Skip to content

Skip to table of contents

Fakaako e Puhala Makaka he Fakailoilo

Fakaako e Puhala Makaka he Fakailoilo

Fakaako e Puhala Makaka he Fakailoilo

NE KITIA e Peggy e tama tane hana ne vagahau vale ke he tehina. “Manatu kia a koe ko e puhala mitaki a ia ke tala ke he tehina hau?” he huhu e ia. “Kitiala e momoko hana!” Ko e ha ne talahau e ia e naia? Kua lali a ia ke fakaako ke he tama hana e puhala makaka he fakailoilo mo e ke fakakite e manamanatu ma e tau logonaaga he falu.

Ne fakamafana he aposetolo ko Paulo e kapitiga fuata hana ko Timoteo ke “mahani molu [po ke “fakailoilo”] ke he tau tagata oti.” He taute pihia, to nakai taholi hifo e Timoteo e tau logonaaga he falu. (2 Timoteo 2:24) Ko e heigoa e fakailoilo? Maeke fefe ia koe ke tolomaki hake he fahi nei? Mo e maeke fefe ia koe ke lagomatai falu ke feaki e puhala makaka ia?

Ko e Heigoa e Fakailoilo?

Ko e kakano he fakailoilo “ko e lotomatala ke matakaki atu ke he tapuhia he tuaga mo e ke taute po ke talahau taha mena totonu lahi po ke kua gali.” Ko e tagata fakailoilo kua maeke ke mataala ke he tau logonaaga he falu tagata mo e manamanatu ke he puhala ka lauia ai a lautolu he tau kupu po ke tau gahua hana. Ka e nakai ko e puhala makaka hokoia kua taute ai e mena nei; kua putoia ki ai e manako moli ke kalo mai neke fakahukia e falu.

I loto he fakamauaga faka-Tohi Tapu ke he fekafekau ha Elisaio ko Kehasi, kua kitia e tautolu e fakafifitakiaga hagaao ke he taha tagata ne nakai fakailoilo. Ko e fifine Sunema ne mate laia he mogoia hana tama tane ke he tau lima hana ne finatu ke kitia a Elisaio, he kumi fakamafanaaga. He magaaho ne huhu age kua monuina nakai e tau feua, ne tali a ia: “Kua monuina ni.” Ka e he finatu a ia ke he perofeta, ne “fakatata age a Kehasi ke tulei kehe a ia.” Ka ko Elisaio, he taha fahi, ne tala age: “Tokai a ia, ha kua mamahi hana loto.”—2 Tau Patuiki 4:17-20, 25-27.

Maeke fefe ia Kehasi ke mahani ohooho mo e nakai fakailoilo? Moli kua nakai fakakite he fifine e logonaaga hana he magaaho ne huhu ki a ia. Ka e moha ia, na tokologa e tau tagata ne nakai fakakite fakahanoa e tau logonaaga ha lautolu ke he ha tagata. Pete he pihia, kua lata tonu ke mailoga e mena he loto hana ke he taha puhala foki. Kua kitia e Elisaio e loto he fifine, ka e nakai kitia e Kehasi, po ke fakaheu pauaki ni e ia. Kua fakatai moli mai he mena nei e tupumaiaga he mahani nakai fakailoilo. Ka tupetupe lahi e tagata ke he tau mena mua he gahuaaga hana, ti mukamuka ai ia ia ke pokia ke mailoga po ke tokaga ke he tau manako ha lautolu ne fehagai mo ia. Kua fakatatai a ia ke he tagata fakaholo pasi ne tupetupe lahi ke hoko ni he matahola, ti nakai tu a ia ke fakaheke e tau tagata heke pasi.

Ke kalo kehe he nakai fakailoilo tuga a Kehasi, kua lata ia tautolu ke foli ke mahani totonu ke he tau tagata, ha kua nakai iloa e tautolu ko e fefe moli e tau logonaaga ha lautolu. Kua lata ia tautolu ke mataala tumau ke he tau fakamailoga ka fakakite mai e tau logonaaga he tagata mo e tali aki e tau kupu po ke tau gahua totonu. Maeke fefe ia koe ke fakatolomaki e tau puhala makaka hau hagaao ke he mena nei?

