Maga i Luga he Mouga

“KO MUTOLU, ko e maama he lalolagi a mutolu. Nakai maeke ke galo e māga kua fakatu i luga he mouga,” he talahau e Iesu ke he tau tutaki hana he hana Lauga mahuiga he Mouga.—Mataio 5:14.

Loga e tau taone ha Iutaia mo Kalilaia ne fakatu i luga he tau mouga nakai ke he kelekele. Kua aoga lahi e kakano ne fifili ai e tau matakavi i luga he mouga, ko e haohao mitaki. Ha kua mahani ke moumou he tau kau matahavala e tau maga i Isaraela. (2 Tau Patuiki 5:2; 24:2) Nukua mukamuka he tau tagata malolo ne nonofo i ai ke puipui e tau fale ne fakavahega fakaputuputu i luga he mouga ka e nakai he taone i kelekele, ne lata mo e tau kaupa mamahaki ke puipui aki.

Ha kua mahani ke vali puga e tau kaupa he tau fale Iutaia, ko e tau fale fakahina oti nei ne fakaputuputu auloa ki luga he mouga kua mukamuka ke kitia mai he tau maila mamao. (Gahua 23:3) He kikila he maama he la Palesitaina, ne kikila e tau taone atu mouga nei ke tuga e tau moli sikinolo, ke tuga ne taute agaia he tau taone Metiteraneani he vaha ha tautolu.

Ne fakaaoga e Iesu e puhala mahino nei he tau fahi tua ha Kalilaia mo Iutaia ke fakaako ke he tau tutaki hana e matagahua he Kerisiano moli. “Kia kikila atu pihia ha mutolu a maama ki mua he tau tagata,” he tala age e ia ki a lautolu, “kia kitia ai e lautolu ha mutolu a mahani mitaki ati fakaheke atu ai a lautolu ke he Matua ha mutolu ha ha he lagi.” (Mataio 5:16) Pete he nakai taute he tau Kerisiano e tau gahua mitaki ke fakaheke mai he tau tagata, kua kitia maaliali e mahani mitaki ha lautolu.—Mataio 6:1.

Ko e mahani mitaki pihia kua kitia maali he magahala he tau fonoaga fahi motu he Tau Fakamoli a Iehova. Taha e tohitala i Sepania, he hagaao ke he fonoaga kua mole laia, ne hokotaki: “Kua to hifo e fiafia ke he tau mena fakalotu he falu a fakatokatokaaga lotu, ka kua nakai pihia e mena ne tupu ke he Tau Fakamoli a Iehova. Ha kua nakai manako a lautolu ke galo e aoga he Tohi Tapu, ne fakagahuahua e lautolu e Kupu he Atua.”

Ko Thomas, ne leveki e male sipote he fahi tokelau lalo i Sepania ne fakaaoga tumau he Tau Fakamoli a Iehova, ne fiafia ke fakalataha mo e tau tagata ne fakagahuahua e Kupu he Atua. Ne fakatolomaki e okioki gahua hana ke fai fahi tapu foki ke moua e ia e fono fahi motu he Tau Fakamoli a Iehova. He magaaho ne o atu ki a ia e tau tagata tokologa, fakalataha mo e fanau fuata, he oti e fono ke fakaaue ki a ia ma e lagomatai hana he tau tau loga mo e ke foaki ki a ia e monuina he okiokihaga hana, ne mokulu e tau hihina mata hana. “Ke iloa e tau tagata tuga a mutolu ko e taha mena ne mua e mitaki ne fakafita au ki ai he haku a moui,” he talahau e ia.

Ko e maga i luga he mouga, kua mailoga e ia ne onoono mai ha kua tu maaliali ki luga he pulagi mo e ha kua fakaata he ha fale hina pihia e la. Tuga foki e tau Kerisiano moli nukua tutu maaliali ke kehe ha kua eketaha a lautolu ke muitua ke he tau tutuaga tokoluga he Tohi Tapu ke he mahani fakamoli, mitaki, mo e fakaalofa.

Lafi ki ai, ne fakaata he tau Kerisiano e maama he kupu moli he kakano he gahua fakamatala ha lautolu. Ne pehe e aposetolo ko Paulo hagaao ke he tau Kerisiano he senetenari fakamua: “Kua nakai fakalolelole ai a mautolu ha ha ia mautolu e feua nai, ha kua ofania a mautolu . . . ka kua fakailoa a mautolu ke he tau loto manamanatu he tau tagata oti ki  mua he Atua he fakakite atu e mautolu e kupu moli.” (2 Korinito 4:1, 2) Pete kua feleveia a lautolu mo e totokoaga ke he tau mena oti ne fakamatala ai a lautolu, ne fakamonuina e Iehova e fekafekauaga ha lautolu, ti he kavi he tau 60 V.N., ne maeke ia Paulo ke tohia nukua fakamatala e tala mitaki “ke he tau tagata oti ke he lalolagi.”—Kolose 1:23.

He vaha nei, kua fakamakutu moli foki e Tau Fakamoli a Iehova ke he matagahua ha lautolu ke ‘fakakikila e maama ha lautolu ki mua he tau tagata,’ tuga ne poaki e Iesu. Ha ko e tau kupu he gutu mo e he tau tohi lolomi, ne folafola he Tau Fakamoli a Iehova e tala mitaki he Kautu ke he 235 e motu he lalolagi katoa. Ke hokotia e maama he kupu moli he Tohi Tapu ke he tau tagata tokologa ka moua, ne taute e lautolu e tau tohi faka-Tohi Tapu ha lautolu ke moua ke he falu a vagahau ne 370.—Mataio 24:14; Fakakiteaga 14:6, 7.

He tau matakavi loga, nukua taute he Tau Fakamoli e paleko ke fakaako e tau vagahau he tau tagata ne o mai he tau motu hane po kua fita he fakakaupa ai e gahua fakamatala. Ke fakatai ki ai, he numera he tau maga lalahi i Amerika Tokelau, ne ha i ai e fuifui lahi he tau tagata mai i Saina mo Rusia. Kua eketaha e Tau Fakamoli he matakavi ia ke ako e vagahau Saina, Rusia, mo e falu vagahau foki ke fakamatala e tala mitaki ki a lautolu ne o mai fou. Moli ai, ko e tau fakaakoaga fakamafiti ke he tau numera he tau vagahau hane fa e fakaako ke maeke ke fakamatala e tala mitaki ke he falu foki, he magaaho ne ‘hina e fonua ma e heleheleaga.’—Ioane 4:35.

Ne talahau tuai he perofeta ko Isaia: “To hoko ni ke he tau aho a mui, to fakamau ai e mouga ha i ai e fale a Iehova ke he tapunu mouga ha atu mouga, to fakatokoluga ai foki ki luga he tau matiketike, ti tafe atu ki ai e tau motu oti kana.” He puhala he tau mahani mo e fekafekauaga, ha ne lagomatai he Tau Fakamoli a Iehova e tau tagata he tau matakavi kehekehe ke o mai ke he “mouga ha i ai e fale ha Iehova” ke fakaako hagaao ke he tau puhala he Atua mo e ke ako ke o he puhala hana. (Isaia 2:2, 3) Ko e fua fiafia, tuga ne tuhi mai e Iesu, kua ‘fakaheke [auloa a lautolu] ke he Matua ha lautolu he lagi,’ ko Iehova ko e Atua.—Mataio 5:16; 1 Peteru 2:12.