‘Kia Feofanaki a Mutolu’
‘Kia Feofanaki a Mutolu’
“Ko e mena ia ke iloa ai he tau tagata oti kana, ko e haku a tau tutaki a mutolu, ka feofanaki a mutolu.”—IOANE 13:35.
1. Ko e heigoa e mahani ne peehi e Iesu nakai leva ti hoko hana mate?
“MA FANAU na e.” (Ioane 13:33) Mo e talahauaga mafanatia ia, ne tutala a Iesu ke he hana tau aposetolo he afiafi ia ato hoko hana mate. Nakai fai fakamauaga a tautolu he Evagelia nukua fita tuai he fakaaoga e Iesu e talahauaga fakaalofa hofihofi noa nei he vagahau ki a lautolu. He po pauaki ia, ne omoi a ia ke fakaaoga e talahauaga mafanatia nei ke fakakite aki e fakaalofa hokulo ne logona e ia ma e hana tau tutaki. Moli ai, kavi ke he laga 30 e vagahau ha Iesu ke he fakaalofa he po ia. Ko e ha ne peehi fakalahi e ia fua nei?
2. Ko e ha kua aoga e fakakite he fakaalofa ma e tau Kerisiano?
2 Ne fakamaama e Iesu e kakano kua aoga lahi e fakaalofa. “Ko e mena ia,” he talahau e ia, “ke iloa ai he tau tagata oti kana, ko e haku a tau tutaki a mutolu, ka feofanaki a mutolu.” (Ioane 13:35; 15:12, 17) He eke mo tutaki he Keriso kua tui lima mo e fakakite he fakaalofa fakamatakainaga. Kua kitia e tau Kerisiano moli, nakai ha ko e puhala mena tui pauaki po ke falu aga fakamotu kua matakehe, ka ko e fakaalofa mafanatia mo e hofihofi kua fakakite e lautolu ke he taha mo e taha. He moua e vahega fakaalofa kehe pehenei ko e uaaki he tau matapatu poakiaga ne tolu he tutaki he Keriso ne talahau he kamataaga he vala tala fakamua. Ko e heigoa ka lagomatai a tautolu ke fakatumau ke felauaki mo e poakiaga nei?
“Fakamalolo ki Ai”
3. Ko e heigoa e tomatomaaga hagaao ke he fakaalofa ne foaki he aposetolo ko Paulo?
3 Tuga he tau tutaki he Keriso he senetenari fakamua, ko e fakaalofa kehe lahi nei kua kitia ke he vaha nei he tau tutaki moli he Keriso. Ke he tau Kerisiano he senetenari fakamua, ne tohi he aposetolo ko Paulo: “Nakai aoga ke tohi atu kia mautolu ha kupu ke he fakaalofa ke he tau matakainaga; ha kua ako tuai a mutolu he Atua he feofanaki. Ha ko e mena foki kua eke pihia a mautolu ke he tau matakainaga oti kana.” Pihia foki, ne lafi e Paulo: “Kia au atu e fakamalolo ki ai.” (1 Tesalonia 3:12; 4:9, 10) Kua lata foki ia tautolu ke uta e fakamafanaaga ha Paulo ke he tau loto mo e lali ke fakakite e fakaalofa ma e taha ke he taha he “fakamalolo ki ai.”
