Skip to content

Skip to table of contents

Ko e Heigoa e Onoonoaga Hau ke he Mate?

Ko e Heigoa e Onoonoaga Hau ke he Mate?

Ko e Heigoa e Onoonoaga Hau ke he Mate?

NE FOFOLA he mate e ata ki luga ha tautolu he fakafelau a tautolu mo e tau gahua he tau aho takitaha, pete ni kua tino malolo lahi po ke mautu a tautolu. To tupu ai he taha magaaho ki a tautolu ka o atu ke he taha fahi he puhala tu po ke takoto he mohega. Ko e tau matematekelea pihia tuga e tau tagata kelipopo fakamatakutaku ia Sepetema 11, 2001, i New York City mo Washington, D.C., nukua feonoaki a tautolu mo e fakamoliaga ko e “fi fakamui,” ko e mate, kua fakaputuputu ai e tau tagata noa mai he tau tuaga kehekehe he moui mo e mai he tau tau momoui kehekehe, falu magaaho maeke ke uta e tokoafe he tau minuti gahoa.—1 Korinito 15:26.

Pete ni e kelea e mate, kua tuga ke fakalavelave he mate e tau tagata. Nakai fai mena foki mai he tau nusipepa po ke futiaki e tau tagata ke he televisoni nukua noa mo e tau hokotaki he mate, mua atu e tokologa he tau tagata ne mamate ke he tau tutuaga matakutakuina. Nakai fiu e tau tagata he kitia ai, ko e mamate he felakutaki, matematekelea he tau mena tutupu pauaki, kolokolovao, po ke tatalu. Ko e tuaga nei he mate kua fakakite ai e tau logonaaga fakagogoa lahi ke he tau logonaaga uhu kua kitia ai ke he toloaga tagata mo e tau tagata ne fakamanatu ai.

Nakai fakatikai e tau mena oti nei. Ne lauia agaia e tau tagata ha ko e mate—ko e mamate he falu. Ka fehagai mo e mate ni ha lautolu, ne fakaheu kehe e lautolu. Ko e mate ni ha tautolu ko e taha vala tala ne nakai maeke ia tautolu ke manamanatu ki ai.

Fakagogoa he Mate?

Ko e manatu ke he mate ni ha tautolu kua kelea mo e to tumau pihia ni. Ko e ha a ia? Ha kua omoomoi he Atua ia tautolu e manako lahi ke moui tukulagi. “Kua tuku foki e ia e manatu ke he tukulagi ke he tau loto ha lautolu,” he talahau he Fakamatalaaga 3:11. Ko e moli he mate, mogoia, ne fakatu e fetotokoaki i loto he tau tagata, e fekehekeheaki tumau. Ke fakafeilo e fetotokoaki nei i loto mo e fakamakona e manako pauaki ke moui loa, kua taute he tau tagata e tau taofiaga kehekehe mai he moui nakai mate e solu ke he taofiaga he liu fakafanau fou ka mate.

Ko e ha mena ni, ko e tupuaga tupetupe, matakutakuina e mate, ti ko e matakutaku ke he mate ko e mena tupu ke he lalolagi katoa. Ko e mena ia, nakai lata ia tautolu ke ofo kua kitia he kaufakalatahaaga tagata e mate mo palekoaga. Taha e mena, fakakite he mate e fakateaga mua ue atu he moui ne foaki katoa ke he tutuliaga he monuina mo e pule.

Utakehe he Mate?

He vaha kua mole, ko e tagata gagao hagahagakelea po ke pakia lahi ne fa fakaata ke mate he tau takatakaiaga mahani mau mo e fulufuluola he hana ni a kaina. Fa mahani e mena nei ke he vaha Tohi Tapu, ti pihia agaia foki ke he falu aga fakamotu. (Kenese 49:1, 2, 33) He tau tupuaga pihia, kua fakapotopoto auloa e magafaoa, ti putoia e tau fanau ke he fakatutalaaga. Foaki he mena nei ke he tau tagata he magafaoa takitaha e logonaaga kua nakai ni momoko tokotaha a ia mo e foaki e mafanatia he lagomatai mo e maanu auloa.

Kehekehe lahi e mena nei mo e mena kua hoko ke he kaufakalatahaaga ne ko e fakatutala ke he mate ko e mena fakatapuina, hagaao ki ai ko e logonaaga pouliuli, ti nakai putoia e tau fanau he manamanatu noa to eke mo mena “momoko lahi mahaki” ma lautolu. Ko e mate he vaha nei kua kehe ke he tau puhala loga, ti kua fa lahi ni ke matimati. Ka e tokologa kua manako ke mamate i kaina, ke lata mo e mafola mo e leveki fakaalofa he magafaoa, ka kua tokologa nukua uka lahi ai ha kua mamate a lautolu ke he fale gagao, nukua mahani ke vevehe kehe ai mo e mamahi, he matutaki ke he matakutaku ne fakatokatoka he tau masini mafiti lahi. He taha fahi, ne mamate noa ni e tokologa he tau miliona—ha ko e kelipopoaga, hoge, AIDS, felatauaki, po ke mativa.

Ko e Vala Tala ke Manamanatu

Ne nakai fakalolelole he Tohi Tapu e manamanatuaga ke he mate. Moli, kua talahau mai he Fakamatalaaga 7:2 ki a tautolu: “Kua mua he mitaki he fano ke he fale kua tagi ai, ke he fano ke he fale kua eke ai e galue; ha ko e fakahikuaga he tau tagata oti haia; kua manatu ai foki e tagata moui ke he hana loto.” Ka fehagai mo e magaaho ka mate, kua fuluhi mai a tautolu he tau tupetupe po ke tau matagahua tumau mo e hagaaki ke he matapatu he moui. Kua maeke he mena nei ke lagomatai a tautolu ke momoui ke he puhala fai kakano ka e nakai fakagoagoa mo e moumou noa ai.

Ko e heigoa e onoonoaga hau ke he mate? Kua kumikumi nakai e koe e hau a tau logonaaga, tau taofiaga, tau amaamanakiaga, mo e tau matakutakuina hagaao ke he mate hau?

Ha ko e na pihia e moui, ko e pauaki he mate kua nakai maeke he tagata ke fakamaama mo e iloa ai. Ko ia ni kua maeke ke tutala ke he mate mo e pule kua falanaki ki ai ko e Tufuga ha tautolu. Ko ia e “puna he moui,” mo e ki a ia “ke fakahao mai he mate.” (Salamo 36:9; 68:20) Ofogia he tuga anei, ko e kumikumiaga he tau taofiaga talahaua hagaao ke he mate he maama he Kupu he Atua ka fakamoli ke mafanatia mo e atihake. To fakakite ai e mate nakai ko e fakahikuaga he tau mena oti.

[Blurb he lau 4]

Kua maeke he mate ke lagomatai a tautolu ke momoui ke he puhala fai kakano