Tau Fakatufono Faka-Atua ke Aoga Ai a Tautolu

“Kua lahi ni haku a manako ke he hāu a fakatufono.”—SALAMO 119:97.

1. Ko e heigoa e aga kua holofa ke he omaoma he tau fakatufono faka-Atua?

KUA nakai mahuiga ke omaoma ke he tau fakatufono faka-Atua he vaha nei. Ke he tokologa, ke oma ke he malolo tokoluga kua tuga ko e mena fakagoagoa a ia. Kua nonofo a tautolu he vaha fakafetuanaki, he tau kaupaaga taumaleku he vahaloto he hako mo e hepe, mo e he tau tutuaga nakai mahino. (Tau Fakatai 17:15; Isaia 5:20) He fakaata ke he puhala manamanatu ne haia mau he tau kaufakalataha e tau hikihiki loga, ne mailoga he taha vili fou ko e “laulahi he tau Amerika kua manako ke fifili ne lautolu e mena hako, mitaki mo e kakano.” Ne fifili e lautolu ke “nakai fai Atua malolo. Nakai fai matafakatufono malolo. Nakai fai pule malolo, ke he mahani po ke taha mena ni.” Ne mailoga he tagata kumikumi kaufakalatahaaga, ko e he vaha nei nukua “amanaki e tau tagata takitokotaha ke fifili ne lautolu ma lautolu e kakano ke takitaki e moui mitaki mo e tututonu.” Ne fakaholo atu a ia: “Ko e ha vahega he pule malolo tokoluga kua lata ke hiki e tau poakiaga ke he tau manako he tau tagata moli.”

2. Puhala fe ne fetataaki e totokuaga fakamua he fakatufono i loto he Tohi Tapu ke he monuina mo e talia faka-Atua?

² Ha kua tokologa hane tali manatu e uho he tau fakatufono ha Iehova, kua lata ia tautolu ke fakamalolo e fifiliaga ha tautolu, ko e tau tutuaga faka-Atua ke aoga ai a tautolu. Ko e mena mitaki ke manamanatu ke he fakamauaga ne totoku fakamua ai e fakatufono i loto he Tohi Tapu. Ia Kenese 26:5, ne totou e tautolu e tau kupu he Atua: ‘Ne omaoma a Aperahamo ke he haku a fekau, mo e haku tau poaki, mo e haku tau kotofaaga, mo e haku tau fakatufono.’ Ko e tau kupu ia kua talahau he tau senetenari loga fakamua to foaki e Iehova e fakatufono fakamatafeiga ke he ohi ha Aperahamo. Palepale fefe he Atua e omaoma ha Aperahamo, pihia foki e omaoma ke he tau fakatufono Hana? Ne mavehe a Iehova ko e Atua ki a ia: “Ko e hau a fanau foki ke monuina ai e tau motu oti kana he lalolagi.” (Kenese 22:18) Ke omaoma ke he tau fakatufono faka-Atua kua tutaki lahi atu ke he monuina mo e talia faka-Atua.

3. (a) Ko e heigoa e logonaaga ke he fakatufono ha Iehova ne fakakite he taha salamo? (e) Ko e heigoa e tau huhu ne kua lata ke mailoga e tautolu?

³ Taha he tau salamo—liga ni ko e tama tane patuiki ha Iuta mo e patuiki anoiha—ne talahau e manatu ne nakai fa mahani ke matutaki ke he fakatufono. Ne talahau e ia ke he Atua: “Kua lahi ni haku a manako ke he hāu a fakatufono.” (Salamo 119:97) Nakai ko e taha logonaaga noa anei. Ko e talahauaga he fakaalofa ma e finagalo he Atua ne fakatoka i loto he fakatufono hana. Ko Iesu Keriso, ko e Tama mitaki katoatoa he Atua, ne pihia foki e tau logonaaga. Ne fakakite fakaperofeta a Iesu ke talahau: “Haku Atua na e, kua fiafia au ke eke hāu  a finagalo; ha i loto ia au hau a fakatufono.” (Salamo 40:8; Heperu 10:9) Ka e kua a tautolu? Moua nakai e tautolu e fiafia he taute e finagalo he Atua? Kua talitonu kia a tautolu ke he aoga mitaki mo e tau lagomatai he fakatufono ha Iehova? Ko e heigoa e aoga he omaoma ke he tau fakatufono he Atua ke he tapuaki ha tautolu, ke he moui he tau aho oti ha tautolu, ke he taute fifiliaga ha tautolu, mo e ke he fakafetuiaga ha tautolu mo e falu? Ke ofaofa e fakatufono faka-Atua, kua lata ia tautolu ke maama ko e ha ne kua tonu he Atua ke taute mo e foaki e tau fakatufono.