4. Hagaao ki a Paulo mo Iesu, ko hai kua lata ke foaki ki ai e tautolu e manamanatuaga pauaki?
4 He tohi taha ia mai he agaga, ne fakamalolo e Paulo hana tau matakainaga talitonu ke “fakamafana a lautolu kua manava tote” mo e ke “lagomatai kia lautolu kua lolelole.” (1 Tesalonia 5:14) He taha magaaho foki, ne fakamanatu e ia ke he tau Kerisiano ko lautolu “kua malolo ke lagomatai ke he lolelole ha lautolu kua nakai fahia.” (Roma 15:1) Kua foaki foki e Iesu e tau fakaakoaga ke lagomatai a lautolu kua lolelole. He mole e talahau tuai e mena ia he po ne tapaki a Iesu ko e mena to tiaki e Peteru a ia, ne tala age a Iesu ki a Peteru: “Ka mafoki mai a koe, ti fakamalolo e koe hau a tau matakainaga.” Ko e ha? Ha ko e mena to tiaki foki e lautolu a Iesu ti kua lata ai ke moua e lagomatai. (Luka 22:32; Ioane 21:15-17) Ti, takitaki he Kupu he Atua a tautolu ke fakalaulahi e fakaalofa ha tautolu ki a lautolu kua lolelole fakaagaga mo e nakai fai matutakiaga mo e fakapotopotoaga Kerisiano. (Heperu 12:12) Kua lata he ha ia tautolu ke taute pihia? Ua e fakatai malolo ha Iesu kua foaki mai e tali.
Ko e Mamoe ne Galo mo e Tupe ne Galo
5, 6. (a) Ko e heigoa e tau fakatai kuku ua ne talahau e Iesu? (e) Ko e heigoa he tau fakatai nei ne fakakite hagaao ki a Iehova?
5 Ke fakaako e tau tagata fanogonogo hana ke he onoonoaga ha Iehova ki a lautolu kua hehe, ne foaki e Iesu ua e fakatai kuku. Taha hagaao ke he leveki mamoe. Ne pehe a Iesu: “Ko hai kia taha ia mutolu ne teau hana tau mamoe, kaeke kua galo taha, nakai kia toka e ia e hivagofulu ma hiva ke he vao, ka e fano, mo e kumi e taha ne galo ato moua ai? Ka moua, ti fua mai ai mo e fiafia. Ka hoko atu foki ke he hana fale, ti fakapotopoto ai hana tau kapitiga katoa foki mo lautolu ne katofia mo ia, kua tala age a ia kia lautolu, Kia fiafia a a tautolu, nukua moua tuai e au haku a mamoe ne galo. Kua tala atu e au kia mutolu, ha he lagi e fiafia pihia, kua lahi ni ka tokihala e tagata hala tokotaha; ka e tote e fiafia ke he tau tagata tututonu ne tokohivagofulu ma hiva nakai lata ki ai e tokihala.”—Luka 15:4-7.
6 Ko e fakataiaga ke ua aki hagaao ke he fifine. Ne pehe a Iesu: “Ko hai kia foki e fifine ne hogofulu hana tau tupe, kaeke kua galo kia ia taha tupe, nakai kia tugi e ia e lamepa, ti tafitafi e fale mo e kumi fakamakutu ato moua ai? Ka moua, kua fakapotopoto ai e ia hana tau kapitiga katoa foki mo lautolu ne katofia mo ia, mo e tala age, Kia fiafia a a tautolu, ha kua moua tuai e au e tupe ne galo ia au. Kua tala atu e au kia mutolu, pihia ni e fiafia ha i ai ki mua he tau agelu he Atua, ha ko e tagata hala tokotaha kua tokihala.”—Luka 15:8-10.
7. Ko e heigoa e tau fakaakoaga ua ma tautolu ne ha ha he tau fakatai ke he mamoe ne galo mo e tupe ne galo?
7 Ko e heigoa ha tautolu kua ako mai he tau fakatai kuku nei? Kua fakakite mai e lautolu ki a tautolu (1) e puhala kua lata ia tautolu ke logona hagaao ki a lautolu kua lolelole mo e (2) ko e mena kua lata ke taute e tautolu ke lagomatai a lautolu. O mai la ke onoono ke he tau manatu nei.
Galo ka e Uho
8. (a) Fefe e aga he leveki mamoe mo e fifine ke he tau koloa ha laua ne galo? (e) Ko e heigoa e aga ha laua nukua tala mai ki a tautolu hagaao ke he puhala ne onoono a laua ke he tau koloa ne galo?
