Fifitaki e Atua Fakamoli
Fifitaki e Atua Fakamoli
“Kia fifitaki a mutolu ke he Atua tuga e tau fanau fakahelehele.”—EFESO 5:1.
1. Ko e heigoa he falu kua talitonu ke he kupu moli, ti ko e ha e manatu ha lautolu kua fakavai?
“KO HEIGOA e kupu moli?” (Ioane 18:38) Ne talahau fia lahi pihia e Ponotio Pilato e huhu ia he teitei 2,000 tau i tuai, nukua hagaao ke he kupu moli kua halahu lahi ke tutuli. Tokologa he vaha nei ka talia ai. Kua fakahagahagakelea e tuaga he kupu moli. Liga fita he logona e koe he talahau na fifili ni he tau tagata ha lautolu a kupu moli, po ke nakai katoatoa e kupu moli ia, po ke hikihikifano e kupu moli. Kua fakavai e manatu ia. Ko e foliaga he kumikumi mo e fakaakoaga ke ako e tau mena moli, kupu moli, hagaao ke he lalolagi ne momoui a tautolu. Ko e kupu moli nakai ko e manatu fakatagata. Ma e fakatai, na moui tukulagi po ke nakai e solu. He moui a Satani po ke nakai. He fai amaamanakiaga ke he moui po ke nakai. He tau mena takitaha ia, maeke ke taha ni e tali hako. Taha ne moli, ti taha ne fakavai; nakai moli ua ai.
2. Ko e heigoa e tau puhala ko Iehova ko e Atua fakamoli, ti ko e heigoa e tau huhu ka fakatutala ki ai mogonei?
2 He vala tala fakamua, kua manamanatu a tautolu ki a Iehova ko e Atua fakamoli. Iloa e ia e moli ke he tau mena oti kana. He kehe mamao ai mo e hana fi fakahehe ko Satani ko e Tiapolo, kua fakamoli tumau a Iehova. Lahi atu ai, kua fakakite fakamokoi e Iehova e kupu moli ke he falu. Ne fakamalolo he aposetolo ko Paulo e tau matakainaga Kerisiano: “Kia fifitaki a mutolu ke he Atua tuga e tau fanau fakahelehele.” (Efeso 5:1) Ha ko e Tau Fakamoli a Iehova, liga fifitaki fefe a tautolu ki a ia he vagahau mo e momoui ke he kupu moli? Ko e ha kua aoga ke taute pihia? Ti ko e heigoa e fakamaloloaga kua moua e tautolu nukua talia e Iehova a lautolu kua tutuli e puhala he mahani fakamoli? O mai la tautolu ke kitekite ki ai.
3, 4. Fakamaama fefe he aposetolo ko Paulo mo Peteru e mena ka tupu he “tau aho fakamui”?
3 Nonofo a tautolu he vaha kua pukeina he fakavaia fakalotu. He talahau tuai he aposetolo ko Paulo i lalo hifo he omoomoi faka-Atua, tokologa e tau tagata he “tau aho fakamui” nei ne ha ha ai e mahani Atua fakamoli ka e nakai fakamoli ke he malolo ia. Kua totoko he falu e kupu moli, he “loto kelea.” Lafi ki ai, “ko e tau tagata mahani kelea mo e tau tagata kua fakavai, to tolomaki atu . . . ke au atu he kelea, kua fakahehe atu ti fakaheheina foki a lautolu.” Pete kua ako tumau e tau tagata pihia, kua nakai moua e lautolu e “maama mitaki he kupu moli.”—2 Timoteo 3:1, 5, 7, 8, 13.
4 Kua omoomoi foki e aposetolo ko Peteru ke tohi hagaao ke he tau aho fakamui. Tuga he perofeta e ia, ne nakai ni tiaki he tau tagata e kupu moli ka e vaiga foki e Kupu he Atua mo lautolu kua fakapuloa e kupu moli i ai. “Ha kua loto a lautolu,” kua fakaheu he tau tagata vaiga ia e moli he lalolagi he vaha ha Noa kua fakapuke aki e vai, he fakatoka e puhala ma e aho he fakafiliaga anoiha. Ko e loto ha lautolu ka talahau e matematekelea ma lautolu ka hoko mai e magaaho he Atua ke moumou a lautolu ne nakai mahani Atua.—2 Peteru 3:3-7.
