloilo, maama, mo e pulotu. (Tau Fakatai 2:1-10) Ne fakatutala e aposetolo ko Paulo ke he lata ma e tua mauokafua mo e amaamanakiaga malolo. (Roma 1:16, 17; Kolose 1:5; Heperu 10:39) Ko e fakauka mo e nakai matagaoi kua aoga foki. (Gahua 24:25; Heperu 10:36) Pete ia, taha e vala kaeke vevehe kehe mai he falu mena to eke e tau mena oti ia ke nakai aoga. Ko e vala ia ko e fakaalofa.—1 Korinito 13:1-3, 13.

2. Fakakite fefe e Iesu e aoga he fakaalofa, mo e ko e heigoa e tau huhu kua tupu mai he mena nei?

2 Ne fakakite e Iesu e aoga he fakaalofa he pehe a ia: “Ko e mena ia ke iloa ai he tau tagata oti kana, ko e haku a tau tutaki a mutolu, ka feofanaki a mutolu.” (Ioane 13:35) Ha ko e fakaalofa e fakamailoga he Kerisiano moli, kua lata ia tautolu ke talahau e tau huhu pehenei, Ko e heigoa e fakaalofa? Ko e latatonu he ha e mena ne talahau e Iesu, i luga he tau mena oti ia, kua fakakite aki e hana tau tutaki? Feaki fefe e tautolu e fakaalofa? Ko hai kua lata ke fakakite e fakaalofa ha tautolu ki ai? O mai la tautolu ke tutala ke he tau huhu nei.

Ko e Heigoa e Fakaalofa?

3. Fakamaama fefe e fakaalofa, mo e ko e ha kua putoia ai e manamanatuaga mo e loto?

3 Ko e taha talahauaga he fakaalofa ko e ‘logonaaga he fakafetuiaga fakatagata po ke fakaalofa hokulo, ko e manako mafanatia po ke loto ke he taha.’ Ko e mahani kua omoi e tau tagata ke fakagahua e mitaki ke he falu, he falu magaaho ko e foaki fakatagata kua mua atu. Ko e fakaalofa, ne fakamaama i loto he Tohi Tapu, kua putoia e manamanatuaga mo e loto. Ko e manamanatuaga, po ke lotomatala, kua taute e matagahua ha ko e tagata kua fakaalofa kua taute e mena nei mo e iloilo, mailoga ko ia mo e falu tagata ne fakaalofa a ia ki ai kua fai lolelole oti ti pihia foki mo e tau mahani futiaki. Kua putoia atu foki e lotomatala ha kua ha i ai a lautolu ne fakaalofa e Kerisiano ki ai—falu magaaho, liga totoko he tau hagahaga pauaki hana—ha kua iloa e ia mai he totou hana ke he Tohi Tapu kua manako e Atua ki a ia ke taute pihia. (Mataio 5:44; 1 Korinito 16:14) Kua hau ni e fakaalofa he loto. Ko e fakaalofa moli i loto he Tohi Tapu nakai ko e lotomatala noa. Kua putoia ai e hokulo moli mo e logonaaga katoatoa ki ai.—1 Peteru 1:22.

4. Ke he puhala fe ko e pipiaga malolo e fakaalofa?

4 Ko e tau tagata kua lotokai e loto kua nakai mukamuka e fakafetuiaga fakaalofa moli ha ko e tagata kua fakaalofa kua tuku fakamua e tau manako he falu ke he hana ni. (Filipi 2:2-4) Ko e tau kupu ha Iesu “kua mua e monuina hana ke foaki atu, ke he monuina hana ke talia mai” nukua moli lahi ka eke ko e foaki ko e gahua he fakaalofa. (Gahua 20:35) Ko e pipiaga malolo e fakaalofa. (Kolose 3:14) Kua fa putoia foki e tuaga kapitiga, ka ko e pipiaga he fakaalofa kua malolo atu he tuaga kapitiga. Ko e fakafetuiaga loto fakavihi he tane mo e hoana kua fakamaama ai falu magaaho ko e fakaalofa; ka ko e fakaalofa ne fakamafana he Tohi Tapu ke feaki e tautolu kua malolo lahi atu ke he futiaki fakatino. Ka fefakaalofaaki moli e hoa mau, kua fakalataha tumau a laua pete ne nakai mitaki e tuaga fakatino ha ko e tau matulituli he fuakau po ke kulikuli he taha ha laua.

