Utakehe he Maama Faka-Atua e Pouli!
Utakehe he Maama Faka-Atua e Pouli!
“To fakamaama foki e Iehova haku a pouli.”—2 SAMUELA 22:29.
1. Matutaki fefe e maama ke he moui?
“NE PEHE mai e Atua, Kia maama; ti maama ai ni.” (Kenese 1:3) Fakalataha mo e tau kupu aoga ia, ko e fakamauaga he tufugatia ia Kenese kua fakakite a Iehova ko e punaaga he maama, ka nakai fai maama to nakai fai moui e lalolagi. Ko Iehova foki e punaaga he maama fakaagaga, nukua lata ma e takitakiaga ha tautolu ke he puhala he moui. (Salamo 43:3) Ne fakakite he Patuiki ko Tavita e fakafetuiaga tata he maama fakaagaga mo e moui he magaaho ne tohi e ia: “Ko e mena ha ha ia koe e puna he moui; ko e hāu a maama ke kitia ai e mautolu e maama.”—Salamo 36:9.
2. He fakakite e Paulo, kua matutaki lahi e maama mo e heigoa?
2 Falu 1,000 tau he mole e vaha ha Tavita, ne hagaao e aposetolo ko Paulo ke he fakamauaga he tufugatia. He tohi ke he fakapotopotoaga Kerisiano i Korinito, ne pehe a ia: “Ha ko e Atua, ko ia ne tala age kia kikila mai e maama he pouli.” Ne fakakite mogoia e Paulo e maama fakaagaga kua matutaki tata mo e iloilo mai ia Iehova he magaaho ne lafi e ia: “Kua fakakikila mai a ia ke he tau loto ha mautolu, ko e maama ke iloa ai e lilifu he Atua ke he fofoga a Iesu Keriso.” (2 Korinito 4:6) Hokotia fefe e maama nei ki a tautolu?
Ko e Tohi Tapu —Halavaka he Maama
3. Puhala mai he Tohi Tapu, ko e heigoa e maama kua foaki mai e Iehova?
3 Ne talahau e Iehova e maama fakaagaga he puhala pauaki mai he hana Kupu he agaga, ko e Tohi Tapu. Ti he fakaako e tautolu e Tohi Tapu mo e uta e iloilo mai he Atua, kua fakaata e tautolu hana maama ke kikila mai ki a tautolu. Puhala mai he Tohi Tapu, kua liligi mai e Iehova hana tau amaamanakiaga mo e tala mai ki a tautolu e puhala ke taute aki hana finagalo. Kua foaki he mena nei e amaamanakiaga ke he tau momoui ha tautolu mo e lagomatai ke fakamakona e tau manako fakaagaga ha tautolu. (Fakamatalaaga 12:1; Mataio 5:3) Ne peehi e Iesu kua lata ia tautolu ke leveki e tau manako fakaagaga ha tautolu he magaaho, ne fatiaki e Fakatufono faka-Mose, he pehe a ia: “Kua tohi, Nakai ko e tau mena kai hokoia ke moui ai ha tagata, ka ko e tau kupu oti ne to mai he fofoga he Atua.”—Mataio 4:4; Teutaronome 8:3.
4. Ko e heigoa e puhala “ko e maama he lalolagi” a Iesu”?
4 Ne feoaki fakatata a Iesu mo e maama fakaagaga. Moli, ne hagaao a ia ki a ia ni “ko e maama he lalolagi” mo e pehe: “Ko ia ke mui mai kia au, nakai fano a ia ke he pouli, ka e moua e ia e maama he moui.” (Ioane 8:12) Kua lagomatai he mena nei a tautolu ke maama e matagahua aoga kua fakakite e Iesu e kupu moli ha Iehova ke he tau tagata. Kaeke ke tiaki e tautolu e pouli mo e o he maama he Atua, kua lata ia tautolu ke fanogonogo ke he tau mena oti kua talahau e Iesu mo e muitua fakatata ke he hana fakataiaga mo e tau fakaakoaga ne kua fakamau he Tohi Tapu.