Kia Maama e Tau Logonaaga he Falu

Kua mua atu a Iesu he kitia e tau logonaaga he tau tagata mo e he manamanatu ke he puhala mitaki ke fehagai mo e mahani totonu ki a lautolu. Lagataha ne kai a ia he fale ha Simona, ko e Farasaio, he magaaho ne finatu e fifine ki a ia, “ko e fifine he māga, ko e fifine hala a ia.” Hanei foki, kua nakai fai kupu ne vagahau, ka kua ha ha ai e loga he tau fakamailoga ke kitia. “Ti ta mai ai e ia e lupo alapasa kua puke ke he lolo manogi. Kua tu a ia ki tua he tau hui [ha Iesu], kua tagi, kua fakahihina hifo e ia e tau hihina mata ke he hana tau ve, mo e holoholo aki ke he hana lauulu, kua figita ke he tau ve hana, mo e fakatākai aki e magalolo manogi.” Ne mailoga oti e Iesu e tau gahua nei. Mo e pete ni he nakai fai mena a Simona ne talahau, nukua maeke ia Iesu ke iloa e tau mena hane talahau hifo ne ia ki a ia: “Kane mai ko e perofeta e enei, po kua iloa e ia e fifine nai, mo e hana mahani, kua piki atu a ia kia ia; ha ko e fifine hala a ia.”—Luka 7:37-39.

Iloa nakai e koe e hagahaga kelea ka tupu mai he mena ia kaeke poka kehe e Iesu e fifine, po ke kaeke tala age a ia ki a Simona: “Ko koe ko e tagata vale! Nakai kia kitia e koe kua tokihala a ia?” Ka e, tala age fakailoilo e Iesu e fakataiaga ki a Simona hagaao ke he tagata ne fakamagalo e kaitalofa lahi he taha tagata ti pihia foki mo e kaitalofa tote he taha. “Ko hai taha ia laua ne lahi hana fakaalofa kia ia?” he huhu e Iesu. Ti, he nakai hagahaga ke akonaki a Simona, kua fakalilifu e Iesu a ia ha ko e tali hako ha Simona. Ati lagomatai fakatotonu atu a ia ki a Simona ke kitia e tau fakamailoga loga he tau logonaaga moli he fifine fakalataha mo e hana tau fakakiteaga he tokihala. Ne fuluhi a Iesu ke he fifine mo e fakakite totonu ki a ia kua maama ia ia e tau logonaaga hana. Ne tala age a ia ke he fifine kua fakamagalo tuai e tau hala hana mo e talahau fakamui: “Kua moui tuai a koe he hau a tua; ati fano a mo e monuina.” Kua fakamalolo tuai he tau kupu fakailoilo ia e fifiliaga hana ke taute e tau mena kua hako! (Luka 7:40-50) Nukua kautu ai a Iesu he fakailoilo, ha kua fioia e ia e tau logonaaga he tau tagata ti hofihofi e tau tali ki ai.

Tuga he lagomatai e Iesu a Simona, kua maeke foki ia tautolu ke fakaako ti lagomatai e falu ke maama e vagahau ne fakakite he loto he tagata. Kua maeke he tau fekafekau fai iloaaga he falu magaaho ke fakaako e puhala makaka nei ki a lautolu ne fou he fekafekau Kerisiano. He mole e ahiahi ne taute e lautolu he magaaho ne fakamatala e tala mitaki, kua lata ia lautolu ke kumi fakamakutu ke he tau fakamailoga ne fakakite mai e tau logonaaga he tau tagata ne feleveia mo lautolu. Ko e tagata mahani ma, fakauaua, ita, po kua lavelave kia? Ko e heigoa la e puhala totonu lahi ke lagomatai aki a ia? Kua lata foki e tau motua ke lagomatai e tau matakainaga ka fakahogohogo manava he taha e taha he liga nakai fakailoilo. Lagomatai takitokotaha a lautolu ke maama e tau logonaaga he falu. Kua logona kia e ia e fakaita, fakaheu, po ke nakai maama mitaki? Maeke fefe he mahani totonu ke fakafiafia a ia?

Kua mitaki he tau matua ke lagomatai e fanau ha lautolu ke feaki e fakaalofa hohofi, ha ko e mena hanei ka omoi aki a lautolu ke fakailoilo. Ne kitia he tama tane ha Peggy, ne totoku fakamua, kua kula e tau mata he tehina hana, fakakapikapi e tau laugutu, mo e kua hihina e tau mata, ati mailoga ai e ia e mamahi he loto he tehina hana. Ke tuga ni he amanaki e matua fifine hana ki ai, ne tokihala a ia mo e fifili ke nakai liu taute pihia. Kua fakaaoga fakamitaki ai he tau tama tane tokoua ha Peggy e tau puhala makaka ia ne fakaako mai he vaha tama, ti he mole atu e tau tau loga ne eke a laua mo tau tagata taute-tutaki ne fua mitaki mo e tau leveki i loto he fakapotopotoaga Kerisiano.

