Skip to content

Skip to table of contents

Maukoloa a Tautolu he Fakamonuina a Iehova

Maukoloa a Tautolu he Fakamonuina a Iehova

Maukoloa a Tautolu he Fakamonuina a Iehova

“Ko e fakamonuina a Iehova, ke maukoloa ai e tagata; ti nakai lafilafi e ia ha mamahi ki ai.”—TAU FAKATAI 10:22.

1, 2. Ko e ha ne nakai matutaki e fiafia mo e muhukoloa fakatino?

KUA pule e tutuli ke muhukoloa he tau momoui he totou miliona he vaha nei. Ka e tamai nakai he tau koloa tino e fiafia ma lautolu? “Nakai la manatu e au ha magaaho ne tupetupe lahi ai e tau tagata ha ko e puhala moui ha lautolu,” he talahau he The Australian Women’s Weekly. Ti lafi ki ai: “Ko e mena kehe lahi. Ne tala mai ki a mautolu kua mitaki e tuaga tupe ha Ausetalia, ti mitaki laia e mouiaga he mogonei. . . . Pete ia, holofa agaia e onoonoaga kelea ke he motu. Nukua logona he tau tane mo e tau fifine kua fai mena ne galo he tau momoui ha lautolu ka e nakai maeke a lautolu ke maama ko e heigoa.” Ko e moli ha ia e tau Tohiaga Tapu he fakakite kua nakai fua mai e fiafia po ke moui mai he tau mena moua ha tautolu!—Fakamatalaaga 5:10; Luka 12:15.

2 Ne fakaako he Tohi Tapu na mai e fiafia mahaki ha ko e fakamonuina he Atua. Hagaao ke he mena nei, ne talahau he Tau Fakatai 10:22: “Ko e fakamonuina a Iehova, ke maukoloa ai e tagata; ti nakai lafilafi e ia ha mamahi ki ai.” Kua fa mahani ke fua mai e mamahi ha ko e manako lotokai ke he tau maukoloa tino. Kua latatonu ai e hatakiaga he aposetolo ko Paulo: “Ko lautolu kua manako ke maukoloa, kua moua a lautolu he kamatamata, mo e hele, mo e tau manako lahi ne loga kua goagoa ai mo e kelea ai, ko e tau mena ia kua fakatomo ai e tau tagata ke he mahaikava mo e malaia. Ha ko e loto lahi ke he tau tupe, ko e vaka haia he tau mena kelea oti kana; ko e falu foki kua manako lahi ki ai, ti hehe ai a lautolu mai he tua, kua hoka e lautolu a lautolu ti ati ni ke he tau mena matematekelea loga.”—1 Timoteo 6:9, 10.

3. Ko e ha ne fehagai e tau fekafekau he Atua ke he tau kamatamata?

3 He taha fahi, kua hoko e tau monuina nakai mamahi ki a lautolu oti ne ‘fanogonogo ke he leo a Iehova.’ (Teutaronome 28:2) Ka e liga huhu e falu, ‘Kaeke kua nakai fai mamahi ne lafilafi ke he fakamonuina a Iehova, ko e ha ne matematekelea ai e tokologa he tau fekafekau he Atua?’ Kua fakakite mai he Tohi Tapu ne fakaata he Atua e tau kamatamata ha tautolu ka kua kamata mai ni mo Satani, hana fakatokatokaaga kelea, mo e he foliga nakai mitaki katoatoa ha tautolu. (Kenese 6:5; Teutaronome 32:4, 5; Ioane 15:19; Iakopo 1:14, 15) Ko Iehova e punaaga he “tau mena mitaki oti kua foaki noa mai, katoa mo e tau mena fakaalofa oti kua katoatoa ai e mitaki.” (Iakopo 1:17) Ko e mena ia, kua nakai lagataha e tau fakamonuina hana ke fakatupu e mamahi. Kia kikite ai a tautolu ke he falu he tau mena fakaalofa mitaki katoatoa he Atua.

Kupu he Atua—Ko e Mena Fakaalofa Mua Ue Atu

4. Ko e heigoa e monuina mo e mena fakaalofa mua ue atu ne olioli he tau tagata ha Iehova he magahala he “vaha ke fakahiku ai”?