Iehova—Ko e Eke Fakatufono Hakotika

4. Ko e ha a Iehova ko e Eke Fakatufono hakotika ne mua ue atu?

⁴ Ko e Tufuga, ko Iehova ko e Eke Fakatufono hakotika ne mua ue atu he lalolagi mo e lagi katoatoa. (Fakakiteaga 4:11) Ne tohi he perofeta ko Isaia: “Ko Iehova ko e ha tautolu a Fakafili a ia.” (Isaia 33:22) Ne fakatokatoka e ia e tau fakatufono fua lalolagi ke pule ke he tau tufugatiaaga momoui mo e nakai momoui. (Iopu 38:4-38; 39:1-12; Salamo 104:5-19) Ko e tufugatiaaga he Atua, nukua ha i lalo e tagata ke he tau fakatufono fua lalolagi ha Iehova. Mo e pete ni he ataina e tagata ke fifili, maeke ke manamanatu ma hana ni, kua fiafia ni a ia he magaaho ka omaoma a ia ke he tau fakatufono mitaki mo e fakaagaga he Atua.—Roma 12:1; 1 Korinito 2:14-16.

5. Puhala fe ne kitia moli ai e tau matapatu fakaakoaga he Kalatia 6:7 hagaao ke he tau fakatufono faka-Atua?

⁵ Tuga he iloa e tautolu, ko e tau fakatufono ha Iehova kua nakai maeke ke fakahui. (Ieremia 33:20, 21) Kaeke fano kehe mai e tagata he falu a fakatufono fua lalolagi, tuga e fakatufono he mamafa, to moua e ia e tau fua ka tupu mai. Tatai foki, ko e tau fakatufono mahani mitaki he Atua kua nakai maeke ke hiki mo e nakai maeke ke fakakaumahala po ke holitu he nakai fai fakahalaaga. Kua foaki e tau mena ia ke tatai mo e tau fakatufono pauaki hana, ka e nakai hoko mafiti e fakahikuaga. “Aua neke fakahehe ai a mutolu, kua nakai fakavai e taha e Atua; ha ko e mena kua gana he tagata, ko e mena ia ni ke helehele mai ai e ia.”—Kalatia 6:7; 1 Timoteo 5:24.

Ko e Laulahi he Fakatufono ha Iehova

6. Katoatoa fefe e tau fakatufono faka-Atua?

⁶ Ko e fakakiteaga mitaki lahi he fakatufono faka-Atua ko e Fakatufono ha Mose. (Roma 7:12) Fai magaaho, ne hukui e Iehova ko e Atua e Fakatufono faka-Mose aki e “fakatufono a Keriso.” * (Kalatia 6:2; 1 Korinito 9:21) Ko e tau Kerisiano i lalo he “fakatufono kua katoatoa e mitaki,” kua fakaaue a tautolu he nakai fakakaupa he Atua e tau takitakiaga hana ke he falu puhala ni he moui ha tautolu, tuga e talitonu ke he tau taofiaga po ke tau gahua fakatumau. Ne ufia he tau tutuaga hana e tau puhala oti he moui, fakalataha mo e tau mena fakamagafaoa, tau fehagaiaga fakapisinisi, tau mahani ki a lautolu he tino kehe, tau aga ke he tau katofia Kerisiano, mo e fakalatahaaga ke he tapuaki moli.—Iakopo 1:25, 27.

