Kia Tumau mo e Katoatoa e Mitaki
Kia Tumau mo e Katoatoa e Mitaki
“Kua fakamakamaka a ia nakai noa ke he tau liogi ma mutolu; kia tumau a mutolu, mo e katoatoa e mitaki, mo e puke ke he finagalo oti he Atua.”—KOLOSE 4:12.
1, 2. (a) Ko e heigoa ne mailoga he tau tagata i tua hagaao ke he tau Kerisiano fakamua? (e) Fakakite fefe he tohi ha Kolose e kapeletu fakaalofa?
KUA kapeletu lahi e tau tutaki ha Iesu ke he tau katofia tapuaki ha lautolu. Ne talahau e Tertullian (ko e tagata tohia he tau senetenari V.N. ke ua aki mo e tolu aki) hagaao ke he totonu ne fakakite e lautolu ke he tau tagata kua mamate e tau matua, tau nonofogati, mo e tau tagata momotua. Ko e tau fakakiteaga nei he fakaalofa kua nava lahi ke he tau tagata nakai talitonu ati talahau ai falu ke he tau Kerisiano, ‘Kitiala e puhala feofanaki ha lautolu.’
2 Ne fakakite he tohi ha Kolose e kapeletu fakaalofa pihia he aposetolo ko Paulo mo e kapitiga hana ko Epafara ma e tau matakainaga i Kolose. Ne tohia a Paulo ki a lautolu: “Kua fakamakamaka . . . nakai noa [a Epafara] ke he tau liogi ma mutolu; ki a tumau a mutolu, mo e katoatoa e mitaki, mo e puke ke he finagalo oti he Atua.” He magahala he 2001, to tohi he lauga he tau he Tau Fakamoli a Iehova e tau kupu ia Kolose 4:12: “Kia tumau . . . mo e katoatoa e mitaki, mo e puke ke he finagalo oti he Atua.”
3. Ko e heigoa e tau mena ua ne liogi a Epafara ki ai?
3 Kitia ai e koe kua ua e puhala he tau liogi ha Epafara ma e tau fakahele hana: (1) ke ‘tumau a lautolu’ mo e (2) tutu a lautolu “mo e katoatoa e mitaki, mo e puke ke he finagalo oti he Atua.” Kua tohi e fakailoaaga nei i loto he tau Tohiaga Tapu ma e aoga ha tautolu. Ti huhu hifo ki a koe ni, ‘Ko e heigoa haku ka taute ke tumau mo e katoatoa e mitaki mo e puke ke he finagalo oti he Atua? Ti ka taute pihia e au, ko e heigoa mogoia e lauiaaga?’ O mai la ke kikite ki ai.
Lali ke “Tumau”
4. Ko e kakano fe ne kua lata e tau Kolose ke “katoatoa” ai?
4 Kua manako lahi a Epafara ke “tumau” e tau matakainaga fakaagaga hana i Kolose. Ko e kupu ne fakaaoga e Paulo, ko e “katoatoa,” kua tatai e kakano mo e mitaki katoatoa, tagata lahi, po ke motua. (Mataio 19:21; Heperu 5:14; Iakopo 1:4, 25) Liga iloa e koe ka eke taha mo Fakamoli papatiso ha Iehova kua nakai pehe a ia ko e Kerisiano katoatoa tuai a ia. Ne tohia e Paulo ke he tau Efeso, ne nonofo he fahi lalo ha Kolose, kia lali e tau leveki mamoe mo e tau faiaoga ke lagomatai “a tautolu oti kana ke he loto fakalataha ke he tua, mo e iloa maliali e Tama he Atua, ato eke mo tau tagata kua katoatoa ai e mahani mitaki, ato hohoko atu foki ke he fafatiaga he loa kua lata mo e puke ha ia Keriso.” Kua ole a Paulo ke he tau Kerisiano ke eke mo “tau tagata lalahi ke he manamanatu.”—Efeso 4:8-13; 1 Korinito 14:20.
