Fakalataha Nakai a Koe mo Lautolu ne Ofania he Atua?

“Ko ia ha i ai haku a tau poaki, mo e omaoma ki ai, ko ia haia ke fakaalofa kia au; ko ia foki ke fakaalofa kia au, to ofania a ia he haku a Matua.”—IOANE 14:21.

1, 2. (a) Fakakite fefe e Iehova hana fakaalofa ma e tau tagata? (e) Ko e heigoa ne fakatu e Iesu he po he Nisana 14, 33 V.N.?

KUA fakaalofa a Iehova ke he tufugatiaaga tagata hana. Nukua fakaalofa moli a ia ke he lalolagi he tau tagata ati “ta mai ai hana Tama fuataha, kia nakai mate taha ne tua kia ia, ka kia moua e ia e moui tukulagi.” (Ioane 3:16) Hane gutu mai e magaaho ke fakahoko e Fakamanatuaga he mate he Keriso, ti kua lata e tau Kerisiano moli ke mahomo atu e mailoga na “fakaalofa mai a [Iehova] kia tautolu; ne fakafano mai foki e ia hana Tama ko e lukutoto mo e tau hala ha tautolu.”—1 Ioane 4:10.

² He po he Nisana 14, 33 V.N., ne fakapotopoto a Iesu mo e hana tau aposetolo 12 he poko tapa ki luga i Ierusalema ke fakamanatu e Paseka, fakamanatu e fakahaoaga he tau Isaraela mai i Aikupito. (Mataio 26:17-20) He mole atu e fakamanatuaga he galue nei i Iutaia, ne fekau e Iesu a Iuta Isakariota ke fano kehe, mo e fakatu e kaiaga fakamanatu ne eke mo Fakamanatuaga Kerisiano he mate he Keriso. * He fakaaoga e falaoa nakai fakaea mo e uaina kula mo fakamailoga he tino mo e toto hana, ne fakalataha auloa a Iesu mo e tau aposetolo 11 hana ne toe ke he kaiaga fakaaue nei. Ko e tau matafeiga ke he puhala ne poaki e ia ne tohi he tau tagata tohia Evagelia Manatu Taha ko Mataio, Mareko, mo Luka mo e he aposetolo ko Paulo, ne talahau ai ko e “kaiaga mena he Iki.”—1 Korinito 11:20; Mataio 26:26-28; Mareko 14:22-25; Luka 22:19, 20.

3. Ko e heigoa e tau puhala aoga he talahauaga he aposetolo ko Ioane hagaao ke he tau magaaho fakahiku ha Iesu mo e hana tau tutaki he poko tapa ki luga kua kehe mai he falu?

³ Fuluola ai, ne nakai talahau he aposetolo ko Ioane e uta fano he falaoa mo e uaina, liga ha ko e magaaho ne tohi e ia e talahauaga Evagelia hana (kavi ke he 98 V.N.), kua leva tuai e fakatu e fakatokaaga ke he vahaloto he tau Kerisiano fakamua. (1 Korinito 11:23-26) Pete ia, i lalo hifo he omoiaga he agaga, ne talahau tokotaha e Ioane ki a tautolu e falu talahauaga aoga hagaao ke he mena ne talahau mo e taute laia e Iesu fakamua mo e mole laia he fakatu e Ia e Fakamanatuaga he Hana mate. Ko e tau fakamatafeiga nei ne puke ke he tau veveheaga loga he Evagelia ha Ioane. Kua fakakite maaliali ai e tau faga tagata kua fakaalofa e Atua ki ai. O mai la tautolu ke kumikumi e Ioane veveheaga 13 ke he 17.

Ako Mai he Fakaalofa Fakafifitaki ha Iesu

4. (a) Peehi fefe e Ioane e matapatu mataulu tala he feleveia ha Iesu mo e tau tutaki hana he magaaho ne fakatu e ia e Fakamanatuaga? (e) Ko e heigoa taha kakano aoga ne fakaalofa a Iehova ki a Iesu?