7. Foaki e tau fakafifitakiaga ke he aoga he tau fakatufono faka-Atua.

⁷ Ke fakatai ki ai, ne talahau he Tohi Tapu: “Ko e tau tagata feuaki, mo lautolu kua hufeilo ke he tau tupua, mo lautolu kua faivao, mo lautolu kua fakakelea e lautolu a lautolu, mo lautolu kua eke e mahani Sotoma, mo lautolu kua kaiha, mo lautolu kua velevelemena, mo lautolu kua konahia, mo lautolu kua tauamuamu, mo lautolu kua fofo mena, nakai moua e lautolu nā e kautu he Atua.” (1 Korinito 6:9, 10) E, ko e faivao mo e feuaki nakai kuenaia ko e “mahani kuilu.” Ko e tau matagahua fakasotoma nakai ni ko e taha “puhala moui kehe.” Ko e tau holiaaga anei he fakatufono ha Iehova. Mo e pihia foki e tau mena tuga e kaiha, fakavai, mo e fatipiko. (Salamo 101:5; Kolose 3:9; 1 Peteru 4:15) Ne fakatikai e Iakopo e mahani palau, ka e tomatoma e Paulo ke tiaki e tau kupu fakateaga mo e fefeua. (Efeso 5:4; Iakopo 4:16) Ma e tau Kerisiano, ko e tau fakatufono oti nei he mahani ko e vala he fakatufono mitaki katoatoa he Atua.—Salamo 19:7.

8. (a) Ko e heigoa e foliga he fakatufono ha Iehova? (e) Ko e heigoa e matapatu kakano i tua he kupu Heperu ma e “fakatufono”?

⁸ Ne fakakite he tau matapatu fakatufono  pihia i loto he Kupu ha Iehova nukua mua atu e fakatufono hana mai he tau tohi ke he tau poakiaga momoko vaivai mo e mao kikiha. Ne taute e fakaveaga ma e lagotatai, moui monuina, katoa mo e tau puhala oti he mahani ne lauia ke aoga. Kua atihake, tonuhia, mo e fakaako e fakatufono faka-Atua. (Salamo 119:72) Ko e kupu “fakatufono” tuga ne fakaaoga he salamo kua fakaliliu mai he kupu Heperu toh·rahʹ. Ne talahau he taha tohikupu Tohi Tapu: “Ko e kupu nei kua tupu mai he vepi ne kakano ke fakahako, takitaki, ke foli, ke fana ki mua. Ko e . . . hana kakano, mogoia, ko e fakatufono he tau mahani.” Ke he salamo ko e fakatufono ko e mena fakaalofa mai he Atua. Nakai kia fakatokoluga pihia e tautolu, he fakaata ai ke takitaki e tau puhala moui ha tautolu?

9, 10. (a) Ko e ha ne lata a tautolu mo e tau takitakiaga falanaki? (e) Ko e heigoa ni e puhala kua maeke ia tautolu ke moua e moui fiafia mo e monuina?

⁹ Kua lata e tau mena momoui oti ke moua e takitakiaga mauokafua mo e fakamolioli. Kua moli e mena nei ki a Iesu mo e falu agelu foki, ne tokoluga hake he tagata. (Salamo 8:5; Ioane 5:30; 6:38; Heperu 2:7; Fakakiteaga 22:8, 9) Kaeke aoga e tau mena momoui nakai mitaki katoatoa nei mai he takitakiaga faka-Atua, kua mua atu ha a ia e aoga ma e tau tagata nakai mitaki katoatoa! Ne fakamoli he fakamauaga tuai he tagata mo e tau fakafitaaga fakatagata ha tautolu ni e molioli he mailogaaga he perofeta ko Ieremia: “Iehova na e, kua iloa e au, kua nakai ha i ai ke he tagata hana puhala, nakai ha ha he tagata kua fano ke fakatonu e mena ke fano a ia ki ai.”—Ieremia 10:23.

¹⁰ Kaeke manako a tautolu ke moua e fiafia mo e monuina e moui, kua lata ia tautolu ke haga ke he Atua ma e takitakiaga. Ne kitia he Patuiki ko Solomona e hagahaga kelea he moui hagaao ke he tau tutuaga fakatagata, he tutokotaha mai he takitakiaga faka-Atua: “Ha ha i ai e puhala kua hako ke he manatu he tagata; ka ko e hana fakahikuaga, ko e tau puhala ke mate ai haia.”—Tau Fakatai 14:12.

