Skip to content

Skip to table of contents

Kua O Ki Fe e Tau Katofia ha Tautolu?

Kua O Ki Fe e Tau Katofia ha Tautolu?

Kua O Ki Fe e Tau Katofia ha Tautolu?

“Kua talahau he kaufakalatahaaga he vaha fou nei e nakai mailoga he fai tuutakaina.”—Benjamin Disraeli, ekepule Peritania he senetenari 19 aki.

KEHE e puhala he tau fuakau Kupa he fakatolomaki e tuaga mitaki: he tau puhala tuutakaina, po ke tau matakau tupuna, ne ui aki a lautolu. Hagaao ke he hokotaki he 1997, kavi ke he taha mai he lima e tau tagata Kupa motua kua ha ha he tau matakau pihia, nukua moua ai e lautolu e faihoani, fakamaloloaga, mo e lagomataiaga aoga he fakatumau e puhala moui mitaki. “He magaaho ni ka manako lagomatai e tau ekekafo he magafaoa he tuutakaina ma e fakaholoaga huki fakagata,” ne talahau he mekasini World-Health, “nukua moua mai ni e lautolu he tau matakau tupuna e makai mo e tau koloa kua lata.”

Momoko ai, he tau fahi loga he lalolagi, kua nakai ha ha he tau kavi kaina e tau maaga mokoina pihia. Manamanatu la, ma e fakatai, ko e mena muitui ne hoko ki a Wolfgang Dircks, ne nofo he taha poko-fale he fahi lalo i Europa. He falu tau kua mole, ne hokotaki he The Canberra Times, pete ni e 17 e magafaoa kua nonofo he poko-fale taha ia mo Wolfgang kua mailoga e nakai matutu hana, “ne nakai fai ne manatu ke fakatagi e logo gutuhala hana.” Ati hoko agataha atu ai e tagata pule ke he fale, “ne moua e ia e tau polohui motua ne nofo i mua he televisoni.” Fofola i luga he tau tega he tau polohui motua e pepa polokalama televisoni ne tohi ai Tesemo 5, 1993. Ne lima tuai e tau kua mate a Wolfgang. Ko e fakamoliaga momoko ha ia ke he malolo hifo he femataaki mo e mokoina ke he katofia kaina! Ati ko e mena ia ni ne talahau ai he tagata tohi esei he The New York Times Magazine ko e kavi kaina hana, tuga ne laulahi, kua eke “mo tau tagata kehe he maaga.” Pehenei kia e mena ne tupu ke he tuutakaina hau?

Moli kua olioli agaia he falu maaga tua e logonaaga he fakakapitiga moli mo e he mena ia ko e falu maaga he taone hane tutuli atu ke he kapaletu lahi ma e tuutakaina. Moha ia, tokologa he tau tagata ne nonofo he taone ne logona e vevehe kehe mo e mamanofua he kavi kaina ni ha lautolu. Kua fai kaupaaga e femahaniaki ha lautolu. Pihia fefe?

Fai Kaupaaga e Femahaniaki

Moli, laulahi a tautolu kua fai tuutakaina kua nonofo tata mai. Ko e maama he televisoni, ko e o fano he tau ata he tau tagata he pu hio, ko e fakamoui mo e tamate he tau moli, ko e leo he tau motoka ne o mai mo e o, ko e tau fotufotu he tau hui he tau avaloa, ko e veveu mo e fakamau he tau gutuhala e tau fakamailoga oti kua “momoui” e tau kavi kaina. Pete ia, ko e ha kakano moli he matuuta kua maufitia ai e tau tagata ne nonofo fetataaki he fai fakakaupaaga po ke galo e lautolu e falu ha ko e tepetepetu he tau puhala momoui lavelave. Liga logona he tau tagata kua nakai fai kakano ke putoia mo e tau tuutakaina po ke mailoga a lautolu he ha puhala taha. Kua talahau he nusipepa Ausetalia Herald Sun: “Nukua fakamahao lahi e tau tagata ke he ha lautolu ni a tau takatakaiaga tata ki a lautolu, ati mataofi hifo ai mai he tau pipiaga he matagahua fakalataha. Kua mukamuka lahi mogonei ke fakaheu po ke tiaki e tau tagata ne nakai lagalaga kaufakalataha.”

Nakai ofo ke he tupuaga nei. He lalolagi ko e tau tagata hane ‘ofaofa e lautolu a lautolu,’ ti kua moua mai he tau kavi kaina e puhala moui fakatagata he tau tagata pihia. (2 Timoteo 3:2) Ko e fua kua tupu holofa e matimati mo e vevehe kehe. Kua fua mai he vevehe kehe e nakai falanaki, mua atu ka puna mai e favale mo e matahavala he tuutakaina. Fakahiku ai, ti nakai leva ti utakehe he nakai falanaki e fakaalofa hofihofi he tagata.

Ko e heigoa ni e tuaga he tuutakaina kaina hau, nakai fakauaua a koe ke talia ko e alito e tau tuutakaina mitaki ke he maaga. Lahi e mena ka moua ka gahua atu e tau tagata ke he foliaga taha ia. Kua eke foki e tau tuutakaina mitaki mo monuinaaga.