Toka e Malolo he Aga Pauaki ke Fakagahua e Mitaki ia Koe

NE NOFO e tagata tane he matakavi i Atenai ke 12 e tau tau. He tau aho oti, ne taha ni e hala hana ne fano tumau ki kaina mai he gahuaaga. Ti hiki mogoia a ia ke he taha fahi he taone. He oti e gahua he taha aho, ne fano a ia ki kaina. Ko e magaaho ni ne mailoga e ia kua ha ha a ia he tuuta kaina tuai hana ne ofo agataha a ia kua hepe tuai hana hala. Ko e malolo he aga pauaki, ne fano ai a ia ke he kaina tuai hana!

Ko e mena haia ne ui e malolo he aga pauaki he falu magaaho ko e mena taute nakai manamanatu, ko e fakaohoohoaga ne lauia e tau momoui ha tautolu ke he tau puhala malolo lahi. Ko e kakano nei, ne liga fakatai e tau aga pauaki ke he afi. Kua maeke he afi ke fakamaama e po, mo e ke fakamafana e tau tino mo e tau mena kai ha tautolu. Pete ia, kua eke foki e afi mo fi vale ka mahaikava ai e tau momoui mo e tau koloa. Kua tatai foki mo e tau aga pauaki. Ka fakaaoga fakamitaki, to moua e aoga lahi. Ka kua maeke foki ke fakamahaikava.

 Ko e mena ne tupu ke he tagata ne totoku fakamua, ha ko e malolo he aga pauaki ne tupu mai ai e moumou magaaho ki a ia he leva e fakatali he apiapi e puhala tu. Ka putoia ke he tau mena aoga lahi, kua maeke he tau aga pauaki ke fakakautu a tautolu po ke takitaki atu a tautolu ke he matematekelea. Kikite ke he falu fifitakiaga tutupu moli ne moua he Tohi Tapu ne fakakite e puhala nukua maeke he tau aga pauaki ke lagomatai po ke fakalavelave e fekafekauaga ha tautolu ke he Atua mo e ha tautolu a fakafetuiaga mo ia.

Tau Fakafifitakiaga he Tohi Tapu ke he Tau Aga Pauaki Mitaki mo e Kelea

Ko Noa, Iopu, mo Tanielu kua fakamonuina oti aki e fakafetuiaga tata mo e Atua. Ne fakamatalahi he Tohi Tapu a lautolu “ke he mahani tututonu ha lautolu.” (Esekielu 14:14) Mailoga ai, kua fakakite he puhala moui he tau tagata tokotolu nei kua feaki e lautolu e tau aga pauaki mitaki.

Ne poaki ki a Noa ke ta e vaka, ko e vaka kua mua atu e loa ke he male pele polo mo e tokoluga hake he fale fata lima. Liga ni fakaofo he matafeua pihia e tagata ta toga he tau vaha i tuai. Ne ta e Noa katoa mo lautolu tokofitu he magafaoa hana e vaka mo e nakai fai lagomatai mai he tau kanavaakau he vaha fou nei. Ke lafi ki ai, ne fakatumau a Noa ke fakamatala ke he hana hau. Mailoga foki e tautolu ne leveki foki e ia e tau manako fakaagaga mo e fakatino he magafaoa hana. (2 Peteru 2:5) Ke fakakatoatoa e tau mena oti nei, liga ni mitaki e tau aga gahua pauaki ha Noa. Mua atu, ne tohi hifo a Noa he fakamauaga tuai he Tohi Tapu ko ia ne ‘o fano ai mo e Atua. . . . Ti eke ni e Noa, tuga ne poaki mai he Atua kia ia ke he tau mena oti.’ (Kenese 6:9, 22; 7:5) Ha kua fakapuloa he Tohi Tapu a ia ke “mahani hakohako,” liga fakatumau a ia ke o fano mo e Atua he mole e Fakapuke mo e pihia foki he mole e magaaho ne tupu fakamua e totokoaga ki a Iehova i Papelu. Moli, ne fakatumau a Noa ke o fano mo e Atua ato hoko e mate hana he 950 e tau tau he moui.—Kenese 9:29.