⁴ Ko e fakaalofa e matapatu mataulu tala he tau veveheaga oti nei hagaao ke he foakiaga ha Iesu he tomatomaaga ke he hana tau tutaki. Moha ia, ko e tau kakano kehekehe he kupu “fakaalofa” kua kitia ai laga 31. Ko e fakaalofa hokulo ha Iesu ke he hana Matua, ko Iehova, mo e hana tau tutaki kua kitia mitaki ai ke he tau veveheaga nei. Ko e fakaalofa ha Iesu ma Iehova kua maeke ke maaliali mai he tau talahauaga Evagelia oti he hana moui, ka ko Ioane ni kua tohi na talahau fakamaali e Iesu: “Kua fakaalofa au ke he Matua.” (Ioane 14:31) Ne  talahau foki e Iesu kua fakaalofa a Iehova ki a ia mo e fakamaama e kakano. Ne pehe a ia: “Tuga ne Matua ne fakaalofa kia au, kua pihia haku a fakaalofa kia mutolu, kia tumau a mutolu ke he haku a fakaalofa. Kaeke ke omaoma e mutolu haku a tau poaki, ti tumau a mutolu ke he haku a fakaalofa; tuga au ne oma e tau poaki he haku a Matua, mo e tumau au ke he hana fakaalofa.” (Ioane 15:9, 10) E, kua fakaalofa a Iehova ke he hana Tama ha ko e hana omaoma katoatoa. Ko e fakaakoaga mitaki ha ia ma e tau tutaki oti ha Iesu Keriso!

5. Fakakite fefe e Iesu hana fakaalofa ma e tau tutaki hana?

⁵ Ko e fakaalofa lahi ha Iesu ma e hana tau tutaki kua peehi he kamataaga he tohi ha Ioane he feleveia fakahiku a Iesu mo e hana tau aposetolo. Ne talahau e Ioane: “Ka e nakala hoko ke he galue he paseka, kua fioia e Iesu kua hoko mai hana vaha kia tokai e ia e lalolagi nai, ka e fano ke he Matua; kua fakaalofa a ia ke he hana tau tagata ha he lalolagi, ti fakaalofa ni a ia kia lautolu kua hoko ke he fakaotiaga.” (Ioane 13:1) He afiafi ia kua nakai maeke ke nimo, ne age e ia ki a lautolu e fakaakoaga kakano he fekafekau fakaalofa ke he falu. Ne holoholo e ia e tau hui ha lautolu. Taha mena anei kua lata ia lautolu takitokotaha ke makaukau ke taute ma Iesu mo e ha lautolu a tau matakainaga, ka e nakai taute e lautolu. Ne taute e Iesu e gahua tokolalo nei ti tala age mogoia ke he hana tau tutaki: “Kaeke foki ko e Iki au, mo e Akoako, ti holoholo ni e au e tau hui ha mutolu; kua lata ia mutolu ke feholoholoaki ha mutolu a tau hui. Ha kua ta atu e au e fakafifitaki kia mutolu, kia tuga he eke e au kia mutolu, kia eke pihia ni e mutolu.” (Ioane 13:14, 15) Kua lata e tau Kerisiano moli ke makaukau mo e fiafia ke fekafekau ke he tau matakainaga ha lautolu.—Mataio 20:26, 27, matahui tala NW; Ioane 13:17.

Muitua ke he Poakiaga Fou

6, 7. (a) Ko e heigoa e talahauaga aoga kua talahau e Ioane hagaao ke he fakatuaga he Fakamanatuaga? (e) Ko e heigoa e poakiaga fou ne age e Iesu ke he hana tau tutaki, ti ko e fou he ha e mena ia?

⁶ Ko e tohi ni ha Ioane ne talahau fakatonu e mena ne tupu he poko tapa ki luga he po Nisana 14 ke he fano kehe ha Iuta Isakariota. (Ioane 13:21-30) Ko e tataiaga he tau tohi Evagelia kua fakakite ko e magaaho la ne fano kehe ai e tagata afokau ne fakatu e Iesu e Fakamanatuaga he Hana mate. Ati tutala fakahiku atu a ia mo e hana tau aposetolo fakamoli, he age ki a lautolu e tomatomaaga mo e tau fakaakoaga. He tauteute e tautolu a tautolu ke fakalataha ke he Fakamanatuaga, kua lata ia tautolu ke fiafia lahi ke he mena ne talahau e Iesu he magaaho ia, mo e mua atu ai ha kua manako moli a tautolu ke fakalataha mo lautolu kua fakaalofa e Atua ki ai.

