Fifitaki a Iehova ka Fakaako e Fanau Hau
Fifitaki a Iehova ka Fakaako e Fanau Hau
“Nakai kia fakatonu he tau matua oti e tau fanau ha lautolu?”—HEPERU 12:7, Contemporary English Version.
1, 2. Ko e uka he ha e tau matua he feaki e tau fanau ha lautolu he vaha nei?
KO E kumikumiaga ne taute i Sapani he tau tau gahoa i tuai ne fakakite kua kavi ke hafa he tau fuata ne huhu ki ai kua logona e tote lahi he matutakiaga he tau matua mo e tau fanau ha lautolu ti toka teao he tau matua e tau fanau ha lautolu. He taha kumikumi foki he motu ia, teitei ke kuata a lautolu ne tali, nakai iloa e lautolu e puhala ke matutaki mo e tau fanau. Nakai hagahaga kehe e puhala nei ke he Fahi Uta. “Tokologa e tau matua Kanata ne talahau kua nakai iloa tonu e lautolu e puhala ke eke mo tau matua mitaki,” he hokotaki he The Toronto Star. He tau matakavi oti, kua uka lahi e tau matua ke feaki e tau fanau ha lautolu.
2 Ko e ha kua uka e tau matua ke feaki e tau fanau ha lautolu? Ko e matapatu kakano ha kua nonofo a tautolu he “tau aho fakamui,” mo e kua “hohoko mai ai e tau aho uka.” (2 Timoteo 3:1) Lafi ki ai, “kua kelea e tau fatuakiloto he tau loto he tau tagata kua kamata mai he vaha tote,” he talahau he Tohi Tapu. (Kenese 8:21) Ti lauia lahi e tau fuata ke he tau kamatamata ha Satani, kua tuga e “leona tagi” ne hele a lautolu ne goagoa. (1 Peteru 5:8) Kua tupu fetului moli e tau mena uka ma e tau matua Kerisiano, nukua fakatoka ke feaki e tau fanau ha lautolu he “leveki ai ke he tau kupu akonaki mo e tau kupu fakamafana he Iki.” (Efeso 6:4) Maeke fefe he tau matua ke lagomatai e tau fanau ha lautolu ke tutupu hake ke eke mo tau tagata tapuaki momotua ha Iehova, he maeke ke kitia e ‘mitaki mo e kelea’?—Heperu 5:14.
3. Kua latatonu he ha e fakaakoaga mo e takitakiaga fakamatua ke kautu he feaki hake e tau fanau?
3 “Kua lili ai e goagoa ke he loto he tama,” he talahau he patuiki pulotu ko Solomona. (Tau Fakatai 13:1; 22:15) Ke utakehe e goagoa ia he tau loto ha lautolu, kua lata a lautolu kua ikiiki mo e fakatonuaga fakaalofa mai he tau matua ha lautolu. Ka e, nakai talia fiafia tumau he tau fuata e fakatonuaga pihia. Moli, kua fa manava oho a lautolu ke he tomatomaaga pete ni ko hai ne foaki ai. Ko e mena ia, kua lata he tau matua ke ako e puhala ke “fakaako . . . e tama ke lata mo e hana puhala.” (Tau Fakatai 22:6) Ka pipiki mau e tau fanau ke he akonakiaga ia, ko e moui ha lautolu haia. (Tau Fakatai 4:13) Ko e aoga ha ia ka iloa he tau matua e mena kua putoia he fakaako ha lautolu a tau tama ikiiki!
Akonakiaga—Heigoa e Kakano
4. Ko e heigoa e matapatu kakano he “akonaki” ne fakaaoga he Tohi Tapu?
4 He matakutaku neke talahau kelea he favale—fakatino, kupu, po ke manamanatuaga—kua fakamamao falu matua mai he fakahako e tau fanau ha lautolu. Nakai lata ia tautolu ke moua e tau matakutaku pihia. Ko e kupu “akonaki” ne fakaaoga he Tohi Tapu kua nakai hagaao ke he ha fakakelea po ke favale. Ko e kupu Heleni ma e “akonaki” kua matapatu ke he hataki, fakaako, fakatonu mo e, ke he falu magaaho, mauokafua ka e akonaki fakaalofa.