Tau Kakano ke Tokiofa e Fakatufono ha Iehova

11. Ko e ha kua lata ia tautolu ke manako ke maama e fakatufono he Atua?

¹¹ Mitaki ki a tautolu ke feaki e manako fakahautoka ke maama e fakatufono ha Iehova. Ne fakakite he salamo e manako lahi pihia he talahau e ia: “Kia fakamaama e koe haku tau mata, kia kitia ai e au e tau mena ke ofo ai ke he hāu a fakatufono.” (Salamo 119:18) Ka lahi e mena ne iloa e tautolu ke he Atua mo e tau puhala hana, to hokulo e fakaaue ha tautolu ke he kupu moli he tau kupu ha Isaia: “Ko au ko Iehova, ko e hau a Atua, kua fakaako atu kia koe ke he tau mena ke aoga ai, kua takitaki e ia a koe ke he puhala ke fano ai a koe. Ane hagao mai a koe ke he haku tau poaki.” (Isaia 48:17, 18) Ko e manako moli ha Iehova a ia ke he tau tagata hana ke kalo mai he matematekelea mo e olioli e moui he omaoma ke he tau poakiaga hana. Kia kumi atu a tautolu ke he tau kakano lalahi ko e ha ne kua lata ia tautolu ke tokiofa e fakatufono he Atua.

12. Maeke fefe e iloilo ha Iehova ki a tautolu ke taute a ia mo Eke Fakatufono mitaki lahi?

¹² Hau e fakatufono faka-Atua mai ia Ia ne iloa mitaki a tautolu. Ha ko Iehova ko e Tufuga ha tautolu kua pauaki ke iloa maaliali e ia e tau tagata. (Salamo 139:1, 2; Gahua 17:24-28) Ko e tau kapitiga tata, tau magafaoa, pihia foki e tau matua kua nakai iloa mitaki a tautolu ke tuga he iloa e Iehova. Ti mua atu foki e iloa mitaki he Atua a tautolu mai he iloa ni e tautolu a tautolu! Ko Ia ne Taute a tautolu kua ha ha ai e maamaaga mua ue atu ke he tau manako fakaagaga, loto manamanatu, manamanatuaga, mo e fakatino ha tautolu. He fakamahino mai a ia ki a tautolu, ne fakakite e ia e maamaaga hokulo ke he tau talagaaga ha tautolu, mo e tau manako ha tautolu. Ne maama ia Iehova e tau kuku ha tautolu, ka e iloa foki e ia na maeke ia tautolu ke taute e mitaki. Ne talahau he salamo: “Ha kua fioia e ia e mena ne eke aki a tautolu; kua manatu e ia ko e kelekele ni a tautolu nai.” (Salamo 103:14) Ko e mena ia, kua maeke ai ia tautolu ke moua e kakano he haohao fakaagaga he lali a tautolu ke o he fakatufono hana, he omaoma fakamakai a tautolu ke he takitaki faka-Atua.—Tau Fakatai 3:19-26.

13. Ko e ha ne mauokafua a tautolu kua ha ha ia Iehova e fiafia ha tautolu he loto?

¹³ Hau e fakatufono faka-Atua mai ia Ia ne fakaalofa ki a tautolu. Nukua hokulo e tupetupe he Atua ke he levekiaga ha tautolu he vaha loa. Nakai kia totogi lahi e ia ki a ia ni ke  foaki hana Tama ko e “lukutoto ke hukui aki e tau tagata tokologa”? (Mataio 20:28) Nakai kia mavehe a Iehova to ‘nakai tuku atu e ia a tautolu ke he kamatamata kua mua ke he mena kua fahia ai a tautolu’? (1 Korinito 10:13) Nakai kia fakamafana mai e Tohi Tapu ki a tautolu na ‘manatu e ia a tautolu’? (1 Peteru 5:7) Nakai fai tagata ne olioli fakaalofa ke foaki e tau takitakiaga aoga ma e tau tagata tufuga ka ko Iehova ni. Iloa e ia e mena mitaki ma tautolu mo e fakaoti i fe e laini he vahaloto he fiafia mo e momoko. Pete kua nakai mitaki katoatoa a tautolu mo e taute e tau hehe, kaeke tutuli e tautolu e tututonu, ne fakakite e ia e fakaalofa ma tautolu ke he tau puhala ka fua mai he moui mo e tau monuina.—Esekielu 33:11.

