Fakamea mo Tau Tagata ma e Tau Gahua Mitaki
Fakamea mo Tau Tagata ma e Tau Gahua Mitaki
“Kia fakamea e tautolu a tautolu ke he tau mena oti ke kelea ai e tino katoa mo e agaga, kia fakakatoatoa ai e tau mahani mitaki mo e matakutaku ke he Atua.”—2 KORINITO 7:1.
1. Ko e heigoa ne manako a Iehova ki a lautolu kua tapuaki ki a ia?
“KO HAI kia ke hake ke he mouga a Iehova? Ko hai foki ke tu mau ke he hana haeleaga tapu?” Ne fakatu he Patuiki ko Tavita i Isaraela i tuai e huhu fakalagalaga manatu hagaao ke he tapuakiaga kua talia e Iehova. Ti foaki e ia e tali: “Ko ia kua lima meā, mo e loto meā, ko ia kua nakai manako lahi hana loto ke he mena fakateaga, mo e nakai omonuo pikopiko.” (Salamo 24:3, 4) Ke talia e Iehova, na ko ia e alito he tapuina, kua lata e tagata ke mea mo e tapu. Fakamua, ne fakamanatu age e Iehova ke he fakapotopotoaga ha Isaraela: “Kia fakatapu e mutolu a mutolu, ti tapu a mutolu, ha ko au nai kua tapu ni au.”—Levitika 11:44, 45; 19:2.
2. Peehi fefe e Paulo mo Iakopo e aoga he mea he tapuakiaga moli?
2 He tau senetenari fakamui, ne tohi he aposetolo ko Paulo ke he tau matakainaga Kerisiano he maaga fakateaga ha Korinito: “Ha kua ha ha ia tautolu e tau kupu ia kua talahaua mai, kia fakamea e tautolu a tautolu ke he tau mena oti ke kelea ai e tino katoa mo e agaga, kia fakakatoatoa ai e tau mahani mitaki mo e matakutaku ke he Atua.” (2 Korinito 7:1) Ne liu foki fakakite mai e manatu nei ke fakafetui fakalataha mo e Atua mo e ke moua e tau monuina hana ne mavehe mai, kua lata he tagata ke mea mo e tokanoa mai he kelea mo e ilaila fakatino mo e fakaagaga. Tuga ia, he tohi hagaao ke he tapuakiaga kua talia he Atua, ne talahau he tutaki ko Iakopo: “Ko e hanai e oma ke he Atua kua mitaki mo e fakamoli ki mua he Atua e Matua, ke ahi e tau tagata kua mamate e tau matua, mo e tau fifine takape ke he ha lautolu a matematekelea, kia leveki foki e ia a ia neke ilaila a ia he lalolagi.”—Iakopo 1:27.
3. Ke talia he Atua ha tautolu a tapuakiaga, ko e heigoa e kapaletu hagahagakelea?
3 Ha kua mea, tapu, mo e nakai kelea ko e tau puhala aoga haia he tapuakiaga moli, ko e ha tagata kua manako ke moua e taliaaga he Atua kua lata ke manamanatu fakahokulo he lagotatai ke he tau poakiaga nei. Ha kua kehekehe lahi mahaki e tau tutuaga mo e tau manatu he tau tagata he vaha nei hagaao ke he meaaga, pete ia, kua lata ia tautolu ke maama mo e pipiki mau ke he tau mena ne mea mo e talia ki a Iehova. Kua lata ke kumikumi e tautolu e mena kua manako e Atua ke he hana tau tagata tapuaki hagaao ke he mena nei mo e mena kua taute e ia ke lagomatai aki a lautolu ke fakatumau ke mea mo e talia ki a ia.—Salamo 119:9; Tanielu 12:10.
Mea ma e Tapuakiaga Moli
4. Fakamaama e manatu faka-Tohiaga Tapu hagaao ke he mahani mea.
4 Ke he tokologa he tau tagata, ko e mea kua kakano ke tokanoa mai he kiva po ke ilaila. He Tohi Tapu, pete ia, ko e manatu he mea kua fakamaama he tau kupu Heperu mo e Heleni loga kua fakakite e mahani mea nakai ni ke he puhala fakatino ka e mua atu ke he mahani mo e fakaagaga. Ti, talahau ai he taha enesaikolopetia Tohi Tapu: “Ko e tau kupu ‘mea’ mo e ‘nakai mea’ kua fa gahoa ke tatai ke he matakupu tu mea, ka e matapatu ke he tau manatu fakalotu. Tuga a ia ko e matapatu fakaakoaga he ‘mahani mea’ kua teitei lauia e tau fahi oti he moui.”
