Kumi e Atua mo e Hau a Loto mo e Manamanatuaga

Kua fakamalolo he faka-Kerisiano moli e fakaaoga he loto mo e manamanatuaga he ati hake e tua kua fakafiafia e Atua.

KO E MOLI, ko ia e fakaveaga he faka-Kerisiano, ko Iesu Keriso, ne fakaako kua lata ia tautolu ke fakaalofa ke he Atua mo e ha tautolu a “manatu katoa,” po ke iloilo, he lafi ke he ha tautolu a “loto katoa” mo e “agaga katoa.” (Mataio 22:37) E, ko e tau manamanatuaga ha tautolu kua lata ke taute e matapatu gahua he tapuakiaga ha tautolu.

He uiina ai hana tau tagata fanogonogo ke fakaata hana tau fakaakoaga, ne fa pehe a Iesu: “Fefe kia e manatu ha mutolu?” (Mataio 17:25; 18:12; 21:28; 22:42) He puhala ia, ne tohi he aposetolo ko Peteru ke he tau matakainaga talitonu ke maeke ke ‘fakalagalaga ha lautolu a tau loto fakamoli.’ (2 Peteru 3:1) Ko e misionare fakamua ne fenoga mamao atu, ko e aposetolo ko Paulo, ne tomatoma e tau Kerisiano ke fakaaoga ha lautolu a “manamanatuaga iloilo” mo e “kumikumi [ki a lautolu ni] po ke heigoa e finagalo he Atua, ko e mena mitaki, kia talia foki mo e fiafia, ti kua katoatoa.” (Roma 12:1, 2) Mai ni he faala fakamakutu ke he tau taofiaga ha lautolu kua maeke ke ati hake he tau Kerisiano e tua kua fakafiafia ke he Atua mo e ke kautu foki ke he tau kamatamata kua tutupu he moui.—Heperu 11:1, 6.

Ke lagomatai e falu ke ati hake e tua pihia, ko e tau tagata fakamatala Kerisiano fakamua “kua vagavagahau ai . . . kia lautolu ke he tau Tohi, kua fakamatala mo e fakakite atu” ke he tau mena ne fakaako ki ai. (Gahua 17:1-3) Ko e talahauaga tonu pihia ne futiaki e taliaaga mitaki mai ia lautolu ne loto fakamoli. Ma e fakatai, tokologa e tau tagata he maaga ha Perea i Maketonia “kua talia e lautolu e kupu [he Atua] mo e loto makutu, kua kumikumi  ke he tau Tohi ke he taha aho mo e taha aho, po ke moli e tau mena ia [ne fakamaama e Paulo mo e hana tau hoa].” (Gahua 17:11) Ua e mena kua latatonu ke mailoga he mena nei. Fakamua, ne makutu e tau Perea ke fanogonogo ke he Kupu he Atua; ti uaaki, nakai talia teao a lautolu ko e mena ne logona e lautolu kua hako ka e kikite tumau atu a lautolu ke he tau Tohiaga Tapu. Ne fakamalolo mafanatia he misionare Kerisiano ko Luka e tau Perea ma e mena nei, he ui a lautolu kua “mua e mahani mitaki.” Fakaata nakai e koe e manamanatuaga mua e mahani mitaki he kikite a koe ke he tau mena fakaagaga?

Kaufakalataha e Manamanatuaga mo e Loto

He totoku he kamataaga, ne putoia ai e tapuakiaga moli ke he manamanatuaga mo e loto. (Mareko 12:30) Liu ke manamanatu ke he fakataiaga he vala tala fakamua ke he tagata valivali ne ui nukua fakaaoga e tau vali hepe he magaaho ne vali e fale. Ane fanogonogo a ia ke he tau hatakiaga he takitaki hana, na to tuku e ia hana loto mo e solu ke he gahua hana mo e mauokafua ai to talia he pule hana gahua. Ko e mena taha ia ni ke he tapuakiaga ha tautolu.