⁷ Ko e fakaakoaga fakamua ne age e Iesu ke he tau tutaki hana he mole e fakatu he Fakamanatuaga he hana mate ko e taha mena fou. Ne fakapuloa e ia: “Ko e poaki fou ke tuku atu e au kia mutolu, kia feofanaki a mutolu; tuga he fakaalofa atu au kia mutolu, kia feofanaki foki a mutolu. Ko e mena ia ke iloa ai he tau tagata oti kana, ko e haku a tau tutaki a mutolu, ka feofanaki a mutolu.” (Ioane 13:34, 35) Ko e heigoa e mena fou ke he poakiaga nei? Nakai leva he afiafi ia, ne fakahako e Iesu e mena ne tupu, he talahau: “Ko e haku a poaki hanai, kia feofanaki  a mutolu, tuga e fakaalofa au kia mutolu. Nakai mua ni e fakaalofa he taha ke he fakaalofa nai, kia tuku atu e taha hana moui ke hukui aki hana tau kapitiga.” (Ioane 15:12, 13) Ne poaki e Fakatufono faka-Mose ke he tau Isaraela ke ‘fakaalofa atu ke he tau katofia ha lautolu tuga na lautolu kia lautolu ni.’ (Levitika 19:18) Ka e fano muatua atu e poakiaga ha Iesu. Kua lata he tau Kerisiano ke fakaalofa ke he taha mo e taha tuga ne fakaalofa e Keriso ki a lautolu, he makai ke poa e tau momoui ha lautolu ma e tau matakainaga ha lautolu.

8. (a) Ko e heigoa kua putoia ai e fakaalofa foaki noa? (e) Fakakite fefe he Tau Fakamoli a Iehova e fakaalofa foaki noa he vaha nei?

⁸ Ko e magahala Fakamanatuaga e magaaho latatonu ke kumikumi hifo ni ki a tautolu, takitokotaha mo e fakapotopotoaga, ke kitia kaeke kua moua moli e tautolu e fakamailoga kehe nei he faka-Kerisiano moli—ko e fakaalofa tuga he Keriso. Ko e kakano he fakaalofa foaki noa ia, mo e he falu magaaho kua kakano, to foaki he Kerisiano hana moui ka e nakai afo e ia hana tau matakainaga. Fa mahani ai, kua putoia e fakamakai ha tautolu ke foaki e tau manako fakatagata ha tautolu ke maeke ke lagomatai mo e fekafekau ke he ha tautolu a tau matakainaga mo e falu. Ko e fakafifitakiaga mitaki e aposetolo ko Paulo he mena nei. (2 Korinito 12:15; Filipi 2:17) Kua talahaua e Tau Fakamoli a Iehova ke he lalolagi katoa ma e aga foaki noa ha lautolu, he lagomatai e tau matakainaga ha lautolu mo e tau katofia ha lautolu mo e foaki e lautolu a lautolu ke talahau e kupu moli he Tohi Tapu ke he tau katofia ha lautolu. *—Kalatia 6:10.

Tau Fakafetuiaga Nukua Lata ke Tokiofa

9. Ke tumau e fakafetuiaga uho ha tautolu mo e Atua mo e hana Tama, ko e heigoa kua fiafia a tautolu ke taute?

⁹ Nakai fai mena ke mua atu e uho ki a tautolu ka ko e fakaalofa mai ha Iehova mo e hana Tama, ko Keriso Iesu. Ke moua mo e logona e fakaalofa nai, nukua lata ia tautolu ke taute taha mena. He po fakahiku ia mo e hana tau tutaki, ne pehe a Iesu: “Ko ia ha i ai haku a tau poaki, mo e omaoma ki ai, ko ia haia ke fakaalofa kia au; ko ia foki ke fakaalofa kia au, to ofania a ia he haku a Matua; to fakaalofa foki au kia ia, mo e fakakite atu au kia ia.” (Ioane 14:21) Ha kua tokiofa e tautolu e fakafetuiaga ha tautolu mo e Atua fakalataha mo e hana Tama, kua omaoma fiafia e tautolu ha laua a tau poakiaga. Kua putoia e poakiaga fou nei he fakakite e fakaalofa foaki noa mo e pihia foki mo e manako he Keriso ne talahau he mole hana liu tu mai “ke fakamatala atu ke he tau tagata, mo e talahau fakatonu atu,” he fakakaukau ke ‘taute tutaki’ a lautolu kua talia e tala mitaki.—Gahua 10:42; Mataio 28:19, 20.

