Skip to content

Skip to table of contents

Maeke Moli Kia ke Tatai e Tau Tagata Oti?

Maeke Moli Kia ke Tatai e Tau Tagata Oti?

Maeke Moli Kia ke Tatai e Tau Tagata Oti?

KO JOHN ADAMS, ne eke mo pelesiteni ke uaaki he Tau Fahi Kaufakalataha, ko e taha he tau tagata ne fakamoli e fakamauaga talahaua Declaration of Independence, nukua putoia ai e tau kupu lilifu nei: “Kua talitonu a mautolu ke he tau kupu moli nei ke eke mo fakamoliaga, kua tufugatia e tau tagata oti ke tatai.” Ha ha agaia ia John Adams e tau fakauaua hana kua tatai moli e tau tagata oti, ha kua tohia e ia: “Ne fakatu he Atua Malolo ue Atu e kehekeheaga he Manamanatuaga mo e Tino he hana Constitution of Human Nature ti kua nakai fai puhala po ke fakatufono ke fakamau hifo e tataiaga ia.” Kehe mai he tagata fakamau tala Peritania ko H.G. Wells ne maeke ke manamanatu ke he fakalatahaaga tatai kua fakave ke he tolu e vala: ko e lalolagi oti kua tavana mo e nakai ilaila he lotu, fakaakoaga he lalolagi katoa, mo e nakai fai matakau tau.

Kitia ai, nakai taute he fakamauaga tala tuai e fakalatahaaga tatai he tau tagata ne kitia tuai e Wells. Kua nakai tatai oti e tau tagata, ti malolo lahi agaia e tau fakavahega kehe he fakalatahaaga. Kua ta mai nakai he tau vahega pihia ha aoga ke he fakalatahaaga katoa? Nakai. Ko e tau fakatokatokaaga he fakavahega kehe kua vehe e tau tagata, hiku ai ke he mahekeheke, fakavihia, loto mamahi, mo e fakamaligi toto. Ko e pule he tau tagata tea he taha magahala i Aferika, Ausetalia, mo Amerika Tokelau ne ta mai e fakaatukehe ke he tau tagata lanu kehe—putoia ai e moumouaga katoa he tau Aborigine i Van Diemen (mogonei ko Tasmania). I Europa, ko e ekefakakelea he tau Iutaia ne hiku ke he Holocaust. Ko e muhu koloa lahi he tau tagata mautu mo e vihiatia ke he tau vahega tagata mativa mo e tokolalo ne takitaki atu ke he French Revolution he senetenari 18 aki mo e ke he Bolshevik Revolution i Rusia he senetenari 20 aki.

Ne tohi he tagata pulotu i tuai: “Kua pule ai e taha tagata ke he taha, ke kelea ai e ia ni.” (Fakamatalaaga 8:9) Kua moli e tau kupu hana pete ni ko lautolu ia ko e tau tagata takitaha po ke tau vahega. Ka pule e taha matakau tagata ke he falu, to fua mai e mamahi mo e matematekelea.

Tatai e Tau Tagata Oti ki Mua he Atua

Kua tokoluga hake moli kia e falu matakau he tau tagata ke he falu matakau? Nakai ke he fofoga he Atua. Kua pehe e Tohi Tapu: “Kua eke foki [he Atua] e tau motu oti he tau tagata ke he toto taha, ke nonofo ai ke he fuga kelekele oti kana.” (Gahua 17:26) Lafi ki ai, ko e Tufuga “kua nakai fakamailoga e tau tui, mo e nakai homo atu hana hagao mai ke he tau tagata maukoloa ke he hana haga mai ke he tau tagata nonofogati, ha ko e gahua he hana tau lima a lautolu oti.” (Iopu 34:19) Tatai oti e tau tagata, mo e ki mua he Atua kua fanau tatai oti ai.

Manatu foki, ka mate e tagata, ko e tau lilifu oti hana he tokoluga ai ke he falu kua mole atu. Nakai talitonu e tau Aikupito i tuai ke he mena ia. He mate e patuiki ko Farao, ne tuku e lautolu e tau koloa uho lahi he hana tuaga mau ke maeke ia ia ke fiafia ki ai he fakatumau a ia ke he tuaga tokoluga hana he mole e mate. Fiafia nakai a ia? Nakai. Loga he tau koloa ia ne uta he tau tagata kaiha he tau tuaga mau mo e haia he tau museamu he vaha nei.

Ha kua mate a ia, ne nakai fai aoga ki a Farao e tau koloa tau uka ia. He mate, nakai fai vahega tokoluga mo e nakai fai vahega tokolalo, nakai fai muhukoloa mo e nakai fai mativa. Kua talahau he Tohi Tapu: “Mena mamate e tau tagata iloilo, pihia foki e tagata goagoa, mo e tagata kolokolovao to mamate ni a lautolu; . . . Ka e nakai tumau he tagata ke he hana mitaki; kua tuga ne tau manu a ia, to mamate a lautolu.” (Salamo 49:10, 12) Ko tautolu ko e tau patuiki po ke tau tupa, kua hagaao moli e tau kupu nei mai he agaga ki a tautolu oti: “Ko lautolu ne mamate nakai iloa e lautolu ha mena, to nakai tuai fai taui a lautolu; ha kua nimo ni a lautolu . . . Kua nakai fai gahua, po ke manamanatu, po ke mena kua iloa, po ke iloilo ke he tukuaga, kua fina atu ki ai a koe.”—Fakamatalaaga 9:5, 10.