5. Maeke fefe a tautolu ke taute e katoatoaaga mo matapatu foliaga?
5 Kaeke kua nakala katoatoa fakaagaga, po ke motua falu i Kolose, kua lata e mena ia mo foliaga ha lautolu. Nakai kia kua lata ke pihia foki he vaha nei? Pete kua leva po ke nakala leva e papatiso ha tautolu, kitia maali nakai e tautolu, kua tupu ki mua nakai a tautolu he puhala lotomatala mo e he tau manatu ha tautolu? Manamanatu nakai a tautolu ke he tau matapatu fakaakoaga he Tohi Tapu fakamua to taute e tau fifiliaga? Kua tupu lahi nakai e tau mena ne iloa e tautolu hagaao ke he Atua mo e ke he fakapotopotoaga he tau momoui ha tautolu, ka e nakai toka ke tupu noa ni? Kua nakai maeke a tautolu ke fakakite e tau puhala oti ka liga fakakite e tautolu e tupu atu pihia ke he katoatoaaga, ka e kikite e tau fakafifitakiaga ne ua.
6. Ko e heigoa e puhala ne kua lata he taha tagata ke tupu ke he mitaki katoatoa, tuga a Iehova?
6 Fakafifitakiaga fakamua: Liga kua tutupu hake a tautolu he matakavi fili tagata po ke favale ke he tau tagata kili kehe, motu kehe, po ke he matakavi kehe. Iloa e tautolu he mogonei kua nakai fakamailoga tagata e Atua ti kua nakai lata ia tautolu ke pihia. (Gahua 10:14, 15, 34, 35) He fakapotopotoaga po ke fahi motu ha tautolu, kua ha ha ai a lautolu he feakiaga ia, ti kua agaagai mai a lautolu ki a tautolu. Ti oti i fe e manatu kelea po ke tuaha ha tautolu ke he tau tagata he feakiaga ia? Ha ha kia ia tautolu e ‘aga totoko,’ he mafiti ke manatu kelea kaeke kua hepe po ke fakaita mai taha ki a tautolu ke he puhala tote? Huhu hifo ki a koe ni, ‘Lata kia ia au ke lali fakalahi ke moua e onoonoaga nakai fakamailoga he Atua?’
7. Putoia ke he heigoa e onoonoaga he falu kaeke ke hokotia e Kerisiano ke katoatoa?
7 Fakafifitakiaga ke ua aki: Hagaao ke he Filipi 2:3, kia “aua neke manatu ha mena mo e fetoko mo e hula noa [a tautolu], ka kia igatia . . . mo e manatu he loto fakatokolalo kua mua e faoa oti.” Kua fefe a tautolu he puhala nei? Kua ha ha he tau tagata takitaha e tau lolelole mo e tau malolo. Kaeke mafiti a tautolu he vaha fakamua ke mailoga e tau puhala lolelole he falu, kua laukauka mai nakai a tautolu, mo e nakai amanaki ki a lautolu ke “mahani mitaki katoatoa”? (Iakopo 3:2) Mua atu he mogonei ke he vaha fakamua, kua maeke nakai a tautolu ke kitia—po ke kumikumi—ke he tau puhala ne kua mua atu e falu? ‘Kua mua moli e matakainaga fifine nei ki a au he loto fakauka.’ ‘Kua fakakite he tagata na e tua malolo lahi.’ ‘Moli ni, kua mitaki lahi e puhala fakaako hana ke he haku.’ ‘Kua mua a ia he tautaofi hana ita.’ Liga kua lata falu Kolose ke tupu ki mua he puhala nei. Pihia nakai a tautolu?
8, 9. (a) Ko e heigoa e kakano ne liogi a Epafara ma e tau Kolose ke “tumau” katoatoa? (e) Ko e heigoa e kakano he “tumau” ka hagaao ke he vaha anoiha?
8 Ne liogi a Epafara ke “tumau” e tau Kolose. Kitia maali ai, ne liogi a Epafara ke he Atua ke hohoko atu e tau Kolose ke katoatoa, motua, lalahi faka-Kerisiano, ke “tumau” a lautolu, po ke fakatumau ke pihia.