Iloa he Tau Fekafekau a Iehova e Kupu Moli
5. Hagaao ke he perofeta ko Tanielu, ko e heigoa ka tupu ke he “vaha ke fakahiku,” ti fakamoli fefe e perofetaaga nei?
5 He talahauaga he “vaha ke fakahiku,” ne talahau tuai he perofeta ko Tanielu e tupuaga kehe lahi ke he tau tagata he Atua—ko e fakafou he kupu moli fakalotu. Ne tohi e ia: “To tafepoi tafeliuaki foki e tau tagata tokologa, to tupu lahi ai foki e mahani iloilo.” (Tanielu 12:4) Ne nakai fakagogoa po ke matapouli e tau tagata ha Iehova he Fakavaia ne mua. He tafeliuaki he tau lau he Tohi Tapu, kua maeke ia lautolu ke moua e iloilo moli. He senetenari fakamua, ne fakaako e Iesu hana tau tutaki. “Ati vevete ai [e ia] ha lautolu a tau loto kia maama ai kia lautolu e tau Tohi.” (Luka 24:45) He vaha ha tautolu, ne taute pihia e Iehova. He puhala he hana a Kupu, hana agaga, mo e hana fakatokatokaaga, ne fakamalolo e ia e tau miliona he lalolagi katoa ke maama e mena ne fita he iloa e ia—ko e kupu moli.
6. Kua maama he tau tagata he Atua he vaha nei e tau kupu moli he Tohi Tapu?
6 Ha ko e tau tagata he Atua, kua maama e tautolu e tau mena loga nukua liga ke nakai iloa ai e tautolu. Iloa e tautolu e tau tali ke he tau huhu kua taufetului e tau pulotu fakalalolagi ke he tau meleniamu. Ma e fakatai, iloa e tautolu e kakano ne matematekelea a tautolu, kakano ne mamate e tau tagata, mo e kakano ne nakai maeke he tau tagata ke moua e mafola mo e kaufakalataha he lalolagi katoa. Kua fakamonuina foki a tautolu aki e fakakiteaga he mena kua fakatoka mai anoiha—ko e Kautu he Atua, ko e lalolagi parataiso, mo e moui nakai fai fakaotiaga he mitaki katoatoa. Kua o mai a tautolu ke iloa a Iehova, ko Ia e Mua Ue Atu. Kua ako e tautolu hagaao ke he hana aga fakaperesona kua futiaki fakalataha mo e mena kua lata ia tautolu ke taute ke olioli hana monuina. Ko e iloa e kupu moli kua fakamalolo a tautolu ke mailoga e mena ne nakai moli. He fakagahua e kupu moli kua puipui a tautolu mai he tau tutuliaga nakai fua mitaki, he fakamalolo a tautolu ke lahi e mitaki ka moua mai he moui, ti foaki ki a tautolu e amaamanakiaga homo ue atu ma e anoiha.
7. Fakaata ki a hai e tau kupu moli he Tohi Tapu, mo e ko hai ne nakai fakagofua ki ai?
7 Maama nakai e koe e kupu moli he Tohi Tapu? Ka pihia, kua fakamonuina lahi a koe. Ka tohi he tagata tohia e pepa, ne fa tuku e ia ke he puhala kua futiaki ke he matakau tagata pauaki. Kua tohia falu tohi ma lautolu ne lotomatala lahi, falu ma e tau tama, falu foki ma lautolu kua ha ha ke he tau feua pauaki. Ha kua mukamuka lahi e Tohi Tapu ke he tau tagata oti, kua kakano ke maama mo e loto fakaaue he matakau he tau tagata pauaki. Ne talaga e Iehova ma lautolu kua mahani molu, ma lautolu ne fakatokolalo he lalolagi. Kua maeke he tau tagata pihia ke moua e kakano he Tohi Tapu, pete ni ha lautolu a fakaakoaga, aga motu, tuaga he moui, po ke matakau fakamotu. (1 Timoteo 2:3, 4) Ke he taha fahi, kua fakatikai e maama he kupu moli he Tohi Tapu ki a lautolu kua nakai tutonuhia, pete ni kua liga lahi e iloilo po ke fakaakoaga ha lautolu. Ko lautolu kua fakaikaluga, fakatokoluga, kua nakai moua e tau kupu moli uho he Kupu he Atua. (Mataio 13:11-15; Luka 10:21; Gahua 13:48) Ko e Atua ni ka talaga e tohi pihia.
