Skip to content

Skip to table of contents

Kautu ke he Lolelole Fakatagata

Kautu ke he Lolelole Fakatagata

Kautu ke he Lolelole Fakatagata

“Ko e loto ke he tau mena he tino ko e mate haia.”—ROMA 8:6.

1. Mailoga fefe he falu e tino he tagata, mo e huhu fe kua latatonu mo e manamanatuaga ha tautolu?

“KUA fakaaue au kia koe, ha ko e mena eke au kia matakutakuina mo e ofo ki ai.” (Salamo 139:14) Kua lologo pihia e salamo ko Tavita he manamanatu a ia ke he taha he tau tufugatia ha Iehova—ko e tino he tagata. He nakai foaki e fakahekeaga mitaki pihia, ne kitia he falu faiaoga lotu e tino ko e mena fakavaia mo e ko e kanavaakau he agahala. Ne fa ui ai ‘ko e uufiaga he goagoa, ko e fakaveaga po ke pipiaga he kelea, ko e pa he pouligia, ko e moui fakakikiveka, ko e aitu.’ Moli, he talahau he aposetolo ko Paulo: “Nakai nofo ha mena mitaki ki loto ia au, ko e haku a tino haia.” (Roma 7:18) Ka e kakano kia e mena nei kua apitia tukulagi a tautolu i loto he tino agahala?

2. (a) Ko e heigoa e kakano he “loto ke he tau mena he tino”? (e) Ko e heigoa e taufetului he vahaloto he “tino” mo e “agaga” ne ha ha i loto he tau tagata ne manako ke fakafiafia e Atua?

2 Ne fakaaoga he tau Tohiaga Tapu he falu magaaho e “tino” hagaao ke he tagata. (1 Patuiki 21:27) Fakaaoga foki e lautolu e “tino” ke fakakite aki e tagata he tuaga nakai mitaki katoatoa hana, ko e tagata agahala ne tupu mai ia Atamu fakafualoto. (Efeso 2:3; Salamo 51:5; Roma 5:12) Kua tupu mai he tufaaga ha tautolu ia ia e “lolelole he tau tino.” (Roma 6:19) Mo e hataki e Paulo: “Ko e loto ke he tau mena he tino ko e mate haia.” (Roma 8:6) Ko e kakano he “loto ke he tau mena he tino” pihia, ko e pule mo e fakaohooho he tau manako he tino agahala. (1 Ioane 2:16) Ti ka lali a tautolu ke fakafiafia e Atua, kua ha ha ai e taufetoko tumau he vahaloto he tuaga fakaagaga mo e foliga agahala ha tautolu ne fakamakamaka ke peehi a tautolu ke taute e “tau gahua he tino.” (Kalatia 5:17-23; 1 Peteru 2:11) He mole e fakamaama e taufetoko mamahi nei i loto ia ia, ne talahau e Paulo: “Oi te, ko e tagata malaia au! Ko hai kia ke laveaki au mai he tino he mate nai?” (Roma 7:24) Ko e tagata lolelole kia a Paulo ke he kamatamataaga? Ne tali fakamalolo mai e Tohi Tapu, nakai!