Fakaalofa—Ko e Mahani kua Latatonu

5. Ko e ha e fakaalofa ko e fua kua latatonu ma e Kerisiano?

5 Ko e ha e fakaalofa kua latatonu ma e Kerisiano? Fakamua, ha kua poaki a Iesu ke he hana tau tutaki ke feofanaki. Ne pehe a ia: “Ko e haku tau kapitiga a mutolu, kaeke ke eke e mutolu e tau mena oti kana kua tala atu ai au kia mutolu. Kua tala atu e au e tau mena ia kia mutolu, kia feofanaki a mutolu.” (Ioane 15:14, 17) Uaaki, ha ko Iehova ko e peresona he fakaalofa, mo e ko e tau tagata tapuaki hana kua lata a tautolu ke fifitaki ki a ia. (Efeso 5:1; 1 Ioane 4:16) Kua pehe e Tohi Tapu ko e uta e iloilo ha Iehova mo Iesu kua kakano ko e moui tukulagi. Talahau fefe e tautolu kua iloa e tautolu e Atua ka nakai lali a lautolu ke tuga a ia? Ne fakakakano he aposetolo ko Ioane: “Ko e tagata kua nakai fakaalofa, kua nakai iloa e ia e Atua; ha ko e Atua ko e fakaalofa a ia.”—1 Ioane 4:8.

6. Maeke fefe e fakaalofa ke lagotatai e tau vala kehekehe he tau momoui ha tautolu?

6 Aoga e fakaalofa ma e kakano ke tolu aki: Kua lagomatai a tautolu ke lagotatai e tau puhala kehekehe he tau momoui ha tautolu mo e lafi e aga mitaki ke he mena ne taute e tautolu. Ma e fakatai, kua aoga tumau ke uta e iloilo he Kupu he Atua. Ma e Kerisiano, ko e iloilo pihia kua tuga e mena kai. Kua lagomatai a ia ke tupu motua fakaagaga mo e ke gahuahua lagotatai ke he finagalo he Atua. (Salamo 119:105; Mataio 4:4; 2 Timoteo 3:15, 16) Pete ia, ne hataki e Paulo: “Kua fakaikaluga e [“iloilo,” NW], ka kua fakamafana e fakaalofa.” (1 Korinito 8:1) Nakai, ai hepe e iloilo moli. Ko e lekua ko tautolu—ha ha ia tautolu e tau hagahaga agahala. (Kenese 8:21) Ka galo e omoomoi lagotatai he fakaalofa, to taute he iloilo e tagata ke fakaikaluga, he manamanatu kua mua hake a ia he falu. Nakai tupu e mena ia ka omoomoi a ia he fakaalofa. “Nakai hula e fakaalofa, ti nakai fakatokoluga.” (1 Korinito 13:4) Ko e Kerisiano kua omoomoi he fakaalofa kua nakai fakatokoluga, pete ni ka moua e ia e iloilo hokulo. Kua taofi he fakaalofa a ia ke mahani fakatokolalo mo e puipui a ia mai he manako ke fakamatalahi hana higoa.—Salamo 138:6; Iakopo 4:6.

7, 8. Maeke fefe e fakaalofa ke lagomatai a tautolu ke hagaaki ke he tau mena ne mua e aoga?

7 Ne tohi e Paulo ke he tau Filipi: “Ko e mena hanai ne fakatumau ai au ke liogi ko e ha mutolu a fakaalofa kia fua loga ati lahi mo e lahi fakalataha mo e iloilo tonu mo e loto maama katoatoa; ke liga maeke ai ia mutolu ke taute tonu e tau mena ne mua atu e aoga lahi.” (Filipi 1:9, 10, NW) To lagomatai he fakaalofa Kerisiano a tautolu ke muitua e fakamaloloaga nei ke mailoga e tau mena ne mua atu e aoga lahi. Tuga e fakatai, manamanatu la ke he tau kupu ha Paulo ki a Timoteo: “Kaeke kua foli e taha ke he feua he epikopo, kua manako a ia ke he gahua mitaki.” (1 Timoteo 3:1) Ke he tau he fekafekauaga 2000, ko e numera he tau fakapotopotoaga he lalolagi katoa ne malikiti ke he 1,502, moua e katoatoaaga fou ko e 91,487. Ko e mena ia kua lata ke loga e tau motua, ti ko lautolu kua hokotia atu ke he kotofaaga ia kua fakamalolo ki ai.

