Fakamahani he Fakaako Fakatagata a Tautolu mo Tau Faiaoga
Fakamahani he Fakaako Fakatagata a Tautolu mo Tau Faiaoga
‘Kia manamanatu a koe ke he tau mena na, kia fakamahani a koe ki ai; kia kitia ai he tau tagata oti hāu a mafiti. Kia mataala a koe kia koe ni, katoa mo e hau a fakaako atu.’—1 TIMOTEO 4:15, 16.
1. Ko e heigoa e moli hagaao ke he magaaho mo e fakaako fakatagata?
“KO E mena mo e hana ni a tau,” talahau ai he Tohi Tapu ia Fakamatalaaga 3:1. Ko e mena moli a ia he fakaako fakatagata. Kua tokologa ne uka ke manamanatu ke he tau mena fakaagaga kaeke ke nakai hako e magaaho po ke nakai hako e matakavi. Ma e fakatai, he mole e aho gahua lahi mo e kai lolo he magaaho afiafi, to logona nakai e koe e manako ke fakaako, mua atu ka nofo a koe he nofoa molu i mua he televisoni? Liga nakai. Ti, ko e heigoa e tuluiaga? Mahino ai, kia fifili e tautolu e magaaho mo e matakavi ke fakaako mo e amaamanakiaga ke moua e aoga lahi mai he tau laliaga ha tautolu.
2. Ko e magaaho fe kua mitaki lahi ma e fakaako fakatagata?
2 Tokologa ne moua ko e magaaho mitaki lahi ke fakaako ko e mena mua he magaaho pogipogi ka matala mai a lautolu. Kua fakaaoga he falu e magaaho okioki la ma e magaaho fakaako fakaku. Mailoga e kakano he magaaho ma e tau gahua fakaagaga aoga ke he tau fakataiaga na ne mumui mai. Ne tohi he Patuiki ko Tavita i Isaraela i tuai: “Kia logona e au hāu a fakaalofa ke he mogoho pogipogi; ha kua tua ni au kia koe; kia fakakite mai e puhala ke fano ai au; ha kua manako lahi haku a loto kia koe.” (Salamo 143:8) Ne fakakite he perofeta ko Isaia e aoga pihia he magaaho ne pehe a ia: “Kua foaki mai he Iki ko Iehova kia au e alelo ha lautolu ne fakaako, ke iloa ai e au ke fakamafana ke he kupu a ia ne matematekelea; to fafagu e ia au ke he pogipogi, ko e pogipogi to fafagu ai e ia haku a tau teliga, ke fanogonogo ai au tuga na lautolu kua fakaako.” Ko e manatu kua lata ia tautolu ke fakaako mo e matutaki mo Iehova ka matala e manamanatuaga ha tautolu, ke he ha magaaho ni he aho ka maeke ai.—Isaia 50:4, 5; Salamo 5:3; 88:13.
3. Ko e heigoa e tau tutuaga kua lata ma e fakaako lauia mitaki?
3 Ko e taha puhala he fakaako lauia mitaki kua lata ia tautolu ke nakai fifili ke nofo he nofoa molu po ke nofoa loa. Nakai ko e puhala anei ke fakatumau e matala. Ka fakaako a tautolu, kua lata e tau manamanatuaga ha tautolu ke fakalagalaga, ti ka lahi mahaki e fakahagahaga mitaki ati nakai lauia mitaki. Ko e taha mitaki foki ke fakaako mo e manamanatu fakahokulo kua lata ke mamanofua mo e tokanoa mai he tau fakatauhele. Ko e lali ke fakaako mo e letio, televisoni, po ke tau fanau ne manako ki a koe ka nakai fua mitaki mai. He manako a Iesu ke manamanatu fakahokulo, ne fano a ia ke he mena ogoogo noa. Ne tutala foki a ia ke he aoga he kumi e matakavi tokanoa ke liogi.—Mataio 6:6; 14:13; Mareko 6:30-32.
Lagomatai he Fakaako Fakatagata a Tautolu ke Tali
4, 5. Ko e heigoa e tau puhala kua lagomatai lahi e porosua Manako?