4 Hagaao “ke he vaha ke fakahiku ai,” ne tohi he perofetaaga a Tanielu: “To tupu lahi ai foki e mahani iloilo.” Ka kua fakakaupa ai he tau kupu nei: “To nakai maama ai foki taha ia lautolu ko e tau tagata mahani kelea; ka e maama ai ni e tau tagata iloilo.” (Tanielu 12:4, 10) Manamanatu la ke he mena ia! Ko e Kupu he Atua—mua atu ke he tau perofetaaga—ne talahau mo e iloilo faka-Atua kua nakai maeke e tau tagata mahani kelea ke maama ai, ka kua maama he tau tagata ha Iehova. “Kua fakaaue au kia koe ma Matua na e, ko e Iki he lagi mo e lalolagi,” he liogi he Tama he Atua, “he ufiufi e koe e tau mena nai he tau tagata iloilo, mo e loto matala, ka kua fakakite atu ai ke he tau tama mukemuke.” (Luka 10:21) Ko e monuina ha ia ke moua e mena fakaalofa mua ue atu he Kupu tohi he Atua, ko e Tohi Tapu, mo e ke fakalataha mo lautolu ne foaki age e Iehova e iloilo fakaagaga!—1 Korinito 1:21, 27, 28; 2:14, 15.

5. Ko e heigoa e iloilo, mo e moua fefe e tautolu?

5 To nakai fakai ke moua e tautolu e iloilo fakaagaga ka nakai moua e tautolu e “iloilo mai luga.” (Iakopo 3:17) Maeke he iloilo ke fakaaoga e pulotu mo e maamaaga ke tului aki e tau mena vihi, kalo po ke hola kehe mai he tau hagahaga kelea, hokotia ke he tau foliaga, po ke foaki e tau fakatonuaga tonuhia. Moua fefe e tautolu e iloilo mahani Atua? Ne tohi he Tau Fakatai 2:6: “Ko Iehova kua foaki mai e iloilo; mai he fofoga hana e iloilo mo e loto manamanatu.” E, to fakamonuina e Iehova a tautolu aki e iloilo kaeke liogi fakamakamaka a tautolu ma e mena ia, tuga he foaki e ia ke he Patuiki ko Solomona “e pulotu mo e loto matala.” (1 Tau Patuiki 3:11, 12; Iakopo 1:5-8) Ke moua e iloilo, kua lata foki ia tautolu ke fanogonogo tumau ki a Iehova he fakaako mo e fakagahuahua tumau e Kupu hana.

6. Ko e ha ko e puhala iloilo a ia ke fakagahuahua e tau fakatufono mo e tau matapatu fakaako he Atua ke he tau moui ha tautolu?

6 Ko e tau fakafifitakiaga ne mua he iloilo mahani Atua kua moua i loto he tau fakatufono mo e tau matapatu fakaakoaga he Tohi Tapu. Kua aoga e tau mena nei ki a tautolu ke he tau puhala oti—fahi tino, manamanatuaga, loto manamanatu, mo e fakaagaga. Ne tonu e lologo he salamo: “Kua hakohako e fakatufono a Iehova, kua liuaki mai e agaga; kua fakamoli e talahau a Iehova, kua fakailoilo a lautolu kua goagoa. Kua tonu e tau fekau a Iehova, kua fakafiafia e loto, kua meā e tau poaki a Iehova, kua fakamaama e tau mata. Kua meā e matakutaku kia Iehova, to tumau tukulagi; ko e tau fakafiliaga foki a Iehova kua moli ia, mo e tonu fakaoti. Kua mua hana mitaki ke he auro, ko e tau auro homo ne loga.”—Salamo 19:7-10; 119:72.

7. Ko e heigoa ne fua mai he fakaheu e tau tutuaga hakohako he Atua?

7 He taha fahi, ko lautolu ne fakaheu e tau tutuaga hakohako he Atua kua nakai moua e fiafia mo e tokanoaaga ne kumi e lautolu. To hoko e magaaho, ti iloa e lautolu kua nakai fakavai he taha e Atua, ha ko e mena helehele ni he tagata e mena ne gana e ia. (Kalatia 6:7) Ko e totou miliona ne fakaheu e tau matapatu fakaakoaga he Tohi Tapu hane helehele e tau matematekelea muikau tuga e fatu noa, gagao kelea muitui, po ke tau hufiaaga matematekelea. Ka ke tokihala na lautolu ke hiki e puhala moui, to takitaki atu he puhala ha lautolu a lautolu ke he mate mo e liga ke fakamahaikava he lima he Atua.—Mataio 7:13, 14.

