Kua Moli Kia e Takitakiaga ha Iesu ki a Koe?
Kua Moli Kia e Takitakiaga ha Iesu ki a Koe?
“Ti aua neke ui a mutolu ko e tau takitaki; ha ko e mena tokotaha ha mutolu a Takitaki, ko e Keriso haia.”—MATAIO 23:10.
1. Ko hai hokoia e Takitaki he tau Kerisiano moli?
KO E Aho Ua, he Nisana 11. Toe tolu e aho, ato tamate a Iesu Keriso. Ko e aahi fakamui anei hana ke he faituga. He aho nei, ne foaki e Iesu e tau fakaakoaga aoga lahi ke he moto tagata ne fakapotopoto ki ai mo e ke he tau tutaki hana. Ne talahau e ia: “Aua neke ui a mutolu Rapai; ha ko e mena tokotaha ha mutolu a takitaki, ko e Keriso haia; ka ko mutolu oti, ko e matakainaga a mutolu. Aua foki neke ui e mutolu taha ke he lalolagi ko e matua ha mutolu; ha ko e mena tokotaha ha mutolu a Matua, ko ia ha he lagi. Ti aua neke ui a mutolu ko e tau takitaki; ha ko e mena tokotaha ha mutolu a Takitaki, ko e Keriso haia.” (Mataio 23:8-10) Maali ai, ko Iesu Keriso ko e Takitaki he tau Kerisiano moli.
2, 3. Kua lauia fefe e tau momoui ha tautolu he fanogonogo ki a Iehova mo e talia e Takitaki ne kotofa mai e ia?
2 Ko e lauia mitaki ha ia he takitakiaga ha Iesu ke he tau momoui ha tautolu he magaaho ka talia ai e tautolu! He talahau tuai e haele mai he Takitaki nei, ne fakapuloa mai e Iehova ko e Atua he puhala he perofeta ko Isaia: “Oe! Ko mutolu oti kua fia inu, o mai ā ke he vai, katoa mo mutolu kua nakai fai tupe, kia o mai a kia fakafua mai ā mutolu mo e kai; kia o mai ā mutolu mo e tamai ha tupe, ti nakai tamai ha mena ke fakafuaaki. . . . Kia fanogonogo fakamitaki mai a mutolu kia au, mo e kai e mutolu e tau mena mitaki, ti fiafia ha mutolu a tau loto ke he tau mena lolo. . . . Kitiala, kua ta age e au a ia mo tagata fakamoli mena ke he tau motu, ko e takitaki mo e pule ke he tau motu.”—Isaia 55:1-4.
3 Ne fakaaoga e Isaia e tau mena fa mahani ki ai—ko e vai, puke huhu, mo e uaina—mo metafoa ke fakakite e puhala ne hufia ai e moui fakatagata ha tautolu ka fanogonogo a tautolu ki a Iehova mo e muitua ke he Takitaki mo e Pule ne mai e ia ki a tautolu. Kua hauhau e fua mai ai. Ke tuga he inu e vala vai momoko he kalase he aho vela. Ko e fia inu ha tautolu ma e kupu moli mo e tututonu kua fakamakona tuai. Tuga he fakamalolo he puke huhu e tau tama mukemuke mo e lagomatai a lautolu ke tutupu hake, ne fakamalolo he “puke huhu he kupu” a tautolu ke tutupu fakaagaga he fakafetuiaga ha tautolu mo e Atua. (1 Peteru 2:1-3) Ti ko hai ka fakatikai na tamai he uaina e olioli ke he tau magaaho fakafiafia? Ke he puhala tatai, he tapuaki e Atua moli mo e muitua ke he tau tuagahui he Takitaki kotofa hana ka taute e moui ke “fiafia ai ni.” (Teutaronome 16:15) Kua lata ai, mogoia, ke fakakite e tautolu oti—fuata po ke fuakau, tane mo e fifine—kua moli e takitakiaga he Keriso ki a tautolu. Maeke fefe, mogoia, ke fakatata e tautolu he tau momoui ha tautolu he tau aho takitaha ko e Takitaki ha tautolu e Mesia?
Tau Fuata—Kia “Tupu e Pulotu”
4. (a) Ko e heigoa ne tupu he magaaho ne aahi atu a Iesu ne 12 e tau he moui ki Ierusalema he vaha he Paseka? (e) Lahi fefe e mena ne iloa e Iesu he 12 ni e tau tau he moui?