4 Ko e fakaako fakatagata kua makona kaeke ke fakaaoga e tautolu e tau lagomataiaga faka-Tohi Tapu kehekehe ke maeke ke kumi hifo taha ke he matakupu, mua atu ka taute e tautolu pihia ke tali e tau huhu fakamoli he taha. (1 Timoteo 1:4; 2 Timoteo 2:23) Ke kamata aki, tokologa a lautolu ne fou kua fakaako e porosua Ko e Heigoa e Manako he Atua ma Tautolu?, * nukua moua mogonei ke he 261 e vagahau. Ko e tohi mukamuka lahi ka e tonutika, ne fakave katoatoa ke he Tohi Tapu. Kua lagomatai e tau tagata totou ke maama mafiti e tau poakiaga he Atua ma e tapuakiaga moli. Pete ia, kua taute ai ke nakai fakaata ha fakaakoaga fakamatafeiga ke he tau matakupu takitaha. Ka talahau he tagata fakaako Tohi Tapu hau e tau huhu hokulo ke he falu matakupu Tohi Tapu he fakatutalaaga, maeke fefe ia koe ke kumi fakalahi atu e vala tala Tohi Tapu ka lagomatai a ia ke tali e tau huhu ia?
5 Ma lautolu ne moua e Watchtower Library he CD-ROM ke he vagahau ni ha lautolu, kua mukamuka ke hafagi ke he tau punaaga kehekehe he tau vala tala he komopiuta. Ka e kua e tau tagata ne nakai moua e kanavaakau nei? O mai la tautolu ke kumikumi ke he ua e mataulu i loto he porosua Manako ke maeke ke kitia e puhala ke fakalaulahi ha tautolu a maama mo e maeke ke tali fakamatafeiga ai—mua atu kaeke ke talahau he taha tagata e tau huhu tuga e, Ko hai e Atua? mo e tuga moli a hai a Iesu?—Esoto 5:2; Luka 9:18-20; 1 Peteru 3:15.
Ko Hai e Atua?
6, 7. (a) Ko e heigoa e huhu ne laga mai hagaao ke he Atua? (e) Ko e heigoa e tiakiaga kelea lahi ne taute he taha akoako ke he lauga?
6 Ko e Fakaakoaga 2 ke he porosua Manako ne tali e huhu aoga, Ko hai e Atua? Ko e matapatu manatu anei ha kua nakai tapuaki e tagata ke he Atua moli ka nakai iloa e ia a Ia po ke liga fakauaua na moui a Ia. (Roma 1:19, 20; Heperu 11:6) Ka e, ko e tau tagata he lalolagi katoa kua tapiki ke he loga he tau talahauaga ko hai e Atua. (1 Korinito 8:4-6) Ko e tau fakaakoaga fakalotu takitaha kua kehe e tali ke he huhu he moli he Atua. He Kerisitenitome, laulahi he tau lotu ne onoono ke he Atua ko e Tolu Taha. Ne foaki he taha akoako talahaua U.S. e lauga ne mataulu “Iloa Nakai e Koe e Atua?” ka e nakai lagataha e totoku e ia e higoa faka-Atua he hana fakatutalaaga, pete ni na fatiaki lagaloga a ia mai he tau Tohiaga Tapu Heperu. Moli, kua totou a ia mai he fakaliliuaga he Tohi Tapu ne fakaaoga fakahalahu mo e nakai iloa e “Iki” ka e nakai ko Iehova po ke Yahweh.
7 Ko e manatu aoga ha ia ne nakai maama he akoako he magaaho ne fatiaki e ia e Ieremia 31:33, 34: “‘To nakai liu fai tagata ke fakaako hana katofia, mo e igatia e tagata ke he matakainaga hana, he talahau, “Kia iloa e mutolu e Iki” [Heperu, ‘Iloa a Iehova’], ha kua to iloa e lautolu oti Au, mai ia lautolu kua muikau ki a lautolu ne tokoluga ue atu,’ he talahau he Iki [Heperu, Iehova].” Ko e fakaliliuaga ne fakaaoga e ia ne tiaki e higoa faka-Atua, Iehova.—Salamo 103:1, 2.
