Vihiatia e Iehova e Puhala Fakavai
Vihiatia e Iehova e Puhala Fakavai
‘Ko e heigoa kia e mena kua fakavai ai e tautolu ko e taha ke he taha.’—MALAKI 2:10.
1. Ko e heigoa e manako he Atua ki a tautolu kaeke ke manako a tautolu ke moua e moui tukulagi?
MANAKO nakai a koe ke he moui tukulagi? Kaeke ke talitonu a koe ke he amaamanakiaga ia ne mavehe he Tohi Tapu, to liga pehe a koe, ‘Pihia moli.’ Kaeke ke manako a koe ke talia he Atua a koe ke moua e moui tukulagi ke he hana lalolagi fou, to manako a koe ke fakalautatai mo e tau poakiaga hana. (Fakamatalaaga 12:13; Ioane 17:3) Kua kelea kia ke amanaki ke he tau tagata nakai mitaki katoatoa ke taute e mena ia? Nakai, kua taute e Iehova e talahauaga fakamalolo nei: “Ha kua loto au ke he fakaalofa ka e nakai ko e poa; ke iloa e Atua foki kua mua ia ke he haku a manatu ke he tau poa huhunu.” (Hosea 6:6) Ti pete ko e tau tagata taute hehe kua maeke ke fakalautatai mo e tau poakiaga he Atua.
2. Maeke fefe e tau Isaraela tokologa ke fehagai fakavai mo Iehova?
2 Pete ia, nakai manako oti e tau tagata ke taute e finagalo ha Iehova. Kua fakakite e Hosea na tokologa foki e tau Isaraela ne nakai fia manako ki ai. Ko e motu, ne talia e lautolu ke o mai ke he maveheaga, ko e taliaaga, ke omaoma ke he fakatufono he Atua. (Esoto 24:1-8) Ka e, nakai leva ti ‘holia e lautolu e maveheaga’ he moumou e tau fakatufono hana. Ti, pehe a Iehova ko e tau Isaraela ne “pikopiko a lautolu” kia ia. (Hosea 6:7) Ti tokologa e tau tagata pihia tali mai he magaaho ia. Ka e vihiatia e Iehova e puhala fakavai, ne taute fakahako atu ki a ia po ke ki a lautolu kua fakaalofa mo e fekafekau ki a ia.
3. Ko e heigoa e kumikumiaga ka taute he fakaakoaga nei?
3 Nakai ni ko Hosea e perofeta ne fakamaama e onoonoaga he Atua ke he puhala fakavai, ko e onoonoaga kua lata ia tautolu ke moua kaeke ke amanaki a tautolu ke olioli e moui fiafia. He vala tala fakamua, kua kamata a tautolu ke kumikumi fakalahi e fekau fakaperofeta ha Malaki, kamata ai he veveheaga fakamua he hana tohi. Kia veveu la tautolu ke he veveheaga ua he tohi ia mo e kitia e onoonoaga he Atua ke he fakavai nukua moua falu onoonoaga foki. Pete ni kua fehagai a Malaki mo e tuaga ne tupu lahi he vahaloto he tau tagata he Atua he tau hogofulu tau he mole e liliu atu ha lautolu he fakapaea i Papelonia, ha ha he veveheaga ua ia e kakano moli ma tautolu he vaha nei.
Tau Ekepoa Totoko
4. Ko e heigoa e hatakiaga ne age e Iehova ke he tau ekepoa?
4 Hafagi e veveheaga 2 aki e fakahala ha Iehova ke he tau ekepoa ha Iutaia ha ko e o kehe mai he tau puhala tututonu hana. Ka nakai tokaloto e lautolu hana tomatomaaga mo e fakahako ha lautolu a tau puhala, to mumui moli mai e tau fua matematekelea lahi. Mailoga e tau kupu ua fakamua: “Ko e poaki hanai kia mutolu ko e tau ekepoa na e, Kaeke ke nakai fanogonogo mai a mutolu, kaeke foki ke nakai manamanatu a mutolu ke ta mai ai e mutolu e fakahekeaga ke he haku a higoa, kua pehe mai a Iehova Sapaota, ti fakafano atu e au e malaia kia mutolu, mo e fakamalaia ai e au e tau mena kua monuina ai a mutolu.” Ane mai fakaako he tau ekepoa ke he tau tagata e tau fakatufono he Atua mo e pipiki mau ki ai, to moua e lautolu e fakamonuina. Ka e he fakaheu ai e finagalo he Atua, ko e kaialu, ko e malaia, nukua fua mai ai. Pihia mo e tau monuina ne fakailoa he tau ekepoa to fakahiku ai mo tau malaia.