Fakakite kua Maama e Koe

Kua mua atu e aoga he fakailoilo he magaaho ka fai lekua a koe ke he tagata. Kua mukamuka lahi ia koe ke fakahukia e loto hana. Kua lata tumau ke talahau fakahako fakamua e nava. He nakai tuhituhi ki a ia, kua lata ke fakamahino atu ke he matalekua. Fakamaama kua lauia fefe a koe ha ko e tau gahua hana ti totoku taha mena ne manako a koe ke nakai liu ke taute. Kia mautali mogoia ke fanogonogo. Kau kua nakai maama mitaki e koe a ia.

Kua loto e tau tagata ke iloa kua maama ia koe e tau manatu ha lautolu pete ni kua nakai talia ai e koe. Ne vagahau a Iesu mo e fakailoilo, he fakakite kua maama e ia e fakaatukehe ha Mareta. Ne talahau e ia: “Mareta, Mareta na e, kua fakaatukehe a koe, mo e kapaletu hau a loto ke he tau mena loga.” (Luka 10:41) Ke tuga a ia, ka fakatutala e tagata hagaao ke he falu a lekua, kua nakai lata ke foaki fakamua e tali ka e nakaila iloa ia e lekua ti ko e puhala fakailoilo ke fakakite kua maama ia koe he liu talahau e lekua po ke gugu ke he tau kupu ni hau. Ko e puhala totonu ainei ke fakakite kua maama ia koe.

Mailoga e Mena ke Nakai Talahau

He magaaho ne manako e Patuiki Fifine ko Eseta ke ole ke he tane hana ke vetevete e pulega ha Hamanu ke tamate e tau Iutaia, ne fakatokatoka fakailoilo e ia e tau matagahua ke fakafiafia aki e loto he tane hana. Ko e haia ni e magaaho ne talahau e ia e matakupu tapuhia nei. Ka kua lagomatai foki ke mailoga e mena ne nakai talahau e ia. Ne fakailoilo a ia ke nakai talahau e putoia he tane hana ke he matagahua he lagatau kelea ia.—Eseta 5:1-8; 7:1, 2; 8:5.

Tatai foki, ka ahiahi atu ke he tane nakai talitonu he matakainaga fifine Kerisiano, ti he nakai mafiti ke fakakite ki a ia e Tohi Tapu, ko e ha he kamata he fakailoilo ke kumikumi atu hagaao ke he tau mena fiafia ki a ia? Ka hau e tagata kehe ne tui e tapulu noa po ke liu mai taha he leva e galo ke he Fale he Kautu, kia talia fiafia mai a ia ka e nakai tala ke he tapulu po ke galo hana. Mo e ka mailoga e koe kua hehe e manatu he tagata ne fiafia fou mai, kua liga mitaki ke nakai mafiti ke fakahako a ia. (Ioane 16:12) Putoia ai ke he fakailoilo, ke fakakite e totonu he mailoga e mena ke nakai talahau.

Vagahau kua Fakamaulu

He fakaako e puhala makaka he vagahau fakailoilo ka lagomatai a koe ke olioli e fakafetuiaga fiafia mo e falu, pete ni he nakai maama mitaki he taha tagata e tau fatuakiloto hau ti kua loto kona mo e ita. Ke fakatai ki ai, he magaaho ne “taufetoko fakalahi” e tau tagata tane Efaraimo mo Kiteona, ne lafi ke he tali fakailoilo hana e fakamaamaaga maaliali ke he mena moli ne tupu fakalataha ai mo e fakahekeaga moli ke he tau mena ne kua moua he tau tagata a Efaraimo. Ko e puhala fakailoilo anei ha kua mailoga e ia ko e ha ne nakai fiafia a lautolu, ti fakafiafia ai he mahani fakatokolalo hana a lautolu.—Tau Fakafili 8:1-3; Tau Fakatai 16:24.

Lali tumau ke manamanatu ke he puhala ka lauia ai e tau tagata he tau kupu hau. He taute e laliaga ke fakailoilo ka lagomatai a koe ke moua e fiafia ne fakamaama he Tau Fakatai 15:23: “Kua fai fiafia e tagata ke he mena ne tali atu ai he hana gutu; mo e kupu ke he hana aho ke lata ai, kua mitaki lahi haia.”

[Fakatino he lau 32]

Lata e tau matua ke fakaako e fanau ha lautolu ke fai logonaaga ma e falu

[Fakatino he lau 32]

Lata e tau fekafekau Kerisiano matua ke fakaako e tau tagata fou ke fakailoilo