8 Pete ia, ko lautolu kua hokotia ke he tau kotofaaga ke leveki ka fakatumau e lagotatai mitaki kaeke ke manatu loto e lautolu e kakano he kotofaaga ia. He moua e pule po ke matalahi e higoa nakai ko e mena aoga a ia. Ko e tau motua kua fakafiafia a Iehova kua fakalagalaga he fakaalofa ki a ia mo e tau matakainaga ha lautolu. Nakai kumi a lautolu ke he tuaga tokoluga po ke pule. He mole e hataki he aposetolo ko Peteru e tau motua he fakapotopotoaga ke fakatumau e aga mitaki, ne peehi e lata he “loto holoilalo.” Ne hataki e ia a lautolu oti he fakapotopotoaga: “Kia fakatokolalo ai a mutolu ki lalo he lima malolo he Atua.” (1 Peteru 5:1-6) Ko e ha tagata hane fa e foli ki ai kua mitaki ke kitekite e fakafifitakiaga he tau motua tokologa he lalolagi katoa hane gahua malolo, loto holoilalo, mo e ko e mena ia ko e monuina ke he tau fakapotopotoaga ha lautolu.—Heperu 13:7.

Lagomatai he Logonaaga Mitaki a Tautolu ke Fakauka

9. Ko e tokaloto he ha he tau Kerisiano e tau monuina ne mavehe mai e Iehova?

9 Ko e aoga he omoomoi he fakaalofa kua kitia ke he taha puhala foki. Kia lautolu ne tutuli e fakamoli mahani Atua ha ko e fakaalofa, kua mavehe mai he Tohi Tapu e tau monuina loga mogonei mo e tau monuina loga homo ue atu anoiha. (1 Timoteo 4:8) Ko e Kerisiano kua talitonu malolo ke he tau maveheaga nei mo e kua talia ko Iehova “kua taui mai a lautolu kua kumi fakamakutu kia ia” nukua lagomatai ke tuokafua ke he tua. (Heperu 11:6) Tokologa ia tautolu kua manako ke he fakamoliaga he tau maveheaga he Atua mo e fakataogo e manatu he aposetolo ko Ioane: “Amene. Haia ni, ko e Iki na e ma Iesu, kia haele mai a koe.” (Fakakiteaga 22:20) E, ko e manamanatu fakahokulo ke he tau monuina kua fakatoka mai mua ka tua fakamoli a tautolu kua fakamalolo a tautolu ke fakauka, tuga ni he tokaloto e “fiafia kua toka ki mua hana” ne lagomatai a Iesu ke fakauka.—Heperu 12:1, 2.

10, 11. Lagomatai fefe he fakaalofa a tautolu ke fakauka?

10 Ka e kua kaeke ko e manako ha tautolu ke moui ke he lalolagi fou ko e manatu katoatoa ha tautolu ma e fekafekau ki a Iehova? To mukamuka ia tautolu ke ohooho po ke nakai makona ka uka po ke nakai fakamoli ha mena ne amanaki a tautolu ki ai po ke amanaki a tautolu ki ai. To liga hagahaga kelea lahi a tautolu he tafea kehe. (Heperu 2:1; 3:12) Ne tutala a Paulo ke he ekegahua fakamua ne higoa ko Tima, ne tiaki a ia. Ko e ha? Ha kua “loto a ia ke he mouiaga nai.” (2 Timoteo 4:10) Ko e taha ka fekafekau ma e tau kakano lotokai moli kua hagahagakelea he taute pihia. To futiaki kehe a lautolu mai he tau magaaho mafiti ne foaki he lalolagi mo e nakai makai ke taute e tau foakiaga mogonei he amaamanaki ke he tau monuina ka hoko mai.