5, 6. (a) Ko e ha ne mahomo atu e totoko he tau ekepoa? (e) Talahau fefe e Iehova e fakafiliaga ma e tau ekepoa?
5 Ko e totoko pauaki he ha e tau ekepoa? Fakakite mai he Mal 2 kupu 7 e fakakiteaga maali: “Ha ko e tau laugutu he ekepoa kua taofi ai e iloilo, kua kumi foki e lautolu e fakatufono mai he gutu hana; ha ko ia, ko e fekau ha Iehova Sapaota.” Molea e afe he tau tau fakamua, ko e tau fakatufono he Atua ne age ki a Isaraela puhala ia Mose ne pehe na ha ha he tau ekepoa e matagahua “ke fakaako ai foki ke he fanau a Isaraela e tau fakatufono oti [ne] vagahau mai ai e Iehova.” (Levitika 10:11) Momoko ai, he magaaho fakamui, ne talahau he tagata tohia he 2 Nofoaga he Tau Patuiki 15:3: “Ko e tau aho loga ni kua noa a Isaraela mo e Atua moli, kua noa foki a lautolu mo e ekepoa ke fakaako atu ai, kua noa foki mo e fakatufono.”
6 He vaha ha Malaki, ke he senetenari ke lima F.V.N., ne pihia foki e mena ne tupu ke he tuaga ekepoa. Ne kaumahala a lautolu ke fakaako e Fakatufono he Atua ke he tau tagata. Ti kua lata e tau ekepoa ia ke fai fakalagoaga. Mailoga e tau kupu malolo kua talahau totoko atu e Iehova ki a lautolu. Kua fakapuloa e Malaki 2:3: “To gana foki e au e tau otaota he tau manu ke he tau mata ha mutolu, ko e tau otaota he tau poa he tau galue ha mutolu.” Ko e akonakiaga moli! Na lata e tau otaota he tau manu poa ke uta ki fafo he heaga api mo e tugi. (Levitika 16:27) Ka ko e magaaho ne tala age a Iehova ki a lautolu to gana ai e tau otaota ke he tau mata ha lautolu, kua fakakite fakamaali ai ne vihiatia mo e tiaki e ia e tau poa ha lautolu mo lautolu kua foaki atu ai.
7. Ko e ita he ha a Iehova ke he tau akoako he Fakatufono?
7 He tau senetenari ato hoko e vaha ha Malaki, ne kotofa e Iehova e tau Levi ke leveki e faituga mo e he magaaho fakamui ko e faituga mo e fekafekauaga fakatapu. Ko e tau akoako a lautolu he motu ha Isaraela. He fakamoli ha lautolu a kotofaaga, nukua kakano, ko e moui mo e mafola ma lautolu mo e motu. (Numera 3:5-8) Ka e, ne galo he tau Levi e matakutaku Atua ne ha ha fakamua ia lautolu. Ti, tala age a Iehova ki a lautolu: “Kua o kehe a mutolu he puhala, mo e fakatupetupe ai e mutolu e tau tagata tokologa ke he fakatufono; kua kelea ia mutolu e maveheaga ne eke mo Levi . . . he nakai omaoma a mutolu ke he haku a tau puhala.” (Malaki 2:8, 9) Ha ko e ha lautolu a kaumahala ke fakaako e kupu moli mo e ha lautolu a fakafifitakiaga kelea, ne fakahehe he tau ekepoa e tokologa he tau Isaraela, ti kua tonuhia e ita ha Iehova ki a lautolu.