5. Ko e heigoa e matagahua ne taute he tau tutaki ha Iesu he mole hana mate?
5 Ko e tau aho gahoa ato hoko hana mate, ne liu a Iesu hagaao ki a ia ni ko e maama, he tala age ke he hana tau tutaki: “Toe tote he ha i ai e maama ia mutolu; ati o fano a he toka ai e maama ia mutolu, neke moua a mutolu he pouli kikio; ko ia ke fano he pouli nakai kitia e ia e mena ke fano ki ai. Kia talia e mutolu e maama he toka ai e maama ia mutolu, kia uta a mutolu mo fanau he maama.” (Ioane 12:35, 36) Ko lautolu ne eke mo tau fanau he maama ne ako e “tau kupu tonu” he Tohi Tapu. (2 Timoteo 1:13, 14) Ne fakaaoga mogoia e lautolu e tau kupu aoga nei ke futiaki mai e tau tagata loto fakamoli mai he pouli ke he maama he Atua.
6. Ko e heigoa e kupu moli aoga hagaao ke he maama mo e pouli kua moua e tautolu ia 1 Ioane 1:5?
6 Ne tohi he aposetolo ko Ioane: “Ko e Atua, ko e maama a ia ti nakai toka ai ha pouli kia ia.” (1 Ioane 1:5) Mailoga e kehekeheaga nai he vahaloto he maama mo e pouli. Kua puna mai e maama fakaagaga ia Iehova, ti nakai matutaki e pouli fakaagaga mo ia. Ko hai mogoia, e punaaga he pouli?
Pouli Fakaagaga—Ko e Punaaga
7. Ko hai i tua he lalolagi pouli fakaagaga, ti ko e heigoa e fakaohoohoaga kua ha ha ia ia?
7 Ne tutala e aposetolo ko Paulo hagaao ke he “atua he lalolagi nai.” He talahauaga ia, ne hagaao a ia ki a Satani ko e Tiapolo. Ne pehe foki a ia ko ia nei ne “fakapouli . . . e tau manatu ha lautolu kua nakai tua, neke kikila atu kia lautolu e maama he vagahau mitaki he lilifu a Keriso, ko ia kua fakatai ke he Atua.” (2 Korinito 4:4) Tokologa kua totoku ke talitonu ke he Atua; ka kua tupu foki e numera ha lautolu kua nakai talitonu ke he Tiapolo. Ko e ha? Kua nakai makai a lautolu ke talia ko e mena fai malolo kehe nakai mitaki nukua liga ke moui mo e fakaohooho e puhala kua manamanatu a lautolu ki ai. Moha ia, tuga he fakakite e Paulo, na fai Tiapolo, ti fakaohooho foki e tau tagata ke nakai kitia e lautolu e maama he kupu moli. Ko e malolo ha Satani ke fakaohooho e manamanatuaga he tagata kua kitia ke he talahauaga fakaperofeta hagaao ki ai “ko ia kua fakahehe e lalolagi oti.” (Fakakiteaga 12:9) Ti ko e fua he tau gahua ha Satani, ko e tuaga ne talahau tuai he perofeta ko Isaia, kua hagaao mogonei ke he tau tagata oti ka e nakai ki a lautolu kua fekafekau ki a Iehova: “Kitiala, to ufitia e lalolagi ke he pouli kikio, to ufitia foki e tau motu ke he pouli kikio.”—Isaia 60:2.
8. Ko e heigoa e tau puhala ha lautolu he pouli fakaagaga kua fakakite kua fakahahaku a lautolu?
8 Kua nakai maeke ke kitia ha mena taha he pouli kikio. Mukamuka lahi taha ke galo po ke fakahahaku. Tatai ai, ko lautolu he pouli fakaagaga kua nakai fai maamaaga ti nakai leva ti fakahahaku ke he puhala fakaagaga. Kua maeke ia lautolu ke galo e lotomatala ke iloa e kupu moli mai he fakavai mo e mitaki mai he kelea. Ne tutala e perofeta ko Isaia hagaao ki a lautolu kua ha ha he pouli pihia he tohi e ia: “Oi te fakaalofa kia lautolu kua pehe mai, ko e mitaki e mena kelea, ka e kelea e mena mitaki; ko lautolu ne pehe he maama ko e pouli ia, ka e pehe ke he pouli ko e maama haia; ko lautolu ne pehe ko e mena humelie ko e mena kona haia, ka ko e mena kona ko e mena humelie haia.” (Isaia 5:20) Ko lautolu kua nonofo he pouli fakaagaga kua fakaohooho he atua he pouli ko Satani ko e Tiapolo, ti fakahiku ai kua o mai kehe a lautolu he punaaga he maama mo e moui.—Efeso 4:17-19.