Ko e Moli he Kamatamataaga mo e Agahala

3. Mailoga fefe he tokologa e agahala mo e kamatamata, ka e hataki fefe e Tohi Tapu hagaao ke he tau aga pihia?

3 Ma e tokologa he vaha nei, ko e agahala ko e manatu nakai talia. Fakaaoga fakafeki he falu e “agahala” ke eke mo kupu tuai ke fakamaama aki e loleloleaga he tagata. Kua nakai mailoga e lautolu “ko e mena ke tutu a tautolu oti kana ki mua he nofoa fakafili a Keriso ke lata ai; kia takitokotaha mo e moua e tau mena ne eke ke he tino, ke fakalata ke he tau mena ne eke, po ke mitaki, po ke kelea.” (2 Korinito 5:10) Liga vaiga mai falu: “Maeke ia au ke totoko e tau mena oti ka e nakai maeke ke totoko e kamatamata!” Kua nonofo falu tagata he kaufakalatahaaga ne matapatu ke he fiafia moua vave, ko e tau kai, mahani fakatane mo e fifine, fakafiafia po ke mouaaga. Nakai ni kua manako a lautolu ke he tau mena oti, ka e manako ke moua he mogonei ni! (Luka 15:12) Kua onoono ni a lautolu ke he fiafia mafiti nakai ke he fiafia anoiha he “moui tukulagi.” (1 Timoteo 6:19) Ka kua fakaako he Tohi Tapu a tautolu ke manamanatu fakamitaki mo e ke onoono matua ki mua, ke kalo mai he ha mena ka fakahagahaga kelea fakaagaga po ke fakatino a tautolu. Ne talahau he fakatai mai he agaga: “Kua kitia he tagata lotomatala e kelea, mo e fakamumuli ai a ia; ka ko e tau tagata goagoa, kua o age ai a lautolu, ti fakahala ai a lautolu.”—Tau Fakatai 27:12.

4. Ko e heigoa e tomatomaaga ne fakamau he 1 Korinito 10:12, 13 ne foaki e Paulo?

4 He magaaho ne tohi a Paulo ke he tau Kerisiano ne nonofo i Korinito—ko e maga talahaua ke he mahani fakalialia—ne foaki e ia e hatakiaga moli ke he kamatamataaga mo e malolo he agahala. Ne pehe a ia: “Ko ia kua manatu kua tu a ia, kia fakaeneene a ia neke veli. Nakai moua a mutolu he kamatamata kua kehe mo e tau tagata auloa; ha kua fakamoli e Atua, he nakai tuku atu e ia a mutolu ke he kamatamata kua mua ke he mena kua fahia ai a mutolu, ka e taute foki e ia fakalataha mo e kamatamata e mena ke hao ai, kia fahia a mutolu ke fakauka ai.” (1 Korinito 10:12, 13) Ko tautolu oti—fuata po ke fuakau, tane po ke fifine—kua fehagai mo e tau kamatamata loga he aoga, gahuaaga, po ke he ha mena ni. Kia kumikumi ai a tautolu ke he tau kupu ha Paulo mo e kitia ko e heigoa e kakano ha lautolu ma tautolu.

Kia Nakai Mauokafua Lahi

5. Ko e ha ne hagahaga kelea ai e mauokafua lahi?

5 Ne talahau e Paulo: “Ko ia kua manatu kua tu a ia, kia fakaeneene a ia neke veli.” Kua hagahaga kelea ke mauokafua lahi ke he malolo ha tautolu. Kua fakakite ai e kaumahala ke maama e foliga mo e malolo he agahala. Ha kua agahala foki e tau tagata tuga a Mose, Tavita, Solomona, mo e aposetolo ko Peteru, kua lata kia a tautolu ke manatu kua puipui lahi a tautolu? (Numera 20:2-13; 2 Samuela 11:1-27; 1 Tau Patuiki 11:1-6; Mataio 26:69-75) “Kua matakutaku e tagata iloilo, ti kalo kehe a ia mo e kelea; ka ko e tagata goagoa, kua fakatokoluga a ia mo e nofo fakahanoa a ia,” he talahau he Tau Fakatai 14:16. Mua atu, ne pehe a Iesu: ‘Kua makai e loto, ka ko e tino kua lolelole.’ (Mataio 26:41) Ha kua nakai hao ha tagata nakai mitaki katoatoa mai he mahani kelea, kua lata ia tautolu ke oma fakalahi ke he hatakiaga a Paulo mo e totoko e tau kamatamataaga, neke kaumahala a tautolu.—Ieremia 17:9.