Taofi Mau e Tau Poakiaga he Atua
8. Lahi mahaki kia e mena ne amanaki ke he tau tagata ke taofi mau ke he tau poakiaga he Atua? Fakamaama.
8 Kia nakai manamanatu a tautolu ko e tau ekepoa ia ne lata mo e fakaalofa kua lata ke fakamagalo ha ko e tau tagata agahala moli ti nakai amanaki ke taofi mau ke he tau poakiaga he Atua. Ko e moli kua maeke he tau tagata ke taofi mau e tau poakiaga he Atua, ha kua nakai amanaki a Iehova ke moua mai ia lautolu e mena ne nakai maeke ia lautolu. Pihia foki, ko e falu ekepoa he magahala ia ne taofi mau e tau poakiaga he Atua, ti nakai fakauaua ki a ia ne taute he magaaho fakamui—ko Iesu, ko e “ekepoa [lahi] ne mua.” (Heperu 3:1) Hagaao ki a ia na moli ke talahau ki ai: “Ko e fakatufono he fakamoli ha ha he gutu hana haia; nakai moua ai foki ha mahani hepehepe ke he hana tau laugutu; ne o fakalataha a maua mo au mo e monuina mo e mahani hako; ne liuaki mai foki e ia e tau tagata tokologa he mahani kelea ha lautolu.”—Malaki 2:6.
9. Ko hai ne foaki fakamoli e kupu moli he vaha ha tautolu?
9 Fakatatai ai, he senetenari ha tautolu he magaaho nei, ko e tau matakainaga fakauku he Keriso, ko lautolu mo e amaamanakiaga he lagi, ne fekafekau ko e “tau ekepoa kua tapu, ke ta atu e tau poa kua lata mo e agaga ke fiafia ki ai e Atua.” (1 Peteru 2:5) Ne takitaki a lautolu ke foaki mai e tau kupu moli he Tohi Tapu ke he falu. He ako tuai e koe e kupu moli kua fakaako e lautolu, nakai kia la iloa e koe, ko e fakatufono he kupu moli kua fakamoli ke he tau gutu ha lautolu? Ne lagomatai e lautolu e tokologa ke liliu kehe mai he hepehepe fakalotu, ti ko e mogonei kua totou miliona he lalolagi katoa ne ako e kupu moli he Tohi Tapu ti ha ha ai e amaamanakiaga he moui tukulagi. Ti ko e fua, mogoia, ne ha ha ai e magaaho ke fakaako e fakatufono he kupu moli ke he tau miliona ne toe.—Ioane 10:16; Fakakiteaga 7:9.
Kakano ma e Mataala
10. Ko e ha kua lata lahi ia tautolu ke mataala?
10 Pete ia, fai kakano a tautolu ke mataala. Maeke ia tautolu ke nakai mailoga e tau fakaakoaga ne hagaao ki ai he Malaki 2:1-9. Nakai kia mataala fakatagata a tautolu, ke nakai moua mai ha mahani hepehepe he tau laugutu ha tautolu? Ma e fakatai, maeke nakai he tau tagata he magafaoa ha tautolu ke falanaki moli ke he mena kua talahau e tautolu? Maeke nakai he tau matakainaga tane mo e fifine fakaagaga ha tautolu he fakapotopotoaga ke taute pihia foki? To mukamuka ke feaki e aga he talahau e kupu ne tuga ke hako ka e fakahehe. Po ke liga fakalaulahi he taha po ke fufu e tau vala tala he tau mena fakapisinisi. Nakai kia kitia e Iehova e mena ia? Ti ka muitua a tautolu ke he tau mahani pihia, to talia kia e ia e tau poa fakaheke mai he tau laugutu ha tautolu?