11 Nukua tonu mo e pauaki e manako ke moua e tau monuina anoiha mo e amaamanaki ma e totokaaga mai he tau kamatamata, kua ati hake he fakaalofa e loto fakaaue ha tautolu ma e mena kua aoga lahi he tau momoui ha tautolu. Ko e finagalo ha Iehova, nakai ko e ha tautolu, e mena kua aoga. (Luka 22:41, 42) E, ati hake he fakaalofa a tautolu. Kua taute a tautolu ke mahani fakalatalata ke leo fakatekiteki ke he Atua, makona ke he ha monuina kua mai e ia mo e mauokafua ke he magaaho ni hana to moua e tautolu e tau mena oti ne mavehe mai e ia—mo e loga atu. (Salamo 145:16; 2 Korinito 12:8, 9) Ato hoko atu, kua lagomatai he fakaalofa a tautolu ke fakatumau e fekafekau nakai lotokai ha ko e ‘fakaalofa kua nakai kumi e ia hana tau mena.’—1 Korinito 13:4, 5.

Lata e Tau Kerisiano ke Fakaalofa ki a Hai?

12. Hagaao ki a Iesu, ko hai ka fakaalofa a tautolu ki ai?

12 Kua foaki e Iesu e poakiaga kua lata ke fakaalofa a tautolu ki ai he magaaho ne fatiaki e ia ua e talahauaga mai he Fakatufono faka-Mose. Ne pehe a ia: “Kia fakaalofa a koe ke he Iki hau a Atua mo e hau a loto katoa, mo e hau a agaga katoa, mo e hau a manatu katoa” mo e, “Kia fakaalofa atu a koe kia ia ne katofia a mua, kia tuga foki na koe kia koe.”—Mataio 22:37-39.

13. Maeke fefe a tautolu ke ako ke fakaalofa ki a Iehova, pete ne nakai kitia e tautolu a ia?

13 Mai he tau kupu ha Iesu, kua mahino ai ko e matapatu mena fakamua kua lata ia tautolu ke fakaalofa ki a Iehova. Pete ia, nakai fanau a tautolu mo e fakaalofa tupu katoatoa ha Iehova. Ko e mena ia kua lata ke feaki ai e tautolu. He logona fakamua ha tautolu hagaao ki a ia, ne futiaki a tautolu ki a ia ha ko e mena ne logona e tautolu. Fano ni fakahaga, ne ako e tautolu e puhala ne tauteute e ia e lalolagi ma e tau tagata. (Kenese 2:5-23) Ne ako e tautolu e puhala ne fehagai a ia mo e tau tagata, he nakai tiaki a tautolu he magaaho ne hu mai fakamua e agahala ke he magafaoa-tagata, ka e taute e tau lakaaga ke fakahao a tautolu. (Kenese 3:1-5, 15) Ne fehagai totonu a ia mo lautolu ne tua fakamoli, mo e fakahiku ne foaki e ia e Tama fuataha hana ma e fakamagaloaga he tau hala ha tautolu. (Ioane 3:16, 36) Ko e iloilo holo ki mua nei ne taute e loto fakaaue ha tautolu ki a Iehova ke tupu. (Isaia 25:1) Ne pehe e Patuiki ko Tavita na fakaalofa a ia ki a Iehova ha ko e Hana leveki fakaalofa. (Salamo 116:1-9) He vaha nei, kua leveki e Iehova a tautolu, takitaki a tautolu, fakamafana a tautolu, mo e fakamalolo a tautolu. Ko e lahi e fakaako ha tautolu hagaao ki a ia, to hokulo lahi e fakaalofa ha tautolu.—Salamo 31:23; Sefanaia 3:17; Roma 8:28.

Fakakite Fefe e Tautolu ha Tautolu a Fakaalofa?