8 Ke he tau fakatai ua nei ne fai mena kua galo, ka e mailoga e tali he tau tagata ne pule ki ai. Ne nakai pehe e leveki mamoe: ‘Ko e heigoa e aoga ke he taha e mamoe kaeke ke 99 agaia ia au? Moha e mamoe taha ia.’ Ne nakai pehe e fifine: ‘Ko e tupetupe ke ha ke he tupe taha ia? Kua makona au ke he hiva ne ha ha agaia ia au.’ Ka kua kumi he leveki mamoe e mamoe hana ne galo ke tuga na taha ni hana mamoe. Ti logona he fifine e galo he hana tupe tuga kua nakai fai tupe foki a ia. He tau mena ua ia ko e tau koloa ne galo kua tumau agaia e uho ke he tau manamanatuaga he tau tagata ne pule ki ai. Ko e heigoa kua fakatata he mena nei?
9. Ko e heigoa ne fakatata he tupetupe ne fakakite he leveki mamoe mo e fifine?
9 Mailoga e fakahikuaga ha Iesu ke he tau mena ua nei: “Ha he lagi e fiafia pihia, kua lahi ni ka tokihala e tagata hala tokotaha” mo e “kua tala atu e au kia mutolu, pihia ni e fiafia ha i ai ki mua he tau agelu he Atua, ha ko e tagata hala tokotaha kua tokihala.” Ko e tupetupe he leveki mamoe mo e fifine ne fakakite, mogoia, he puhala tote, ko e tau logonaaga ha Iehova mo e hana tau mena momoui he lagi. Tuga ni he mena ne galo kua fakatumau ke uho ke he fofoga he leveki mamoe mo e he fifine, ti ko lautolu ne tafea kehe mo e nakai matutaki mo e tau tagata he Atua kua fakatumau ke uho ke he fofoga ha Iehova. (Ieremia 31:3) Ko lautolu ia kua liga lolelole fakaagaga, ka kua nakai totoko moli a lautolu. Pete ni e tuaga lolelole ha lautolu, ka e liga taofi mau agaia a lautolu ke he falu poakiaga ha Iehova. (Salamo 119:176; Gahua 15:29) Ti, he tau magaaho kua mole, ne fakatuai a Iehova ke “liti foki e ia a lautolu mai mua hana.”—2 Patuiki 13:23.
10, 11. (a) Manako fefe a tautolu ke onoono ki a lautolu ne tafea kehe mai he fakapotopotoaga? (e) Hagaao ke he tau fakatai ua ha Iesu, maeke fefe ia tautolu ke fakakite e tupetupe ha tautolu ma lautolu?
10 Tuga a Iehova mo Iesu, kua tupetupe lahi mahaki foki a tautolu ki a lautolu kua lolelole mo e galo mai he fakapotopotoaga Kerisiano. (Esekielu 34:16; Luka 19:10) Onoono a tautolu ke he tagata lolelole fakaagaga ko e mamoe galo—nakai ko e kaumahalaaga. Nakai lata ia tautolu ke manatu: ‘Ko e tupetupe ke ha ke he tagata lolelole? Mitaki e fakapotopotoaga he nakai fai ia.’ Ka e, tuga a Iehova, kua onoono a tautolu ki a lautolu kua tafea kehe ka e manako ke liliu mai ko e mena kua uho.
11 Fakakite fefe, mogoia, e tautolu e tau logonaaga tupetupe ha tautolu? Kua fakakite he tau fakatai ua ha Iesu e mena kua maeke ke taute e tautolu (1) kia fakailoilo, (2) kia totonu, mo e (3) kia fakamakutu. O mai la ke kitekite ke he tau vala nei takitaha he magaaho.
Kia Fakailoilo
12. Ko e heigoa he tau kupu “kumi e taha ne galo” ne kua tala mai ki a tautolu hagaao ke he aga he leveki mamoe?
12 He fakataiaga fakamua, ne pehe a Iesu to “fano [e leveki mamoe] mo e kumi e taha ne galo.” Kua fakailoilo e leveki mamoe mo e taute e laliaga pauaki ke kumi e mamoe galo. Ne nakai liutua a ia ha ko e uka, hagahagakelea, mo e mamao. Kehe ai, kua fakatumau e leveki mamoe ‘ato moua ai e ia.’—Luka 15:4.