5. Hokotia atu ki fe e fakatokaaga he Fakatufono faka-Mose ke he mahani mea ke he tau momoui he tau Isaraela?
5 Moli, kua putoia e Fakatufono faka-Mose ke he tau matafakatufono mo e tau poakiaga ke teitei lauia e tau fahi oti he moui he tau Isaraela, he fakamahino e mena kua mea mo e talia mo e mena ne nakai mea mo e nakai talia. Ma e fakatai, ia Levitika tau veveheaga 11 ke he 15, ne moua e tautolu e tau fakaakoaga fakamatafeiga fakatatau atu ke he mahani mea mo e nakai mahani mea. Ne nakai mea falu manu, ti nakai kai ai he tau Isaraela. Fakatupu he fanau tama e fifine ke nakai mea ma e falu magaaho pauaki. Ha ha i ai falu gagao kili he tino, mahomo ke he lepela, mo e gagao pela he tagata tane mo e fifine ka fakatupu foki e tagata ke nakai mea. Ti fakamahino foki he Fakatufono e mena kua lata ke taute he tau tutuaga pihia nukua lauia e nakai mahani mea. Ma e fakatai, ia Numera 5:2, kua totou e tautolu: “Kia poaki atu e ko[e] ke he fanau Isaraela kia toka kehe ai e lautolu he heaga api e tau lepela oti, mo lautolu oti ne ha i ai e gagao pela, mo lautolu oti kua kelea ha ko e tau tagata mamate.”
6. Ma e kakano fe ne foaki ai e tau fakatufono he mahani mea?
6 Nakai fakauaua ai, ko e tau fakatufono nei mo e falu foki mai ia Iehova ne fakatino mai e tau puhala fakaekekafo mo e kumikumi ke he tino kua leva tuai e fakatu, ti aoga ke he tau tagata ne mumuitua ki ai. Ka ko e tau fakatufono nei ne nakai foaki mo poakiaga malolo tino hokoia po ke eke mo tau matapatu takitakiaga fakaekekafo. Ko e vala a ia he tapuakiaga moli. Ko e fakamoliaga kua aamotia e tau momoui he tau tagata he tau aho takitaha—kai, fanau, fakafetui he fakamauaga, mo e falu foki,—ne peehi e manatu ko e ha lautolu a Atua, kua ha ha ia Iehova e tonuhia ke fifili ma lautolu e mena ne tonu mo e mena ne nakai tonu he tau fahi oti he tau momoui ha lautolu, nukua tukulele katoatoa ai ki a Iehova.—Teutaronome 7:6; Salamo 135:4.
7. He taofi e Fakatufono, ko e heigoa e monuina ka moua he motu ha Isaraela?
7 Ne puipui foki he maveheaga he Fakatufono e tau Isaraela mai he tau gahua kelea he tau motu ne takatakai ia lautolu. He taofi fakamoli e Fakatufono, putoia e tau poakiaga oti kana ke fakatumau e mea ke he fofoga ha Iehova, ati latatonu ai e tau Isaraela ke fekafekau ke he Atua ha lautolu mo e moua hana monuina. He mena nei, ne tala age a Iehova ke he motu: “Kaeke ke fanogonogo fakamakutu a mutolu ke he haku tau kupu mo e omaoma ke he haku a maveheaga, ti eke ni a mutolu mo koloa uho maku, ke mua ke he tau motu oti, ha ko e haku ni e lalolagi oti. To eke ni a mutolu maku mo kautu he tau ekepoa, mo e motu tapu.”—Esoto 19:5, 6; Teutaronome 26:19.