14. Ke he puhala fe ke fakakite e tautolu kua moli e fakaalofa ha tautolu ke he Atua?

14 Moli, tokologa he lalolagi katoa ne pehe kua fakaalofa a lautolu ke he Atua, ka ko e puhala ne taute e lautolu kua kehe mamao mo e talahauaga ha lautolu. Iloa fefe e tautolu kua fakaalofa moli a tautolu ki a Iehova? Tutala a tautolu ke he liogi mo e tala age ki a ia e logonaaga ha tautolu. Ti gahuahua a tautolu ke he puhala ke fakatata ha tautolu a fakaalofa. Ne pehe e aposetolo ko Ioane: “Ko ia kua omaoma ke he . . . kupu [he Atua], ko e moli, kua katoatoa e fakaalofa ke he Atua ki loto ia ia. Ko e mena ia kua iloa ai e tautolu, ha i loto ia ia a tautolu.” (1 Ioane 2:5; 5:3) He falu mena foki, kua tala mai e Kupu he Atua ki a tautolu ke feoaki fakalataha he moui mahani mea. Tiaki e tautolu e fakatupua, vagahau e mena moli, mo e fakamea e manamanatuaga ha tautolu. (2 Korinito 7:1; Efeso 4:15; 1 Timoteo 1:5; Heperu 10:23-25) Fakakite e tautolu e fakaalofa he foaki e koloa ke lagomatai aki a lautolu kua lata. (1 Ioane 3:17, 18) Ti nakai tukumuli a tautolu he talahau ke he falu hagaao ki a Iehova. Putoia ai e folafola he fakamatala e tala mitaki he Kautu ke he lalolagi katoa. (Mataio 24:14; Roma 10:10) Ko e omaoma ke he Kupu he Atua ke he tau mena pihia ko e fakamoliaga kua moli e fakaalofa ha tautolu ki a Iehova.

15, 16. Maeke fefe e fakaalofa ki a Iehova ke lauia e tau momoui he tokologa he tau kua mole?

15 Ko e fakaalofa ki a Iehova kua lagomatai e tau tagata ke taute e tau fifiliaga mitaki. He tau kua mole, ne omoi he fakaalofa pihia e 288,907 he tau tagata ke tukulele e tau momoui ha lautolu ki a ia mo e fakakite e fifiliaga ia he papatisoaga ke he vai. (Mataio 28:19, 20) Kakano lahi e tukuleleaga ha lautolu. Ne fakamailoga e hikiaga he tau momoui ha lautolu. Ma e fakatai, ko Gazmend taha samipiani pele polo i Alapania. Fai tau ai he mole, ne fakaako a ia mo e hoana hana ke he Tohi Tapu pete ni e tau fakalavelave ti fakahiku ai mo tau tagata fakailoa he Kautu. He tau kua mole, ne papatiso a Gazmend, ko e taha he 366 i Alapania ne papatiso he tau he fekafekauaga 2000. Ne lomi he nusipepa e vala tala hagaao ki a ia mo e pehe: “Fai kakano e moui hana, ha ko e mena nei, ko ia mo e magafaoa hana hane olioli e tau aho fiafia lahi he tau momoui ha lautolu. Ma hana, kua nakai liu aoga ke kitia e lahi he mena ka moua e ia, ka ko e lahi he mena kua maeke ia ia ke foaki ke lagomatai aki falu tagata.”

16 Pihia foki, ko e matakainaga fifine papatiso fou ne gahua ke he kamupani penisini i Kuama ne moua e foakiaga kamatamata. He leva e gahua hake fakahaga ti hokotia a ia mogonei ke moua e kotofaaga ke eke mo pelesiteni fifine fakamua he kamupani. Pete ia, kua tukulele tuai hana moui ki a Iehova he magaaho nei. He oti e tutala mo e tane hana ke he matakupu ia, ne liuaki he matakainaga fifine fou e foakiaga ia ka e fakatokatoka ma e gahua vala magaaho ke maeke ia ia ke tupu fakahaga ke he fekafekauaga gahua mau, ko e paionia. Ko e fakaalofa ki a Iehova kua fakalagalaga a ia ke manako ke fekafekau ki a Iehova ko e paionia ka e nakai tutuli e tau puhala fakatupe he lalolagi nei. Mena ia, ko e fakaalofa ne omoi e 805,205 he lalolagi katoa ke folafola ke he tau puhala kehekehe he fekafekauaga paionia he tau he fekafekauaga 2000. Ko e fakakiteaga he fakaalofa mo e tua haia ne taute he tau paionia ia!