“Ko lautolu ne tapuaki fakamoli,” he talahau e Iesu, “to tapuaki a lautolu ke he Matua mo e agaga mo e fakamoli.” (Ioane 4:23) Ti, tohi ai he aposetolo ko Paulo: “Ko e mena ia, nakai okioki ai a maua he liogi ma mutolu, . . . kua ole atu foki kua puke a mutolu ke he maama mitaki ke he hana finagalo, ke he pulotu oti katoa mo e loto matala kua fakalata ke he Agaga. Kia mahani a mutolu ke lata mo e Iki, kia fiafia mai a ia kia mutolu ia he tau mena oti.” (Kolose 1:9, 10) Ko e “maama mitaki” ia kua fakamalolo e tau tagata fakamoli ke tuku e tau loto mo e tau solu ha lautolu ke he tapuakiaga ha lautolu mo e mauokafua katoatoa ha kua “tapuaki fakahaupo na [la]utolu.”—Ioane 4:22.

Ha ko e tau kakano nei, ne nakai papatiso e tau tama mukemuke he Tau Fakamoli a Iehova po ke tau tagata fiafia fou ne nakai la fakaako fakamakutu ia e tau Tohiaga Tapu. Ne poaki e Iesu hana tau tutaki: “Eke e tau motu oti kana mo tutaki, ti . . . fakaako atu a mutolu kia lautolu kia omaoma ke he tau mena oti ne tala atu e au kia mutolu.” (Mataio 28:19, 20) He moua agataha e iloilo tonu he finagalo he Atua ka taute he tau tagata fakaako Tohi Tapu loto moli e fifiliaga lotomatala hagaao ke he matakupu he tapuakiaga. Ha ne lali kia a koe ke moua e iloilo tonu ia?

Maama e Liogi he Iki

Ke kitia e kehekeheaga he iloilo tonu he Tohi Tapu mo e mahani noa ke he logona teliga, o mai la tautolu ke manamanatu ke he mena fa talahau ko e Ha Mautolu a Matua, po ke Liogi he Iki, ne fakamau ia Mataio 6:9-13.

Totou miliona kua talahau manatu tumau e liogi fakatai ha Iesu i loto he fale tapu. Ka e tokofiha ne fakaako ai e kakano hana, mua atu ke he vala fakamua he liogi ne matutaki ai mo e higoa he Atua mo e Kautu? Ko e tau vala tala nei kua aoga lahi ne tuku fakamua e Iesu a lautolu he liogi.

Kua kamata ai: “Ha mautolu a Matua na e, ha ha he lagi, kia tapu hau a higoa,” ko e kakano ke fakatapu ai. Mailoga na pehe a Iesu ke liogi ma e higoa he Atua ke fakatapu. Ke he tau tagata tokologa, kua fakatu he mena ia ua la e huhu. Fakamua, ko e heigoa e higoa he Atua? Mo e uaaki, ko e ha kua lata ai ke fakatapu?

Ko e tali ke he huhu fakamua kua maeke ke moua molea e 7,000 he tau tutuaga he Tohi Tapu ke he tau vagahau fakamua. Ko e taha he Salamo 83:18: “Ti iloa ai e lautolu a koe, ko e hāu a higoa ko Iehova, hoko koe ni kua Mua ue atu ke he lalolagi oti.” Hagaao ke he higoa faka-Atua, ko Iehova, kua pehe e Esoto 3:15: “Ko e haku higoa haia tukulagi, mo e haku a fakamanatuaga haia ke he taha hau mo e taha hau.” * Ka ko e ha e higoa he Atua,  ko e fakatai lahi he tavanavana mo e tapuina, nukua lata ke fakatapu ai? Ha kua fita he ekefakakelea mo e holitu mai he kamataaga he fakamauaga tuai he tagata.

I Etena, ne tala age e Atua ki a Atamu mo Eva to mamate a laua ka kai e fua akau fakatapu. (Kenese 2:17) Ne totoko paleko e Satani e Atua, he pehe ki a Eva: “Nakai ni mamate a mua.” Ka e, ne tukupau e Satani e Atua aki he pikopiko. Ka e nakai oti a ia he naia. Ne fakatupu fakalahi agaia e ia e ekefakakelea ke he higoa he Atua, he tala age ki a Eva na taofi nakai tonu he Atua e iloilo aoga mai ia ia. “Ha kua fioia he Atua ko e aho ka kai ai e mua [e akau he iloilo he mitaki mo e kelea], ti fakaala ai ha mua a tau mata; ti eke ai ni a mua ke tuga ne tau atua ke iloa ai e mitaki mo e kelea.” Ko e pikopiko ha ia!—Kenese 3:4, 5.