8. Ko e ha e tau Kerisiano he vaha nei kua onoono fakalahi ke he mena ne talahau he Fakatufono hagaao ke he mahani mea?
8 Tali mai he fakatoka e Iehova e tau vala tala pihia i loto he Fakatufono ke hataki aki e tau Isaraela ke he puhala ke mea, tapu mo e talia ki a ia, nakai kia lata mogoia e tau Kerisiano he vaha nei ke manamanatu fakamitaki e puhala ke fakatatau atu ke he tau poakiaga nei? Pete ni e nakai pipi e tau Kerisiano ke he Fakatufono, kua lata ia lautolu ke manatu, ne fakamaama e Paulo e tau mena oti ne tohi he Fakatufono ko e “ata ni a ia he tau mena ne tatali, ka ko e tino, ko Keriso ni a ia.” (Kolose 2:17; Heperu 10:1) Kaeke ko Iehova ko e Atua, ne pehe ‘nakai hiki haku mahani,’ nukua onoono ke he mea mo e nakai kelea ko e mena aoga he tapuakiaga moli he magahala ia, kua lata ia tautolu he vaha nei ke manamanatu fakahokulo ke he manatu he mea fakatino, mahani, mo e fakaagaga kaeke ke manako a tautolu ke he hana taliaaga mo e monuina.—Malaki 3:6; Roma 15:4; 1 Korinito 10:11, 31.
Fakaata he Mahani Mea Fakatino a Tautolu
9, 10. (a) Ko e ha ne aoga e mahani mea fakatino ke he Kerisiano? (e) Ko e heigoa e tau talahauaga ne fa talahau hagaao ke he tau fonoaga he Tau Fakamoli a Iehova?
9 Ko e vala aoga agaia kia e mahani mea fakatino he tapuakiaga moli? Ha kua nakai taute he mahani mea hokoia e taha mo tagata tapuaki moli he Atua, kua lata moli mogoia he tagata tapuaki moli ke mea fakatino ka maeke ia ia. Mua atu ke he vaha nei, ha kua tokologa e tau tagata kua tote e onoonoaga ke fakamea e lautolu a lautolu, ke he puhala tauteute ha lautolu, po ke tau takatakaiaga ha lautolu, ka ko lautolu ne tu mea kua fa mailoga he tau tagata ne takai viko ia lautolu. Kua takitaki e mena nei ke he tau fua mitaki, tuga ne tala age e Paulo ke he tau Kerisiano i Korinito: “Kua nakai tuku atu e mautolu kia taha ha mena ke tupetupe ai, neke talahaua kelea e gahua. Ka kua fakakite e mautolu a mautolu ke he tau mena oti ko e tau fekafekau he Atua.”—2 Korinito 6:3, 4.
10 Fatiaki mau ai, ne nava he tau pule gahua e Tau Fakamoli a Iehova ha ko e ha lautolu a mea, maopoopo, mo e mahani mo e aga fakalilifu, ne kitia pauaki ke he tau fonoaga lalahi ha lautolu. Ma e fakatai, hagaao ke he fonoaga ne hoko he motu ha Savona, Italia, ne talahau he nusipepa La Stampa: “Ko e mena kehe lahi ka kitia he taha ka hu atu ke he matakavi ko e mea mo e maopoopo he tau tagata kua fakaaoga ai.” He mole e fonoaga Fakamoli he male i São Paulo, Parasili, ko e tagata gahua he male ia ne tala age ke he hana tagata leveki he kau gahua fakamea: “Kamata mogonei to manako a tautolu ke he male ke mea tuga ne taute he Tau Fakamoli a Iehova.” Ko e taha tagata gahua he male taha ia ne pehe: “He manako e Tau Fakamoli a Iehova ke fakaaoga e male, kua kapaletu ni a mautolu ke he aho ne manako ki ai. Nakai fai mena foki ke tupetupe a mautolu ki ai.”
11, 12. (a) Ko e heigoa e matapatu fakaakoaga he Tohi Tapu kua lata ke tokaloto e tautolu ka hoko atu ke he mea fakatagata? (e) Ko e heigoa e tau huhu ka huhu hagaao ke he aga fakatagata ha tautolu mo e puhala moui?