9 Kua nakai maeke ia tautolu ke manatu ko e tau tagata takitokotaha ne eke mo Kerisiano, pihia foki a ia ne motua, to tumau ke pihia. Ne talahau e Iesu ko e taha tama fakaagelu he Atua ne “nakai tumau ni a ia ke he mena moli.” (Ioane 8:44) Mo e fakamanatu e Paulo ke he tau Korinito hagaao ke he falu he vaha i tuai ne fai magaaho ne fekafekau ki a Iehova, ti fakahiku ni ke kaumahala. Ne hataki e ia e tau matakainaga fakauku he agaga: “Ko ia kua manatu kua tu a ia, kia fakaeneene a ia neke veli.” (1 Korinito 10:12) Ne lafi he mena nei e malolo ke he liogi kua “tumau” e tau Kolose. He eke a lautolu ke katoatoa, lalahi, kua lata ia lautolu ke eketaha, nakai liliu ki tua, fakalolelole, po ke tafea kehe. (Heperu 2:1; 3:12; 6:6; 10:39; 12:25) Ti to “katoatoa” a lautolu he aho he kamatamata mo e talia fakahiku ha lautolu.—2 Korinito 5:10; 1 Peteru 2:12.
10, 11. (a) Ko e heigoa e puhala ne fakatoka e Epafara ma tautolu ke he liogi? (e) Ke tatai mo e mena ne taute e Epafara, ko e heigoa e fifiliaga ne manako a koe ke taute?
10 Kua fita a tautolu he tutala e aoga ke totoku e tau higoa he falu ka liogi, ke fakatonu ka ole ki a Iehova ke lagomatai a lautolu, fakamafana a lautolu, fakamonuina a lautolu, mo e foaki ki a lautolu e agaga tapu. Kua pihia foki e tau liogi ha Epafara ma e tau Kolose. Ti kua lata foki ia tautolu ke kumikumi ke he tau kupu ia e lagomatai aoga hagaao ke he mena ka talahau e tautolu ki a Iehova he liogi hagaao ni ki a tautolu. Nakai fakauaua, kua lata ia tautolu ke ole lagomatai ki a Iehova ke “tumau” a tautolu takitokotaha ke he fakaotiaga. Taute pihia nakai a koe?
11 He ha he totoku e tuaga hau he liogi? Tala ke he Atua hagaao ke he tuaga hau ne kua hoko ki ai a koe ke “katoatoa,” lahi, mo e motua. Ole ki a ia ke lagomatai a koe ke mailoga e tau puhala ne lata agaia a koe ke tupu fakaagaga. (Salamo 17:3; 139:23, 24) Nakai fakauaua, kua ha ha ia koe e tau puhala pihia. Ti, he nakai fakalolelole ha ko e mena nei, ole fakamaaliali ke he Atua, ma e lagomatai ke tupu ki mua. Kia taute lagaloga e mena nei. Ti, ko e ha he taute e fifiliaga, to liogi fakalahi a koe he fahi tapu hake ke “tumau” a koe. Mo e fakatokatoka ke taute fakalahi ai he mailoga e koe e lauga he tau. He tau liogi hau, ki a fakatonu atu ke he tau mahani ka liga liu tua ai a koe, fakalolelole, po ke tafea kehe mai he fekafekau he Atua mo e puhala ke kalo mai a koe i ai.—Efeso 6:11, 13, 14, 18.
Liogi ke Katoatoa e Mitaki
12. Ko e ha ne kua lata lahi e tau Kolose ke moua e ‘katoatoa mitaki’?
12 Ne liogi foki a Epafara ma e taha mena foki ne kua lata kaeke ke tumau e tau Kolose ke talia he Atua. Kua lata foki a tautolu ke pihia. Ko e heigoa e mena ia? Ne liogi a ia ke tumau a lautolu “mo e katoatoa e mitaki, mo e puke ke he finagalo oti he Atua.” Kua viko takai a lautolu he tau taofiaga totoko mo e lolelole, ne ha ha ai e hagahaga fakahehe he tapuakiaga moli. Ke fakatai ki ai, kua peehi a lautolu ke mailoga e fakakanopogi po ke kai galue he tau aho pauaki, tuga ne kua lata he vaha fakamua ma e tapuakiaga Iutaia. Kua mamata atu e tau faiaoga fakavai ke he tau agelu, ko e tau agaga malolo ne fakaaoga ke uta e Fakatufono ki a Mose. Manamanatu la ka ha i lalo he tau peehiaga pihia! Kua ha ha ai e tau manatu totoko ne nakai maama.—Kalatia 3:19; Kolose 2:8, 16-18.