5. Ko e aoga he ha ke manamanatu ke he puhala ha Iehova he fehagai mo e hana tau tagata?
5 He foaki e akonakiaga pihia, ne fakatoka e Iehova ko e Atua e fakafifitakiaga mitaki katoatoa. He fakatatai a Iehova ke he matua tane he tino, ne tohi he aposetolo ko Paulo: “Nakai kia fakatonu he tau matua oti e tau fanau ha lautolu? . . . Kua fakatonu he tau matua tane ke he tino ha tautolu a tautolu ke he magaaho ku, ti taute e lautolu ha kua manatu mitaki lahi a lautolu. Ka e fakatonu he Atua a tautolu ma e mitaki ni ha tautolu, ha kua manako a ia ke tapu a tautolu.” (Heperu 12:7-10, Contemporary English Version) E, kua akonaki e Iehova hana tau tagata ma e kakano ke maeke ia lautolu ke tapu, po ke mea. Lahi e mena ka ako moli e tautolu hagaao ke he akonaki he tau fanau he manamanatu ke he puhala ne fakaako e Iehova hana tau tagata.—Teutaronome 32:4; Mataio 7:11; Efeso 5:1.
Fakaalofa—Ko e Malolo Omoomoi
6. Liga uka he ha ma e tau matua ke fifitaki e fakaalofa ha Iehova?
6 “Ko e Atua ko e fakaalofa,” he talahau he aposetolo ko Ioane. Ti, ko e mena ia, ko e fakaako ne foaki e Iehova kua omoomoi tumau he fakaalofa. (1 Ioane 4:8; Tau Fakatai 3:11, 12) Kakano kia e mena nei ko e tau matua ne ha ha ai e fakaalofa pauaki ma e tau fanau ha lautolu ka mukamuka ke fifitaki a Iehova ke he mena nei? Nakai pihia. Ko e fakaalofa he Atua ko e matapatu fakaalofa. Taha e pulotu Heleni ne talahau ko e fakaalofa pihia “kua nakai felauaki tumau mo e tau fatuakiloto pauaki.” Nakai mata pouli e Atua ke he tuaga fakaalofa. Kua manamanatu tumau a ia ke he mena kua mitaki ma e hana tau tagata.—Isaia 30:20; 48:17.
7, 8. (a) Ko e heigoa e fakafifitakiaga he matapatu fakaalofa ne fakatoka e Iehova he fehagai mo e hana tau tagata? (e) Fifitaki fefe he tau matua a Iehova he lagomatai e fanau ha lautolu ke tupu e lotomatala ke muitua e tau matapatu fakaakoaga he Tohi Tapu?
7 Manamanatu ke he fakaalofa ne fakakite e Iehova he fehagai mo e tau Isaraela. Ne fakaaoga e Mose e tataiaga fuluola ke fakamaama e fakaalofa ha Iehova ma e motu fakatu fou ha Isaraela. Kua totou e tautolu: “Tuga ne aeto kua fakalelelele hana tau punua, ti kolikoli ai ki luga hana tau punua, kua fofola e ia hana tau tapakau, ti hapohapo e ia a lautolu, ti uta e ia a lautolu ki luga hana tau tapakau; pihia ni a Iehova ne takitaki e ia tokotaha a [Iakopo].” (Teutaronome 32:9, 11, 12) Ke fakaako e tau punua hana ke felele, ko e matua fifine aeto ‘kua fakalelelele hana tau punua mai he fata,’ he fakatapatapa hana tau pekau ke fakakatikati hana tau punua ke felele. Ka hiku ai e punua manu ke lele kehe mai he fata, ne fa mahani ke fata he mena tokoluga, ne “kolikoli ai ki luga” e matua ke he tau punua hana. Ka tuga ke to hifo e punua ke he kelekele, ne uku hifo e matua ki lalo hana, ti ‘uta ai a ia ke he hana tau tapakau.’ Ofania ai, ne leveki e Iehova e motu fanau fou ha Isaraela ke he puhala pihia. Ne foaki e ia ke he tau tagata e Fakatufono faka-Mose. (Salamo 78:5-7) Ne matakite fakamakai atu e Atua ke he motu, he mautali ke lagomatai ka moua he hana tau tagata e tau mena uka.