6. A fe mo e puhala fe kua lata ia tautolu ke tauteute ma e kamatamata?

6 Kua pulotu ke mau tauteute ma e tau lekua ka tutupu fakalutukia. Ne mailoga he Patuiki ko Asa ko e vaha mafola ko e magaaho tonu a ia ke ati hake e puipuiaga hana. (2 Nofoaga he Tau Patuiki 14:2, 6, 7) Iloa e ia to mule lahi ka tauteute he magaaho ka latau mai. Tatai ai, ko e tau fifiliaga hagaao ke he mena ka taute he magaaho ka hohoko mai e tau kamatamata, kua mitaki lahi ke taute ka maagi e ulu he tau magaaho milino. (Salamo 63:6) Ne taute fakamua e Tanielu mo e tau kapitiga matakutaku Atua hana e fifiliaga ha lautolu ke tua fakamoli ke he matafakatufono a Iehova ato peehi a lautolu ke kai e tau mena taumafa he patuiki. Ti kua nakai fakauaua a lautolu ke pipiki ke he fifiliaga ha lautolu mo e nakai kai e tau mena kai kelea. (Tanielu 1:8) Fakamua to tutupu e tau tutuaga kamatamata, kia fakamalolo e fifiliaga ha tautolu ke tumau ke mahani mea. To maeke ia tautolu ke totoko ke he agahala.

7. Ko e ha kua mafanatia ke iloa kua kautu falu he totoko ke he kamatamata?

7 Ko e mafanatia ha ia ne moua e tautolu he tau kupu a Paulo: “Nakai moua a mutolu he kamatamata kua kehe mo e tau tagata auloa”! (1 Korinito 10:13) Ne tohia he aposetolo ko Peteru: “Kia totoko atu a mutolu kia ia [ko e Tiapolo], mo e mauokafua a mutolu ke he tua, he iloa e mutolu ha ne fakakatoatoa e tau mena mamahi ia ni ke he tau matakainaga ha mutolu ha he lalolagi.” (1 Peteru 5:9) Haia, kua fehagai falu ke he tau kamatamataaga pihia mo e kautu he totoko ki ai ha ko e lagomatai he Atua, ti maeke foki ia tautolu. Pete ia, ko e tau Kerisiano ne momoui he lalolagi fakalialia, kua lata ia tautolu ke amanaki ke moua e kamatamata he ha magaaho ni. Ti maeke fefe, mogoia, a tautolu ke mauokafua ke kautu ke he lolelole fakatagata mo e kamatamata ke agahala?

Maeke ia Tautolu ke Totoko e Kamatamata!

8. Ko e heigoa e puhala ne mua ke kalo kehe mai he kamatamata?

8 Ko e puhala ne mua ke tiaki e ‘fakatupatupa ke he hala’ ko e kalo mai he tau kamatamataaga ka maeke. (Roma 6:6) Ne fakamafana mai e Tau Fakatai 4:14, 15 ki a tautolu: “Aua neke fano a koe ke he puhala he tau tagata hala; ti ua fina atu ai ke he puhala he tau tagata mahani kelea. Kia fakamamao a mo e puhala na, aua neke fina atu ai a koe, kia kalo kehe a, mo e fano kehe ai.” Nukua iloa e tautolu fakamua ko e tau tutuaga fe ka liga takitaki atu ke he agahala. Ti ko e mena ia, kua lata he Kerisiano ke “fano kehe,” fakamamao mai he taha tagata mo e ha mena po ke matakavi ka fakaohooho e tau manatu hepe mo e fakatupu ia tautolu e tau manako nakai mitaki.

9. Peehi fefe e hola kehe mai he tau tutuaga fakahui i loto he tau Tohiaga Tapu?

9 Ke hola kehe mai he tuaga kamatamata, ko e taha lakaaga kua lata ke kautu ke he kamatamataaga. Ne hataki e Paulo: ‘Kia fehola kehe he feuaki.’ (1 Korinito 6:18) Mo e tohia e ia: ‘Kia fehola kehe he hufeilo ke he tau tupua.’ (1 Korinito 10:14) Ne hataki he aposetolo a Timoteo ke hola kehe mai he manako lahi ke he muhu koloa, pihia foki ke he “tau manako lahi he tau fuata.”—2 Timoteo 2:22; 1 Timoteo 6:9-11.