Kua fanau tatai oti a tautolu ke he fofoga he Atua, ti hohoko oti a tautolu ke he mamate. Ko e nakai aoga ha ia ke fakamahomo hake e taha matakau tagata ke he falu he magaaho ku ha tautolu he moui!

Ko e Fakalatahaaga Tatai Oti—Fefe?

Ka e, fai amaamanakiaga agaia kia ke he taha aho to ha ha i ai e nakai fai aoga he fakavahega kehe he kaufakalatahaaga tagata? E, to fai. Teitei 2,000 tau i tuai he nofo a Iesu he lalolagi, ne fakave ai e matapatu gahua ma e fakalatahaaga pihia. Ne foaki e Iesu hana moui ko e poa lukutoto ma e tau tagata talitonu oti ke maeke ke “nakai mate taha ne tua kia ia, ka kia moua e ia e moui tukulagi.”—Ioane 3:16.

Ke fakakite kua nakai fai he hana tau tutaki ke mua hake ke he hana matakainaga, ne pehe a Iesu: “Ka ko mutolu, aua neke ui a mutolu Rapai; ha ko e mena tokotaha ha mutolu a takitaki, ko e Keriso haia; ka ko mutolu oti, ko e matakainaga a mutolu. Aua foki neke ui e mutolu taha ke he lalolagi ko e matua ha mutolu; ha ko e mena tokotaha ha mutolu a Matua, ko ia ha he lagi. Ti aua neke ui a mutolu ko e tau takitaki; ha ko e mena tokotaha ha mutolu a Takitaki, ko e Keriso haia. Ka ko e tagata ia mutolu kua mua, kia eke a ia mo fekafekau ha mutolu. Ko ia ne fakatokoluga e ia a ia, to fakatokolalo a ia.” (Mataio 23:8-12) Ke he fofoga he Atua, ko e tau tutaki moli oti ha Iesu kua tatai ke he tua.

Kua mailoga kia he tau Kerisiano fakamua a lautolu ke tatai oti? Kua iloa e lautolu ne maama e fakaakoaga ha Iesu. Ne onoono a lautolu ke he falu kua tatai auloa ke he tua mo e fakakite e mena nei he talahau ke he falu ko e “matakainaga.” (Filemoni 1, 7, 20) Nakai fai tagata ne fakamalolo ke ono kua mua hake a ia he falu. Manamanatu la, ma e fakatai, ko e puhala fakatokolalo ne fakamaama aki e Peteru a ia he tohi hana ke uaaki: “Ko au ko Simona Peteru, ko e fekafekau mo e aposetolo a Iesu Keriso, ko e haku tohi hanai kia lautolu kua moua e tua kua fakatau mitaki mo e ha mautolu.” (2 Peteru 1:1) Ne fakaako e Iesu a Peteru, ti ko e aposetolo, nukua fakalago ki a ia e kotofaaga tokoluga. Ka e, eke e ia a ia mo tupa mo e mailoga na tatai oti e kotofaaga he tua he falu Kerisiano mo e hana.

Nukua liga pehe falu ko e lau mitaki he tataiaga kua fakahui ha kua eke he Atua a Isaraela mo motu pauaki hana he vaha fakamua ato vaha Kerisiano. (Esoto 19:5, 6) Kua eke e lautolu e mena nei mo fakataiaga he mahomo hake e taha motu, ka e nakai pihia e mena ia. Moli ko e tau Isaraela, ko e ohi ha Aperahamo, ne olioli e fakafetuiaga pauaki mo e Atua ti fakaaoga ai ko e halavaka he tau fakakiteaga faka-Atua. (Roma 3:1, 2) Ka ko e kakano he mena nei nakai ke fakatokoluga aki a lautolu. Kua taute pehenei ke “monuina e tau motu oti kana.”—Kenese 22:18; Kalatia 3:8.

Ne fakahiku ai kua tokologa e tau Isaraela ne nakai fifitaki e tua he matua tupuna ha lautolu ko Aperahamo. Ne nakai mahani fakamoli a lautolu ti tiaki a Iesu ko e Mesia. Ha ko e mena ia, ne tiaki he Atua a lautolu. (Mataio 21:43) Pete ia, ko lautolu ni kua loto fakatokolalo ne moua e tau monuina nukua fita he mavehe mai. He Penetekoso 33 V.N., ne fakatu ai e fakapotopotoaga Kerisiano. Ko e fakatokatokaaga nei he tau Kerisiano nukua fakauku he agaga tapu ne fakahigoa ko e “Isaraela he Atua,” ti fakamoli ai ke eke mo halavaka ke moua ai e tau monuina ia.—Kalatia 6:16.