11. Ko hai pauaki kua lata lahi ke mataala?
11 Kia lautolu kua moua e kotofaaga ke fakaako e Kupu he Atua he tau fakapotopotoaga he vaha nei, kua lata a Malaki 2:7 ke eke mo hatakiaga. Kua talahau mai ko e tau laugutu ha lautolu nukua “taofi ai e iloilo, kua kumi foki e lautolu e fakatufono” mai he tau gutu ha lautolu. Ko e matagahua mamafa kua moua mai he tau akoako pihia, ha kua fakakite mai ia Iakopo 3:1 “to mua e fakahala ke moua” e lautolu. Ha kua lata ia lautolu ke fakaako mo e makaukau mo e alaala, kua latatonu foki e fakaakoaga ha lautolu ke fakave moli ke he Kupu he Atua ne tohia mo e fakaakoaga hane puhala mai he fakatokatokaaga ha Iehova. Ko e puhala ia to “maeke ni [ia lautolu] ke fakaako atu ke he falu.” Ti, tomatoma atu ki a lautolu: “Kia lalilali atu a koe kia eke a koe mo tagata kua fiafia ki ai e Atua, ko e ekegahua nakai fai mena ke mā ai, kua fakatokatoka fakahako e kupu moli.”—2 Timoteo 2:2, 15.
12. Ko e heigoa kua lata ke mataala ki ai a lautolu hane fakaako atu?
12 Ka nakai fakaeneene a tautolu, to kamatamata a tautolu ke fiofio e tau manako po ke tau manatu fakatagata aki e fakaakoaga ha tautolu. To hagahaga kelea pauaki e mena ia ma e tagata nukua hihiga ke mauokafua ke he hana ni a tau talahauaga fakahiku pete ni e uhukehe e tau mena nei mo e fakaakoaga he fakatokatokaaga ha Iehova. Ka e fakakite ia Malaki veveheaga 2 kua lata ia tautolu ke amanaki ke he tau faiaoga he fakapotopotoaga ke taofi mau ke he iloilo mai he Atua mo e nakai ke he tau manatu fakatagata, nukua maeke ke fakatupetupe e tau mamoe. Ne pehe a Iesu: “Ka ko ia ka fakatupetupe taha ia lautolu nai kua fakateaga, ko lautolu kua tua kia au, po kua laukauka ke he tagata ia ane tau e makaholo lahi ke he hana ua, mo e fakatomo hifo a ia ke he moana hokulo.”—Mataio 18:6.
Mau e Tagata Nakai Tua
13, 14. Ko e heigoa taha puhala fakavai ne fakamaama e Malaki?
13 Mai he Mal 2 kupu 10 ki mua, ne fakamaama fakahako mai he Malaki veveheaga 2 e mahani fakavai. Kua hagaaki a Malaki ke he ua e puhala tatai he fakaaoga tumau e ia e kupu “fakavai.” Fakamua, kitekite la ke he puhala ne hafagi e Malaki hana tomatomaaga aki e tau huhu nei: “Nakai kia ko e fanau he Matua taha ha tautolu oti ni? Nakai kia eke ai a tautolu oti he Atua tokotaha? Ko e heigoa kia e mena kua fakavai ai e tautolu ko e taha ke he taha mo e holi ai e tautolu e maveheaga he tau matua ha tautolu?” Ti lafi he Mal 2 kupu 11 ko e puhala fakavai ha Isaraela kua hokotia ke holia e “Tapu kia Iehova.” Ko e heigoa nukua taute e lautolu ne hagahagakelea lahi? Kua fakamaama he kupu ia taha he tau gahua hehe: Kua “fai hoana foki a [lautolu] ke he tamafifine he atua kehe.”
14 Pehe e mena ia, ko e falu he tau Isaraela ne eke mo motu tukulele ki a Iehova, ne mau ki a lautolu ne nakai tapuaki ki a ia. Kua lagomatai he tala nei a tautolu ke kitia e kakano ne hagahagakelea lahi ai. Pehe e Mal 2 kupu 10 ne taha e matua tane ha lautolu. Nakai kakano e mena nei ko Iakopo (ne fakahigoa ko Isaraela) po ko Aperahamo po ko Atamu foki. Kua fakakite e Malaki 1:6 ko Iehova e “Matua taha.” Ko e motu ha Isaraela ne fakafetui mo ia, ha ha i ai he maveheaga ne taute mo e tau matua tupuna ha lautolu. Taha he tau fakatufono he maveheaga ia ko e: “Aua neke fakafetauaki a mutolu mo lautolu, aua neke ta age hau a tama fifine ma e hana tama tane, aua foki neke ta mai hana tama fifine mo e hau a tama tane.”—Teutaronome 7:3.
