Fakamalolo e Tau Lima Hau

I LOTO he Tohi Tapu nukua totoku laga teau e lima. He vagahau Heperu, ko e taha puhala talahau hagaao ke he lima kua fakaaoga ke he tau puhala kehekehe. Ke fakatai ki ai, ko e lima mea ko e mahani mitaki a ia. (2 Samuela 22:21; Salamo 24:3, 4) Ke fofola e lima ko e fakakite a ia he mahani fakamokoi ke he falu. (Teutaronome 15:11; Salamo 145:16) Ko ia ne fakahagahaga kelea hana na moui kua talahau nukua tuku e moui hana he hana lima. (1 Samuela 19:5) Ke fakatalofe e tau lima he taha ko e pehe a ia, kua fakalolelole. (2 Nofoaga he Tau Patuiki 15:7) Ti ke fakamalolo e lima he taha ko e atihake mo e kotofa a ia ma e matagahua.—1 Samuela 23:16.

He vaha nei kua ha ha ai e manako mafiti ke fakamalolo e tau lima ha tautolu. Hane nonofo a tautolu he “tau aho uka.” (2 Timoteo 3:1) He magaaho ka lolelole ai a tautolu, ko e aga fakatagata ke tiaki, ke fakatalofe e tau lima ha tautolu. Kua fa mahani ke kitia e tau fuata mui he oti mo e aoga, tau tane ne tiaki e magafaoa ha lautolu, mo e tau matua fifine ne tiaki e fanau ha lautolu. Ko e tau Kerisiano, kua lata ia tautolu ke fakamalolo e tau lima ha tautolu ke tumau ke he tau kamatamata ne fehagai mo tautolu he ha tautolu a fekafekau ke he Atua. (Mataio 24:13) He taute pihia, kua fakafiafia e tautolu e loto ha Iehova.—Tau Fakatai 27:11.

Puhala ne Fakamalolo e Tau Lima

Ko e tau Iutaia he vaha ha Esera kua lata ke fakamalolo e tau lima ha lautolu, ke maeke ke fakaoti e liu ati hake he faituga a Iehova i Ierusalema. Kua fakamalolo fefe e tau lima ha lautolu? Ne talahau he fakamauaga: “Mo e eke ai e lautolu e galue he tau areto nakai fakaea mo e fiafia ke he tau aho ne fitu; ha kua fakafiafia e Iehova a lautolu, ne fakamafoki mai foki e ia e loto he patuiki a Asuria kia lautolu ke fakamalolo ai e tau lima ha lautolu ke he gahua he fale he Atua, ko e Atua a Isaraela.” (Esera 6:22) Maali ai, ko e malolo gahuahua hana ati fakalagalaga ai e Iehova e “patuiki a Asuria” ke fakaata e tau tagata he Atua ke liliu, mo e omoi e Ia e agaga he tau tagata, ke maeke ia lautolu ke fakaoti e gahua ne kamata e lautolu.

Fakamui, he kua lata e kaupa ha Ierusalema ke fakafou, ne fakamalolo e Nehemia e tau lima he tau matakainaga hana ma e matagahua. Kua totou e tautolu: “Ne tala age foki e au kia lautolu e lima he haku a Atua ne mitaki ki luga ia au, katoa mo e tau kupu he patuiki ne tala mai e ia kia au. Ti pehe mai ai a lautolu, Kia mamatike a, kia eke ai e tautolu. Ti fakamalolo ai a lautolu ke he gahua mitaki nai.” Mo e tau lima fakamalolo, nukua maeke ia Nehemia mo e tau katofia Iutaia hana ke liu fakafou e tau kaupa i Ierusalema ke 52 ni e aho!—Nehemia 2:18; 6:9, 15.

Tatai foki, ne fakamalolo e Iehova e tau lima ha tautolu ke fakamatala e tala mitaki he Kautu. (Mataio 24:14) Kua taute pihia ai e ia he ‘fakakatoatoa a tautolu mo e tau gahua mitaki oti kana kia eke e tautolu hana finagalo.’ (Heperu 13:21) Kua tuku e ia he tau lima ha tautolu e tau kanavaakau kua mua atu e mitaki. Kua ha ha ia tautolu e Tohi Tapu mo e tau tohi fakave ke he Tohi Tapu, tau mekasini, tau porosua, tau tuleke, mo e tau fakamauaga he tau tepi mo e tau vitio ma e fakaaogaaga ha tautolu ke hokotia atu ke he tau tagata he lalolagi katoa. Ko e moli, ko e tau tohi ha tautolu kua moua ke he  kavi ke 380 e tau vagahau. Ke lafi ki ai, he puhala he tau feleveiaaga he fakapotopotoaga, tau toloaga, mo e tau fonoaga, ne foaki e Iehova e fakaakoaga fakateokarasi mo e fakamahaniaga ke fakaaoga e kanavaakau mitaki nei ke fakakatoatoa aki e fekafekauaga ha tautolu.