Mai he Pouli ke he Maama—Ko e Paleko
9. Fakamaama la e puhala kua futia e tau tagata taute mahani kelea ke he pouli moli mo e fakaagaga.
9 Ne tuhi mai he tagata fakamoli ko Iopu e futiaaga kua ha ha he tau tagata taute mahani kelea mo e pouli moli he pehe a ia: “Kua tatali foki e tagata faivao ke he magaaho mahegihegi he afiafi, kua pehe hifo a ia, To nakai kitia he taha au; kua ufiufi foki e ia hana mata.” (Iopu 24:15) Ko lautolu kua taute mahani kelea kua ha ha foki he pouli fakaagaga, ti ko e pouli pihia kua maeke ke malolo lahi. Ne pehe e aposetolo ko Paulo ko e mahani feuaki, kaiha, velevelemena, konahia, tauamuamu, favale, mo e fofo mena ko e aga mau ki ai a lautolu ne ha ha he pouli ia. Ka ko lautolu ni ka o mai ke he maama he Kupu he Atua kua maeke ke hiki. Nukua maeke e hikiaga pihia he fakamahino mai e Paulo he tohi hana ke he tau Korinito. Tokologa e tau Kerisiano Korinito ne mahani ke taute e tau gahua he pouli, ka e tala age a Paulo ki a lautolu: “Ka kua koukou tuai a mutolu, ka kua fakatapu tuai a mutolu, ka kua talahaua tututonu a mutolu ke he higoa he Iki ko Iesu , ke he Agaga foki he Atua ha tautolu.”—1 Korinito 6:9-11.
10, 11. (a) Fakakite fefe e Iesu e manamanatuaga ke he tagata ne pouli e tau mata he fanau mai ti fakamalolo e ia? (e) Ko e ha ne nakai fifili he tokologa e maama?
10 Ka hu mai e tagata he pouli kikio ke he maama, to fai magaaho e tau mata hana ke hiki ke he maama. I Petesaita, ne fakamalolo e Iesu e tagata mata pouli ke he puhala fakapapahi. “Ne toto ai e ia e lima he matapouli, mo e takitaki a ia ki tua he māga. Ti anu a ia ke he tau mata hana, ti fakagalo ai e ia hana a tau lima kia ia, mo e hūhu atu ki ai, po ke ne kitia nakai e ia ha mena? Kua haga hake a ia, ti pehe mai a ia, Kua kitia e au e tau tagata, tuga ne tau akau a lautolu ha ne o he kitia e au. Ti liu tuku ai e ia hana tau lima ke he hana tau mata lima ke he hana tau mata, kua tala age kia ia, ke haga hake; kua mitaki tuai a ia, kua kitia mitaki foki e ia e tau mena oti.” (Mareko 8:23-25) Kitia maali ai, ne fakamalolo fakatekiteki e Iesu e tau mata he tagata ke maeke he tagata ke hiki fakahaga ke he kikila he la. Manamanatu la a tautolu ke he olioli he tagata he magaaho ne maeke a ia ke kitia.
11 Pete ia, ko e olioli ne logona he tagata kua mahomo atu ke he olioli ha lautolu nukua lagomatai ke kitia, fakapapahi, mai he pouli fakaagaga ke he maama he kupu moli. Ka kitia e tautolu e olioli ha lautolu, kua manamanatu a tautolu ko e ha la kua nakai tokologa ne futia mai ke he maama. Kua foaki e Iesu e kakano: “Ko e fakahala foki hanai, kua hoko mai e maama ke he lalolagi, ka ko e tau tagata kua mua ha lautolu a manako ke he pouli he ha lautolu a manako ke he maama; ha kua kelea ha lautolu a tau mahani. Ha ko lautolu oti kua eke mena kelea, kua vihiatia e lautolu e maama; ti nakai o mai ni ke he maama, neke fakailoa ai ha lautolu a tau mahani.” (Ioane 3:19, 20) E, tokologa kua manako ke taute “mena kelea”—tuga e mahani feuaki, favale, pikopiko, taute lagatau, mo e kaiha—ti ko e pouli fakaagaga ha Satani ko e matakavi mitaki katoatoa ma lautolu ke taute e mena kua manako a lautolu ki ai.