11 Kaeke kua mea mo e maopoopo e matakavi ha tautolu he tapuakiaga ti ko e punaaga he fakaheke ke he Atua kua tapuaki a tautolu ki ai, moli ko e fakakite he tau mahani nei he tau momoui fakatagata ha tautolu kua aoga pihia foki. Pete ia, he tau kaina ni ha tautolu, liga logona hifo e tautolu kua ha ha ia tautolu e tonu ke taute e tau mena kua manako a tautolu ki ai. Hagaao mogoia ke he tau mena tui mo e tau tauteuteaga, moli na ha ha ia tautolu e tokanoaaga ke fifili e mena kua logona hifo e tautolu nukua hagahaga mitaki mo e fulufuluola! Ka e, he katoatoaaga, ko e tokanoaaga nei kua fai kaupaaga. Manatu e mena ia he fakatutala ke he fifiliaga he taha ke kai e tau mena kai pauaki, ne hataki e Paulo hana tau matakainaga Kerisiano: “A mutolu, neke uta e pule ia ha mutolu mo mena ke tupetupe ai a lautolu kua lolelole.” Ti talahau e ia e matapatu fakaakoaga aoga lahi: “Kua pule e au ke he tau mena oti ke eke e au, ka e nakai aoga e tau mena oti; kua pule e au ke he tau mena oti ke eke e au, ka e nakai fakamafana he tau mena oti.” (1 Korinito 8:9; 10:23) Aoga fefe e tomatomaaga ha Paulo ki a tautolu hagaao ke he mahani mea?
12 Ko e mena mitaki ke amanaki e tau tagata ke he tau fekafekau he Atua ke mea mo e maopoopo ha lautolu a puhala he moui. Ti kua lata mogoia ia tautolu ke iloa moolioli ko e tuaga he tau kaina mo e takatakaiaga ha tautolu kua nakai uta kehe mai he mena ne talahau e tautolu, ko e tau fekafekau he Kupu he Atua. Ko e heigoa e fakamoliaga kua foaki he tau kaina ha tautolu hagaao ki a tautolu mo e tau taofiaga ha tautolu? Kua fakakite kia kua leva tuai e manako moli ha tautolu ke nonofo he lalolagi fou tututonu nukua mea mo e maopoopo, mo e kua fakamalolo fakalahi atu ai e tautolu ke he falu? (2 Peteru 3:13) Pihia foki, ko e kitiaaga fakatagata ha tautolu—ke he magaaho okioki po ke he fekafekauaga—kua maeke ke fakatupu ki mua po ke fakatote e malolo he fekau kua fakamatala e tautolu. Ma e fakatai, mailoga e talahauaga nei he tagata hokotaki he nusipepa i Mesiko: “Moli, kua tokologa lahi e tau fanau ikiiki he fakalatahaaga he Tau Fakamoli a Iehova, ti ko e mena kua maaliali ai ko e ha lautolu a puhala hifi ulu, mahani mea, mo e tauteuteaga lilifu.” Ko e olioli ha ia ke ha ha ai e tau fanau ikiiki pihia mo mautolu!
13. Ko e heigoa ha tautolu ka taute ke iloa moli kua mea mo e maopoopo e tau fahi oti he tau momoui ha tautolu?
13 Moli, he mailoga ke mea mo e maopoopo tumau ha tautolu a tau tino, ha tautolu a tau koloa, mo e ha tautolu a tau kaina kua nakai mukamuka. Ko e mena kua lata, ke nakai loga e tau koloa hagahaga uka mo e tau uka, ka kua lata mo e pulega mitaki mo e laliaga fakatumau. Kua lata ke fakatoka kehe taha magaaho ke fakamea ha tautolu a tau tino, ha tautolu a tau mena tui, ha tautolu a tau kaina, ha tautolu a tau motoka, mo e falu foki. Ha ko e lavelave ke he fekafekauaga, o atu he feleveiaaga, mo e fakaako fakatagata—lafi ki ai e leveki ke he falu matagahua he moui he tau aho takitaha—kua nakai tokanoa a tautolu mai he lata ke fakatumau e mea mo e talia ke he fofoga he Atua mo e tau tagata. Ko e matapatu fakaakoaga mahani mau “ko e mena mo e hana ni a tau” kua hagaao pihia foki ke he vala nei he tau momoui ha tautolu.—Fakamatalaaga 3:1.
