Tau Huhu Mai he Tau Tagata Totou

• Ko Lusifa kia ko e matahigoa ne fakaaoga he Tohi Tapu ma Satani?

Kua lagataha ni e kitia he matahigoa Lusifa (Lucifer) i loto he tau Tohiaga Tapu mo e haia hokoia ni he falu fakaliliuaga he Tohi Tapu. Ke fakatai ki ai, ne fakaliliu he King James Version e Isaia 14:12: “Kua to hifo a koe he lagi, ma Lusifa na e, ko e tama he pogipogi!”

Ko e kupu Heperu ne fakaliliu “Lusifa” kua kakano ‘ko ia ne kikila.’ Ne fakaaoga he Septuagint e kupu Heleni ne kakano “ko e tamai he matafatafaata he aho.” Ko e mena ia, ne fakaaoga he falu fakaliliuaga e kupu Heperu fakamua ko e “Fetu Aho.” Ka e fakaaoga he Vulgate faka-Latini ha Jerome e “Lusifa” (ko e hahamo he maama), ti ko e mena nei ati kitia ai e matakupu ia ke he tau fakaliliuaga kehekehe he Tohi Tapu.

Ko hai a Lusifa nei? Ko e talahauaga ‘ko ia ne kikila,’ po ko “Lusifa,” kua moua ke he mena ne poaki fakaperofeta e Isaia ke he tau Isaraela ke fakapuloa ko e “lologo nai ke he patuiki i Papelonia.” Ti, ko e vala a ia he talahauaga ne fakatonu atu ni ke he hologa pule ha Papelonia. Ko e fakamaamaaga ‘ko ia ne kikila’ kua hagaaki ke he tagata nakai ke he mena moui fakaagaga, ti kua kitia foki he talahauaga: “To ta hifo a koe ki seoli.” Ko e Seoli ko e tukuaga pauaki he tagata—nakai ko e mena ne gahua ai a Satani ko e Tiapolo. Mua atu, ko lautolu ne kitia a Lusifa ne tamai ke he tuaga nei ne huhu: “Ko e tagata kia aenei ne fakavivivivi ai e lalolagi?” Maali ai, kua hagaao a “Lusifa” ke he tagata, nakai ke he mena moui fakaagaga.—Isaia 14:4, 15, 16.

Ko e ha nukua foaki e fakamaamaaga mahino nei ke he hologa pule ha Papelonia? Kua lata ia tautolu ke mailoga kua fakahigoa e patuiki ha Papelonia ko ia ne kikila he mole laia e to hifo hana, ti ke he puhala fakama. (Isaia 14:3) Ne omoi he fakaikaluga fulukovi e tau patuiki ha Papelonia ke fakatokoluga ne lautolu a lautolu ke he tau tagata ne agaagai ia lautolu. Kua lahi mahaki e fakaikaluga he hologa pule ia ati talahau ai ke fakahakehake: “To hake au ke he lagi, to fakatu e au haku a nofoaiki ki luga he tau fetu he Atua, to nofo foki au ke he mouga he fakapotopotoaga ke he tau fahi ki tokelau. . . . To eke au ke tuga hana ne Mua ue atu.”—Isaia 14:13, 14.

Ko e “tau fetu he Atua” ko e tau patuiki he ohi fakapatuiki ha Tavita. (Numera 24:17) Kamata mai ia Tavita, ne pule e “tau fetu” nei mai he Mouga ko Siona. He oti he ta e Solomona e faituga i Ierusalema, ne eke e higoa Siona ke hagaao ke he maga katoa. I lalo he maveheaga he Fakatufono, ne poaki oti e tau tagata tane Isaraela ke fenoga lagatolu he tau ki Siona. Ati, eke ai ko e “mouga he fakapotopotoaga.” He manako lahi ke tapaki e tau patuiki Iutaia mo e utakehe a lautolu mai he mouga ia, nukua fakapuloa ai e Nepukanesa e fatuakiloto hana ke fakatokoluga ne ia a ia ke he “tau fetu.” He nakai foaki ki a Iehova e lilifu he kua kautu ke he tau patuiki Iutaia, ne fakamatalahi ne ia a ia ke he tuaga ha Iehova. Ti he magaaho ne mole e hio hifo ke he lalolagi ati fakahagaao fakafiufiu atu ai ke he pule hologa a Papelonia ‘ko ia ne kikila.’