Pete kua fakamalolo e Iehova e tau lima ha tautolu ke he tau puhala kehekehe, nukua amanaki mai foki a ia ki a tautolu ke eketaha a tautolu. Liu manatu e mena ne tala age he perofeta ko Elisaio ke he Patuiki ko Ioasa, ne kumi lagomatai ki a Elisaio ke tau ke he tau kau fofo a Suria. Ne tala age e Elisaio ke he patuiki ke uta falu tao ti ta a lautolu ke he kelekele. Ne talahau he fakamauaga he Tohi Tapu: “Ti ta lagatolu e ia, ti toka. Ti ita ai e tagata he Atua kia ia, kua pehe age. Ane ta lagalima po ke lagaono e koe po kua keli e koe a Suria ato fakaoti ai e koe a ia; ka ko ainei, ko e lagatolu hokoia ke keli ai e koe a Suria.” (2 Tau Patuiki 13:18, 19) He kaumahala ke fakamakaukau ne ia a ia, nukua fakakaupa ai e kautu ha Ioasa ka tau ke he tau Suria.

Kua hagaao e matapatu fakaakoaga taha ia ki a tautolu kaeke manako a tautolu ke fakakatoatoa e gahua ne foaki e Iehova ki a tautolu ke taute. He nakai kapaletu hagaao ke he fakatauhele i mua ha tautolu po ke hagaao ke he uka ha ia he kotofaaga, kua lata ia tautolu ke gahua fakamakaukau mo e loto katoa. Kua lata ia tautolu ke fakamalolo e tau lima ha tautolu mo e hahaga ki a Iehova ma e lagomatai.—Isaia 35:3, 4.

To Fakamalolo e Iehova e Tau Lima ha Tautolu

To nakai kaumahala a Iehova ke lagomatai a tautolu mo e fakamalolo e tau lima ha tautolu ke taute e finagalo hana. Ka e moli, to nakai fakatupu he Atua e mana mo e taute e tau mena oti ma tautolu. Kua amanaki mai a ia ke taute e tautolu ha tautolu a vala—he totou e Tohi Tapu he tau aho oti, tauteute mo e o atu tumau ke he tau feleveiaaga, fakalataha tumau ke he fekafekauaga ka lata ai, mo e liogi tumau ki a ia. Kaeke taute fakamoli mo e fakalotomatala e tautolu e vala ha tautolu he ha magaaho ka moua e tautolu, to foaki e Iehova ki a tautolu e malolo ke taute e mena ne amanaki mai a ia ki a tautolu.—Filipi 4:13.

Kikite ke he mena ne tupu ke he taha Kerisiano ne galo e hoana mo e matua fifine hana ke he mate he tau taha ia ni. Kua fou agaia e mamahi hana he magaaho ne tiaki he figona fifine hana e tama tane hana mo e tiaki e puhala moui faka-Kerisiano. “Ne ako ai e au kua nakai maeke a tautolu ke fifili e tau kamatamata ha tautolu, nakai mo e magaaho ka tutupu ai po ke lagafiha ka tutupu ai foki,” he talahau he matakainaga nei. Ka e moua fefe e ia e malolo ke fakatumau? “Ko e liogi mo e fakaakoaga fakatagata kua eke mo punaaga he fakamouiaga ki a au. Mo e lagomatai he tau matakainaga fakaagaga haku ne tamai e mafanatia lahi ki a au. Ke he tau mena oti, kua mailoga e au e aoga he feaki hake e fakafetuiaga fakatagata mitaki mo Iehova ato tutupu e tau tutuaga uka.”

Ko e heigoa ni e mena tupu he moui hau, kia fakamalolo ke falanaki katoatoa ki a Iehova mo e fakaaoga fakamitaki e tau foakiaga oti ne taute e ia ke fakamalolo aki e tau lima hau. To maeke ai a koe ke foaki e fekafekauaga kua mua atu e mitaki ki a Iehova ti tamai mogoia e fakaheke mo e lilifu ke he higoa uho hana.—Heperu 13:15.

[Fakatino he lau 31]

He kaumahala ke fakamakaukau ne ia a ia, nukua fakakaupa ai e kautu ha Ioasa ka tau ke he tau Suria