14. Ko e heigoa e puhala aoga ne kehe e fakatufono he Atua mai he tau manatu he tau tagata?

¹⁴ Ko e fakatufono he Atua kua nakai hikihiki moli. He tau vaha miha ne nonofo ai a tautolu, ko Iehova ko e maka mauokafua, ne tali mai he vaha i tuai tigahau ke he tukulagi. (Salamo 90:2) Ne talahau e ia hagaao ki a ia ni: “Ko au ko Iehova nakai ni hiki e au haku mahani.” (Malaki 3:6) Ko e tau tutuaga he Atua, tuga ne fakamau i loto he Tohi Tapu, kua fakamolioli katoatoa—nakai tuga e tau manatu tagata ne fa hikihiki tumau. (Iakopo 1:17) Ke fakatai ki ai, ne fakatu he tau tagata kumikumi ke fakatokanoa e feaki tama, ka e fakamui ne hiki e tau manatu he falu mo e talahau kua hepe e akonakiaga ha lautolu. Ko e tau tutuaga mo e tau takitakiaga ke he lekua nei kua taulifa ke he taha fahi mo e taha fahi ke tuga he uulo he matagi. Pete ia, ko e Kupu ha Iehova kua nakai maueue. Ke he tau senetenari ne foaki he Tohi Tapu e fakatonuaga ke he puhala ke feaki e fanau aki e fakaalofa. Ne tohia he aposetolo ko Paulo: “Ko mutolu foki, ko e tau matua tane, aua neke fakahogohogomanava ke he fanau ha mutolu, ka kia leveki ai ke he tau kupu akonaki mo e tau kupu fakamafana he Iki.” (Efeso 6:4) Ko e mafanatia ha ia ke iloa kua maeke ia tautolu ke falanaki ke he tau tutuaga ha Iehova; to nakai hiki ai!

Tau Monuina ma Lautolu ne Omaoma ke he Tau Fakatufono he Atua

15, 16. (a) Ko e heigoa ka fua mai kaeke fakagahuahua e tautolu e tau tutuaga ha Iehova? (e) Maeke fefe e tau fakatufono he Atua ke eke moli mo takitakiaga mitaki he fakamauaga?

¹⁵ He puhala he perofeta hana ko Isaia, ne talahau he Atua: “[Ko e] haku a kupu kua fina atu ai he gutu haku, . . . to monuina foki ia.” (Isaia 55:11) Tuga moli nei, he magaaho ka lali fakamoli a tautolu ke mumuitua ke he tau tutuaga ne moua i loto he Kupu hana, to monuina ai a tautolu, taute e tau mena mitaki, mo e moua e fiafia.

¹⁶ Manamanatu ke he puhala ne takitaki fakamitaki e tau fakatufono he Atua ke he kautuaga he fakamauaga. “Kia eke e mutolu ke mitaki he fai hoana e tau tagata oti kana,” he tohia e Paulo, “mo e mohega foki kua nakai fakakelea; ka e fakahala he Atua e tau tagata feuaki mo e faivao.” (Heperu 13:4) Ko e tau hoa he fakamauaga kua lata ke fefakalilifuaki mo e fefakaalofaaki: “Kia takitokotaha a mutolu gotoa mo e fakaalofa atu ke he hana hoana, tuga e fakaalofa a ia kia ia ni; ka ko e fifine kia fakalilifu a ia ke he hana tane.” (Efeso 5:33) Ko e kakano he vahega fakaalofa ne kua lata kua fakamaama he 1 Korinito 13:4-8: “Kua fakauka e fakaalofa, to totonu, nakai mahekeheke e fakaalofa, nakai hula e fakaalofa, ti nakai fakatokoluga. Nakai mahani fuafuakelea, nakai kumi e ia hana tau mena, nakai ita vave, nakai talahaua e kelea ke he taha. Nakai fiafia ke he tau mahani kelea, ka e fiafia ni mo e kupu moli. Kua fakauka ke he tau mena oti, kua talia e tau mena oti, kua amaamanaki ke he tau mena oti, kua fakamanavalahi ke he tau mena oti. Nakai tuai oti e fakaalofa.” Ko e fakamauaga ne fakamailoga he vahega fakaalofa nei to nakai kaumahala.