Omoi ke Fakaalofa ki a Iesu

17. Ko e heigoa e fakafifitakiaga mitaki he fakaalofa ne kitia e tautolu ia Iesu?

17 Ko e fakafifitakiaga homo ue atu a Iesu ke he tagata kua omoomoi he fakaalofa. He moui fakatino hana, ne fakaalofa a ia ke he Matua hana mo e fakaalofa a ia ke he tau tagata. Ha ko e fakataiaga he pulotu, ne pehe a ia: “Ti ha ha i ai au mo ia [Iehova], ko au ko e tufuga; ne eke foki au mo fiafia hana ke he taha aho mo e taha aho; ne olioli mau au ki mua hana ke he tau aho oti ni. Ne olioli ai au ke he tau mena kua nonofo ai e tau tagata he hana lalolagi; ko e haku a fiafia foki, ha ha i ai ke he fanau he tau tagata haia.” (Tau Fakatai 8:30, 31) Kua omoi he fakaalofa ha Iesu a ia ke toka e nofoaga hana he lagi mo e fanau tuga e tama mukemuke fakateaga. Ne fehagai fakauka mo e totonu a ia mo lautolu ne loto holoilalo mo e fakatokolalo mo e matematekelea ke he tau lima he tau fi a Iehova. Fakahiku ai, ne mate a ia ma e tau tagata oti kana he akau fakatautau. (Ioane 3:35; 14:30, 31; 15:12, 13; Filipi 2:5-11) Ko e fakafifitakiaga mitaki ha ia he omoomoiaga!

18. (a) Feaki fefe e tautolu e fakaalofa ki a Iesu? (e) Ko e heigoa e puhala kua fakatata e tautolu kua fakaalofa a tautolu ki a Iesu?

18 Ka totou e lautolu ne loto mitaki e tau tala ke he moui ha Iesu he tau Evagelia mo e manamanatu hokulo ke he tau monuina loga he puhala tua fakamoli ne ta mai e ia ki a lautolu, kua fakatupu he mena nei e fakaalofa hokulo ma hana ke tupu i loto ha lautolu. Kua tatai a tautolu mo lautolu ne tutala ki ai a Peteru he pehe a ia: “Kua nakai kitia e mutolu [a Iesu] ka e fakaalofa atu ki a ia.” (1 Peteru 1:8) Kua fakakite e fakaalofa ha tautolu ka fakagahua e tautolu e tua ki a ia mo e fifitaki hana moui foaki noa. (1 Korinito 11:1; 1 Tesalonia 1:6; 1 Peteru 2:21-25) Ia Aperila 19, 2000, nukua 14,872,086 ne fakamanatu e tau kakano ha tautolu he fakaalofa ki a Iesu he fakalataha a lautolu ke he Fakamanatuaga he mate hana. Ko e lahi ha ia he numera ia! Mo e mafanatia ha ia ke iloa ko e tokologa kua fiafia ke he fakamouiaga ne puhala he poa Iesu! Moli, kua ati hake a tautolu ha ko e fakaalofa ha Iehova mo Iesu ma tautolu mo e fakaalofa ha tautolu ma laua.

19. Ko e heigoa e tau huhu hagaao ke he fakaalofa ka fakatutala he vala tala ka mui mai?

19 Pehe a Iesu kua lata ia tautolu ke fakaalofa ki a Iehova mo e loto, solu, manamanatuaga, mo e malolo katoa. Ka e pehe foki a ia kua lata a tautolu ke fakaalofa ke he katofia ha tautolu tuga ni a tautolu. (Mareko 12:29-31) Ko hai foki kua putoia ai? Ti maeke fefe he fakaalofa ke he katofia ke lagomatai a tautolu ke fakatumau e lagotatai mitaki mo e loto tonu? Ko e tau huhu nei to fakatutala ai ke he vala tala ka mui mai.

Manatu Nakai e Koe?

• Ko e fua aoga he ha e fakaalofa?

• Ako fefe a tautolu ke fakaalofa ki a Iehova?

• Fakakite fefe he mahani ha tautolu kua fakaalofa a tautolu ki a Iehova?

• Fakakite fefe e tautolu kua fakaalofa a tautolu ki a Iesu?

[Tau Huhu he Fakaakoaga]

[Tau Fakatino he lau 20, 21]

Lagomatai he fakaalofa a tautolu ke fakatali fakatekiteki ma e fakatotokaaga

[Fakatino he lau 22]

Ko e poa lahi ha Iesu kua omoi a tautolu ke fakaalofa ki a ia