Holo ki Mua ke he Maama
12. Ko e heigoa e tau puhala kua lagomatai a tautolu he o mai ke he maama?
12 Ha kua o mai a tautolu ke he iloilo he maama, ko e heigoa e tau hikihikiaga kua kitia e tautolu ia tautolu? Kua mitaki he falu magaaho ke liu haga ki tua mo e fokifoki e holo ki mua fakaagaga ha tautolu. Ko e heigoa e tau aga kelea kua tiaki e tautolu? Ko e heigoa e tau lekua he tau momoui ha tautolu kua maeke ke fakatonutonu? Maeke fefe e tau fakatokatokaaga ha tautolu ma e vaha anoiha ke hiki? He malolo ha Iehova fakalataha mo e lagomatai he hana agaga tapu, maeke ia tautolu ke fakatumau ke taute e tau hikihikiaga ke he ha tautolu a aga fakatagata mo e puhala manamanatu ka fakakite ko tautolu kua talia e maama. (Efeso 4:23, 24) Kua tuku ai e Paulo pehe: “Ko e mena ne pouli a mutolu i tuai, ka ko e ainei kua maama a mutolu ke he Iki; kia mahani a mutolu tuga e tau tagata he maama. Ha ko e fua he Agaga, ko e mahani mitaki oti kana ia, mo e tututonu, mo e tau kupu moli.” (Efeso 5:8, 9) He fakaata e tau momoui ha tautolu ni ke takitaki he maama ha Iehova kua foaki ki a tautolu e amaamanakiaga mo e fai kakano, ti lafi foki e fiafia ke he tau momoui ha lautolu kua nonofo viko ia tautolu. Ko e olioli ha ia kua ta mai ke he loto ha Iehova ha ko e tau hikihikiaga nukua kua taute e tautolu!—Tau Fakatai 27:11.
13. Fakakite fefe e tautolu e loto fakaaue ha tautolu ma e maama ha Iehova, ti ko e heigoa kua lata ma e puhala ia?
13 Kua fakakite e tautolu ha tautolu a fakaaue ma e moui fiafia lahi nukua olioli e tautolu he fakakite e maama ha Iehova—he talahau atu e mena kua ako e tautolu mai he Tohi Tapu ke he ha tautolu a tau tagata he magafaoa, tau kapitiga, mo e tau katofia. (Mataio 5:12-16; 24:14) Kia lautolu kua matauka ke fanogonogo, ko e ha tautolu a fakamatala fakalataha mo e ha tautolu a puhala moui faka-Kerisiano mitaki kua eke mo vihiatia. Kua fakamaama e Paulo: “Kia kumikumi a mutolu e tau mena kua fiafia e Iki ki ai. Aua foki neke fakafetui fakalataha a mutolu mo e tau gahua he pouli kua nakai aoga, ka e mitaki ke akonaki ai e mutolu.” (Efeso 5:10, 11) He lagomatai e falu ke tiaki e pouli mo e fifili e maama kua lata ma e fakamalolo ke he vala ha tautolu. Mua atu e aoga, kua ui ai ma e fakaalofa hofihofi mo e manamanatu ke he falu mo e manako mai he loto ke folafola e maama he kupu moli mo lautolu ma e aoga tukulagi ni ha lautolu.—Mataio 28:19, 20.
Mataala ke he Tau Maama Fakavai!