8. Ko e ha ne fiafia ai e tau tagata ne ofania e Kupu he Atua?

8 Ka ko lautolu ne fiafia ke he Kupu he Atua mo e fakagahuahua ai to hoko ki a lautolu e tau monuina loga he mogonei mo e he vaha anoiha. Kua tonutika a lautolu ke logona e fakatokanoaaga he fakatufono he Atua, kua fiafia moli, mo e fakatalitali lahi atu ke he magaaho ka ataina mai a lautolu he hala mo e tau lauiaga mate he hala. (Roma 8:20, 21; Iakopo 1:25) Kua moli lahi e amaamanakiaga nei ha kua falanaki ke he mena fakaalofa ne mua he Atua ke he tau tagata—ko e poa lukutoto he Tama fuataha hana, ko Iesu Keriso. (Mataio 20:28; Ioane 3:16; Roma 6:23) Kua fakamoli he mena fakaalofa mitaki lahi ia e hokulo he fakaalofa he Atua ma e tau tagata mo e fakamoli mai e tau fakamonuina tukulagi ma lautolu oti ne fanogonogo tumau ki a Iehova.—Roma 8:32.

Loto Fakaaue ma e Mena Fakaalofa he Agaga Tapu

9, 10. Puhala fe ne aoga a tautolu mai he mena fakaalofa a Iehova ko e agaga tapu? Talahau e fifitakiaga.

9 Taha mena fakaalofa he Atua ne kua lata ia tautolu ke loto fakaaue ki ai ko e hana agaga tapu. He aho he Penetekoso 33 V.N., ne ole e aposetolo ko Peteru ke he tokologa i Ierusalema: “Ati tokihala a, ti takitaha mo e papatiso a mutolu oti ke he higoa a Iesu Keriso; mo e fakamagaloaga he tau hala; ati moua ai e mutolu e mena foaki noa mai, ko e Agaga Tapu haia.” (Gahua 2:38) He vaha nei, kua foaki e Iehova e agaga tapu ke he tau fekafekau fakauku hana ne liogi ke moua ai mo e manako ke taute e finagalo hana. (Luka 11:9-13) He tau vaha i tuai, ko e malolo mahaki nei he lagi mo e lalolagi katoa—ko e agaga tapu he Atua, po ke malolo gahuahua—ne fakamalolo e tau tane mo e tau fifine he tua, fakalataha mo e tau Kerisiano fakamua atu. (Sakaria 4:6; Gahua 4:31) To taute pihia mai foki ki a tautolu, pete ka liga he fehagai a tautolu mo e tau fakalavelave po ke tau paleko ne mua ha ko e tau tagata ha Iehova.—Ioelu 2:28, 29.

10 Kikite e fakafifitakiaga a Laurel, ne kai he gagao polio mo e moui ni he masini mama lapatoa ke 37 e tau tau. * Pete ni ko e tau tutuaga mamahi lahi hana, ne fekafekau fakamoli a ia ke he Atua ato mate a ia. Ke he tau tau loga, ne hoko ki a Laurel e monuina lahi a Iehova. Ke tuga anei, kua maeke ia ia ke lagomatai ke kavi 17 e tau tagata takitokotaha ke o mai ke he iloilo tonu he kupu moli he Tohi Tapu, pete kua fakakaupa a ia ke he masini ke 24 e matahola he aho! Ne fakamanatu mai he tuaga hana e tau kupu he aposetolo ko Paulo: “Ko e mena ka lolelole au, ti malolo ai au.” (2 Korinito 12:10) E, ko e ha kautu ka liga moua e tautolu he fakamatala e kupu moli, kua nakai mai he lotomatala mo e malolo na ha tautolu, ka e mai he lagomatai he Atua he agaga tapu hana, ne foaki e ia ki a lautolu ne fanogonogo tumau ke he leo hana.—Isaia 40:29-31.

11. Ko e heigoa ne fakatupu he tau fua he agaga he Atua ia lautolu ne tui e “tagata fou”?

11 Kaeke omaoma fakamitaki a tautolu ke he Atua, to fakatupu he hana agaga tapu ia tautolu e fakaalofa, fiafia, mafola, fakauka, totonu, mahani mitaki, tua, mahani molu, mo e manako fakalatalata. (Kalatia 5:22, 23) Ko e “fua [nei] he Agaga” ko e vala he “tagata fou” ne tui he tau Kerisiano ke hukui aki e tau puhala lotokai tuga he manu favale ne fakatata e lautolu fakamua. (Efeso 4:20-24; Isaia 11:6-9) Ko e mena ne mua he fua he fakaalofa nei, “ko e pipi haia ke fakamaopoopo ai.”—Kolose 3:14.