He kai e fua akau fakatapu, ne tutu a Atamu mo Eva he fahi a Satani. Laulahi he tau tagata tali mai mogoia, he iloa po ke nakai, ne lafi ke he ekefakakelea fakamua ia he tiaki e tau poakiaga tututonu he Atua. (1 Ioane 5:19) Kua holitu agaia he tau tagata e Atua he tukupau a ia ma e tau matematekelea ha lautolu—pete ni kua liga fua mai ai ha ko e tau puhala kelea ha lautolu. “Ko e goagoa he tagata kua fakakeukeu ai hana puhala; kua ita foki hana loto kia Iehova,” he talahau he Tau Fakatai 19:3. Kitia nakai e koe e kakano ne ofania moli e Iesu hana Matua, ne liogi ke fakatapu Hana higoa?

“Kia Hoko Mai Hau a Kautu”

He mole e liogi ma e higoa he Atua ke fakatapu, ne pehe a Iesu: “Kia hoko mai hau a kautu. Kia eke hau a finagalo ke he lalolagi, tuga ne eke ke he lagi.” (Mataio 6:10) Hagaao ke he tau kupu ia, kia huhu a tautolu: ‘Ko e heigoa e Kautu he Atua? Ti ko e heigoa e hauaga hana ke lata mo e tauteaga he finagalo he Atua he lalolagi?’

I loto he Tohi Tapu, ko e kupu “kautu” kua kakano moli ko e “pule he patuiki.” Tonu ai, mogoia, to hagaao e Kautu he Atua ke he pule, po ke fakatufono, mai he Atua, mo e patuiki kua fifili e ia. Ko e Patuiki nei haia ko Iesu Keriso ne fakaliu tu mai—ko e ‘Patuiki he tau patuiki, mo e Iki he tau iki.’ (Fakakiteaga 19:16; Tanielu 7:13, 14) Hagaao ke he Kautu faka-Mesia he Atua ha ha he tau lima ha Iesu Keriso, ne tohi he perofeta ko Tanielu: “Ko e vaha he tau patuiki ia [tau fakatufono tagata hane pule mogonei] to fakatu ai he Atua he lagi e kautu nakai fakaoti tukulagi; ko e kautu foki ia nakai tuku atu ai ke he taha motu, to tuki malipilipi mo e fakaotioti e tau kautu oti ia, ka ko ia to tumau tukulagi a ia.”—Tanielu 2:44.

E, ko e Kautu he Atua to pule katoatoa ke he lalolagi, he uta kehe katoatoa ai e tau tagata kelea mo e “to tumau tukulagi,” ko e tukumalagi a ia he pule. He puhala nei, ko e Kautu he Atua e puhala ka fakatapu aki e Iehova hana higoa, he fakamea mai he tau ekefakakelea pikopiko ha Satani mo e tau tagata mahani kelea.—Esekielu 36:23.

Tuga ni e tau fakatufono oti, ha ha i ai a lautolu i lalo hifo he Kautu he Atua. Ko hai a lautolu nei? Kua tali he Tohi Tapu: “Ko e tau tagata mahani molu, to eke ma lautolu e motu; ti fakafiafia foki e lautolu a lautolu ha ko e monuina kua lahi.” (Salamo 37:11) Mena taha ia, ne pehe a Iesu: “Uhoaki a lautolu ne mahani molu; ha ko e mena to eke ma lautolu e motu.” Moli, ko lautolu nei kua ha ha ai e iloilo moli he Atua, ko e manako ma e moui haia.—Mataio 5:5; Ioane 17:3.

Fakatino la e koe e lalolagi katoa kua puke he tau tagata mahani molu mo e fakatokolalo nukua fakaalofa moli ke he Atua mo e fakaalofa ke he falu? (1 Ioane 4:7, 8) Ko e mena haia ne liogi ki ai a Iesu he magaaho ne pehe a ia: “Kia hoko mai hau a kautu. Kia eke hau a finagalo ke he lalolagi, tuga ne eke ke he lagi.” Maama nakai e koe e kakano ne fakaako e Iesu hana tau tutaki ke liogi ke he puhala ia? Mua atu e aoga, kitia nakai e koe e puhala he fakamoliaga he liogi ka lauia a koe fakatagata?