Ne lagomatai he tau aga pauaki ha Iopu a ia mo tagata ‘mahani hakohako mo e mahani tonu.’ (Iopu 1:1, 8; 2:3) Ne mahani mau, po ke aga pauaki, a ia ke foaki e tau poa ma e fanau hana ka oti e tau kai galue ha lautolu, neke kua ‘hala a lautolu mo e kupu kelea ke he Atua ke he loto ha lautolu. Ne eke pihia e Iopu he tau aho oti ni.’ (Iopu 1:5) He magafaoa ha Iopu, na kua tuku fakamua e tau mahani mau ne matapatu ke he tapuaki ki a Iehova.

Ne “fekafekau mau” a Tanielu ki a Iehova ke he moui loa hana. (Tanielu 6:16, 20) Ko e heigoa e tau aga pauaki mitaki ha Tanielu? Taha mena, ne liogi tumau a ia ki a Iehova. Pete he totoko e poakiaga he patuiki ke he gahua nei, ne “taki laga tolu he tau aho ne fakatokotui ai a [Tanielu] ke he hana tau tuli hui, mo e liogi, mo e fakaaue ki mua he Atua hana, tuga ne mahani ai a ia.” (Tanielu 6:10) Kua nakai maeke a ia ke tiaki e aga pauaki hana he liogi ke he Atua, pete kua fakamatemate kelea he naia e moui hana. Nakai fakauaua, ne fakamalolo he aga pauaki nei a Tanielu he puhala moui fakamoli ke he Atua. Moli ni, kua ha ha foki ia Tanielu e aga pauaki ke fakaako mo e manamanatu fakahokulo ke he tau maveheaga ofoofogia he Atua.  (Ieremia 25:11, 12; Tanielu 9:2) Ne lagomatai moli he tau aga pauaki nei a ia ke fakauka ke he fakahikuaga, he poi fakamoli he poitufi he moui ke he fakaotiaga.

He taha fahi, ne mamahi lahi e mena ne tupu ki a Tina ha ko e aga pauaki kelea. “Ne fano [a ia] ke matamata ke he tau fifine he motu,” ne nakai ko e tau tagata tapuaki ki a Iehova. (Kenese 34:1) Ne tataki atu e aga pauaki tuga e mitaki nei, ke he matematekelea. Fakamua, ne fakakelea e Sikema a ia, ko e tama fuata ne talahaua ke “mua foki he fakalilifu kia ia ke he magafaoa oti he hana matua tane.” Ati tataki atu he ita he tau matakainaga tokoua ha Tina a laua ke kelipopo e tau tagata tane oti he maga katoa. Ko e kelea ha e mena ne tupu!—Kenese 34:19, 25-29.

Iloa moli fefe e tautolu ko e tau aga pauaki ha tautolu to aoga ki a tautolu mo e nakai fakahagahaga kelea a tautolu?

Fakagahuahua e Tau Aga Pauaki

“Ko e tau aga pauaki ko e mena talahaua tuai,” he tohia he taha pulotu. Ka kua nakai lata ke pihia. Ne fakamaaliali mai he Tohi Tapu kua maeke ia tautolu ke fifili ke hiki e tau aga pauaki ha tautolu mo e feaki e tau aga mitaki.

Ha ko e tau aga pauaki mitaki, ati eke ai e puhala moui Kerisiano ke haofia mitaki mo e mukamuka ke taute tumau. Ne talahau e Alex, ko e Kerisiano mai Heleni: “Ko e aga pauaki ke fakapiki mau ke he setulu ke taute e tau matagahua kehekehe, ati lahi e magaaho uho ne moua e au.” Ko Theophilus, ko e motua Kerisiano, ne tuhi a ia ke he puhala fakatokatoka he aga pauaki ne lagomatai a ia ke gahuahua mitaki. Ne pehe a ia: “Kua mauokafua katoatoa au, kua nakai fakaai au ke kautu ke he tau matagahua faka-Kerisiano haku ka noa mo e aga pauaki ke fakatokatoka fakamitaki.”