10. Ko e heigoa e tau fakafifitakiaga kehekehe ua ne fakakite e aoga he hola kehe mai he kamatamata?

10 Manamanatu ke he mena ne tupu ke he patuiki a Isaraela ko Tavita. He fakahela hifo a ia he tua fale he fale patuiki, ne kitia e ia e fifine matafulufuluola ne koukou, mo e puke e loto hana he tau manako hehe. Kua lata ia ia ke fano kehe mai he tua fale mo e hola kehe mai he kamatamataaga. Ka ko e mena ne tupu, ne huhu fano a ia ko hai e fifine nei—ko Patesepa—mo e kua kelea lahi e fua mai ai. (2 Samuela 11:1–12:23) Ke he taha fahi, ko e heigoa ne taute e Iosefa he magaaho ne fakamakamaka e hoana feuaki he iki hana ke mohe fakalataha mo ia? Ne talamai e fakamauaga ki a tautolu: “Kua vagahau a ia kia Iosefa ke he taha aho mo e taha aho, ka e nakai fanogonogo a ia kia ia ke mohe fakalataha mo ia, po ke nofo mo ia.” Pete ni kua nakala foaki e tau poakiaga he Fakatufono faka-Mose, ne tali age a Iosefa ki a ia he talahau: “To maeke fefe ia au ke eke e mena kelea lahi ia mo e hala au ke he Atua?” Taha aho ne toto e ia a Iosefa, mo e tala age: “Kia momohe a taua.” Nofo hifo kia a Iosefa ke lali ke fakamaama ki a ia? Nakai. Ne “hola ni [a ia], kua fano ki fafo.” Ne nakai fakaata e Iosefa taha magaaho ma e kamatamataaga he mahani fakatane mo e fifine ke kautu ki a ia. Ne hola a ia!—Kenese 39:7-16.

11. Ko e heigoa kua lata ke taute ka liu moua a tautolu ke he kamatamata fakamua?

11 Kua mailoga he falu magaaho ke hola kehe ko e mahani atemoa a ia, ka e ka fehola kehe a tautolu mai he tuaga ia ko e puhala pulotu ni a ia ke taute. Fakalata kua liga liu mokulu a tautolu ke he kamatamata he gahuaaga. Pete kua nakai maeke ia tautolu ke hiki e tau gahuaaga, kua ha ha agaia falu puhala ke o kehe mai a tautolu he tau tutuaga kamatamata. Kua lata ia tautolu ke fehola kehe mai he ha mena ne iloa e tautolu kua kelea, mo e kua lata ia tautolu ke fifili ke taute ni e mena hako. (Amosa 5:15) Ke he falu mena foki, ke hola kehe he kamatamata kua lata ke kalo mai he tau fahi telefua he Internet mo e tau mena fakafiafia nakai lata. Kua kakano foki ke tiaki e mekasini po ke kumi e tau kapitiga fou—lautolu ne fiafia ke he Atua ne maeke ke lagomatai a tautolu. (Tau Fakatai 13:20) Ko e ha mena ni ka kamatamata a tautolu ke agahala, kua pulotu a tautolu kaeke fakamalolo a tautolu ke haga tua ki ai.—Roma 12:9.

Puhala Lagomatai he Liogi

12. Ko e heigoa ne ole e tautolu mai he Atua he magaaho ne liogi a tautolu: “Aua neke uta e koe a mautolu ke he kamatamata”?

12 Ne foaki e Paulo e fakamoliaga mafanatia nei: “Kua fakamoli e Atua, he nakai tuku atu e ia a mutolu ke he kamatamata kua mua ke he mena kua fahia ai a mutolu, ka e taute foki e ia fakalataha mo e kamatamata e mena ke hao ai, kia fahia a mutolu ke fakauka ai.” (1 Korinito 10:13) Taha puhala ne lagomatai e Iehova a tautolu he tali e tau liogi ha tautolu ma e hana lagomatai ke fakafehagai mo e kamatamata. Ne fakaako e Iesu Keriso a tautolu ke liogi: “Aua neke uta e koe a mautolu ke he kamatamata, ka e laveaki mai a e koe a mautolu he mena kelea.” (Mataio 6:13) He tali e tau liogi fakamakamaka ia, to nakai tiaki e Iehova a tautolu ke he kamatamata; to laveaki e ia a tautolu mai ia Satani mo e tau lagatau hana. (Efeso 6:11, matahui tala, NW) Kua lata ia tautolu ke ole lagomatai ke he Atua ke mailoga e tautolu e tau kamatamataaga mo e moua e malolo ke totoko ki ai. Ka liogi a tautolu ki a ia ke nakai toka a tautolu ke kaumahala he magaaho ka kamatamata ai, to lagomatai e ia a tautolu ke nakai kautu a Satani, ko e “mena kelea,” ki a tautolu.