Fakaalofa Faka-Kerisiano—Ko e Mena Fakaalofa ke Fakahele

12. Fakakite fefe e Tapita mo e tau Kerisiano he senetenari fakamua e fakaalofa?

12 Ko e fakaalofa faka-Kerisiano ko e taha mena fakaalofa ne mai ia Iehova—mena kua tonu ia tautolu ke fakahele. Kua pule e matapatu fakaakoaga ki ai, ka kua mahuiga he fakaalofa hofihofi ati fakatata lahi e tau tagata talitonu ke mua atu ke he faoa he tino. (Ioane 15:12, 13; 1 Peteru 1:22) Ke fakatai ki ai, kikite ki a Tapita, ko e fifine Kerisiano mitaki he senetenari fakamua. “Kua loga hana tau gahua mitaki mo e tau mena fakaalofa,” mua atu ma e tau takape fifine he fakapotopotoaga. (Gahua 9:36) Liga fai faoa tino e tau fifine nei, ka e manako a Tapita ke fai lagomatai mo e fakamafana a lautolu. (1 Ioane 3:18) Ko e fifitakiaga mitaki ha ia ne fakatoka e Tapita! Ne omoi he fakaalofa fakamatakainaga a Pisila mo Akula ke “tuku hifo ha laua a na ua” ma Paulo. Ne omoi he fakaalofa foki a Epafara, Luka, Oneseforo, mo e falu ke lagomatai e aposetolo he nofo a ia he fale pouli i Roma. ((Roma 16:3, 4; 2 Timoteo 1:16; 4:11; Filemoni 23, 24) E, kua ha ha he tau Kerisiano pihia he vaha nei e “feofanaki,” ko e mena fakaalofa mai he Atua ne fakakite a lautolu ko e tau tutaki moli ha Iesu.—Ioane 13:34, 35.

13. Fakakite fefe e tautolu e hokulo he fakaaue ha tautolu ma e tau matakainaga Kerisiano ha tautolu?

13 Fakahele nakai e koe e fakaalofa ne kitia i loto he fakapotopotoaga Kerisiano? Loto fakaaue nakai a koe ma e tau matakainaga fakaagaga ha tautolu, ne viko takai mai he lalolagi katoa? Kua fakamonuina foki a lautolu nei mo e tau mena fakaalofa mai i luga. Fakakite fefe e tautolu kua fakaaue a tautolu ki a lautolu? He foaki e fekafekau tapu ke he Atua, he fai vala he tau feleveiaaga Kerisiano, mo e fakakite e fakaalofa mo e falu a fua he agaga he Atua.—Filipi 1:9; Heperu 10:24, 25.

“Tau Mena Fakaalofa ke he Tau Tagata”

14. Ko e heigoa kua lata ke moua he Kerisiano kaeke ke fekafekau a ia ko e motua po ke fekafekau lagomatai?

14 Kua ha ha e foliaga mitaki ma e tau tagata tane Kerisiano ne manako ke fekafekau ma e tau matakainaga tapuaki he eke mo tau motua mo e tau fekafekau lagomatai. (1 Timoteo 3:1, 8) Ke moua e tau kotofaaga nei, kua lata e matakainaga tane ke eke ko e tagata fakaagaga, mahuiga ke he tau Tohiaga Tapu mo e makutukutu ke he gahua he fonua. (Gahua 18:24; 1 Timoteo 4:15; 2 Timoteo 4:5) Kua lata ia ia ke fakakite e mahani tokolalo, fakalatalata, mo e fakauka, ha kua nakai hoko e tau monuina faka-Atua ke he tau tagata ohooho, fakaikaluga, mo e fakahanoa. (Tau Fakatai 11:2; Heperu 6:15; 3 Ioane 9, 10) Kaeke kua mau, kua lata ia ia ke eke mo ulu fakaalofa he magafaoa, maeke ke leveki fakamitaki e magafaoa katoa hana. (1 Timoteo 3:4, 5, 12) Ha kua fakaaue a ia ke he tau maukoloa fakaagaga, hane moua he tagata ia e fakamonuina a Iehova.—Mataio 6:19-21.