Ko e Loto kua Nakai Kelea
14. Ko e ha ne talahau ai kua mua atu e aoga he mea he mahani mo e fakaagaga ke he mea fakatino?
14 He aoga ai ke foaki e onoonoaga ke he mea fakatino, kua mua atu e aoga ke manamanatu ke he mea he mahani mo e fakaagaga. Kua fakahiku ai e tautolu he liu manatu e motu ha Isaraela ne tiaki e Iehova, nakai ha ko e nakai mea fakatino, ka kua kolokolovao a lautolu ke he mahani mo e fakaagaga. Puhala mai he perofeta ko Isaia, ne tala age a Iehova ki a lautolu ha ko e ha lautolu a “motu kua hala, ko e motu kua pehia he tau mahani kelea,” ha ko e ha lautolu a tau poa, ko e ha lautolu a fakamanatuaga he mahina mo e sapati fou, e, pihia mo e tau liogi ne kua fakapehia aki a ia. Ko e heigoa kua lata ke taute e lautolu ke liu moua e taliaaga he Atua? Ne pehe a Iehova: “Kia koukou a mutolu, ti fakameā ai e mutolu a mutolu; kia tuku kehe e mutolu ha mutolu a tau gahua kelea mai mua haku, kia toka e tau mena kelea neke eke e mutolu.”—Isaia 1:4, 11-16.
15, 16. Ko e heigoa ne talahau e Iesu kua fakakelea e tagata, ti aoga fefe a tautolu mai he tau kupu ha Iesu?
15 Ke loto fakaaue ke he falu aoga foki he mea ke he mahani mo e fakaagaga, mailoga e mena ne talahau e Iesu he magaaho ne talahau he tau Farasaio mo e tau tohikupu kua nakai mea e tau tutaki hana ha kua nakai holoholo e lautolu e tau lima ha lautolu to kai. Ne fakahako e Iesu he tala age: “Nakai ko e mena kua tuku ke he gutu ke kelea ai e tagata; ka ko e mena kua hau mai he gutu, ko e mena ia ke kelea ai e tagata.” Ne fakamaama mogoia e Iesu: “Ka ko e tau mena ke hau mai he gutu, kua hake ia mai he loto; ko e tau mena ia ke kelea ai e tagata. Ha ko e mena kua hake mai he loto e tau manatu kelea, ko e keli tagata, ko e faivao, ko e feuaki, ko e kaiha, ko e talahau pikopiko, mo e kupu kelea. Ko e tau mena ia ke kelea ai e tagata; ka ko e kai mena mo e tau lima nakai holoholo, nakai kelea e tagata he mena ia.”—Mataio 15:11, 18-20.
16 Ko e heigoa ne ako mai e tautolu he tau kupu ha Iesu? Ne fakakite age e Iesu e kelea, fakalialia, mo e tau gahua nakai mea ne hau he aga kelea, fakalialia, mo e nakai mea he loto. Ne tuku pehe he tutaki ko Iakopo, “ka e takitokotaha mo e kamatamata a ia ka toho mo e hele a ia he hana tau manako lahi.” (Iakopo 1:14, 15) Ti, kaeke ke nakai manako a tautolu ke mokulu ke he tau agahala hagahagakelea ne fakamaama e Iesu, kua lata ia tautolu ke huo kehe mo e fakamamao mai e tau loto ha tautolu he hihiga atu ke he tau mena ia. Ko e kakano haia ke fakaeneene a tautolu ke he tau mena ne totou, kitekite, mo e fakateliga a tautolu ki ai. He vaha nei, ko e ataina he tau vagahau mo e tau fakatino fakafulufuluola, hane fa e taute he tau fahi fakafiafia mo e fakainaina e tau leo fakatagitagi mo e tau fakatino loga lahi ke fakamakona aki e tau manako he tino hala. Kua lata ia tautolu mogoia ke fifili he nakai fakaata e tau manatu pihia ke vakavaka he tau loto ha tautolu. Ko e matapatu manatu ke fakafiafia mo e talia ke he Atua, kua lata ke fakatumau a tautolu ke mataala ke tokamau e loto mea mo e nakai kelea.—Tau Fakatai 4:23.