17. Ko e heigoa e tau mena aoga ne tupu mai he fakagahuahua e tau tutuaga ha Iehova ke he fakaaogaaga he kava?

 ¹⁷ Taha fakamoliaga foki ne aoga ai e tau tutuaga ha Iehova, ha kua fakatikai e ia e konahia. Ne nakai fiafia foki a ia ka ‘hagaaki inu uaina lahi taha tagata.’ (1 Timoteo 3:3, 8; Roma 13:13) Ko e tokologa ne fakaheu e tau tutuaga he Atua ke he mena nei ne matematekelea ke he tau gagao ne fakatupu he inu lahi. He fakaheu e fakatonuaga he Tohi Tapu ke he fakalatalata, ne hokotia atu falu ke hufia ke inu lahi tumau ke “lagomatai a lautolu ke okioki.” Ko e tau lekua ne fua mai he konahia kua loga lahi, fakalataha ai e galo e lilifu, kapaletu e tau fakafetuiaga po ke mavehevehe e magafaoa, moumou e tau tupe, mo e galo e gahuaaga. (Tau Fakatai 23:19-21, 29-35) Nakai kia ko e puipui e tau takitakiaga ha Iehova hagaao ke he fakaaogaaga he kava?

18. Aoga kia e tau fakatufono he Atua ke he tau lekua fakatupe? Fakamaama.

¹⁸ Kua aoga mitaki foki e tau tutuaga he Atua ke he tau lekua fakatupe. Ne tomatoma he Tohi Tapu e tau Kerisiano ke mahani fakamoli mo e fakailoilo. (Luka 16:10; Efeso 4:28; Kolose 3:23) Ha kua muitua a lautolu ke he fakatonuaga nei, ne tokologa e tau Kerisiano nukua holo hake e tuaga he gahuaaga po ke mau e tau gahua ha lautolu ka e fakaoti falu. Ne fua mai foki e tau aoga fakatupe he magaaho ka kalo mai e tagata he tau hufia nakai mai he Tohi Tapu mo e tau hufia tuga e pele tupe, ula tapaka, mo e fakaaoga kelea e tulaki. Nakai fakauaua kua maeke ia koe ke manamanatu ke he falu a fakafifitakiaga ke he aoga fakatupe he tau tutuaga he Atua.

19, 20. Ko e ha ko e puhala pulotu ke talia mo e kuku mau ke he tau fakatufono faka-Atua?

¹⁹ Kua mukamuka ma e tau tagata nakai  mitaki katoatoa ke o kehe mai he tau fakatufono mo e tau tutuaga he Atua. Manatu e tau Isaraela he Mouga ko Sinai. Ne talahau e Atua ki a lautolu: “Kaeke ke fanogonogo fakamakutu a mutolu ke he haku tau kupu mo e omaoma ke he haku a maveheaga, ti eke ni a mutolu mo koloa uho maku, ke mua ke he tau motu oti.” Ne tali e lautolu: “Ko e tau mena oti ne tala mai e Iehova, to eke ni e mautolu.” Ka kua kehe ha e puhala ne fifili e lautolu ke muitua ki ai! (Esoto 19:5, 8; Salamo 106:12-43) Ke he taha fahi, kia talia e tautolu mo e pipiki mau ke he tau tutuaga he Atua.

²⁰ Ko e puhala he pulotu mo e fiafia ke pipiki fakatata ke he tau fakatufono mua ue atu ne foaki e Iehova ke lagomatai a tautolu ke takitaki e tau momoui ha tautolu. (Salamo 19:7-11) Ke taute e mena nei ke monuina, kua lata foki ia tautolu ke tokiofa e uho he tau matapatu fakaakoaga mahani Atua. Ko e matapatu tala anei he vala tala ka mui mai.

[Matahui Tala]

Manatu Nakai e Koe?

• Ko e ha kua tua a tautolu, ko e tau fakatufono he Atua ke aoga ai a tautolu?

• Ko e heigoa e tau kakano ne kua lata ia tautolu ke tokiofa e fakatufono ha Iehova?

• Ko e tau puhala fe ne aoga ai e tau fakatufono he Atua?

[Tau Huhu he Fakaakoaga]

[Fakatino he lau 7]

Ne fakamonuina lahi a Aperahamo he omaoma ke he fakatufono ha Iehova

[Fakatino he lau 11]

Ke tuga e fale leveki i luga he mena patu, kua mau niniva mo e nakai hiki e fakatufono faka-Atua