4 Manamanatu ke he fakafifitakiaga ne fakatoka he Takitaki ha tautolu ma e tau fuata ikiiki. Pete he tote e mena ne iloa ke he vaha tama ha Iesu, ka e taha e vaha ne mailoga lahi. He 12 e tau ha Iesu he moui, ne uta he tau matua hana a ia he aahi lagataha ha lautolu he tau ki Ierusalema ma e Paseka. He magaaho nei ne putoia lahi a ia ke he tau tutalaaga faka-Tohiaga Tapu, mo e liliu e magafaoa hana ka e ai iloa kua toe hifo a ia. Tolu e aho he mole ne moua he tau matua loto tupetupe hana a ia, ko Iosefa mo Maria, i loto he faituga, “ha ne nofo ke he vaha loto he tau akoako, kua fanogonogo kia lautolu, mo e hūhu mena kia lautolu.” Mua atu, “kua ofomate a lautolu oti kana ne fanogonogo kia ia ke he loto matala hana mo e hana tau kupu ne tali atu.” Manamanatu la, ko e 12 laia e tau, ti nakai ni huhu e Iesu e tau huhu fakaagaga ke manamanatu ki ai ka kua tali atu e ia e tau tali lotomatala! Nakai fakauaua, kua lagomatai he fakaakoaga he tau matua a ia.—Luka 2:41-50.
5. Maeke fefe he tau fuata ke fakatolomaki e aga ha lautolu ke he fakaakoaga Tohi Tapu he magafaoa?
5 Fakalata ko e fuata tote a koe. Kaeke ko e tau matua fekafekau fakamoli he Atua hau, liga ni ha ha he kaina hau e polokalama fakatumau he fakaakoaga Tohi Tapu he magafaoa. Ko e heigoa e aga hau ke he fakaakoaga Tohi Tapu he magafaoa? Ko e ha he manamanatu ke he tau huhu tuga anei: ‘Lalago katoatoa nakai e au e fakaholoaga ma e fakaakoaga Tohi Tapu he magafaoa haku? Fakalataha nakai au ki ai, he nakai taute ha mena ke faguna aki e fakaholoaga?’ (Filipi 3:16) ‘Fai vala tumau nakai au ke he fakaakoaga? Ka lata ai, huhu nakai au hagaao ke he manatu ne fakaako mo e ke tali hagaao ki ai? He tupu fakaagaga au, kua feaki nakai e au e lolo ma e “tau mena kakano, kua lata ia mo e tau tagata motua”?’—Heperu 5:13, 14.
6, 7. Liga aoga fefe e polokalama he totou Tohi Tapu he tau aho oti ke he tau fuata?
6 Kua aoga foki e polokalama totou Tohi Tapu he tau aho takitaha. Ne lologo he salamo: “Uhoaki e tagata kua nakai fano ke he pulega he tau tagata mahani kelea, . . . Ka ko e fakatufono a Iehova kua fiafia ai a ia, ti manamanatu a ia ke he tau fakatufono hana ke he aho katoa mo e po.” (Salamo 1:1, 2) Ko e hukui ha Mose, ko Iosua, ‘kua manamanatu ke he tohi he fakatufono ke he aho katoa mo e po.’ Ne fakapulotu he mena nei a ia mo e ke kautu he taute e kotofaaga foaki-Atua hana. (Iosua 1:8) Ne talahau he Takitaki ha tautolu, ko Iesu Keriso: “Kua tohi, Nakai ko e tau mena kai hokoia ke moui ai ha tagata, ka ko e tau kupu oti ne to mai he fofoga he Atua.” (Mataio 4:4) Kaeke manako a tautolu ke he mena kai tino he tau aho oti, kua mua atu foki e manako tumau ha tautolu ma e tau mena fakaagaga!