8. Ko e heigoa kua fakatai e aoga he fakaaoga e higoa he Atua?
8 Kua fakamaama he Salamo 8:9 e aoga lahi he fakaaoga e higoa ha Iehova: “Iehova na e, ha mautolu a Iki, kua mua ue atu hāu a higoa ke he lalolagi oti kana.” “Ka e, i loto he King James Version, tuga he falu fakaliliuaga Peritania he Tohi Tapu, kua totou e tautolu: ‘IKI NA E, ha mautolu a Iki, kua mitaki lahi hau a higoa ke he lalolagi oti!’” Ne talahau ai he vala tala fakamua, maeke ke moua e tautolu e “iloilo ke he Atua” kaeke ke fakaata e tautolu hana a Kupu ke kikila ki a tautolu. Ka ko e tohi fakaako Tohi Tapu fe ka tali fakamitaki e tau huhu ha tautolu ke he aoga he higoa faka-Atua?—Tau Fakatai 2:1-6.
9. (a) Ko e heigoa e tohi kua maeke ke lagomatai a tautolu ke fakamaama e aoga he fakaaoga e higoa faka-Atua? (e) Kaumahala fefe e tokologa he tau tagata fakaliliu ke fakakite e fakalilifu ma e higoa he Atua?
9 Fuluhi a tautolu ke he porosua The Divine Name That Will Endure Forever, ne kua fakaliliu ke he 69 e vagahau. * Ne mataulu e vala ia “Higoa he Atua—Hana Kakano mo e Fakaleoaga” (tau lau tohi 6-11) kua fakakite fakamahino ko e Tetarakaramatoni Heperu (mai he kakano Heleni, ne “fa e matatohi”) kua kitia ke kavi ke laga 7,000 he tohi Heperu i tuai. Ka e, ko e tau akoako mo e tau tagata fakaliliu faka-Iutaia mo e Kerisitenitome ne tiaki pauaki ai mai he tau liliuaga loga he Tohi Tapu ha lautolu. * Maeke fefe ia lautolu ke talahau kua iloa e Atua mo e moua e fakafetuiaga talia mo ia ka fakaheu e lautolu a ia ke fakaaoga hana higoa? Kua hafagi he higoa moli hana e puhala ke maama e kakano he hana tau finagalo mo e ko hai a ia. Lafi ki ai, ko e heigoa e uho he vala he liogi fifitaki ha Iesu “ha mautolu a Matua na e, ha ha he lagi, kia tapu hau a higoa” ka e nakai fakaaoga ai e higoa he Atua?—Mataio 6:9; Ioane 5:43; 17:6.
Ko Hai a Iesu Keriso?
10. Ke he tau puhala fe kua maeke ke moua e tautolu e ata katoa he moui mo e fekafekauaga ha Iesu?
10 Ko e Fakaakoaga 3 he porosua Manako ne mataulu “Ko Hai a Iesu Keriso?” He ono ni e paratafa, kua foaki mai ki a tautolu e fakatokaaga ku ha Iesu, hana kamataaga, mo e hana kakano ne hau ke he lalolagi. Pete ia, ka manako a koe ke he fakamauaga katoa he hana moui, nakai fai fakamauaga kehe foki—ka kua mai ni he tau fakamauaga Evagelia hokoia—he The Greatest Man Who Ever Lived, nukua moua ai ke he 111 e vagahau. * Kua foaki he tohi nei e matohiaga katoa he moui mo e tau fakaakoaga he Keriso, ne fakave ke he fa e Evagelia. Ko e 133 he tau veveheaga kua moua katoatoa e tau mena tutupu he moui mo e fekafekauaga ha Iesu. Ma e puhala fakatokatokaaga kua kehe, maeke ia koe ke hagaao ke he Insight, Volume 2, i lalo he mataulu “Iesu Keriso.”
11. (a) Ko e heigoa ne taute e Tau Fakamoli a Iehova ke kehe ha lautolu a taofiaga hagaao ki a Iesu? (e) Ko e heigoa falu kupu Tohi Tapu kua fakatikai moli aki e fakaakoaga Tolu Taha, ti ko e heigoa e tohi kua aoga ke he mena nei?
11 Ko e taufetoko he Kerisitenitome hagaao ki a Iesu kua matapatu ai ko ia ko e “Tama he Atua” ti pihia foki ko e “Atua e Tama”—he falu kupu, ko e fetoko ke he mena ne talahau he Catechism of the Catholic Church “ko e matapatu mena galo he tua Kerisiano,” ko e Tolu Taha. Kehe mai he tau lotu ha Kerisitenitome, kua talia he Tau Fakamoli a Iehova ko Iesu ne tufugatia faka-Atua ka e nakai ko e Atua. Ko e fakatutalaaga mitaki lahi he matakupu nei kua moua mai he porosua Should You Believe in the Trinity?, ne fakaliliu ke he 95 e vagahau. * Fakalataha ke he tau kupu tohi loga kua fakaaoga ke fakatikai aki e fakaakoaga Tolu Taha ko e Mareko 13:32 mo e 1 Korinito 15:24, 28.