13. Tali atu fefe e tau tagata tua fakamoli i tuai ke he tau manako ha lautolu ne lolelole, ti fifitaki fefe e tautolu e tau fakafifitakiaga ia he Tohi Tapu?
13 Tatai ai, ke lagomatai e tagata kua lata mo e fakamaloloaga kua lata ia lautolu ne malolo lahi ke fakailoilo. Ko e tau tagata tua fakamoli i tuai ne maama e mena nei. Tuga anei, he magaaho ne mailoga e Ionatana, ko e tama tane he Patuiki ko Saulo, kua lata e kapitiga uho hana ko Tavita mo e fakamaloloaga, “ti matike a Ionatana . . . ti fina age ai a ia kia Tavita ke he vao motua, kua fakamalolo ai e ia a ia ke he Atua.” (1 Samuela 23:15, 16) He tau senetenari fakamui, he magaaho ne kitia he Kavana ko Nehemia ko e falu he hana tau matakainaga Iutaia ne tutupu lolelole, “ti matike” foki a ia ki luga mo e fakamalolo a lautolu ke ‘manamanatu ki a Iehova.’ (Nehemia 4:14) To manako foki a tautolu he vaha nei ke ‘mamatike’—he fakailoilo—ke fakamalolo a lautolu ne lolelole. Ka ko hai he fakapotopotoaga kua lata ke taute ai?
14. Ko hai he fakapotopotoaga Kerisiano kua lata ke lagomatai a lautolu ne lolelole?
14 Mua atu ke he tau motua Kerisiano, e matagahua nei ke “fakamalolo . . . e tau lima kua piki, ti fakamalolo foki e tau tulihui kua tagatagatō” mo e ke “pehe atu a mutolu kia lautolu ne loto lolelole, Kia fakamalolo ā mutolu aua neke matakutaku a mutolu.” (Isaia 35:3, 4; 1 Peteru 5:1, 2) Mailoga ai, ko e tomatomaaga ha Paulo ke “fakamafana a lautolu kua manava tote” mo e ke “lagomatai kia lautolu kua lolelole” ne nakai ni age ke he tau motua hokoia. Ka e, kua hagaaki e tau kupu ha Paulo ke he “ekalesia [katoa] he tau tagata Tesalonia.” (1 Tesalonia 1:1; 5:14) He lagomatai a lautolu kua lolelole ko e matagahua he tau Kerisiano oti kana. Tuga e leveki mamoe he fakataiaga, kua lata e tau Kerisiano takitaha ke fakalagalaga ke “kumi e taha ne galo.” Moli, kua lauia mitaki lahi e mena nei he kaufakalataha mo e tau motua. Maeke nakai ia koe ke taute falu lakaaga ke lagomatai a lautolu ne lolelole he fakapotopotoaga hau?
Kia Totonu
15. Ko e ha e leveki mamoe kua taute e mena ne taute e ia?
15 Ko e heigoa ne taute he leveki mamoe he magaaho ne moua e ia e mamoe ne galo? Ati “fua mai ai mo e fiafia.” (Luka 15:5) Ko e talahauaga amotia mo e omoomoi ha ia! Na kua liga takalo e mamoe ke he falu aho mo e po he matakavi nakai mahani, liga fakatapakupaku atu ke he tau tataoaga he tau leona. (Iopu 38:39, 40) Nakai fakauaua ai kua lolelole e mamoe he nakai fai mena kai. Kua lolelole lahi ke nakai fahia a ia ke he tau mena uka ka fehagai he puhala ka liu atu ke he lotopa. Ko e mena ia, kua pepelu hifo e leveki mamoe mo e lagaki totonu hake e mamoe, ti fua ai he uta ke he fuifui. Fakaata fefe e tautolu e fakaalofa ne fakakite he leveki mamoe nei?