13. Ko e heigoa kua lata ia tautolu ke taute ka fehagai mo e kamatamata tupu tumau?

13 Kua lata lahi a tautolu ke liogi fakamakamaka ka fakafehagai mo e kamatamata tupu tumau. Kua fakatupu he falu kamatamata e taufetului malolo, he tau manatu mo e tau aga ne fakamanatu fakamaali mai ki a tautolu e lolelole moli ha tautolu. (Salamo 51:5) Ke tuga anei, ko e heigoa kua lata ia tautolu ke taute kaeke fakakikiveka he tau manamanatu ke he falu gahua fakalialia fakamua a tautolu? Ka e kua ka kamatamata a tautolu ke liliu ki ai? He nakai lali ke fakanimonimo e tau logonaaga pihia, ki a liogi ki a Iehova hagaao ki ai—liu fatiaki foki ka lata. (Salamo 55:22) Mo e malolo he Kupu mo e agaga tapu hana, kua maeke ia ia ke lagomatai a tautolu ke fakamea e tau loto ha tautolu mai he tau manamanatu kelea.—Salamo 19:8, 9.

14. Ko e ha ne aoga ai e liogi ka fehagai mo e kamatamata?

14 He kitia e tau aposetolo hana ne ulaafia he katene i Ketesemane, ne tala age a Iesu: “Kia mataala a mutolu mo e liogi, neke hoko mai e kamatamata kia mutolu; kua makai ni e loto, ka ko e tino kua lolelole.” (Mataio 26:41) Taha e puhala ke kautu mai he kamatamata ke mataala ke he tau vahega kehekehe he kamatamata mo e fakaeneene ke he tau lagatau hana. Kua lata tonu foki ia tautolu ke liogi fakamafiti hagaao ke he kamatamata ke maeke ia tautolu ke mautali fakaagaga ke totoko ki ai. Ha kua fakalutukia tonu mai e kamatamata ke he mahani lolelole ha tautolu, kua nakai maeke ia tautolu ke totoko ni hoko tautolu. Kua aoga lahi e liogi ha kua maeke he malolo ne foaki he Atua ke lagomatai ke puipui a tautolu mai ia Satani. (Filipi 4:6, 7) Liga lata foki a tautolu mo e lagomatai fakaagaga mo e tau liogi “he tau patu he ekalesia.”—Iakopo 5:13-18.

Kia Totoko Fakalahi e Kamatamata

15. Ko e heigoa ne putoia ka totoko ke he kamatamata?

15 Kehe he kalo mai he kamatamata he magaaho kua maeke, kua lata ia tautolu ke totoko fakalahi ki ai ato mole atu po ke hiki e tuaga. He magaaho ne kamatamata e Satani a Iesu, ne totoko a ia ato hola kehe e Tiapolo. (Mataio 4:1-11) Ne tohia he tutaki ko Iakopo: “Kia totoko atu a mutolu ke he tiapolo, ti hola kehe ai a ia ia mutolu.” (Iakopo 4:7) Kua kamata e totoko he fakamalolo e tau manatu ha tautolu aki e Kupu he Atua mo e fakatumau ke fakapiki ke he tau tutuaga hana. Kua lata ia tautolu ke ako manatu mo e manamanatu fakahokulo ke he tau matapatu kupu Tohi Tapu ne fehagai mo e tau lolelole ha tautolu. Kua pulotu ke kumi e Kerisiano motua fakaagaga—liga ko e taha motua—ke tala age e tau tupetupe ha tautolu ki ai mo e ole lagomatai a tautolu ki a ia he magaaho ka tupu e kamatamata.—Tau Fakatai 22:17.