Ko e fakaikaluga he tau pule Papelonia nukua fakatata moli e aga he “atua he lalolagi nai”—ko Satani ko e Tiapolo. (2 Korinito 4:4) Kua finagalo foki a ia ma e pule malolo mo e kolo ke fakatokoluga ne ia a ia ki a Iehova ko e Atua. Ka ko Lusifa kua nakai ko e matahigoa ne foaki he Tohi Tapu ki a Satani.

• Ko e ha ne hagaao e 1 Nofoaga he Tau Patuiki 2:13-15 ki a Tavita ko e tama ke fituaki ha Iese, ka e fakakite he 1 Samuela 16:10, 11 ko e valuaki a ia?

He mole e fuluhi kehe e Patuiki ko Saulo ha Isaraela i tuai mai he tapuaki moli, ne fakafano e Iehova ko e Atua e perofeta ko Samuela ke  fakauku taha he tau tama tane ha Iese mo patuiki. Ko e fakamauaga faka-Atua ke he magahala tuai nei, ne tohia ni e Samuela he senetenari 11 aki F.V.N., nukua fakakite a Tavita ko e tama ke valuaki ha Iese. (1 Samuela 16:10-13) Ka kua talahau he fakamauaga ne tohia he ekepoa ko Esera he kavi ke 600 e tau he magaaho fakamui: “Ne fanau e Iese hana tama uluaki ko Eliapo, ko e tama ne ua aki ko Apinatapu, ko e tama ne tolu aki ko Sama. Ko e tama ne fa aki ko Natanielu, ko e tama ne lima aki ko Ratai. Ko e tama ne ono aki ko Otema, ko e tama ne fitu aki ko Tavita haia.” (1 Nofoaga he Tau Patuiki 2:13-15) Ko e heigoa e mena ne tupu ke he taha he tau lafu ha Tavita, mo e tiaki he ha e Esera e higoa hana?

Kua tohi he tau Tohiaga Tapu “ne tokovalu e tama tane” ha Iese. (1 Samuela 17:12) Maali ai, taha he tau tama hana kua nakai moui loa ke faihoana mo e faitama. He kua nakai fai hologa, kua nakai fai tufaaga fakamagafaoa mo e nakai fai matutakiaga a ia ke he tau fakamauaga he matohiaga ha Iese.

Ka kia manamanatu a tautolu mogonei ke he vaha a Esera. Mailoga e puhala ne tohia e ia e tau Nofoaga he Tau Patuiki. Ne fakaoti e fakapaeaaga i Papelonia he kavi ke 77 e tau he magaaho fakamua atu, ti kua liliu e tau Iutaia ke he lalu a motu. Ne poaki he patuiki ha Peresia a Esera ke kotofa e tau ikifakafili mo e tau faiaoga he Fakatufono he Atua mo e ke fakamanaia e fale ha Iehova. Kua lata ai ma e tohi he matohiaga tonuhia ke fakamoli aki e tau tufaaga fakamagafaoa mo e ke iloa mitaki ko e tau tagata kotofa hokoia ni ka fekafekau mo tau ekepoa. Ti tauteute e Esera e fakamauaga katoa he fakamauaga tuai he motu, putoia ai e fakamauaga maaliali mo e mauokafua he ohi ha Iuta mo Tavita. Ti ko e higoa he tama ha Iese ne mate ka e nakai faitama, kua nakai fai aoga. Ko e mena ia, ne tiaki ai e Esera e higoa hana.