13. Ko e heigoa e puhala ka lagomatai aki e tau Kolose, mo e maeke fefe he mena ia ke lagomatai a tautolu?
13 Ne tali age a Paulo he peehi e matagahua a Iesu Keriso. “Tuga ne talia e mutolu a Keriso Iesu, ko e Iki, kia o fano ai a mutolu ia ia. Kua fai vaka a mutolu ia ia, mo e ati hake kia ia, ti fakatumau ke he tua, tuga ne fakaako ai a mutolu.” E, kua ha ha ai e manako (he tau Kolose mo tautolu) ma e katoatoa e mitaki hagaao ke he matagahua he Keriso he finagalo he Atua mo e he tau momoui ha tautolu. Ne fakamaama e Paulo: “Kua nofo i loto ia ia e katoatoaga oti he Atua kua tino mai. Kua fakapuke namo foki a mutolu ia ia; ko e ulu haia he tau iki oti kua mumua, katoa mo e tau pule.”—Kolose 2:6-10.
14. Ko e ha kua eke e amaamanakiaga mo mena moli ma lautolu i Kolose?
14 Ko e tau Kolose ko e tau Kerisiano fakauku he agaga. Ha ha ia lautolu e amaamanakiaga kehe, ko e moui i luga he lagi, ti haia ia lautolu e tau kakano loga ke fakakikila mau e amaamanakiaga ia. (Kolose 1:5) Ko e ‘finagalo he Atua’ ne moua e lautolu e katoatoa mitaki hagaao ke he moli he amaamanakiaga ha lautolu. Kua lata nakai taha ia lautolu ke fakauaua ke he amaamanakiaga ia? Nakai lata! Kua lata kia ke kehe e vaha nei ma lautolu oti ne moua e amaamanakiaga he moui ne foaki he Atua ke he lalolagi parataiso? Nakai lata! Ko e amaamanakiaga maali ia ko e vala he ‘finagalo he Atua.’ Kia manamanatu ke he tau huhu nei: Kaeke kua eketaha a koe ke eke mo taha he “moto tagata tokologa” ka hao mai he “matematekelea lahi,” moli fefe e amaamanakiaga hau? (Fakakiteaga 7:9, 14) Ko e vala ka ia he hau a ‘katoatoa mitaki, mo e puke ke he finagalo oti he Atua’?
15. Ko e heigoa e tau manatu ne tohi e Paulo ne putoia ai foki e amaamanakiaga?
15 Ke “amaamanaki” kua nakai pehe a tautolu ko e loto noa, po ke miti. Kitia e tautolu e mena nei he tau manatu ne fakakite fakamua e Paulo ke he tau Roma. He tau manatu ia, kua igatia e tau mena ne totoku ke matutaki po ke takitaki atu ke he taha mena foki. Mailoga la e mena ne tuku e Paulo e “amaamanaki” he tau kupu hana: “Kua hula foki a tautolu ke he tau mena matematekelea, ha kua iloa ni ko e matematekelea kua tupu mai ai e fakauka. Ko e fakauka kua tupu ai e fakamoli, ko e fakamoli kua tupu ai e amaamanaki. Ko e amaamanaki foki kua nakai fakamā ai, ha kua fakamaligi mai e fakaalofa he Atua ke he tau loto ha tautolu ke he Agaga Tapu.”—Roma 5:3-5.
16. He ako e koe e kupu moli he Tohi Tapu, ko e heigoa e amaamanakiaga ne moua e koe?
16 He magaaho ne tala atu fakamua he Tau Fakamoli a Iehova e ogo he Tohi Tapu ki a koe, liga mataala a koe ke he falu talahauaga moli, tuga e tuaga he tau tagata mamate po ke liu tu mai. Ma e tokologa, ko e iloaaga fou ko e moui he lalolagi parataiso ne fakave ke he Tohi Tapu. Manatu la e magaaho fakamua ne logona e koe e fakaakoaga ia. Ko e amaamanakiaga homo ha ia—to nakai fai gagao po ke fuakau, to moui atu a koe ke olioli e tau fua he gahua hau, mo e ha ha ai e mafola mo e tau manu! (Fakamatalaaga 9:5, 10; Isaia 65:17-25; Ioane 5:28, 29; Fakakiteaga 21:3, 4) Kua moua e koe e amaamanakiaga homo ue atu!
