Skip to content

Skip to table of contents

Aoga Fefe e Mahani Mea?

Aoga Fefe e Mahani Mea?

Aoga Fefe e Mahani Mea?

KUA igatia e tagata mo e tau fakakakano kehekehe he mahani mea. Tuga anei, ka fekau he matua fifine hana tama tane tote ke holoholo hana tau lima mo e tau mata, kua manatu a ia ko e fakapala noa ni he tau tapunu matalima mo e tau laugutu aki e vala vai ti koenaia. Ka e lotomatala e matua fifine. Kua liuaki e ia a ia ke he fale koukou mo e kana hana tau lima mo e tau mata aki e vala moli mo e vala vai—pete ne kaa fakalahi a ia!

Moli, ko e tau tutuaga he mahani mea kua nakai tatai ke he lalolagi katoa, ti tutupu hake e tau tagata mo e tau puhala kehekehe he mahani mea. He tau magahala kua mole, ko e takatakaiaga mea mo e maopoopo he aoga he tau motu loga ne lagomatai e tau tama aoga ke feaki e tau aga he mahani mitaki. He vaha nei, ko e falu fonua aoga kua puke he tau veve kehekehe nukua eke mo toloaga veve ka e nakai ko e matakavi ke fefeua po ke faofao ai. Ka e kua e poko aoga? Ko Darren, ko e leveki he fonua aoga he aoga tokoluga i Ausetalia, ne talahau: “Kua kitia foki e tautolu mogonei e kiva taiki he tau poko aoga.” Ko e iloaaga he falu fanau aoga ke he fakaakoaga “Lagaki e veve” po ke “Fakamea” ke kakano kua fakahala tuai a lautolu. Ko e lekua kua fakaaoga he falu faiaoga e fakameaaga mo puhala fakahala.

He taha fahi, kua nakai ko e tau fakafifitakiaga mitaki tumau e tau tagata lalahi he mahani mea, pihia ke he moui he tau aho takitaha po ke gahuaaga pisinisi. Ma e fakatai, loga e tau toloaga tagata ne toka hifo e matakavi ke he nakai maopoopo mo e kiva. Kua fakakiva he falu fahi gahua e takatakaiaga. Pete ia, ko e takivaaga, kua tupu, nakai mai ha ko e tau fahi gahua mo e tau pisinisi noa, ka e mai ia he tau tagata. He liga ko e lotokai e matapatu tupuaga he lekua he lalolagi katoa ke he kivaaga, ko e vala he lekua kua fua mai he nakai mea he tau aga fakatagata. Ko e takitaki fakamua he Commonwealth ha Ausetalia ne hahapo e fakahikuaga nei he pehe a ia: “Ko e tau lekua oti he fahi malolo tino kua hiku ni ke he mahani mea he tau tagata takitokotaha.”

Logona agaia he falu ko e mahani mea ko e mena fakatagata mo e kua lata ke nakai kapaletu ke he ha tagata foki. Pihia moli kia e mena ia?

Kua aoga lahi e mahani mea ka hokotia ke he tau mena kai ha tautolu—he fakatau ai e tautolu he makete, kai ai he fale kai, po ke taumafa ke he kaina he kapitiga. Ko e tuaga tokoluga he mahani mea kua amanaki ki a lautolu kua taute mo e helu e tau mena kai ha tautolu ka kai. Ko e tau lima kiva—ha lautolu po ke ha tautolu—kua maeke ke fakatupu e tau gagao loga. Ka e kua e tau fale gagao—ko e tau matakavi numera taha a ia, kua amanaki a tautolu ke kitia e mahani mea? Ne hokotaki he The New England Journal of Medicine ko e tau lima nakai holoholo he tau ekekafo mo e tau nosi kua lagomatai ke fakamaama e kakano nukua tupu e tau gagao pikitia ti fakaaoga ai ke hogofulu e tau piliona tala he tau ke fakamaulu aki. Kua amanaki moli a tautolu kua nakai fai tagata ka fakahagahaga kelea e malolo tino ha tautolu he tau aga kiva hana.

Ko e hagahaga kelea lahi mahaki foki ka fai tagata—taute pauaki po ke fakahanoa—ke fakakiva e tau tokaaga vai ha tautolu. Ti haohao mitaki fefe mogoia ke fano hui kula he mataafaga nukua kitia e ia e tau mata huki ne toka hifo he tau tagata fakaaoga tulaki mo e falu i ai? Liga aoga lahi foki e huhu fakatagata nei: “Kua fakagahua nakai e mahani mea he tau kaina ha tautolu ni?

Ko Suellen Hoy, i loto he tohi hana Chasing Dirt ne huhu: “Mahani mea agaia nakai a tautolu tuga fakamua?” Ne tali e ia: “Liga nakai.” Kua talahau e ia e hikiaga he tau mahani he kaufakalatahaaga ko e matapatu kakano. He tote lahi e magaaho kua ha ha ai e tau tagata he tau kaina, nukua totogi e lautolu taha tagata ke fakamea ma lautolu. Fua mai ai, ko e fakatumau e takatakaiaga mea kua nakai ko e matakupu aoga fakatagata. “Nakai fakamea e au e poko koukou—fakamea e au a au,” he talahau he taha tagata tane. Moha, kaeke ke kiva e fale haku, kua mea a au.”

Ko e mahani mea, pete ia, kua mahomo atu ai ke he kitiaaga i fafo. Ko e tuaga mahinohino oti he moui mitaki. Ko e tuaga foki he manamanatuaga mo e loto kua putoia e tau mahani mo e tapuakiaga ha tautolu. O mai la ke kitia ko e maeke fefe e mena nei.