7 He mailoga e manako fakaagaga hana, ne kamata a Nicole ne 13 e tau he moui ke totou e Tohi Tapu he tau aho oti. * He 16 e tau he mogonei, nukua totou e ia e Tohi Tapu katoa mo e kua hoko ke he lotouho a e mogonei he totou lagaua. Kua mukamuka e puhala hana. “Ne fifili e au ke totou taha e veveheaga he aho,” he talahau e ia. Ti lagomatai fefe he totou Tohi Tapu a ia? Ne tali e ia: “Kua loga lahi e tau fakaohoohoaga kelea he vaha nei. Fa feleveia tumau au he tau aho takitaha mo e tau peehiaga he aoga mo e he falu matakavi foki ne paleko e tua haku. Ti lagomatai he totou e Tohi Tapu he tau aho oti au ke manatu mafiti e tau poakiaga mo e tau matapatu fakaakoaga he Tohi Tapu ne fakamalolo au ke totoko e tau peehi nei. Ko e fua, kua logona e au e tata lahi ki a Iehova mo Iesu.”
8. Ko e heigoa e mahani ha Iesu ke he sunako, mo e maeke fefe e tau fuata ikiiki ke fifitaki a ia?
8 Ha ha ia Iesu e mahani ke fanogonogo mo e fakalataha ke he totouaga faka-Tohiaga Tapu i loto he sunako. (Luka 4:16; Gahua 15:21) Ko e mitaki ha ia ma e tau fuata ikiiki ke muitua ke he fakafifitakiaga ia he o atu tumau ke he tau feleveiaaga Kerisiano, ne totou mo e fakaako i ai e Tohi Tapu! He fakakite e fakaaue ma e tau feleveiaaga pihia, ne talahau e Richard ne 14 e tau he moui: “Kua uho e tau feleveiaaga ki a au. Kua fakamanatu tumau mai ki a au e mitaki mo e kelea, ko e heigoa e mahani mitaki mo e mahani kelea, ko e heigoa ne tuga e Keriso mo e nakai. Kua nakai iloa e au e tau mena ia ke he tau puhala uka—he fakafita ki ai.” E, “kua fakamoli e talahau a Iehova, kua fakailoilo a lautolu kua goagoa.” (Salamo 19:7) Ne fifili foki e Nicole ke finatu ke he tau feleveiaaga he fakapotopotoaga ne lima he tau fahi tapu oti. Ne fakaaoga foki e ia mai he ua ke he tolu e matahola he tauteute ma e tau feleveiaaga ia.—Efeso 5:15, 16.
9. Maeke fefe e tau fuata ikiiki ke “tupu e pulotu”?
9 Ko e fuata ko e vaha mitaki a ia ke ‘iloa e Atua moli tokotaha ni, katoa mo ia ne fakafano mai e ia, ko Iesu Keriso.’ (Ioane 17:3) Liga iloa e koe e tau fuata ne fakamole e tau magaaho loga he totou e tau tohi komiki, kitekite televisoni, pele vitio, po ke kumikumi ke he Internet. Ko e fifitaki he ha a koe ki a lautolu he mui ke he fakafifitakiaga mitaki katoatoa he Takitaki ha tautolu? He tama tote agaia, ne fiafia a ia ke ako hagaao ki a Iehova. Mo e heigoa e fua? Ha ko e fakaalofa hana ma e tau mena fakaagaga, ‘ne tupu e pulotu ha Iesu.’ (Luka 2:52) Kua maeke foki ia koe.
“Kia Omaoma a Mutolu ko e Taha kia Taha”
10. Ko e heigoa ka lagomatai e moui fakamagafaoa ke eke mo punaaga he mafola mo e fiafia?
10 Liga eke e kaina mo huaga he mafola mo e makona po ke eke foki mo fonua tau. (Tau Fakatai 21:19; 26:21) Ko e talia e tautolu e takitakiaga he Keriso ne kua lafi ke he mafola mo e fiafia he magafaoa. Ko e fakafifitakiaga ha Iesu, ko e fifitaki mitaki ma e fakafetuiaga fakamagafaoa. Ne tohi he tau Tohiaga Tapu: “Kia omaoma a mutolu ko e taha kia taha mo e matakutaku ke he [“Keriso,” NW]. Ko mutolu na, ko e tau fifine kia takitokotaha mo e omaoma ke he tau tane ha mutolu tuga e omaoma ke he iki. Ha ko e tane, ko e ulu he hoana haia, tuga a Keriso, ko e ulu he ekalesia haia, ko ia foki ko e fakamoui he tino. . . . Ko mutolu, ko e tau tane, kia fakaalofa a mutolu ke he tau hoana ha mutolu, tuga e fakaalofa a Keriso ke he ekalesia, mo e foaki mai e ia a ia ke eke mo hukui māna.” (Efeso 5:21-25) Ke he fakapotopotoaga i Kolose, ne tohia he aposetolo ko Paulo: “Ko mutolu e tau fanau, kia fanogonogo a mutolu ke he tau matua ha mutolu ke he tau mena oti; ha ko e mena mitaki ia ha ha he Iki.”—Kolose 3:18-20.