8 Fifitaki fefe he tau matua Kerisiano e fakaalofa ha Iehova? Fakamua, kua lata ia lautolu ke fakaako e fanau ha lautolu ke he tau matapatu fakaakoaga mo e tau tutuaga ne moua i loto he Kupu he Atua. (Teutaronome 6:4-9) Ko e foliaga ke lagomatai a lautolu ne ikiiki ke iloa ke taute e tau fifiliaga felauaki mo e tau matapatu fakaakoaga he Tohi Tapu. He taute e mena nei, kua kolikoli e tau matua fakaalofa ki luga he fanau ikiiki ha lautolu, he kitekite e puhala kua fakagahua e lautolu e tau matapatu fakaakoaga ne iloa e lautolu. He lalahi hake e tau fanau ti age fakahaga e ataina, kua mautali e tau matua momokoina ke ‘uku hifo’ mo e ‘uta a lautolu ke he tau tapakau ha lautolu’ ka fai hagahaga kelea ai. Ko e faga hagahaga kelea fefe?
9. Ko e heigoa e hagahaga kelea pauaki kua lata e tau matua fakaalofa ke mataala? Fakatai.
9 Ne hataki e Iehova ko e Atua e tau Isaraela ke he tau fua he tau fioaga kelea. (Numera 25:1-18; Esera 10:10-14) Ko e feoaki mo e tau tagata hepe ko e hagahaga kelea mahani mau he vaha nei. (1 Korinito 15:33) Mitaki e tau matua Kerisiano ke fifitaki a Iehova ke he mena nei. Ko e tama fifine 15 tau he moui ne higoa ko Lisa ne manako ke he tama tane ne nakai mahani mo e tau aga fakaagaga mo e tau mahani mitaki he magafaoa hana. “Ne mafiti e tau matua haku ke mailoga e hikiaga he aga haku mo e fakakite e tupetupe,” he talahau e Lisa. “He falu magaaho ne fakatonu e laua au, mo e he falu magaaho, ne fakamalolo fakamitaki e laua au.” Ne nonofo hifo a laua mo Lisa ti fanogonogo fakaeneene ki ai, he lagomatai a ia ke fehagai mo e mena ne iloa e laua ko e matalekua lahi—ko e manako ke talia mai he tau kapitiga hana. *
Fakatumau e Matutakiaga Mitaki
10. Ko e heigoa e tau puhala ne fakatoka e Iehova e fakafifitakiaga mitaki he matutaki mo e tau Isaraela?
10 Ke kautu he fakaako e fanau, kua lata e tau matua ke fakatumau e matutakiaga mitaki mo e ha lautolu a tau tama ikiiki. Kua mataala katoatoa a Iehova ke he tau mena he tau loto ha tautolu, ati fakamalolo ai a tautolu ke matutaki mo ia. (1 Nofoaga he Tau Patuiki 28:9) He mole e age he tau Fakatufono ke he tau Isaraela, ne kotofa e Iehova e tau Levi ke fakaako a lautolu, ti fakafano e ia e tau perofeta ke fakamaama atu ki a lautolu mo e ke fakatonu a lautolu. Ne fakakite foki e ia e fiafia ke fanogonogo ke he tau liogi ha lautolu.—2 Nofoaga he Tau Patuiki 17:7-9; Salamo 65:2; Isaia 1:1-3, 18-20; Ieremia 25:4; Kalatia 3:22-24.
11. (a) Maeke fefe he tau matua ke fakatolomaki e matutakiaga mitaki mo e tau fanau ha lautolu? (e) Ko e aoga he ha ma e tau matua ke eke mo tau tagata fanogonogo mitaki ka matutaki mo e tau fanau ha lautolu?