15, 16. Ko hai ne eke moli mo “tau mena fakaalofa ke he tagata”? Talahau e tau fakafifitakiaga.

15 He magaaho ka muamua a lautolu ne fekafekau mo tau motua he fakapotopotoaga ke eke mo tau tagata fakamatala, tau leveki, mo e tau faiaoga, kua foaki mai e lautolu ki a tautolu e kakano mitaki ke fakaaue lahi atu ke he “tau mena fakaalofa ke he tau tagata” pihia. (Efeso 4:8, 11) Ko lautolu ne aoga mai he gahua fakaalofa ha lautolu kua liga nakai fakakite tumau e fakaaue ha lautolu, ka kua kitia e Iehova e tau mena oti ne taute he tau motua tua fakamoli. To nakai nimo e ia e fakaalofa ne fakakite e lautolu ma e higoa hana he fekafekau atu ke he hana tau tagata.—1 Timoteo 5:17; Heperu 6:10.

16 Mailoga e taha motua gahua lahi ne aahi atu ke he tama fifine Kerisiano ne amanaki ke ihiihi e uho ulu. “Kua totonu lahi a ia, lahi e lagomatai, lahi e leveki,” he tohia he kapitiga he magafaoa. “Ne ole fakaata a ia ke liogi ki a Iehova ma mautolu. He liogi a ia, ne momoko e matua tane (nakai taha he Tau Fakamoli a Iehova), mo e mokulu e tau hihina mata he tau tagata oti i loto he poko fale gagao. Ko e hofihofi ha ia he liogi he motua ia, mo e fakaalofa ha a ia ha Iehova ke fakafano mai a ia he magaaho kua lata!” Talahau foki he taha tagata gagao Fakamoli hagaao ke he tau motua ne ahiahi a ia: “He o mai a lautolu ke he mohega haku he fahi leveki gagao lahi, ne iloa e au ko e heigoa ni ka tupu he magahala nei, kua maeke ia au ke fakauka. Ne malolo mo e mafola e loto haku.” Maeke nakai he taha ke fakatau e fakaalofa pihia? Nakai maeke! Ko e mena fakaalofa mai he Atua a ia, ne foaki he puhala he fakapotopotoaga Kerisiano.—Isaia 32:1, 2.

Ko e Mena Fakaalofa he Fekafekau he Fonua

17, 18. (a) Ko e heigoa e gahua fakaalofa ne foaki e Iehova ma e tau tagata oti hana? (e) Ko e heigoa e lagomatai ne foaki he Atua ke maeke ia tautolu ke fakakatoatoa e fekafekau ha tautolu?

17 Ko e lilifu mua atu ka moua he ha tagata ko e fekafekau ki a Iehova, ko e Mua ue Atu. (Isaia 43:10; 2 Korinito 4:7; 1 Peteru 2:9) Ka e pete he pihia, ko e kotofaaga ke fakalataha ke he fekafekauaga ma e toloaga tagata kua hafagi ke he tau tagata oti—fuata mo e fuakau, tane mo e fifine—ne manako moli ke fekafekau ke he Atua. Fakaaoga nakai e koe e mena fakaalofa uho nei? Liga kalo falu ha kua fakauaua a lautolu, ka e manatu na foaki e Iehova e agaga tapu ki a lautolu ne fekafekau ki a ia, mo e taui ai ha lolelole nukua liga ha ha ia tautolu.—Ieremia 1:6-8; 20:11.

18 Ne foaki e Iehova e gahua fakamatala he Kautu ke he tau fekafekau loto tokolalo hana, nakai ke he tau tagata fakatokoluga mo e falanaki ke he ha lautolu na lotomatala. (1 Korinito 1:20, 26-29) Kua fakailoa he tau tagata loto tokolalo e kaupaaga ha lautolu mo e talifaki ke he lagomatai he Atua he gahua a lautolu he fekafekauaga he fonua. Kua fakaaue foki a lautolu ke he lagomatai fakaagaga ne foaki e ia he puhala he “fekafekau pule.”—Luka 12:42-44; Tau Fakatai 22:4.