17, 18. (a) Maeke fefe e tau manatu ne fakakite e Paulo ke he tau Roma ke matutaki atu ke he amaamanaki? (e) Ko e heigoa e amaamanakiaga ia Roma 5:4, 5, mo e fai amaamanakiaga pihia nakai a koe?
17 Fai magaaho, liga to fehagai a koe mo e falu totokoaga po ke favaleaga. (Mataio 10:34-39; 24:9) Ti pihia foki he tau magaaho nei, ko e Tau Fakamoli kua fofo mo e vega kehe ke eke mo tau tagata paea. Kua keli falu, uta kehe e tau Tohi Tapu, po ke hokotaki fakavai he tau hokotaki nusi. Ka ko e ha vahega favale ni ka fehagai mo koe, tuga ne talahau he Roma 5:3, kia hula foki a koe ke he matematekelea, mo e ta mai he naia e fua mitaki. Tuga foki ne talahau e Paulo, kua fakatupu he matematekelea i loto ia koe e fakauka. Ati takitaki atu e fakauka ke he fakamoliaga. Iloa e koe kua hako e mena hau ne taute, he taute e finagalo he Atua, ti iloa moli e koe kua moua e koe e fiafia hana. He tau kupu ha Paulo, logona hifo ne koe e “fakamoli.” Ne fakaholo atu e tohi a Paulo “ko e fakamoli kua tupu ai e amaamanaki.” Liga nakai maama mitaki e mena ia. Ko e ha ne tohi fakamui ai e Paulo e “amaamanaki” he tau manatu ia? Nakai kia kua fita e leva he fai amaamanaki a koe, he magaaho fakamua ne logona e koe e tala mitaki?
18 Maali ai, kua nakai hagaao a Paulo ke he logonaaga fakamua ha tautolu ke he amaamanakiaga he moui mitaki katoatoa. Ko e mena ne hagaao a ia ki ai kua mua atu ke he mena ia; kua hokulo, mo e omoomoi lahi. He magaaho ne fakauka fakamoli a tautolu mo e mailoga kua moua e tautolu e fiafia he Atua, kua ha ha he mena nei e lauiaaga hokulo ke lafi mo e fakamalolo aki e amaamanakiaga fakamua ha tautolu. Ko e amaamanakiaga ha tautolu he mogonei kua moli lahi, malolo lahi, mo e ha tautolu ni. Kua fakahokulo he mena nei e amaamanakiaga mo e fakakikila lahi ai. Kua hufia ai a tautolu ko e tau tagata, ko e tau talagaaga oti ha tautolu he tino. “Ko e amaamanaki foki kua nakai fakamā ai, ha kua fakamaligi mai e fakaalofa he Atua ke he tau loto ha tautolu ke he Agaga Tapu.”
19. Lata fefe e amaamanakiaga hau ke eke mo vala he tau liogi tumau hau?
19 Ko e liogi fakamakamaka a Epafara ke fakatumau e tau matakainaga hana i Kolose ke hufia mo e talitonu ke he mena i mua ha lautolu, he “katoatoa e mitaki, mo e puke ke he finagalo oti he Atua.” Kia igatia a tautolu ke o atu tumau pihia ke he Atua hagaao ke he amaamanakiaga ha tautolu. He liogi fakatagata hau, kia talahau e amaamanakiaga hau hagaao ke he lalolagi fou. Talahau ki a Iehova e manako lahi hau ki ai, mo e mauokafua to hoko mai. Ole lagomatai ki a ia ke fakahokulo mo e fakalaulahi e mauokafua hau. Tuga he liogi a Epafara ke moua he tau Kolose e ‘katoatoa mitaki, mo e puke ke he finagalo oti he Atua,’ kia taute pihia foki. Kia taute tumau.