11 Fifitaki fefe he tau matua a Iehova ka matutaki a lautolu mo e fanau ha lautolu? Matapatu fakamua, kua lata ke fakatoka e lautolu e magaaho ma e fanau ha lautolu. Kua mitaki foki ke he tau matua ke kalo kehe mai he tau kupu fakateaga nukua va, tuga e, “Koe e ni kia a ia? Manatu ni au ko e taha mena aoga”; “Ko e teao noa a ia”; “Ka ko e heigoa hau ne amanaki ki ai? Ko e tama agaia na koe.” (Tau Fakatai 12:18) Ke fakamalolo e fanau ke tutala, kua feaki he tau matua pulotu e makai ke eke mo tau tagata fanogonogo mitaki. Ko e tau matua ka fakaheu e tau fanau ha lautolu he ikiiki ka moua foki e lautolu to fakaheu he fanau a lautolu ka lalahi. Kua mataaki tumau a Iehova ke fanogonogo ke he hana tau tagata. Kua fanogonogo tumau a ia ki a lautolu kua fuluhi fakatokolalo ki a ia he liogi.—Salamo 91:15; Ieremia 29:12; Luka 11:9-13.
12. Ko e heigoa e tau mahani ka fakatata he tau matua ke fakamukamuka aki e tau fanau ke o atu ki a lautolu?
12 Manamanatu foki la ke he falu puhala pauaki he aga he Atua ne fakamukamuka aki hana tau tagata ke o atu ki a ia. Ma e fakatai, ko e Patuiki ko Tavita i Isaraela i tuai ne hala muikau ha ko e mahani faivao mo Patesepa. Ha ko e tagata nakai mitaki katoatoa, ne taute e Tavita falu agahala kelea muikau he hana moui. Ka e nakai kaumahala a ia ke fina atu ki a Iehova mo e moua hana fakamagalo mo e hatakiaga. Nakai fakauaua, ko e fakaalofa mo e fakaalofa hofihofi he Atua ne fakamukamuka a Tavita ke liu mai ki a Iehova. (Salamo 103:8) He fakatata e tau fua faka-Atua pihia tuga e fakaalofa mo e fakaalofa hofihofi, maeke he tau matua ke fakatumau e matutakiaga mitaki pete ne hepehepe e fanau.—Salamo 103:13; Malaki 3:17.
Kia Mahani Totonu
13. Ko e heigoa kua putoia ai he mahani totonu?
13 Ka fanogonogo ke he fanau ha lautolu, kua lata he tau matua ke mahani totonu mo e fakaaoga e “iloilo mai luga.” (Iakopo 3:17) “Kia iloa ha mutolu a mahani totonu he tau tagata oti kana,” he tohi he aposetolo ko Paulo. (Filipi 4:5) Ko e heigoa e kakano ke mahani totonu? Ko e taha kakano he kupu Heleni ne fakaliliu “mahani totonu” ko e “nakai fakamakamaka ke he tohi he fakatufono.” Ha kua taofi mauokafua ke he mahani mitaki mo e tau tutuaga fakaagaga, mahani totonu fefe e tau matua?
14. Fakakite fefe e Iehova e mahani totonu he fehagai mo Lota?
14 Ne fakatoka e Iehova e fakafifitakiaga mua ue atu he mahani totonu. (Salamo 10:17) He fakamalolo e ia a Lota mo e hana magafaoa ke toka e motu malona ha Sotoma, ne “fakamule” a Lota. Magaaho fakamui, ne tala age e agelu ha Iehova ki a ia ke fehola ke he mouga, ne pehe a Lota: “Nakai fahia au ke hola ke he mouga . . . Kitiala, ko e maga [Soara] na kua tata mai, ke hola au ki ai, kua tote foki a ia; toka ai au ke hola ki ai, nakai kia ko e maga tote ia?” Fefe tali atu ha Iehova ke he mena nei? Ne pehe a ia: “Kua talia foki e au hau a manako ke he mena ia, ti nakai moumou e au e maga ia ne tala mai e koe.” (Kenese 19:16-21, 30) Ne makai a Iehova ke talia e ole ha Lota. E, lata e tau matua ke pipiki mau ke he tau tutuaga kua fakatoka e Iehova ko e Atua mai he hana Kupu, ko e Tohi Tapu. Ka kua maeke agaia ke manamanatu ke he tau manako ha lautolu ne ikiiki ka nakai moumou e tau matapatu fakaakoaga he Tohi Tapu.
15, 16. Ko e heigoa e fakaakoaga kua iloa mai he tau matua he fakataiaga ne moua ia Isaia 28:24, 25?