10. Ko e heigoa e fakafetuiaga uho hane hafagi ki a lautolu kua fakauku mo e ke he ‘tau mamoe kehe’?

¹⁰ He pouli he po ia, ko e tali atu ke he huhu he aposetolo tua fakamoli ko Iuta (Alefaio), ne pehe a Iesu: “Kaeke ke fakaalofa mai taha kia au, ke oma e ia haku a kupu; ti fakalofa ni haku a Matua kia ia; to o mai foki a maua kia ia, ti nonofo a mautolu fakalataha mo ia.” (Ioane 14:22, 23) He magaaho ne haia agaia he  lalolagi, nukua uiina e tau Kerisiano fakauku ke pule mo Keriso he lagi, kua moua pauaki e fakafetuiaga tata mo Iehova fakalataha mo e hana Tama. (Ioane 15:15; 16:27; 17:22; Heperu 3:1; 1 Ioane 3:2, 24) Ka ko e ha lautolu a kau gahua “mamoe kehe,” kua ha ha ai e amaamanakiaga ke moui tukulagi he lalolagi, kua ha ha ai foki e fakafetuiaga uho mo e ha lautolu a “leveki mamoe ne tokotaha” ko Iesu Keriso, mo e ha lautolu a Atua, ko Iehova, kaeke ke fakamoli a lautolu ke omaoma.—Ioane 10:16; Salamo 15:1-5; 25:14.

“Nakai ko e Tau Tagata he Lalolagi a Mutolu”

11. Ko e heigoa e hatakiaga malolo ne foaki e Iesu ke he hana tau tutaki?

¹¹ He fakalatahaaga fakahiku nei hana mo e tau tutaki tua fakamoli hana ato hoko hana mate, ne age e Iesu e hatakiaga malolo: “Kaeke ke fakavihia he lalolagi a mutolu, kua iloa e mutolu ne fakavihia fakamua mai kia au, ti fakavihia ai kia mutolu. Kane mai ko e tau tagata he lalolagi a mutolu po kua fakaalofa e lalolagi ke he hana tau tagata; ka e nakai ko e tau tagata he lalolagi a mutolu ka kua fifili e au a mutolu mai he lalolagi, ko e mena ia kua fakavihia ai he lalolagi a mutolu. Kia manamanatu a mutolu ke he kupu ne tala atu ai e au kia mutolu, Nakai mua e fekafekau ke he hana iki. Kaeke ke favale a lautolu kia au, ti favale foki kia mutolu; kaeke kua omaoma a lautolu ke he haku a kupu, ti omaoma ai foki a lautolu ke he ha mutolu a kupu.”—Ioane 15:18-20.

12. (a) Ko e hataki he ha e Iesu hana tau tutaki to vihiatia he lalolagi a lautolu? (e) Ko e heigoa kua latatonu ma e tau tagata oti ke manamanatu ke he Fakamanatuaga hane gutu mai?

¹² Ne talahau e Iesu e hatakiaga nei ke maeke he tau aposetolo toko 11 mo e tau Kerisiano moli oti hana a mui ke nakai lolelole mo e fiu ha ko e fakavihia he lalolagi. Ne lafi e ia: “Kua tala atu e au e tau mena nai kia mutolu, neke tupetupe a mutolu. To vega e lautolu a mutolu he tau sunako; to hoko mai foki e vaha ka kelipopo e taha a mutolu ti manatu e ia kua eke e ia e poa ke he Atua. To eke foki e lautolu e tau mena ia kia mutolu, ha kua nakai iloa e lautolu e Matua mo au.” (Ioane 16:1-3) Taha e Tohi Tapu fakamaama kupu nukua talahau ko e gahuahuaaga he vepi nei ko e “tupetupe” kua kakano “ke fakatupu e tagata ke kamata ke nakai falanaki mo e tiaki taha kua lata ia ia ke falanaki mo e omaoma; ke hokotia ke to kehe.” Ha kua gutu mai e magaaho ke fakalataha ke he Fakamanatuaga, kua lata he tau tagata oti ke fakakite e puhala moui ha lautolu kua mahani fakamoli, i tuai mo e vaha nei, mo e fifitaki e fakafifitakiaga he mauokafua ha lautolu i lalo he tau kamatamata. Aua neke fakaata e totokoaga po ke favale ke fakatupu a koe ke tiaki a Iehova mo Iesu, ka e fifili ke falanaki mo e omaoma ki a laua.