Ko e tau Kerisiano, kua fakamafana ki a tautolu ke “o leva fakalata ke he fakatufono ia.” (Filipi 3:16) Kua putoia ai ke he “fakatufono e gahua aga pauaki ke he mena kua fita he fakatu.” Ko e tau aga pauaki pihia kua aoga ki a tautolu ha kua nakai fakamole magaaho a tautolu ke manamanatu ke he tau lakaaga takitaha​—kua fita he fakatu e tautolu e fifitakiaga mitaki nukua muitua a tautolu ki ai ha ko e aga pauaki ha tautolu. Ko e tau aga pauaki malolo kua taute noa ni he falu magaaho. Tuga ni e tau aga fakaholo pauaki ka liga takitaki e tagata fakaholo motoka ke taute e tau fifiliaga mafiti ke fakahao e moui he taha he magaaho ka fehagai mo e tau hagahaga kelea he puhala tu, maeke foki he tau aga pauaki ke lagomatai a tautolu ke taute e tau fifiliaga mafiti kua lata he o a tautolu he puhala faka-Kerisiano ha tautolu.

Ne talahau he tagata tohia Peritania, ko Jeremy Taylor: “Ko e tau aga pauaki ko e tau fua mai he tau gahua.” Kaeke mitaki e tau aga pauaki ha tautolu, kua nakai uka ia tautolu ke taute e tau mena mitaki. Ke fakatai ki ai, ha ko e tau fekafekau Kerisiano kua ha ha ia tautolu e aga pauaki ke fai vala tumau ke he gahua fakamatala, kua mukamuka mo e mua atu e olioli ke fakalataha ke he fekafekau he fonua. Hagaao ke he tau aposetolo, ne totou e tautolu “kua nakai oki foki e tau aho oti he fakaako atu e lautolu, mo e fakamatala atu ke he faituga, ke he taha fale foki mo e taha fale, e tala mitaki kia Iesu Keriso.” (Gahua 5:42; 17:2) Ke he taha fahi, ane mai fa lagataha ni e fakalataha ha tautolu ke he fekafekauaga, liga to fakauaua a tautolu, he manako ke fai magaaho foki ke fakamahani ke he gahua ato logona e tautolu e mauokafua ke he gahua Kerisiano aoga lahi nei.

Kua pihia foki e moli ke he falu a puhala he fakatufono faka-Kerisiano ha tautolu. Maeke he tau aga pauaki mitaki ke lagomatai a tautolu ke fakatumau ke ‘totou e Kupu he Atua ke he aho mo e po.’ (Iosua 1:8; Salamo 1:2; fakatatai NW.) Taha e Kerisiano ne moua e aga pauaki ke totou e Tohi Tapu ke 20 ke he 30 e minuti fakamua to  fano ke mohe. Pete ni he mategugu lahi a ia, ne mailoga e ia ka mohe a ia ka e nakaila totou e Tohi Tapu, kua nakai maeke a ia ke mohe. Kua lata ni a ia ke matike ke taute e matagahua fakaagaga nei. Ati lagomatai foki he aga pauaki mitaki nei a ia ke totou e Tohi Tapu katoa ke he tau tau takitaha.

Ko e Fakafifitakiaga ha tautolu, ko Iesu Keriso, ne moua e aga pauaki ke fano ke he tau feleveiaaga ne fakatutala ai e Tohi Tapu. “Kua hu atu a ia ke he sunako ke he aho sapati ko e hana mahani haia; kua tu ki luga ke totou.” (Luka 4:16) Ka ko Joe, ko e taha motua mo e magafaoa lahi ti loloa foki e tau matahola gahua, ne lagomatai he aga pauaki ke feaki ia ia e manako mo e loto ke finatu tumau ke he tau feleveiaaga. Ne talahau e ia: “Kua lagomatai he aga pauaki nei au, he foaki mai e malolo fakaagaga manako lahi ke maeke ia au ke kautu ke he tau paleko mo e tau mena vihi.”—Heperu 10:24, 25.

Ko e tau aga pauaki ia kua aoga lahi ke he poitufi faka-Kerisiano ma e moui. Ne talahau he hokotaki mai he motu ne favale ke he tau tagata ha Iehova: “Ko lautolu mo e tau aga pauaki mitaki mo e hokulo e fakaaue ke he kupu moli, kua nakai fai lekua ke tu mauokafua he magaaho ka hoko mai e kamatamata, ka ko lautolu ‘he tau aho kua mitaki’ ne fakato e tau feleveiaaga, ne nakai o tumau he fekafekau he fonua mo e fakahui e tau matakupu ikiiki kua fa mahani ke mokulu ka ha i lalo he kamatamata ‘velagia.’”—2 Timoteo 4:2.