12. Ko e heigoa falu huhu kua lata mo e onoonoaga ha tautolu?
12 Ko e fakatutalaaga i luga hagaao ke he Atua mo Iesu Keriso kua taute ke fakatai aki e puhala kua maeke ia tautolu ke taute e fakaako fakatagata fakalataha mo e onoonoaga ke lagomatai a lautolu ne nakai mahani mo e kupu moli he Tohi Tapu ke moua e iloilo tonu. (Ioane 17:3) Ka e, kua a lautolu ne totou tau tuai e matutaki ke he fakapotopotoaga Kerisiano? Mo e tupumaiaga ha lautolu ne moua e iloilo he Tohi Tapu, kua lata agaia kia ia lautolu ke mataala ke he ha lautolu a fakaako fakatagata he Kupu ha Iehova?
Ko e Ha ‘Kia Mataala’?
13. Ko e heigoa e onoonoaga hehe kua liga ha ha he falu hagaao ke he fakaako fakatagata?
13 Ko e falu ne eke mo tau tagata he fakapotopotoaga ke he loga e tau tau kua moua e aga ke falanaki ni ke he iloilo he Tohi Tapu ne moua e lautolu he tau tau gahoa fakamua ha lautolu he eke mo Tau Fakamoli a Iehova. Kua mukamuka ke manatu: “Kua nakai lata ia au ke fakaako fakalahi tuga a lautolu ne fou. Fakahiku ai, onoono la ke he loga he tau tau ne kua fita he totou e au e Tohi Tapu mo e tau tohi faka-Tohi Tapu.” To tatai e mena nei mo e talahauaga: “Nakai lata lahi au ke mataala fakalahi ke he puhala kai haku mogonei, he onoono la ke he tau fuafuaaga kai ne fita e kai e au fakamua.” Iloa e tautolu kua lata e tino mo e huhua mitaki mai he tau mena kai mitaki, ne tauteute fakamitaki ke maeke ke fakatumau e tino malolo mo e gahuahua. Lahi atu fefe mogoia e moli he fakatumau e malolo mo e mauokafua fakaagaga ha tautolu!—Heperu 5:12-14.
14. Ko e ha kua lata ia tautolu ke mataala tumau a tautolu ki a tautolu ni?
14 Ko e mena ia, ki a tautolu oti, he leva po ke nakai, he eke mo tau tagata fakaako he Tohi Tapu, kua lata ke logona e tomatomaaga ha Paulo ki a Timoteo, ne eke mo leveki motua mo e lotomatala he mogoia: “A koe kia koe ni, katoa mo e hau a fakaako atu, kia tumau ki ai; ha ko e mena ka eke e koe e mena ia ti fakamoui ai e koe a koe, katoa mo lautolu kua fanogonogo kia koe.” (1 Timoteo 4:15, 16) Ko e ha kua lata ke tokaloto e tautolu e hatakiaga ha Paulo? Manatu, na fakakite e Paulo kua tau a tautolu ke he “tau lagatau [tau gahua fakavaia] he tiapolo” mo e “tau agaga kelea ke he tau mena ha he lagi.” Ti hataki he aposetolo ko Peteru e Tiapolo kua “kumi kia falu ke faiola ai e ia,” ti ko e “falu” ia ko e ha tagata ni ia tautolu. Ko e nakai mataala ha tautolu kua eke ni mo vahega hane kumi a ia ki ai.—Efeso 6:11, 12; 1 Peteru 5:8.