13. Ko e heigoa kua ole e Iesu ke lata mo e hana tau tutaki he liogi ke he hana Matua?

¹³ He liogi fakaoti hana to toka e poko tapa ki luga i Ierusalema, ne tala age a Iesu ke he hana Matua: “Kua tuku atu e au hau a kupu kia lautolu; kua fakavihia he lalolagi a lautolu, ha ko e mena nakai ko e tau tagata he lalolagi a lautolu; tuga na au, nakai ko e tagata he lalolagi au. Nakai liogi au kia uta kehe e koe a lautolu he lalolagi, ka kia leveki atu e koe a lautolu mai ia ia ne mahani kelea. Nakai ko e tau tagata he lalolagi a lautolu, ke tuga foki au, nakai ko e tagata he lalolagi au.” (Ioane 17:14-16) Maeke ke iloa moli e tautolu to leveki e Iehova a lautolu kua ofania e ia, ke fakamalolo a lautolu he fakatumau a lautolu ke vevehe kehe mai he lalolagi.—Isaia 40:29-31.

Tumau he Fakaalofa he Matua mo e he Fakaalofa he Hana Tama

14, 15. (a) Kua fakatatai e Iesu a ia ke he heigoa, ne kehe mai he ‘vine kelea’? (e) Ko hai e “tau la” he “vine moli”?

¹⁴ He fakatutalaaga lagomatai hana ne taute e Iesu mo e tau tutaki mahani fakamoli he po he Nisana 14, ne fakatai e Iesu a ia ke he “vine moli,” kehe mai he ‘vine kelea’ he tau Isaraela nakai tua fakamoli. Ne pehe a ia: “Ko au nai ko e vine moli, ka ko e Matua haku ko e gahua vine a ia.” (Ioane 15:1) He tau senetenari fakamua, ne fakamau hifo he perofeta ko Ieremia e tau kupu nei ha Iehova ke he tau tagata liuliu hana: “Ne to e au a koe ko e vine Soreta, . . . ti kua liliu fefe a koe mo tau la kelea he vine kehe kia au?” (Ieremia 2:21) Ti tohia he perofeta ko  Hosea: “Ko Isaraela ko e vine tupu lahi a ia; kua fua mai ia ia e tau fua māna; . . . Kua fakauaua e tau loto ha lautolu.”—Hosea 10:1, 2.

¹⁵ Nukua lata ke moua mai e tau fua he tapuakiaga mea, ne putoia a Isaraela ke he tiaki taofiaga mo e fua mai ai. Tolu e aho to feleveia fakahiku a Iesu mo e tau tutaki tua fakamoli hana, ne tala age a Iesu ke he tau takitaki Iutaia fakatupua: “[Kua] tala atu ai e au kia mutolu, To uta kehe ia mutolu e kautu he Atua, ka e age ke he taha motu ke ta mai ai e tau fua hana.” (Mataio 21:43) Ko e motu fou ia ko “Isaraela he Atua,” ne moua mai e tau Kerisiano fakauku 144,000 nukua fakatai ke he “tau la” he “vine moli,” ko Keriso Iesu.—Kalatia 6:16; Ioane 15:5; Fakakiteaga 14:1, 3.

16. Ko e heigoa ne fakamalolo e Iesu ke he tau aposetolo mahani fakamoli toko 11 hana ke taute, ti ko e heigoa ka talahau hagaao ki a lautolu ne toe kua fakamoli he vaha nei he fakaotiaga?