14. Hagaao ke he maama, ko e heigoa e hatakiaga kua lata ia tautolu ke omaoma?
14 Ko lautolu i tahi he po, ko e mena fiafia ka kitia ha maama. I tuai, kua tugi ai e tau afi he tau feutu tule i Igilani ke fakakite aki e maluaga ke hao mai he tau afa. Ne fiafia lahi e tau tagata gahua toga ha ko e takitakiaga he tau moli nei ke he tau huaga. Ka kua fakavai ai falu afi. He nakai kitia ai e huaga, loga e toga ne takitaki hehe mo e maona ai he uluulu muhu patuo, mo e kua kaiha ai e tau koloa ha lautolu. He lalolagi fakavaia nei, kua lata a tautolu ke fakaeneene ke nakai tafea ke he tau moli fakavai kua maeke ke takitaki kehe a tautolu ke tukia moumou fakaagaga. “Ko Satani ni kua faliu e ia a ia mo agelu he maama,” he talahau ki a tautolu. Tuga a ia, ko e tau fekafekau hana, ko e tau tagata tiaki taofiaga foki, ko e “ekegahua fakavai” kua “faliu hana tau fekafekau ke tuga e tau fekafekau he tututonu.” Ka manamanatu a tautolu ke he tau fakaakoaga fakavai ha lautolu ia, kua maeke he mauokafua ha tautolu ke he Kupu moli ha Iehova, ko e Tohi Tapu, ke lolelole mo e galo e tua ha tautolu.—2 Korinito 11:13-15; 1 Timoteo 1:19.
15. Ko e heigoa ka lagomatai a tautolu ke tumau he hala ke pu atu ke he moui?
15 Ne tohi he salamo: “Ko e hāu a kupu ko e hulu ia ke he haku tau hui, mo e maama ke he haku puhala.” (Salamo 119:105) E, ko e “hala lautote foki ke pu atu ke he moui,” nukua fakakikila maaliali he ha tautolu a Atua fakaalofa, ko Iehova, “ko ia kua finagalo ke fakamomoui e tau tagata oti kana, mo e hokotia a lautolu he maama ke he kupu moli.” (Mataio 7:14; 1 Timoteo 2:4) He fakagahua e tau matafakatufono he Tohi Tapu ka puipui a tautolu mai he o kehe he puhala lautote ke pu atu ke he pouli. Ne tohi e Paulo: “Ko e tau Tohi Tapu oti kana mai he Agaga he Atua ia, kua aoga ni ke fakaako ai, ke fakatonu ai, ke akonaki ai, ke fakailoilo ai foki ke he tututonu.” (2 Timoteo 3:16) He tupu fakaagaga a tautolu, ne fakaako mai he Kupu he Atua a tautolu. Maeke ia tautolu, he maama he Kupu he Atua, ke fakatonu a tautolu po ke, ka lata, ke fakatonu mai he tau leveki mamoe fakahele he fakapotopotoaga. Tuga a ia, maeke ia tautolu ke akonaki ai mo e talia fakatokolalo e iloilo ke he tututonu ke o tumau ai ke he puhala he moui.
Fiafia Ai he O he Maama
16. Fakakite fefe e tautolu e loto fakaaue ma e foakiaga homo ue atu ha Iehova he maama?
16 Maeke fefe a tautolu ke fakakite e loto fakaaue ma e foakiaga homo ue atu ha Iehova he maama? Kua tala mai he Ioane veveheaga 9 ki a tautolu he magaaho ne fakamalolo e Iesu e tagata mata pouli he fanau mai, ne fakalagalaga ai e tagata ke fakakite hana loto fakaaue. Fefe? Ne tua a ia ki a Iesu ko e Tama he Atua mo e talahau atu a Iesu ke he tau tagata “ko e perofeta.” Lafi ki ai, ne vagahau malolo a ia he totoko a lautolu kua lali ke ekefakakelea e mana ha Iesu. (Ioane 9:17, 30-34) Kua ui he aposetolo ko Peteru e tau tagata fakauku he fakapotopotoaga Kerisiano ko e “motu kua moua māna.” Ko e ha? Ha kua ha ha ia lautolu e aga loto fakaaue tuga e tagata mata pouli he fanau mai ti kua fakamalolo tuai. Kua fakakite e lautolu e loto fakaaue ma Iehova, ko e ha lautolu a Foaki, he ‘fakakite atu e mitaki hana ne ui a lautolu ke o ai he pouli ke he hana maama ke ofo lahi ai.’ (1 Peteru 2:9; Kolose 1:13) Ko lautolu mo e amaamanakiaga ke he lalolagi nei kua ha ha ai e aga fakaaue pihia, ti lalago e lautolu e tau matakainaga fakauku ha lautolu he fakailoa atu e “mitaki” ha Iehova. Ko e monuina uho lahi ha a ia kua foaki he Atua ke he tau tagata nakai mitaki katoatoa!