16. Maeke fefe ia tautolu ke tumau ke mahani hakohako?

16 Ne fakamafana mai e tau Tohiaga Tapu ki a tautolu ke tapulu e tagata fou. (Efeso 4:24) Kakano he mena nei, ke toka a Iehova ke fakaako mo e hiki a tautolu. He tohi ke he ekegahua hana ko Timoteo, ne pehe a Paulo: “Kia tutuli e tututonu, mo e mahani Atua, mo e tua, mo e fakaalofa, mo e fakauka, mo e mahani molu. Kia tau ke he tau mitaki kua lata mo e tua, kia toto e moui tukulagi, ne ui foki a koe ki ai.” (1 Timoteo 6:11, 12) Maeke ia tautolu ke “tutuli e tututonu” he fakaako fakamakutu e Kupu he Atua ke moua e iloilo moli ki a ia, oti mogoia ti fakatatai e tau mahani ha tautolu ke he tau fakatufono hana. Ko e setulu puke he tau gahua faka-Kerisiano, tuga e fakamatala he tala mitaki mo e o ke he tau feleveiaaga, kua lata lahi foki. He fakatata atu ke he Atua mo e fakaaoga katoatoa e tau foakiaga fakaagaga hana ka lagomatai a tautolu ke tutupu fakaagaga mo e tumau ke mahani hakohako.—Iakopo 4:8.

17. Iloa fefe e tautolu to nakai tiaki he Atua a tautolu he magahala he kamatamata?

17 Ne fakamoli mai a Paulo ki a tautolu, ko e ha kamatamataaga ne moua e tautolu to nakai mua atu ke he mena ne foaki mai he Atua ki a tautolu ke fehagai ki ai. To ‘taute e Iehova e mena ke hao ai, ke fahia a tautolu ke fakauka ai.’ (1 Korinito 10:13) Haia, kua nakai toka he Atua e kamatamata ke mamafa lahi ti nakai moua e tautolu e malolo fakaagaga kua lata ke fakatumau e mahani fakamoli, kaeke fakatumau a tautolu ke falanaki ki a ia. Manako a ia ke kautu a tautolu he totoko fakalahi ke he kamatamata ke taute e mena hehe ki mua hana. Mua atu, kua maeke ia tautolu ke tua ke he maveheaga hana: “Nakai tuai toka ni e au a koe, nakai tuai tiaki ni e au a koe.”—Heperu 13:5.

18. Iloa moli he ha e tautolu to kautu ke he lolelole fakatagata?

18 Kua nakai fakauaua a Paulo ke he fua he taufetului fakatagata hana mo e lolelole fakatagata. Kua nakai kitia e ia a ia ko e titagata mo e tagata lolelole ke he hana tau manako he tino. Ke he taha fahi, ne pehe a ia: “Kua poi pihia au, nakai fakahaupo; kua tau pihia au, nakai tuga e taumoto ke he matagi. Ka kua tatuki e au hoku tino mo e fakatupa a ia, neke iloa a au kua tiaki, ko au kua fakamatala atu ke he falu a tagata.” (1 Korinito 9:26, 27) Kua maeke foki ia tautolu ke kautu he tauaga ke he tino nakai mitaki katoatoa. He puhala he tau Tohiaga Tapu, tau tohi fakave ke he Tohi Tapu, tau feleveiaaga Kerisiano, mo e tau katofia Kerisiano motua fakaagaga, ne foaki tumau mai he Matua fakaalofa ha tautolu he lagi e tau fakamanatuaga ke lagomatai a tautolu ke tutuli e puhala hako. Mo e lagomatai hana, ne maeke ia tautolu ke kautu ke he tau loleloleaga fakatagata!

Manatu Nakai e Koe?

• Ko e heigoa e kakano ke “loto ke he tau mena he tino”?

• Maeke fefe a tautolu ke tauteute ma e kamatamata?

• Ko e heigoa ka taute e tautolu ke fakafehagai mo e kamatamata?

• Ko e heigoa e matagahua ne taute he liogi he fakafehagai mo e kamatamata?

• Iloa fefe e tautolu kua maeke ke kautu mai he tau lolelole fakatagata?

[Tau Huhu he Fakaakoaga]

[Tau Fakatino he lau 8]

Kua nakai fakaako he Tohi Tapu ko e tau tagata lolelole a tautolu ke he tau manako tino ha tautolu

[Fakatino he lau 10]

Ke hola kehe mai he kamatamata ko e taha puhala a ia ne mua ke kalo kehe mai he agahala