15. Ko e heigoa e puipuiaga fakaagaga kua ha ha ia tautolu, ti maeke fefe ia tautolu ke fakatumau ki ai?
15 Ti, ko e heigoa e puipuiaga kua moua e tautolu? Kua fakamanatu he aposetolo ko Paulo ki a tautolu: “Kia toto ai e mutolu e tau tapulu tau katoa he Atua, kia maeke ia mutolu ke totoko atu ka hohoko ke he aho kelea, ka oti e tau mena he eke e mutolu, ti tumau ai ni a mutolu.” (Efeso 6:13) Ko e lauia mitaki he tapulu tau fakaagaga ia kua nakai ni falanaki ke he tuaga fakamua ka e pihia foki ke leveki fakatumau. Ko e tapulu tau katoatoa ia mai he Atua, kua lata ke putoia ai e iloilo fou he Kupu he Atua. Kua tuhi e mena nei ke he aoga he fakatumau e maama ha tautolu ke he kupu moli ne fakakite mai e Iehova he Kupu hana mo e puhala mai he vahega fekafekau fakamoli mo e loto matala. Ko e fakaako fakatagata tumau he Tohi Tapu mo e tau tohi faka-Tohi Tapu kua aoga ke he fakatumauaga he tapulu tau fakaagaga ha tautolu—Mataio 24:45-47; Efeso 6:14, 15.
16. Ko e heigoa ha tautolu ka taute ke iloa moli kua gahua mitaki ha tautolu a “akau punuti, ko e tua”?
16 Kua fakamaama e Paulo ko e vala aoga he ha tautolu a tapulu tau puipui “e akau punuti, ko e tua,” nukua maeke ia tautolu ke fakamamao mo e moumou e tau fana kaka ha Satani he tau ekefakakelea fakavai mo e tau fakaakoaga tiaki taofiaga. (Efeso 6:16) Ti kua aoga ke fakakiakia e tautolu e lahi he malolo he akau punuti he tua mo e tau lakaaga ke taute e tautolu ke fakatumau mo e fakamalolo ai. Liga huhu a koe, ma e fakatai: ‘Tauteute fefe e au e fakaako Tohi Tapu fakafahi tapu he fakaaoga he Ko e Kolo Toko? Kua fakaako fakalahi kia a au ke maeke ke “fakalagalaga ai e fakaalofa mo e tau gahua mitaki” he foaki e tau tali kakano mitaki he tau feleveiaaga? Hafagi nakai e au e Tohi Tapu mo e totou e tau kupu tohi ne tutu ai ka e nakai lagaki ai? Kua fakamalolo nakai e au e falu ha ko e putoia fakamakutu haku ke he tau feleveiaaga?’ Kua mao e tau mena kai fakaagaga ha tautolu, ti kua lata mo e taviliaga matafeiga ke aoga katoatoa ai ki a tautolu.—Heperu 5:14; 10:24.
17. (a) Ko e heigoa e kona kua fakaaoga e Satani ke lali ke fakalolelole aki e tuaga fakaagaga ha tautolu? (e) Ko e heigoa e tuluiaga ke he kona ha Satani?
17 Iloa e Satani e tau lolelole he tino hala, ti koe tau lagatau hana kua halahu. Ko e taha he tau puhala ne fakaholofa e ia hana fakaohoohoaga kelea he fakamukamuka lahi e fakakite he tau tutuaga fakatelefua ke he televisoni, he Internet, tau vitio, mo e tau tohi. Kua fakaata he falu Kerisiano e kona nei ke hufia e tau puipuiaga lolelole ha lautolu, ti takitaki atu ai ke galo e tau kotofaaga he fakapotopotoaga po ke tau fua ne mua atu e hagahagakelea. (Efeso 4:17-19) Ko e heigoa e tuluiaga ke he kona fakaagaga ha Satani? Kia nakai lata ia tautolu ke tiaki e fakaako fakatagata tumau he Tohi Tapu ha tautolu, tau feleveiaaga Kerisiano ha tautolu, mo e tapulu tau katoatoa mai he Atua. Fakalataha ai, kua foaki mai he tau mena nei ki a tautolu e lotomatala ke kitia e hako mo e hepe mo e ke vihiatia e mena ne vihiatia he Atua.—Salamo 97:10; Roma 12:9.