15 He mahani totonu kua putoia e tauteuteaga he loto he fanau ke maeke ia lautolu ke mautali ke talia e tomatomaaga. He fakatai, ne fakatatai e Isaia a Iehova ke he tagata gahua fonua mo e pehe: “Kua gahua kia ke he aroti ke he tau aho oti he tagata gahua aroti kia gana ai hana tau fua saito? Kua keli kia e ia mo e fakamolemole ai hana kelekele? Ka oti he fakamolemole e ia e fuga kelekele, nakai kia tolo ai e ia e tau fua kesaka, mo e gana ai e tau fua kumina, mo e to fakaatuatu e tau fua saito, mo e tau fua karite ke he mena kua fafati ke to ai, mo e tau fua kaseme ke he hana katofia?”—Isaia 28:24, 25.
16 Kua “gahua [Iehova ke] gana ai hana tau fua saito” mo e “fakamolemole ai hana kelekele.” Ne tauteute e ia e tau loto he hana tau tagata ato akonaki a lautolu. He fakatonu ha lautolu a fanau, maeke fefe he tau matua ke “gahua” ke he tau loto he fanau ha lautolu? Taha e matua tane ne fifitaki ki a Iehova he fakatonu hana tama tane fa e tau he moui. He lau e tama tane he katofia he tama tane hana, ne fanogonogo fakatekiteki fakamua e matua tane ke he tau talahauaga he tama tane hana. Ti, tuga ke “gahua” ke he loto he tama tane hana, ne talahau he matua tane e tala ke he tama tane tote ne matematekelea lahi ha ko e tagata pule kelea. He logona e tala, ne fakalagalaga e tama tane ke talahau kua lata e tagata pule kelea ke fakahala. Ko e “gahua” pihia ne tauteute e loto he tama tane mo e fakamukamuka a ia ke kitia ko e lau e tama tane he katofia ko e mahani he tagata pule kelea a ia ti kua hepe ai.—2 Samuela 12:1-14.
17. Ko e heigoa e fakaakoaga he fakatonuaga fakamatua ne moua ia Isaia 28:26-29?
17 Ne fakatatai atu foki e Isaia e fakatonuaga ha Iehova ke he taha gahua fonua—ko e taholi saito. Ne fakaaoga he tagata gahua fonua e tau kanavaakau taholi kehekehe ke felauaki ni ke he mao he otaota saito. Kua fakaaoga e akau ke haha aki e tau fua kesaka mo e ko e tokotoko ke haha aki e kumina, ka e fakaaoga e hui peleo veliveli ma e otaota saito mao. Nakai taholi agaia e ia e tau saito mao ke hokotia ai ke he malipilipi. Tatai ai, ka manako a Iehova ke utakehe ha mena kelea he hana tau tagata, ne fakakehekehe e ia e tauteaga felauaki ni ke he tau lataaga mo e tau tutuaga kua tupu. Ne nakai pule kelea a ia po ke vale. (Isaia 28:26-29) Falu fanau ne matakutaku he fakahela atu he tau matua, ti koenaia. Ko e falu kua lata mo e tau fakamanatuaga fatiaki mau, ka e falu agaia ne lata mo e manatu kua malolo lahi. Ko e tau matua mahani totonu ka fakagahua e fakatonuaga felauaki ke he tau lataaga he tama.
Eke e Tau Fakatutalaaga Magafaoa mo Fiafiaaga
18. Fakatoka fefe he tau matua e magaaho ma e fakaakoaga Tohi Tapu tumau fakamagafaoa?
18 Ko e taha he tau puhala mua atu ke fakaako e fanau hau ko e fakaako fakamagafaoa tumau ke he Tohi Tapu mo e fakatutala faka-Tohi Tapu he tau aho takitaha. Ko e fakaako fakamagafaoa kua lauia mitaki ka taute tumau. Ka taute puleheu po ke fifiliaga mogoia ni, to liga ke tupu lavea tumau. Ti kua lata e tau matua ke “fakaaoga e . . . tau aho” ma e fakaakoaga. (Efeso 5:15-17) Fifili ai e magaaho fakatoka mau ia nukua lata ma e matagahua ia kua liga ke eke mo paleko. Taha e ulu magafaoa ne moua he lalahi e tau fanau, ko e tau setulu kehekehe ha lautolu ne uka lahi ke fakapotopoto auloa e magafaoa katoa. Ka e, fakapotopoto auloa tumau e magafaoa ke he tau po he tau feleveiaaga he fakapotopotoaga. Ati fakatoka ai he matua tane ke taute e fakaakoaga magafaoa he taha he tau po ia. Ne gahuahua mitaki e mena nei. Ko e tau fekafekau papatiso ha Iehova mogonei e tau fanau tokotolu oti ia.