17, 18. (a) Ko e heigoa e matagahua he tau tagata takitaha? (e) He fifitaki ki a Timoteo, ko e heigoa kua fakamalolo ke he tau Kerisiano takitaha ke fakamamao mai ai?
17 He moua e loto fakaaue ma e maama he kupu moli kua aoga. Manatu, nakai fai ia tautolu kua iloa e kupu moli he fanau mai. Ne ako he falu he lalahi a lautolu, ti kitia mafiti e lautolu e kaputia he maama ki luga he pouli. Ko e falu kua monuina lahi ha kua feaki hake he tau matua matakutaku Atua. Ha kua pihia, liga mukamuka ke uta fakateaga e maama. Taha e Fakamoli ne fekafekau e tau mamatua ki a Iehova ato fanau a ia nukua talahau ne lahi e magaaho mo e malolo kua fakaaoga e ia ke moua e aoga katoatoa he tau kupu moli ne kua fakaako ki a ia tali mai he mukemuke. Ko e ikiiki po ke lalahi, kua lata ia tautolu takitokotaha ke feaki e loto fakaaue hokulo ma e kupu moli nukua fakakite e Iehova.
18 Ko e tama fuata ko Timoteo ne fakaako e “tau Tohi Tapu” mai he mukemuke hana, ka ko e hana ni a eketaha ke he fekafekauaga hana ati moua e ia e motua ko e Kerisiano. (2 Timoteo 3:15) Ati fifili ai a ia mogoia ke lagomatai e aposetolo ko Paulo, ne tomatoma atu ki a ia: “Kia lalilali atu a koe kia eke a koe mo tagata kua fiafia ki ai e Atua, ko e ekegahua nakai fai mena ke mā ai, kua fakatokatoka fakahako e kupu moli.” Kia eke a tautolu ke tuga a Timoteo, he fakamamao mai he taute ha mena kua liga ke fakama aki a tautolu—po ke ma a Iehova ha ko tautolu!—2 Timoteo 2:15.
19. (a) Tuga a Tavita, ko e heigoa kua lata ia tautolu oti ke talahau? (e) Ko e heigoa ka fakatutala ki ai he vala tala ka mui mai?
19 Ha ha ia tautolu e tau kakano oti ke fakaheke a Iehova, ne foaki ki a tautolu e maama he hana kupu moli. Tuga e Patuiki ko Tavita, kua pehe a tautolu: “Ko koe ni Iehova na e, ko e hau a lamepa a koe; to fakamaama foki e Iehova haku a pouli.” (2 Samuela 22:29) Kia nakai makona fakatagata agaia a tautolu, ha ko e mena to takitaki he mena nei a tautolu ke he pouli nukua fakahao mai a tautolu i ai. Ti ko e mena ia, ko e vala tala ka mui mai ka lagomatai a tautolu ke fokifoki e aoga kua fakaaoga e tautolu ke he kupu moli faka-Atua he tau momoui ha tautolu.
Ko e Heigoa ne Ako e Koe?
• Foaki fefe e Iehova e maama fakaagaga?
• Ko e heigoa e paleko kua foaki mai he pouli fakaagaga nukua viko takai ia tautolu?
• Ko e heigoa e tau hagahaga kelea kua lata ke fakamamao ki ai a tautolu?
• Fakatata fefe e tautolu e loto fakaaue ha tautolu ma e maama he kupu moli?
[Tau Huhu he Fakaakoaga]
[Fakatino he lau 21]
Ko Iehova e punaaga he maama he tino mo e fakaagaga
[Fakatino he lau 22]
He fakamalolo fakatekiteki e Iesu e tagata mata pouli, ti lagomatai e ia a tautolu ke o mai kehe fakatekiteki he pouli fakaagaga
[Fakatino he lau 23]
He fakahehe he maama fakavai ha Satani kua fua ai ke he tukia moumou fakaagaga