Fakamea ma e Tau Gahua Mitaki
17. Ko e ha ne tamai e Iehova e tau tagata ke he tuaga mea?
17 Ko e monuina moli mo e puipuiaga moli, he fakalataha mo e lagomatai a Iehova, ati maeke ia tautolu ke olioli e tuaga mea ki mua hana. (2 Korinito 6:14-18) Ka e, loto fakaaue foki a tautolu na tamai e Iehova e tau tagata hana ke he tuaga mea ma e kakano pauaki. Ne tala age a Paulo ki a Tito ko Keriso Iesu ne “foaki mai e ia a ia ma tautolu ke lukutoto aki a tautolu mai he tau holifono oti kana, mo e fakamea ai e ia mana ke eke mo motu fifili kua fakamakutu ke he tau gahua mitaki.” (Tito 2:14) Ha ko e tau tagata kua fakamea, ko e heigoa e tau gahua kua lata ia tautolu ke fakamakai ki ai?
18. Fakakite fefe e tautolu kua fakamakai a tautolu ma e tau gahua mitaki?
18 Matapatu ai, kua lata ia tautolu ke eketaha a tautolu ke fakapuloa atu e tala mitaki he Kautu he Atua. (Mataio 24:14) He taute pihia, kua foaki e tautolu ke he tau tagata he tau matakavi oti e amaamanakiaga he moui tukulagi ke he lalolagi ka tokanoa mai he tau kiva oti kana. (2 Peteru 3:13) Ko e tau gahua mitaki ha tautolu kua putoia foki e fakakite he tau fua he agaga he Atua ke he tau momoui ha tautolu he tau aho takitaha, he fakaheke e Matua ha tautolu he lagi. (Kalatia 5:22, 23; 1 Peteru 2:12) Ti nakai nimo e tautolu a lautolu ne nakai ha ha i loto he kupu moli nukua auhia ha ko e tau mena tutupu pauaki po ke matematekelea he tagata. Kia tokaloto e tautolu e fakamafanaaga ha Paulo: “Hanai, kia mahani mitaki a tautolu fakalata ke he tau aho ha i ai ia tautolu, ke he tau tagata oti kana, ka e au atu ke he faoa ne tua.” (Kalatia 6:10) Ko e tau gahua oti ia, ne mai he loto mea mo e aga nakai fai kelea kua fiafia lahi ke he Atua.—1 Timoteo 1:5.
19. Ko e heigoa e tau monuina kua fakatalitali mai ma tautolu ka fakatumau a tautolu ke he tuaga tokoluga he mea—fakatino, mahani, mo e fakaagaga?
19 Ha ko e tau fekafekau he Mua ue Atu, kia tokaloto e tautolu e tau kupu ha Paulo: “Ko e tau matakainaga na e, kua ole atu au kia mutolu ha ko e fakaalofa hofihofi noa he Atua, kia tuku atu e mutolu ha mutolu a tau tino ke he Atua, ko e poa moui, mo e tapu, ke talia mo e fiafia, ko e fekafekauaga haia kua lata kia mutolu ke eke.” (Roma 12:1) Kia fakatumau a tautolu ke ofania e monuina he fakamea e Iehova mo e ukufakina a tautolu ke tumau e tuaga mea ke he tino, mahani, mo e fakaagaga. Ko e taute pihia ka tamai ki a tautolu nakai ni ko e fakalilifu fakatino mo e makona he mogonei ka e pihia foki mo e amaamanakiaga ke kitia e “mole atu e tau mena fakamua”—he fakatokaaga kelea mo e ilaila nei—ka mole atu ti “fakafou tuai [he Atua] e tau mena oti.”—Fakakiteaga 21:4, 5.
Manatu Nakai e Koe?
• Ko e ha ne loga e tau fakatufono he mahani mea ma e tau Isaraela?
• Fakatupu ki mua fefe he mea fakatino e malolo he fekau kua fakamatala e tautolu?
• Mua atu he ha e aoga he mea ke he mahani mo e fakaagaga ke he mea fakatino?
• Maeke fefe a tautolu ke fakakite ko tautolu ko e tau tagata “fakamakutu ke he tau gahua mitaki”?
[Tau Huhu he Fakaakoaga]
[Tau Fakatino he lau 29]
Fakatupu ki mua he mea fakatino e malolo he fekau kua fakamatala e tautolu
[Fakatino he lau 30]
Ne hataki e Iesu e tau loto kelea kua takitaki atu ke he tau gahua kelea
[Tau Fakatino he lau 31]
Ha ko e tau tagata kua fakamea, kua fakamakai e Tau Fakamoli a Iehova ma e tau gahua mitaki