19. Fakafifitaki fefe he tau matua a Iehova ka taute e fakaakoaga fakamagafaoa?
19 Pete ia, nakai lahi ka taute ni falu he tau tohi faka-Tohiaga Tapu ka hoko e fakaakoaga. Ne fakaako e Iehova e tau Isaraela ne liliu he puhala he tau ekepoa, nukua ‘fakakite atu ai e alito’ he Fakatufono, ‘ti maama ai ke he tau mena kua totou.’ (Nehemia 8:8) Taha e matua tane ne kautu he lagomatai e tau fanau tokofitu oti hana ke fakaalofa ki a Iehova ne hu tumau he poko hana fakamua to fakaako fakamagafaoa ke tauteute, mo e fakahaohao e tohi ke he tau lataaga he tau fanau takitaha. Ne taute e ia e fakaakoaga ke fiafia ma e hana fanau. “Kua fiafia tumau e fakaakoaga,” he talahau he taha he hana tau tama tane lahi. “Kaeke ko mautolu i fafo hane fefeua mo e fua polo he fahi tua ti ka hea a mautolu ma e fakaako fakamagafaoa, mafiti a mautolu ke toka e fua polo ha mautolu mo e tafepoi ke fakaako. Ko e taha he tau afiafi fiafia lahi he fahitapu.”
20. Ko e heigoa e lekua fa mahani he feaki hake e fanau kua lata ke manamanatu ki ai?
20 Ne fakapuloa he salamo: “Kitiala, ko e fanau ko e mena moua ia mai ia Iehova; ko lautolu kua fanau mai ko e taui ia mai ia ia.” (Salamo 127:3) Ko e fakaako e fanau ha tautolu kua lata mo e taha magaaho mo e laliaga, ka taute fakamitaki ai kua kakano ko e moui tukulagi ke he tau fanau ikiiki ha tautolu. Ko e palepale mitaki ha ia ke moua! Kia fifitaki fakamakutu mogoia e tautolu a Iehova ka fakaako e fanau ha tautolu. Pete ia, nukua tuku age e matagahua ia ke he tau matua ke “leveki [e fanau] ke he tau kupu akonaki mo e tau kupu fakamafana he Iki,” kua nakai pehe to kautu ai. (Efeso 6:4) Pihia foki mo e levekiaga mitaki ue atu, to totoko e tama mo e oti e fekafekau ki a Iehova. Ti ko e heigoa mogoia? Ko e matakupu a ia ma e vala tala ka mui mai.
[Matahui Tala]
^ para. 9 Ko e tau mena tutupu ne moua he vala tala nei mo e mui mai kua liga kehe mai he puhala fakamotu hau. Lali ke iloa e tau matapatu fakaakoaga ne putoia ai, ti fakaaoga ai ke he tuaga fakamotu hau.
Ko e Heigoa e Tali Hau?
• Fifitaki fefe he tau matua e fakaalofa ha Iehova ne fakamaama mai he Teutaronome 32:11, 12?
• Ko e heigoa hau ne iloa mai he puhala ne matutaki a Iehova mo e tau Isaraela?
• Ko e heigoa kua fakaako mai ki a tautolu he fanogonogo a Iehova ke he ole ha Lota?
• Ko e heigoa e fakaakoaga he fakatonu e fanau nukua iloa e koe mai he Isaia 28:24-29?
[Tau Huhu he Fakaakoaga]
[Tau Fakatino he lau 20]
Kua lata e tau matua ke fakatoka taha magaaho ma e fanau ha lautolu
[Fakatino he lau 22]
“Ko e taha he tau afiafi fiafia lahi he fahitapu”