18. Maeke fefe he “pelu he [a]gaga” ke lagomatai a tautolu ke he tau fakaagaga ha tautolu?
18 Kaeke ke fakatumau a tautolu ke he tau aga fakaako Tohi Tapu tumau, to nakai ni ha ha ia tautolu e puipuiaga mauokafua ne foaki mai he iloilo tonu he Kupu he Atua ka e pihia foki e puipuiaga lauia mitaki mai he “pelu he [a]gaga ko e kupu he Atua haia.” Ko e kupu he Atua kua “matila ke he tau pelu oti kana kua matila fakafahiua, kua tuina foki ato vevehe tuai ai e loto mo e agaga, ko e tau fatia mo e tau uho hui, kua fakafili foki e tau manatu mo e tau fakafiliaga he tau loto.” (Efeso 6:17; Heperu 4:12) Kaeke ke makaka a tautolu he fakaaoga e “pelu” ia, ti ka fehagai a tautolu mo e tau kamatamata, to maeke ia tautolu ke kitia mitaki e mena kua tuga e nakai hagahagakelea, po ke fulufuluola foki, mo e fakatapakupaku ai ko e matahele he mate hana ne mahani kelea. Ko e tanakiaga ha tautolu he iloilo mo e maama he Tohi Tapu ka lagomatai a tautolu ke tiaki e mena ne kelea mo e taute e mena kua mitaki. Ti kua lata ia tautolu oti ke huhu ki a tautolu ni: ‘Kua matila, po ke hi kia e pelu haku? Uka nakai ia au ke manatu e tau kupu Tohi Tapu kua maeke ke puipui e favale?’ Kia fakatumau e tautolu e tau aga mitaki ha tautolu he fakaako fakatagata he Tohi Tapu ti totoko e Tiapolo.—Efeso 4:22-24.
19. Ko e heigoa e tau fua ka moua e tautolu kaeke ke taute e tautolu e fakaako fakatagata?
19 Ne tohi e Paulo: “Ko e tau Tohi Tapu oti kana mai he [a]gaga he Atua ia, kua aoga ni ke fakaako ai, ke fakatonu ai, ke akonaki ai, ke fakailoilo ai foki ke he tututonu, kia katoatoa ai e mitaki he tagata he Atua, kia taute ni a ia ke he tau gahua mitaki oti kana.” Ka fanogonogo a tautolu ke he tau kupu ha Paulo ki a Timoteo, kua maeke ia tautolu ke fakamalolo e tuaga fakaagaga ni ha tautolu mo e kua maeke ia tautolu ke taute e fekafekauaga ha tautolu ke lauia mitaki lahi. Ko e tau motua mo e tau fekafekau lagomatai fakaagaga kua maeke ke aoga lahi ke he fakapotopotoaga, ti maeke ia tautolu ke fakatumau ke mauokafua ke he tua.—2 Timoteo 3:16, 17; Mataio 7:24-27.
[Tau Matahui Tala]
^ para. 4 Mahani ai, ko e tagata fiafia fou hane fakaako e porosua Manako ka holo atu ke he tohi Iloilo ne Takitaki Atu ke he Moui Tukulagi, ne lomi fakailoa ua he Tau Fakamoli a Iehova. Ko e tau lagomataiaga ne foaki i loto ka utakehe aki e tau fakatauhele ke he tupu ki mua fakaagaga.
^ para. 9 Lomi fakailoa he Tau Fakamoli a Iehova. Ko lautolu ne moua e Insight on the Scriptures ke he vagahau ha lautolu ka fakakia ke he Volume 2, i lalo he mataulu “Iehova.”
^ para. 9 Loga he tau fakaliliuaga Sepania mo e Katalonia nukua mailoga lahi ke he ha lautolu a fakaaoga ke he Tetarakaramatoni Heperu he “Yavé,” “Yahveh,” “Jahvè,” mo “Jehová.”
^ para. 10 Lomi fakailoa he Tau Fakamoli a Iehova.
^ para. 11 Lomi fakailoa he Tau Fakamoli a Iehova.
Manatu Nakai e Koe?
• Ko e heigoa e tau tutuaga kua lafi ke he fakaako fakatagata lauia mitaki?
• Ko e heigoa e hehe kua taute he loga he tau fakaliliuaga Tohi Tapu hagaao ke he higoa he Atua?
• Ko e heigoa e tau kupu Tohi Tapu ka fakaaoga e koe ke fakatikai e fakaakoaga Tolu Taha?
• Ko e heigoa kua lata ia tautolu ke taute ke puipui a tautolu mai he tau lagatau ha Satani, pete ni kua leva tuai he Kerisiano moli a tautolu?
[Tau Huhu he Fakaakoaga]
[Tau Fakatino he lau 25]
Ma e fakaako fakatagata lauia mitaki, kua lata ia koe ke ha ha ai he fakatokaaga hako ke fakatote hifo e tau fakatauhele
[Tau Fakatino he lau 29]
Kua matila po ke hi kia e “pelu” hau?