15. (a) Talahau fakatonu fefe he falu e tonu ke mau mo e tagata nakai tua? (e) Talahau fefe e Iehova a ia hagaao ke he fakamauaga?
15 Liga fakamaama he falu he vaha nei: ‘Ko e tagata ne futiaki au ki ai kua mitaki lahi. He fai magaaho, to liga ke talia e ia e tapuakiaga moli.’ Ko e tau manamanatuaga pihia ne fakamau e hatakiaga omoi he agaga: “Kua mua ke he tau mena oti e loto he fakavai, ti gagao lahi ni a ia.” (Ieremia 17:9) Ko e onoonoaga he Atua ke mau mo e tagata nakai tua kua fakakite mai ia Malaki 2:12: “To vevehe kehe e Iehova e tagata kua eke e mena na.” Ti, kua fakamalolo ke he tau Kerisiano ke mau “ka kia lata mo e Iki.” (1 Korinito 7:39) I lalo hifo he fakatokaaga faka-Kerisiano, kua nakai “vevehe kehe” e tagata talitonu he mau mo e tagata nakai tua. Kaeke foki ke nofo agaia ni a ia ko e tagata nakai tua pihia, ko e heigoa ka tupu ki a ia ka nakai leva ti fakahoko he Atua e fakaotiaga ke he fakatokaaga nei?—Salamo 37:37, 38.
Ekefakakelea e Hoa he Taha
16, 17. Ko e heigoa e puhala fakavai ne uta he falu?
16 Ne manamanatu mogoia a Malaki ke he fakavai ke uaaki: he ekefakakelea e hoa he taha, mua atu ke he tiaki hoana nakai fai matafakatufono. Talahau he kupu 14 he Mal veveheaga 2: “Ha ko Iehova ko ia kua talahau mena kia koe mo ia ne eke mo hoana hau ke he hau a vaha fuata, ko ia ne fakavai e koe; ka e nonofo a mua mo ia, ko e hoana foki a ia he maveheaga.” He fakavai e tau hoana ha lautolu, ne taute he tau tane Iutaia e fatapoa ha Iehova ti ‘ufiufi ke he tau hihina mata.’ (Malaki 2:13) Ne moua he tau tagata tane ia e tiaki hoana nakai matafakatufono, he hepe he vevehe e tau hoana ha lautolu ke he vaha fuata, ka e mau ke he tau fifine fuata po ke pouliuli. Ti fakaata he tau ekepoa kolokolovao e mena ia! Ka e, fakapuloa he Malaki 2:16: “Kua vihiatia e au e tiaki hoana, kua pihia mai a Iehova, ko e Atua a Isaraela.” Nakai leva, ne fakakite e Iesu ko e faivao ni kua fakagofua ma e tiaki hoana ka maeke he hoa nakai hala ke liu mau foki.—Mataio 19:9.
17 He fakaata e tau kupu ha Malaki, ti kitia e puhala kua futiaki ke he tau loto mo e ke he tau logonaaga he mahani totonu. Kua hagaao a ia ke “nonofo a mua mo ia, ko e hoana foki a ia he maveheaga.” Igatia e tagata tane ne putoia ai nukua mau ke he matakainaga tapuaki, ko e fifine Isaraela, kua fifili ki a ia ko e hoa fakahele, ko e hoa ke nonofo mo ia. He liga taute e fakamauaga he magaaho ne fuata agaia a laua, ti mole atu e tau vaha mo e kamata e vaha motua ka e nakai utakehe e maveheaga ne huhu a laua ki ai, ko e fakamoliaga he fakamauaga.