11. Fakakite fefe he tane kua moli e takitakiaga he Keriso ki a ia?
11 Ko e kakano he muitua ke he hatakiaga nei, ke takitaki he tane e magafaoa, ke lalago fakamoli he hoana hana a ia, mo e omaoma e fanau ke he tau matua ha lautolu. Ti ko e ulu he tane, mogoia, kua fua mai e fiafia he magaaho ka fakagahuahua fakamitaki ai. Ko e tane pulotu kua lata ke ako e puhala ke fakagahua e ulu he fifitaki hana Ulu mo e Takitaki, ko Keriso Iesu. (1 Korinito 11:3) Pete ni he fakamui a Iesu ke eke mo “ulu he tau mena oti ke he ekalesia,” ne hau a ia ke he lalolagi, ‘ke nakai fekafekau, ka kia foaki atu.’ (Efeso 1:22; Mataio 20:28) Ke he puhala tatai, kua fakagahuahua he tane Kerisiano e ulu hana, nakai ke he puhala fulukovi, ka ke leveki e fiafia he hoana mo e fanau hana—e, he magafaoa katoa. (1 Korinito 13:4, 5) Ne lali a ia ke fifitaki e tau fua mahani Atua he ulu hana, ko Iesu Keriso. Ke tuga a Iesu, kua totonu mo e loto holoilalo a ia. (Mataio 11:28-30) Ko e tau kupu tuga e “fakamolemole la” po ke “hako a koe” kua nakai uka ia ia ke talahau ka hepe a ia. Kua fakamukamuka he hana fakafifitakiaga mitaki e hoana hana ke eke mo “lagomatai,” mo e ‘hoa’ ke he tagata pihia, he ako mai ia ia mo e gahua he tapa hana.—Kenese 2:20; Malaki 2:14, fakatatai NW.
12. Ko e heigoa ka lagomatai e hoana ke nofomau ke he matapatu fakaako ke he ulu?
12 Ko e vala he hoana, ke omaoma ke he tane hana. Pete ia, kaeke ke hufia a ia he agaga he lalolagi, liga taute he mena nei a ia ke fakateaga e onoonoaga ke he matapatu fakaakoaga ke he ulu, mo e liga nakai fiafia a ia ke he manatu ke omaoma ke he tagata tane. Kua nakai pehe e tau Tohiaga Tapu kua lata e tagata tane ke pulelahi, ka kua talahau ke he tau hoana ke omaoma ke he tau tane ha lautolu. (Efeso 5:24) Ka kua taute foki he Tohi Tapu e tane po ke matua tane ke fai tali atu, mo e he magaaho ka fakagahua ai e hatakiaga i ai, kua lafi atu ai ke he mafola mo e maopoopo i loto he magafaoa.—Filipi 2:5.
13. Ko e heigoa e fakafifitakiaga he omaoma ne foaki e Iesu ma e fanau?
13 Ko e fanau kua lata ke omaoma ke he tau matua ha lautolu. Ke he mena nei, nukua fakatoka e Iesu e fakafifitakiaga mitaki ue atu. He mole atu e mena ne tupu he faituga, he magaaho ne 12 e tau ha Iesu he moui ti tiaki hifo ke tolu e aho, ne “o hifo a ia mo laua [tau matua hana], kua hoko ki Nasareta, kua omaoma a ia kia laua.” (Luka 2:51) Ko e omaoma he fanau ke he tau matua kua lafi ke he mafola mo e fakafeofanaki i loto he magafaoa. He magaaho ka omaoma a lautolu oti he magafaoa ke he takitakiaga ha Keriso, ko e fua ko e magafaoa fiafia.
14, 15. Ko e heigoa ka lagomatai a tautolu ke kautu he magaaho ka fehagaaoaki mo e tuaga paleko he kaina? Talahau e fakafifitakiaga.