16. Ko e ha kua lata ia tautolu ke fakaata e hofihofi ne fakakite he leveki mamoe ke he mamoe ne hehe?
16 Ko e tagata ne nakai matutaki mo e fakapotopotoaga kua liga mategugu he tuaga fakaagaga. Tuga e mamoe ne vevehe mai he leveki mamoe, ko e tagata pihia kua liga takalo fano he tau matakavi kelea he lalolagi nei. He nakai fai puipuiaga mai he fuifui, ko e fakapotopotoaga Kerisiano, ne fakatapakupaku lahi a ia ke he tau lagatau he Tiapolo, “kua faifano a ia tuga ne leona tagi, kua kumi kia falu ke faiola ai e ia.” (1 Peteru 5:8) Lafi ki ai, ne lolelole a ia ha ko e nakai fai mena kai fakaagaga. Ti, ko ia ni tokotaha kua tuga ke lolelole lahi ke fahia mai he tau mena uka ka fehagai mo ia he puhala ka liu mai ke he fakapotopotoaga. Ko e mena ia, kua lata ia tautolu ke pepelu hifo, lagaki totonu hake a ia ne lolelole, mo e fua mai a ia. (Kalatia 6:2) Fakamoli fefe e tautolu e mena ia?
17. Fifitaki fefe e tautolu e aposetolo ko Paulo ka ahi atu ke he tagata ne lolelole?
17 Ne pehe e aposetolo ko Paulo: “Po ko hai kia kua lolelole, ti nakai lolelole ai au?” (2 Korinito 11:29; 1 Korinito 9:22) Ne momoko lahi a Paulo ke he tau tagata, putoia foki a lautolu ne lolelole. Manako a tautolu ke fakakite e logona fakamatakainaga pihia ma lautolu kua lolelole. Ka ahi atu ke he Kerisiano lolelole fakaagaga, fakamafana age ki a ia kua uho a ia ke he fofoga ha Iehova ti galo lahi he tau matakainaga Fakamoli hana a ia. (1 Tesalonia 2:17) Fakailoa ki a ia kua mautali a lautolu ke lagomatai a ia mo e hane makai ke eke mo ‘matakainaga hana kua fanau ke lata ai mo e aho matematekelea.’ (Tau Fakatai 17:17; Salamo 34:18) Ko e tau talahauaga mai he loto ha tautolu ka fakahiku ai ke lagaki totonu hake a ia ke hokotia a ia ke maeke ke liu mai ke he fuifui. Ti ko e heigoa kua lata ke taute atu foki e tautolu? Ko e fakatai ke he fifine mo e tupe ne galo kua foaki ki a tautolu e takitakiaga.
Kia Fakamakutu
18. (a) Ko e ha ne fai amanakiaga agaia e fifine he fakataiaga? (e) Ko e heigoa e tau laliaga fakamakutu ne taute he fifine, ti ko e heigoa e fua?
18 Ko e fifine ne galo e tupe ne iloa kua uka e tuaga ka e fai amanakiaga agaia. Ane kua liga to e tupe he vao vihi lahi po ke vai pelapela hokulo, kua liga tiaki e ia ha kua uka lahi mahaki ke moua. Pete ia, he iloa kua liga ko e tupe naia he taha mena i loto he fale hana, kua maeke ke moua, ati kamata agataha a ia ke kumi fakamakutu. (Luka 15:8) Fakamua, ne tugi e ia e lamepa ke fakamaama aki e fale hana ne pouli. Ti, tafitafi e ia e fale mo e amanaki ke logona e kali. Fakahiku aki, ne kumi fakamakutu e ia ke he tau matapokopoko oti ato kikila mai e tupe ario he moli. Ne palepale ai e laliaga fakamakutu he fifine!
19. Ko e heigoa e tau fakaakoaga he lagomatai a lautolu ne lolelole kua moua e tautolu mai he tau aga he fifine ne galo e tupe he fakataiaga?