Moui Magafaoa Fiafia—Ko e Mena Fakaalofa Mitaki

19. Ko e tau puhala fe ati kautu ai e feaki hake he fanau?

19 Ko e fakamauaga mo e moui magafaoa fiafia ko e tau mena fakaalofa mai he Atua. (Ruta 1:9; Efeso 3:14, 15) Ko e fanau foki ko e ‘tau mena [uho ne] moua mai ia Iehova,’ he tamai e fiafia ke he tau matua nukua kautu he fakaako e tau fua mahani Atua ia lautolu. (Salamo 127:3) Kaeke ko e matua a koe, kia fanogonogo tumau ke he leo a Iehova he fakaako e tau tama ikiiki hau hagaao ke he hana Kupu. Ko lautolu ne taute pihia kua moua moli e lagomatai mo e monuina lahi a Iehova.—Tau Fakatai 3:5, 6; 22:6; Efeso 6:1-4.

20. Ko e heigoa ka liga lagomatai e tau matua he tau fanau ne o kehe mai he tapuaki moli?

20 Pete ni ko e tau gahua fakaeneene he tau matua mahani Atua, liga fai pauaki he fanau ha laua ka fifili ke o kehe mai he tapuaki moli he lalahi hake a lautolu. (Kenese 26:34, 35) Ko e mena fakamamahi lahi anei ke he tau matua. (Tau Fakatai 17:21, 25) He nakai tiaki e tau amaamanakiaga oti, liga kua fai lagomatai ki a lautolu ke manatu e fakataiaga a Iesu ke he tama matahavala. Pete he fano kehe e tama mai he kaina mo e tutuli e puhala fakahanoa, ne fakahiku a ia liu ke he fale he matua tane hana, ne liuaki a ia he puhala fiafia mo e fakaalofa. (Luka 15:11-32) Ko e ha mena ni ka tupu, kua lata e tau matua Kerisiano ke iloa moli e maamaaga a Iehova, hana fakaalofa, mo e lagomatai tumau hana.—Salamo 145:14.

21. Kua lata a tautolu ke fanogonogo ki a hai, mo e ko e ha?

21 Kia lata mogoia a tautolu ke fifili ko e heigoa ne mua e aoga he moui ha tautolu. Kua tutuli fakamakamaka kia e tautolu e tau koloa loga, ka tamai e mamahi ki a tautolu mo e tau magafaoa ha tautolu? Po kua tutuli e tautolu e “tau mena mitaki oti kua foaki noa mai, katoa mo e tau mena fakaalofa oti kua katoatoa ai e mitaki” ne hifo mai he “Matua he maama”? (Iakopo 1:17) Kua manako a Satani, ko e “matua he pikopiko,” ke foli a tautolu ke muhukoloa fakatino mo e ke nakai moua e fiafia mo e moui. (Ioane 8:44; Luka 12:15) Ka ko Iehova, kua leveki mitaki mai e ia a tautolu. (Isaia 48:17, 18) Ti kua lata mogoia a tautolu ke fanogonogo tumau ke he Matua fakaalofa ha tautolu he lagi mo e “fiafia” tumau ki a ia. (Salamo 37:4) Kaeke tutuli e tautolu e puhala pihia, to fakamaukoloa he tau mena fakaalofa mo e fakamonuina a Iehova a tautolu—mo e nakai fai mamahi.

[Matahui Tala]

^ para. 10 Kikite Awake!, Ianuari 22, 1993, tau lau 18-21.

Manatu Nakai e Koe?

• Moua mai i fe e fiafia mahaki?

• Ko e heigoa falu mena fakaalofa ne foaki e Iehova ke he hana tau tagata?

• Ko e ha e fekafekau he fonua ko e mena fakaalofa?

• Ko e heigoa kua lata he tau matua ke taute ke moua e monuina he Atua he feaki hake e lautolu ha lautolu a fanau?

[Tau Huhu he Fakaakoaga]

[Fakatino he lau 14]

Fakakite nakai e koe e loto fakaaue ma e mena fakaalofa he Atua mo e Kupu tohi hana?

[Fakatino he lau 15]

Pete ko e tau tutuaga uka lahi, ne fekafekau fakamakutu a Laurel Nisbet ke he Atua

[Tau Fakatino he lau 16]

Tuga a Tapita, kua talahaua e tau Kerisiano he vaha nei ha ko e tau gahua fakaalofa ha lautolu

[Fakatino he lau 17]

Fakaalofa hofihofi e tau motua Kerisiano ma e tau katofia talitonu