Ko e falu tagata he fakapotopotoaga ia ne lata ke fakaako e puhala he tataiaga. Ma e fakatai, ne tomatoma he tutaki ko Iakopo a lautolu ne fakalilifu lahi ke he tau Kerisiano muhukoloa mai ia lautolu kua nonofogati. (Iakopo 2:1-4) Hepe e mena ia. Ne fakakite he aposetolo ko Paulo e nakai tu tokolalo he tau Kerisiano Motu Kehe ke he tau Kerisiano Iutaia, mo e nakai tu tokolalo e tau Kerisiano fifine ke he tau tane. Ne tohi e ia: “Ha ko e tau tama he Atua a mutolu oti kana ke he tua kia Keriso Iesu. Ha ko mutolu oti ne papatiso ai kia Keriso, ne tapulu ai a mutolu kia Keriso; nakai ha i ai e tagata Iutaia, po ke Heleni; nakai ha i ai e tupa, po ke toka noa; nakai ha i ai e tane, po ke fifine; ha ko e mena taha makai ni a mutolu oti ha ha ia Keriso Iesu.”—Kalatia 3:26-28.

Tau Tagata Tatai Oti he Vaha Nei

Kua lali e Tau Fakamoli a Iehova he vaha nei ke momoui lagotatai ke he tau matapatu fakaakoaga faka-Tohi Tapu. Kua mailoga e lautolu ko e tau fakavahegaaga kua nakai fai kakano ke he fofoga he Atua. Ti, nakai fai veveheaga akoako kehe a lautolu, ti nakai vevehe kehe a lautolu hagaao ke he kili po ke muhukoloa. Pete ni falu ia lautolu kua liga muhukoloa, nakai hagaaki a lautolu ke ‘hula ke he tau mena he mouiaga nai,’ ha kua mailoga e lautolu ko e tau mena mole vave a ia. (1 Ioane 2:15-17) Ka e, kua fakalataha auloa a lautolu he tapuaki ke he Pule Katoatoa he Lalolagi mo e Lagi Katoa, ko Iehova ko e Atua.

Kua talia oti e lautolu e matagahua ke fakalataha ke he gahua he fakamatala e tala mitaki he Kautu ke he hana katofia. Tuga a Iesu, ne fakalilifu e lautolu a lautolu ne pehia mo e fakavihia he ahi atu ki a lautolu he tau kaina ha lautolu, he fakaako atu ki a lautolu e Kupu he Atua. Ko lautolu kua tokolalo e tuaga he moui nukua gahua fakalataha mo lautolu ne kau kua tu he vahega tokoluga. Kua aoga e tau mahani fakaagaga, nakai ko e vahega tokoluga. Tuga he senetenari fakamua, ko e tau matakainaga oti a lautolu ke he tua.

Fakaata he Tataiaga ma e Tau Puhala Kehekehe

Moli, nakai kakano e tataiaga ke fakataha katoatoa. Ko e tau tagata tane mo e fifine, fuakau mo e fuata, kua hukui oti he fakatokatokaaga Kerisiano nukua putoia ai e tau tagata mai he tau lanu kehekehe loga, vagahau, motu, mo e tau tuaga fakatupe. Ko e tau tagata takitaha, ha ha ia lautolu e tau manamanatuaga kehekehe mo e tau lotomatala fakatino. Ka ko e tau kehekehe ia kua nakai taute e falu ke mua hake po ke falu ke tokolalo. Ka e, ko e tau kehekeheaga pihia kua fua mai ke he kehekeheaga fulufuluola. Kua mailoga he tau Kerisiano ia ko e ha taleni kua moua e lautolu ko e tau mena fakaalofa mai he Atua ti nakai fai kakano ma e tau logonaaga he mua hake.

Ko e tau fakavahega kehe kua fua mai he lali e tagata ke pule a ia ka e nakai muitua ke he takitakiaga he Atua. Nakai leva, to pule katoa e Kautu he Atua ke he tau aho oti kana he lalolagi nei, ti ko e fua to fakaoti e tau fakavahega ne taute he tau tagata, fakalataha mo e falu mena foki ne fakatupu e matematekelea he tau tau loga. Ti, ke he kakano moli, ‘to eke he tau tagata mahani molu ma lautolu e motu.’ (Salamo 37:11) Ko e tau kakano oti he kau ke mua hake he taha to galo tukulagi. To nakai liu e tau vahega kehekehe he lalolagi ke fakaata ke vehevehe e fakalatahaaga he tau tagata he lalolagi oti.

[Blurb he lau 4]

Ko e Tufuga kua “nakai fakamailoga e tau tui, mo e nakai homo atu hana hagao mai ke he tau tagata maukoloa ke he hana haga mai ke he tau tagata nonofogati, ha ko e gahua he hana tau lima a lautolu oti.”—Iopu 34:19.

[Fakatino he lau 5]

Fakakite he Tau Fakamoli a Iehova e fakalilifu ke he tau katofia ha lautolu