19 Ha kua fakamanatu he fakataiaga nei ki a tautolu e matagahua faka-Tohiaga Tapu ke lagomatai e Kerisiano lolelole kua maeke ia tautolu. He magaaho taha, kua mailoga e tautolu kua lata mo e laliaga. Moli ai, ne pehe e aposetolo ko Paulo ke he tau motua Efeso: “Kia pihia he gahua a mutolu, kia lagomatai ke he tau tagata lolelole ke lata ai.” (Gahua 20:35a) Kia manatu ko e mena nakai moua he fifine e tupe he vetuvetu noa ni he fale hana, po ke moua puleheu noa ni. Nakai, ne kautu a ia ha kua kumi fakapapahi e ia “ato moua.” Tatai ai, ka lali a tautolu ke liuaki mai e tagata lolelole fakaagaga, kua lata e fakafeleveiaaga ha tautolu ke makutu mo e fai kakano. Ko e heigoa ha tautolu ka taute?
20. Ko e heigoa ka taute ke lagomatai a lautolu ne lolelole?
20 Lagomatai fefe e tautolu a ia ne lolelole ke atihake e tua mo e loto fakaaue? Ko e fakaako Tohi Tapu fakatagata ke he tohi Kerisiano kua latatonu, nukua aoga lahi. Moli, ke fakaako Tohi Tapu mo ia ne lolelole kua fakaata a tautolu ke lagomatai a ia ke he puhala tumau mo e atihake. Kua liga mitaki ke fifili he leveki fekafekau ko hai ka liga ke foaki e lagomatai kua lata. Maeke ke talahau e ia e tau matakupu ke fakaako ai mo e tohi ka liga lagomatai lahi. Tuga ni e fifine he fakataiaga ne fakaaoga e tau kanavaakau lagomatai ke fakamoli aki hana gahua, ti ha ha foki ia tautolu he vaha nei e tau kanavaakau ke lagomatai a tautolu ke fakamoli e matagahua mai he Atua ke lagomatai aki a lautolu kua lolelole. Ua he tau kanavaakau fou ha tautolu, po ke tau tohi, ka lagomatai pauaki ke he mena nei. Ko e tau tohi Worship the Only True God mo e Fakatata Atu ki a Iehova. *
21. Ko e lagomatai fefe ki a lautolu ne lolelole kua tamai e tau monuina ki a lautolu?
21 Kua moua e lautolu ne lagomatai atu ki a lautolu ne lolelole e tau monuina. Ko ia ne lagomatai atu ki ai kua moua e fiafia lahi he liu fakalataha mo e tau kapitiga moli. Moua e tautolu e olioli he loto ne kua maeke ni he foaki atu ke tamai. (Luka 15:6, 9; Gahua 20:35e) Kua tupu ai e mafanatia he fakapotopotoaga katoa he fefakaalofaaki e tau tagata takitaha i ai. Mua atu ai, kua fina atu e lilifu ke he ha tautolu a Leveki Mamoe fakaalofa, ko Iehova mo Iesu, ha ko e manako ha laua ke lagomatai a lautolu ne lolelole nukua kitia ke he tau fekafekau ha laua he lalolagi. (Salamo 72:12-14; Mataio 11:28-30; 1 Korinito 11:1; Efeso 5:1) Ko e tau kakano mitaki ha ia mogoia kua ha ha ia tautolu ke fakatumau ke ‘fakafeofanaki a tautolu’!
[Matahui Tala]
^ para. 20 Lomi fakailoa he Tau Fakamoli a Iehova.
Maeke Nakai a Koe ke Fakamaama?
• Ko e ha e fakakite he fakaalofa kua latatonu ma tautolu takitokotaha?
• Ko e ha kua lata ia tautolu ke fakakite e fakaalofa ki a lautolu ne lolelole?
• Ko e heigoa e tau fakaakoaga he tau fakatai ke he mamoe ne galo mo e tupe ne galo kua fakaako ki a tautolu?
• Ko e heigoa e tau lakaaga aoga kua maeke ia tautolu ke taute ke lagomatai a lautolu ne lolelole?
[Tau Huhu he Fakaakoaga]
[Tau Fakatino he lau 22]
He lagomatai a lautolu ne lolelole, kia fakailoilo mo e kua totonu mo e fakamakutu a tautolu
[Fakatino he lau 23]
He lagomatai ki a lautolu kua lolelole kua tamai e tau monuina ki a lautolu