Totou Miliona Mogonei Fa e Kumikumi ke he Tau Tohiaga Tapu

Ne talahau tuai e Iesu e matagahua fakaako fakaagaga he lalolagi katoa ka fakailoa e Kautu he Atua ka hau. Ne pehe a ia: “To fakamatala atu foki e tala mitaki nai he kautu ke he lalolagi  oti, ke eke mo talahau ke he tau atu motu oti; ti hoko mai ai e fakaotiaga [he fakatokaaga he lalolagi nei].”—Mataio 24:14.

He viko takai he lalolagi ko e ono e miliona he Tau Fakamoli a Iehova ha ne folafola e tala mitaki ke he tau katofia ha lautolu. Kua uiina e lautolu a koe ke ako fakalahi atu foki hagaao ke he Atua mo e hana Kautu he “kumikumi ke he tau Tohi,” he fakaaoga e manamanatuaga iloilo. Ko e taute pihia ka fakamalolo aki e tua hau mo e fakafiafia aki a koe he manamanatu ke he amaamanakiaga he moui ke he lalolagi parataiso, ka “puke . . . ke he maama kia Iehova, tuga ne toka kua ūfia ke he puke tahi.”—Isaia 11:6-9.

[Matahui Tala]

 [Puha/Fakatino he lau 8]

FIFITAKI E FAIAOGA NE MUA

Ne fa fakaako a Iesu he hagaaki ke he tau mataulu tala pauaki he Tohi Tapu. Ma e fakatai, he mole hana liu tu mai ne fakamaama e ia hana matagahua he fakatokaaga he Atua ke he tau tutaki tokoua hana ne fakauaua ke he mate hana. Kua pehe e Luka 24:27: “Ati fakamatala ai e ia kia laua e tau mena ne tohi kia ia ke he tau Tohi oti, kua kamata mai ia Mose, mo e tau perofeta oti.”

Mailoga la na fifili e Iesu e mataulu tala pauaki—“kia ia,” ko e Mesia—ti fatiaki ai e ia mai he “tau Tohi oti” he hana fakatutalaaga. Ko e mena ia, ne tuku auloa e Iesu e tau fakamoliaga he tau kupu Tohi Tapu tuga e tau valavala he tikisoa pasolo, nukua maeke he hana tau tutaki ke kitia e puhala mahino he kupu moli fakaagaga. (2 Timoteo 1:13) Ti ko e fua, ne nakai ni maama e laua ka e fakalagalaga hokulo foki. Kua tala mai he talahauaga ki a tautolu: “Ati vagavagahau ai a laua, Nakai kia velagia ha taua a tau loto ki loto ia taua he vagavagahau a ia mo taua ke he puhala, he fakamatala mai foki e ia e tau Tohi kia taua?”—Luka 24:32.

Kua lali e Tau Fakamoli a Iehova ke fifitaki e tau puhala ha Iesu ke he fekafekauaga ha lautolu. Ko e tau matapatu tohi fakaako ha lautolu e porosua Ko e Heigoa e Manako he Atua ma Tautolu? mo e tohi Iloilo ne Takitaki Atu ke he Moui Tukulagi. Kua taaki mai he tau tohi nei e tau mataulu tala alaala loga he Tohi Tapu, tuga e: “Ko Hai e Atua?,” “Ko e Ha ne Fakaata he Atua e Matematekelea?,” “Moua Fefe e Koe e Lotu Moli?,” “Ko e Tau Aho Fakahiku a Nei!,” mo e “Ati Hake e Magafaoa ne Fakalilifu e Atua.” Kua igatia ni e fakaakoaga mo e tau kupu tohi loga ne tutu ai.

Kua fakaata atu ki a koe ke matutaki ke he Tau Fakamoli a Iehova he matakavi hau po ke tohi ke he kaina he lau 2 he mekasini nei ma e fakaakoaga Tohi Tapu he kaina nakai totogi ke he tau tohi nei mo e falu vala tala foki.

[Fakatino]

Hokotia ke he loto he tagata fakaako hau he hagaaki atu ke he tau vala tala pauaki he Tohi Tapu

[Tau Fakatino he lau 7]

Maama nakai e koe e kakano he liogi ne fakatoka e Iesu?

“Ha mautolu a Matua na e, ha ha he lagi, kia tapu hau a higoa . . .”

“Kia hoko mai hau a kautu [faka-Mesia] . . .”

“Kia eke hau a finagalo ke he lalolagi, tuga ne eke ke he lagi”