¹⁶ Ne tala age a Iesu ke he tau aposetolo 11 nukua fakalataha mo ia ke he poko tapa ki luga: “Ko e tau la oti ni ha ia au, nakai fua, kua uta kehe e ia; ka ko e tau la oti kua fua, kua taute e ia, kia au atu ai he fua. Kia tumau a a mutolu kia au, ko au foki kia mutolu; tuga ne la nakai maeke ke fua hokoia, kaeke kua nakai tumau ke he vine; ti pihia foki a mutolu, kaeke kua nakai tumau a mutolu ia au.” (Ioane 15:2, 4) Ko e fakamauaga fou nei he tau tagata ha Iehova kua fakakite ko e tau Kerisiano fakauku ne toe kua tua fakamoli ne tumau ke fakalataha mo e ha lautolu a Ulu, ko Keriso Iesu. (Efeso 5:23) Ne talia e lautolu e fakameaaga mo e heleheleaga. (Malaki 3:2, 3) Tali mai he 1919, ne ta mai e lautolu e tau fua loga he Kautu, fakamua ko e tau Kerisiano fakauku, ti tali mai he 1935, ko e kau gahua he “moto tagata tokologa” hane tupu lahi.—Fakakiteaga 7:9; Isaia 60:4, 8-11.

17, 18. (a) Ko e heigoa e tau kupu ha Iesu ne lagomatai a lautolu ne fakauku mo e tau mamoe kehe ke tumau he fakaalofa ha Iehova? (e) Lagomatai fefe he fakalataha ke he Fakamanatuaga a tautolu?

¹⁷ Kia lautolu oti e tau Kerisiano fakauku mo e ha lautolu a kau gahua, ne talahau foki e Iesu falu kupu: “Kua fakaheke ai ke he haku a Matua ke he mena nai, ka fua loga mai a mutolu; ati eke ai a mutolu mo tau tutaki haku. Tuga ne Matua ne fakaalofa kia au, kua pihia haku a fakaalofa kia mutolu, kia tumau a mutolu ke he haku a fakaalofa. Kaeke ke omaoma mutolu haku a tau poaki, ti tumau a mutolu ke he haku a fakaalofa; tuga au ne oma e tau poaki he haku a Matua, mo e tumau au ke he hana fakaalofa.”—Ioane 15:8-10.

¹⁸ Manako oti a tautolu ke tumau he fakaalofa he Atua, ti omoi he mena nei a tautolu ke eke mo tau Kerisiano fua loga. Taute e tautolu e mena nei he fakaaoga e tau magaaho oti ke fakamatala e “tala mitaki nai he kautu.” (Mataio 24:14) Fakamakutu foki a tautolu ke fakakite e “fua he agaga” he tau momoui takitokotaha ha tautolu. (Kalatia 5:22, 23) Ko e fina atu ke he Fakamanatuaga he mate he Keriso ka fakamalolo a tautolu ke he fifiliaga ha tautolu ke taute e mena nei, ha ko e to fakamanatu mai ki a tautolu e fakaalofa ne mua he Atua mo e Keriso ki a tautolu.—2 Korinito 5:14, 15.

19. Ko e heigoa foki e lagomataiaga ka fakatutala a tautolu he vala tala ka hau?

¹⁹ He mole e fakatu he Fakamanatuaga, ne mavehe a Iesu ke he hana Matua to fakafano e ia ke he tau tutaki fakamoli hana e ‘lagomatai, ko e agaga tapu haia.’ (Ioane 14:26) Ko e puhala kua lagomatai he agaga nei a lautolu nukua fakauku mo e tau mamoe kehe ke tumau he fakaalofa ha Iehova ka kumikumi ai he vala tala ka mui mai.

[Tau Matahui Tala]

Tau Huhu Fakamanatu

• Ko e heigoa e fakaakoaga aoga he fekafekau fakaalofa ne age e Iesu ke he hana tau tutaki?

• Ko e heigoa kua latatonu he magahala Fakamanatuaga ke kumikumi hifo fakatagata?

• Ko e ha kua nakai lata ke tupetupe a tautolu ke he hatakiaga ha Iesu hagaao ke he fakavihia mo e favaleaga he lalolagi?

• Ko hai e “vine moli”? Ko hai e “tau la,” mo e ko e heigoa ne amanaki mai ia lautolu?

[Tau Huhu he Fakaakoaga]

[Tau Fakatino he lau 20, 21]

Ne omaoma e tau tutaki ha Keriso ke he hana poakiaga ke fakakite e fakaalofa foaki noa