20. Kaeke fai ka liliu kehe mai he puhala faka-Kerisiano, ko e ha kua nakai lata e mena nei ke fakatupu e fakalolelole?
20 Kia nakai fakaatukehe po ke fakalolelole ha kua nakai tumau oti mo e katoatoa mitaki. Liga kaumahala falu, liliu tua, po ke tiaki noa. Kua tupu e mena ia ki a lautolu ne tata lahi ki a Iesu, ko e tau aposetolo hana. Ka e he magaaho ne fakavai ai a Iuta, kua fakalolelole po ke o kehe kia e tau aposetolo? Nakai pihia! Ne fatiaki e Peteru e Salamo 109:8 ke fakakite to fai foki ka hukui a Iuta. Kua fifili ai e hukui, mo e fakaholo atu e tau tagata fakamoli he Atua mo e kotofaaga fakamatala ha lautolu. (Gahua 1:15-26) Kua fakamalolo a lautolu ke tumau mo e katoatoa e mitaki.
21, 22. Ko e kakano fe ka mailoga ai e tumau mo e katoatoa e mitaki hau?
21 Kua lata ia koe ke iloa moli ko e tumau katoatoa e mitaki hau mo e puke ke he finagalo oti he Atua to nakai tiaki noa. To mailoga ai mo e fakaaue ki ai. E hai?
22 Ko e tau matakainaga hau ne iloa a koe mo e fakaalofa ki a koe, ka mailoga. Pete ni ka nakai talahau he laulahi, ka e to tatai e lauia ke he mena ne totou e tautolu ia 1 Tesalonia 1:2-6: “Kua fakaaue a mautolu nakai noa ke he Atua, ha ko mutolu oti kana, kua totoku atu a mutolu ke he tau liogi ha mautolu. Kua nakai noa ha mautolu a manatu ke he gahua ha mutolu ke he tua, mo e fakamalolo ke he fakaalofa, mo e fakauka ke he amaamanaki ke he Iki ha tautolu ko Iesu Keriso, ki mua he Atua, ko e Matua ha tautolu haia. . . . Ha ko e mena nakai hoko atu ha mautolu a vagahau mitaki kia mutolu, ko e kupu hokoia, ka ko e malolo, mo e Agaga Tapu, katoa mo e maliali ni, . . . ne fifitaki mai foki a mutolu kia mautolu, katoa mo e Iki.” To logona hifo pihia foki he tau Kerisiano fakamoli ne agaagai ia koe he kitia e lautolu kua ‘tumau a koe mo e katoatoa e mitaki, mo e puke ke he finagalo oti he Atua.’—Kolose 1:23.
23. He magahala he tau e i mua, ko e heigoa kua lata mo fifiliaga hau?
23 Tuga kua moli, to kitia ai he Matua hau he lagi mo e fiafia. Kia mauokafua ke he mena ia. Ko e ha? Ha kua tumau a koe mo e katoatoa e mitaki “ke he finagalo oti he Atua.” Ne tohia fakamafana a Paulo ke he tau Kolose hagaao ke he mahani ha lautolu ‘ke lata mo e Iki, kia fiafia mai a ia ke he tau mena oti.’ (Kolose 1:10) E, kua maeke he tau tagata nakai mitaki katoatoa ke fakafiafia a ia ke he tau mena oti. Kua taute ai he tau matakainaga Kolose hau. Kua taute he tau Kerisiano ne agaagai ki a koe he mogonei. Maeke foki ia koe ke taute pihia! Ko e mena ia, he magahala he tau e i mua,kia toka e tau liogi mo e tau gahua mau hau ke fakakite kua fakamalolo a koe ke ‘tumau mo e katoatoa e mitaki, mo e puke ke he finagalo oti he Atua.’
Manatu Nakai e Koe?
• Ko e heigoa kua putoia he “tumau” hau?
• Ko e heigoa e tau mena hagaao ki a koe ne kua lata ia koe ke talahau he liogi hau?
• Tuga ne tala mai he Roma 5:4, 5, ko e amaamanakiaga fe ne manako a koe ke moua?
• Ko e heigoa e foliaga ne fakamalolo he fakaakoaga ha tautolu ke moua e koe he tau e i mua?
[Tau Huhu he Fakaakoaga]
[Fakatino he lau 14]
Ne liogi a Epafara ke tumau katoatoa e tau matakainaga hana, katoa mo e katoatoa mitaki hagaao ke he Keriso mo e amaamanakiaga ha lautolu
[Tau Fakatino he lau 17]
Ko e amaamanakiaga moli mo e katoatoa e mitaki hau kua putoia ki ai foki e totou miliona