14 Pihia foki ka tutupu e tau tutuaga paleko he kaina, ko e kei ke kautu ko e fifitaki a Iesu mo e talia e takitakiaga hana. Ke fakatai ki ai, ko e fakamauaga ha Jerry ne 35 e tau he moui ki a Lana, ko e matua fifine he tama fifine fuata mui, ne tamai e paleko ke he mena ne nakai manatu a laua ki ai. Ne fakamaama e Jerry: “Na iloa e au ke eke mo ulu mitaki, kua lata ia au ke fakagahua e tau matapatu fakaakoaga ia ni he Tohi Tapu ne tamai e monuina ke he falu a magafaoa. Ka e nakai leva ne mailoga e au kua lata ia au ke fakapulotu mo e manamanatu lahi he fakagahua e tau manatu fakaakoaga ia.” Ne kitia he tama fifine tutaki mai hana a ia ko e tagata ne hau ke he vahaloto hana mo e hana matua fifine ti lahi e vihiatia ki a ia. Kua lata ia Jerry ke manamanatu lahi ke kitia kua lauia e mena ne talahau mo e taute he tama fifine he aga nei. Ko e heigoa hana ne taute? Ne tali e Jerry: “Ne talia au mo Lana ke he mogonei, to foaki e Lana e puhala akonaki he matua ka e mamata au ke ati hake e fakafetuiaga mitaki mo e tama fifine tutaki mai haku. Fai magaaho, ne tamai he puhala nei e tau fua mitaki.”
15 He magaaho ka fehagaaoaki mo e tau tutuaga uka he kaina, kua lata ia tautolu ke manamanatu ke mailoga ko e ha ne tala po ke taute mena pihia ai taha he magafaoa. Kua lata foki ke moua e tautolu e pulotu ke fakagahuahua fakamitaki aki e tau matapatu fakaakoaga he mahani Atua. Ko Iesu, ke fakatai ki ai, ne manamanatu ko e ha ne piki atu ki a ia e fifine ne matematekelea he gagao fakatafea, mo e fehagai fakapulotu mo e fakaalofa hofihofi a ia ke he fifine. (Levitika 15:25-27; Mareko 5:30-34) Ko e pulotu mo e manamanatu ko e mahani haia he Takitaki ha tautolu. (Tau Fakatai 8:12) Kua fiafia a tautolu kaeke taute e tautolu e mena ne taute e ia.
‘Kia Kumikumi Fakamua e Kautu he Atua’
16. Ko e heigoa kua lata ke toka he lotouho he tau momoui ha tautolu, mo e fakakite fefe e Iesu e mena nei he fakafifitakiaga hana?
16 Kua fakamaaliali mai e Iesu ko e heigoa ka toka he lotouho he tau momoui ha lautolu ne talia e takitakiaga hana. Ne talahau e ia: “Kia kumikumi fakamua a mutolu ke he kautu he Atua mo e hana tututonu.” (Mataio 6:33) Mo e he fakafifitakiaga hana, ne fakakite mai e ia ki a tautolu e puhala ke taute e mena nei. He matahiku he vaha 40-aho he fakakanopogi, manamanatu fakahokulo, mo e liogi he oti e papatiso hana, ne fehagai a Iesu mo e kamatamata. Ne foaki e Satani ko e Tiapolo ki a ia e pule ke he “tau kautu oti he lalolagi.” Manamanatu la ke he moui ha Iesu ane mai talia e ia e foaki he Tiapolo! Ka ko Keriso, ne mamata atu ni ke taute e finagalo he Matua hana. Mailoga foki e ia, kua ku e moui he lalolagi ha Satani. Ne fakaheu fakamafiti e ia e foaki he Tiapolo, he talahau: “Ko e mena kua tohi, kia hufeilo atu a koe ke he Iki hau a Atua, ko ia ni hokoia ke fekafekau atu a koe ki ai.” Nakai leva he mole, ne “fakamatala atu e Iesu, kua pehe atu, Kia tokihala a a mutolu; nukua tata tuai e kautu he lagi.” (Mataio 4:2, 8-10, 17) Ke he moui fakalalolagi hana ne toe, ko e tagata fakapuloa tumau e Keriso he Kautu he Atua.