Kalo he Tau Aga Pauaki Kelea, Fakaaoga e Tau Aga Pauaki Mitaki

Ne fa talahau ‘kua lata he tagata ke feaki hokoia e tau aga pauaki nukua manako a ia ke pule ki a ia.’ Moli ko e tau aga pauaki kelea ko e pule ekefakakelea. Pete he pihia, kua maeke agaia ke tiaki.

Kua fai magaaho a Stella ne hufia he kitekite tivi. Ne talahau e ia: “Mai he tau aga pauaki kelea oti ne mamata lahi au ki ai, kua ha ha ai foki e kakano mitaki.” Ko e mena anei ne tupu ha ko e aga pauaki hana he muatua e kitekite tivi. Ne tala hifo ni a ia ki a ia, to kitekite ni e ia mo “taha mena fakaokioki” po ke ma e “taha mena kehe.” Ka kua nakai mau taofi e aga pauaki hana, he loga e tau matahola ne nofo a ia i mua he televisoni. “Ke he taha mena, ne fakatuai he aga pauaki nei e holo ki mua fakaagaga haku,” he talahau e ia. He lali fakamalolo, ne fakahiku fakatote hifo e ia e magaaho ne fakaaoga e ia ke kitekite tivi ti kua fifili mogonei e tau ata. “Ne lali tumau au ke manatu ko e ha ne manako au ke tiaki e aga pauaki nei,” he talahau e Stella, “mo e falanaki au ki a Iehova ke fakatumau e fifiliaga haku.”

Ko e Kerisiano ne higoa ko Charalambos ne tuhi ke he aga pauaki kelea ne fakalavelave a ia mai he holo ki mua fakaagaga—ko e fakatuai pauaki. “He mailoga e au kua hagahaga kelea e aga pauaki ke fakatuai, ne kamata au ke hiki e moui haku. He magaaho ne fakatokatoka e tau foliaga, ne fakatoka e au e magaaho mo e puhala ke kamata e gahua atu ke he tau foliaga ia. Ko e tali moli haia, ke fakatumau ke fakagahuahua e tau fifiliaga mo e tau fakatokatokaaga, ti kua eke agaia ai mo aga pauaki mitaki ke he mogonei.” Haia ni, ko e tau aga pauaki ko e taui mitaki ma e tau aga pauaki kelea.

Kua maeke foki he tau tagata feoaki mo tautolu ke taute a tautolu ke feaki e tau aga pauaki, mitaki po ke kelea. Maeke he tau aga pauaki mitaki ke pikitia, pihia foki e tau aga pauaki kelea. Tuga e “feoaki mo lautolu kua mahani kelea kua kelea ai e tau mahani mitaki,” liga foaki foki he tau tagata feoaki ki a tautolu e tau fifitakiaga he tau aga pauaki mitaki ke muitua. (1 Korinito 15:33) Mena kua mua, maeke he tau aga pauaki ke fakamalolo po ke fakalolelole e fakafetuiaga ha tautolu mo e Atua. Ne talahau e Stella: “Kaeke mitaki e tau aga pauaki ha tautolu, to fakamukamuka ai e fetului ha tautolu ke fekafekau ki a Iehova. Kaeke hagahaga kelea a lautolu, to fakalavelave ai e tau laliaga ha tautolu.”

Fakatu e tau aga pauaki mitaki, mo e toka ai ke takitaki a koe. To eke ai mo fakaohoohoaga malolo mo e aoga he moui hau.

[Fakatino he lau 29]

Tuga e afi, maeke he tau aga pauaki ke aoga po ke fakamahaikava

[Fakatino he lau 30]

Fakamalolo he tau aga pauaki mitaki e fakafetuiaga ha tautolu mo e Atua

[Tau Fakatino he lau 31]

Ko e mahani mau ha Iesu ke fano ke he sunako he Sapati ke totou e Kupu he Atua