18. Ko e heigoa e tau puhala he tomatomaaga ha Malaki hagaao ke he fakavai kua lauia ke he vaha nei?
18 Ko e tomatomaaga hagaao ke he tau matakupu ia kua aoga pihia foki he vaha nei. Kua momoko ai ha kua tiaki he falu e hatakiaga he Atua ke mau ni lata mo e Iki. Ti tokihala foki ha kua nakai matutaki e falu he gahua ke taofi mau e malolo he fakamauaga ha laua. Ka e, ne taute e laua e tau pikopiko mo e tutuli e puhala kua vihiatia he Atua he tiaki hoana nakai faka-Tohiaga Tapu ke mau taha tagata. He taute pihia, “kua fakamamahi e [lautolu] a Iehova.” He vaha ia ha Malaki, ko lautolu ne fakaheu e tomatomaaga faka-Atua ne ha ha ai e logonaaga mafiti kua nakai tonu a Iehova ke he hana tau onoonoaga. Ti pehe mogoia a lautolu: “Ko fe kia e Atua, ko e fakafili?” Ko e manatu fakalialia ha ia! Kia nakai mokulu a tautolu ke he matahele pihia.—Malaki 2:17.
19. Moua fefe he tau tane mo e tau hoana e agaga he Atua?
19 He fahi mitaki, ne fakakite e Malaki ko e falu tane ne nakai fehagai fakavai mo e tau hoana ha lautolu. Ne “ha ha ia [lautolu] e mena ne toe he agaga.” (Mal 2 Kupu 15) Fiafia ai, ko e fakatokatokaaga he Atua he vaha nei kua puke ke he tau tagata tane ne ‘fakalilifu ke he hoana ha lautolu.’ (1 Peteru 3:7) Ne nakai fakaaoga hehe e lautolu e tau hoana ha lautolu ke he tino po ke he tau kupu, nakai peehi ai e tauteaga fakalialia he mahani fakatane mo e fifine, ti nakai ekefakakelea e tau hoana ha lautolu he kalahi ke he falu fifine po ke onoono ai ke he tau ata telefua. Ko e fakatokatokaaga ha Iehova kua fakamonuina aki foki e loga he tau hoana Kerisiano tua fakamoli kua fakamoli ke he Atua mo e hana tau fakatufono. Ko e tau tagata tane mo e tau fifine pihia ne iloa e mena ne vihiatia he Atua, ti manamanatu mo e gahua pihia a lautolu. Kia fakatumau ke tatai mo lautolu ia, he ‘omaoma ke he Atua nakai ke he tagata’ ti fakamonuina ai he hana agaga tapu.—Gahua 5:29.
20. Ko e heigoa e magaaho kua tata mai ke he tau tagata oti kana?
20 Nakai leva, to tamai e Iehova e fakafiliaga ke he lalolagi katoa nei. To igatia e tagata mo e tali ki a ia ma e hana tau taofiaga mo e tau gahua. “To takitokotaha a tautolu mo e talatala atu hana mahani ke he Atua.” (Roma 14:12) Ti ko e huhu fakalagalaga he magaaho tonu nei ko e: Ko hai ka hao mai he aho a Iehova? Ko e vala tala ke tolu mo e fakahiku aki he fufuta nei ka fakatutala ai e mataulu tala ia.
Maeke Nakai a Koe ke Fakamaama?
• Ko e heigoa e kakano aoga ne fakafili e Iehova e tau ekepoa i Isaraela?
• Ko e ha ne nakai tokoluga lahi e tau poakiaga he Atua ma e tau tagata ke taofi mau ki ai?
• Ko e ha kua lata ia tautolu ke mataala ke he fakaako atu ha tautolu he vaha nei?
• Ko e heigoa e tau gahua ua ne fakafili pauaki e Iehova?
[Tau Huhu he Fakaakoaga]
[Fakatino he lau 23]
He vaha ha Malaki ne fakahala e tau ekepoa ha kua nakai taofi mau e tau puhala ha Iehova
[Fakatino he lau 24]
Kia fakaeneene a tautolu ke fakaako e tau puhala ha Iehova, ka e nakai fakatolomaki e tau manako fakatagata
[Tau Fakatino he lau 26]
Ne fakahala e Iehova e tau Isaraela ne tiaki nakai matafakatufono e tau hoana ha lautolu ka e mau e tau fifine pouliuli
[Fakatino he lau 26]
Fakalilifu he tau Kerisiano he vaha nei e maveheaga he fakamauaga