17. Fakakite fefe e tautolu kua tuku fakamua e tautolu e tau mena he Kautu he tau momoui ha tautolu?
17 Kua lata ia tautolu ke fifitaki e Takitaki ha tautolu mo e nakai fakaata e lalolagi ha Satani ke toho a tautolu ke taute e tau gahua totogi-lalahi mo e tau feua tumau mo foliaga ne mua he moui. (Mareko 1:17-21) Ko e goagoa ha ia ha tautolu ke vihi he fata he tau tutuliaga fakalalolagi ati tuku ke uaaki e tau mena he Kautu! Kua foaki mai e Iesu ki a tautolu e gahua fakamatala he Kautu mo e taute tutaki. (Mataio 24:14; 28:19, 20) E, liga fai magafaoa a tautolu po ke falu matagahua foki ke leveki ki ai, ka e nakai kia fiafia a tautolu ke fakaaoga e tau magaaho afiafi mo e tau matahiku fahitapu ke taute e matagahua faka-Kerisiano ha tautolu ke fakamatala mo e ke fakaako? Mo e mafanatia ha ia, he magahala he tau fekafekau he 2001, ko e kavi ke 780,000 nukua maeke ke gahua mo tau fekafekau tumau, po ke tau paionia!
18. Ko e heigoa ka lagomatai a tautolu ke moua e fiafia he fekafekauaga?
18 Ne fakakite he tau fakamauaga Evagelia a Iesu ko e tagata gahuahua mo e tagata mahani totonu foki. He kitia e manako fakaagaga ha lautolu ne takai ia ia, ne fakaalofa hofihofi a ia ki a lautolu mo e manako lahi ke lagomatai a lautolu. (Mareko 6:31-34) Kua eke e fekafekauaga ha tautolu mo magaaho fiafia ka fakalataha a tautolu ki ai ha ko e fakaalofa ma e falu mo e manako moli ke lagomatai a lautolu. Ka e moua fefe e tautolu e manako pihia? “He vaha fuata tote haku,” he talahau he fuata ko Jayson, “ne nakai fiafia lahi au ke he fekafekauaga.” Ko e heigoa ne lagomatai a ia ke feaki e fakaalofa ma e gahua nei? Ne tali e Jayson: “He magafaoa haku, kua eke tumau e tau pogipogi Faiumu ke o he fekafekauaga he fonua. Kua mitaki e mena nei ki a au ha koe mena ka lahi e fano haku he fekafekauaga, kua lahi foki e mitaki ne moua mai ai mo e fiafia lahi au ki ai.” Kua lata foki ia tautolu ke fakatumau mo e fakailoilo he fakalataha ke he fekafekauaga.
19. Ko e heigoa e fifiliaga ha tautolu hagaao ke he takitakiaga he Keriso?
19 Kua hauhau mo e palepale moli ke talia e takitakiaga he Keriso. He taute ai e tautolu, kua eke e vaha fuata ke tupu e iloilo mo e pulotu. Kua eke moli e moui fakamagafaoa mo punaaga he mafola mo e fiafia, ti ko e fekafekauaga ko e gahua ne tamai e fiafia mo e makona. Ti kua lata moli ia tautolu ke fakamalolo ke fakakite ke he tau momoui ha tautolu he tau aho oti mo e he tau fifiliaga ne taute e tautolu kua moli e takitakiaga he Keriso ki a tautolu. (Kolose 3:23, 24) Ti kua foaki e Iesu Keriso e takitakiaga he taha puhala foki—ko e fakapotopotoaga Kerisiano. To talamai he vala tala ka mui mai e puhala ka aoga ai a tautolu he foakiaga nei.
[Matahui Tala]
^ para. 7 Kua hiki falu a higoa.
Manatu Nakai e Koe?
• Aoga fefe a tautolu he muitua ke he Takitaki kotofa-Atua ha tautolu?
• Fakakite fefe he tau fuata kua manako a lautolu ke muitua ke he takitakiaga ha Iesu?
• Ko e heigoa e lauiaaga ne ha ha he takitakiaga he Keriso ke he moui fakamagafaoa ha lautolu ne omaoma ki ai?
• Fakakite fefe he fekafekauaga ha tautolu kua moli e takitakiaga ha Keriso ki a tautolu?
[Tau Huhu he Fakaakoaga]
[Tau Fakatino he lau 10]
Ko e fuata ko e vaha mitaki ke moua e iloilo he Atua mo e he Takitaki kotofa ha tautolu
[Fakatino he lau 11]
He omaoma ke he takitakiaga he Keriso ka tamai e fiafia he magafaoa
[Tau Fakatino he lau 13]
Ne kumi fakamua e Iesu e Kautu. Taute pihia nakai a koe?