Fakamoli e Tau Fekafekau a Iehova
8. Ko e ha ko Iesu e fakataiaga lahi he kupu moli?
8 Tuga a Iehova, kua mahani fakamoli hana Tau Fakamoli kua tua. Ko Iesu Keriso, ko e Fakamoli a Iehova kua lilifu ne talahau e kupu moli ke he tau mena ne fakaako e ia mo e ke he puhala ne moui mo e mate a ia. Ne kuku mau e ia e moli he kupu mo e tau maveheaga ha Iehova. Ko e fua, ko Iesu e fakataiaga lahi he kupu moli, ha kua talahau ni e ia.—Ioane 14:6; Fakakiteaga 3:14; 19:10.
9. Ko e heigoa kua talahau he tau Tohiaga Tapu hagaao ke he vagahau e kupu moli?
9 Ko Iesu kua “puke ke he fakaalofa noa mo e fakamoli” ti “nakai ha i ai e fakavai ke he hana fofoga.” (Ioane 1:14; Isaia 53:9) Kua muitua he tau Kerisiano moli e puhala kua fakatoka e Iesu e mahani fakamoli ke he falu. Ne hataki e Paulo e tau matakainaga talitonu: “Kia vagahau fakamoli a mutolu takitokotaha mo e hana matakainaga, ha ko e tau fahi tino a tautolu ko e taha kia taha.” (Efeso 4:25) Fakamua atu, ne tohi he perofeta ko Sakaria: “Kia vagahau ai a mutolu mo e tau kupu moli ko e taha ke he taha.” (Sakaria 8:16) Kua fakamoli e tau Kerisiano ha kua manako a lautolu ke fakafiafia e Atua. Kua fakamoli a Iehova mo e iloa e hagahagakelea kua fua mai he mahani fakavai. Ko e mena ia, ne amanaki moli a ia ke he hana tau fekafekau ke talahau e kupu moli.
10. Ko e ha ne pikopiko e tau tagata, ti ko e heigoa e tau fua kelea?
10 Ke he tokologa, kua liga ko e kanavaakau mitaki e pikopiko ke moua e tau kotofa pauaki. Kua pikopiko e tau tagata ke hao mai he fakahala, ke fai fua ka moua mai ai, po ke moua e fakahekeaga he falu. Ka e, ko e mahani pikopiko ko e mahani kelea. Mahomo atu ai, ko e tagata pikopiko kua nakai talia he Atua. (Fakakiteaga 21:8, 27; 22:15) Ka iloa a tautolu na talahau mena moli, kua talitonu he falu e tau mena ne talahau e tautolu; ti falanaki a lautolu ki a tautolu. Pete ia, ka moua a tautolu he talahau taha tala pikopiko, kua tuaha e falu ke he moli he tau mena ne talahau e tautolu a mui. Kua talahau he fakatai Aferika: “He taha e fakavai kua fakakelea e afe he tau tala moli.” Kua talahau he taha fakatai: “Kua nakai talitonu ke he tagata pikopiko, pete ni ka vagahau e ia e mena moli.”
11. Ko e heigoa e puhala he mahani fakamoli kua mahomo atu he talahau noa he mena moli?
11 Ko e fakamoli nakai ni ko e talahau he mena moli. Ko e puhala he moui. Kua fakamaama ai ko hai a tautolu. Kua fakailoa e tautolu e kupu moli ke he falu he nakai ni ke he tau mena kua talahau e tautolu ka e pihia foki ke he tau mena ne taute e tautolu. “Ko koe kua fakaako ke he taha tagata, nakai kia fakaako e koe a koe?” he huhu he aposetolo ko Paulo. “Ko koe kua fakamatala atu, Ua kaiha, kua kaiha kia a koe? Ko koe kua pehe atu, Ua faivao, kua faivao kia a koe?” (Roma 2:21, 22) Kaeke ko tautolu kua talahau e kupu moli ke he falu, kua lata ia tautolu ke fakamoli ke he tau puhala oti ha tautolu. Ko e aga ma e mahani fakamoli ha tautolu ka ha ha ai e malolo lahi ke he puhala ka talia he tau tagata e tau mena ne fakaako e tautolu.
12, 13. Ko e heigoa he taha tama tote ne tohi hagaao ke he mahani fakamoli, ti ko e heigoa e kakano ma e hana tau tuaga tokoluga he mahani mitaki?
12 Ko lautolu ne ikiiki he tau fekafekau a Iehova kua maama foki e aoga he mahani fakamoli. He esei aoga, ko Jenny, ne 13 e tau he moui he magahala ia, ne tohi: “Ko e mahani fakamoli ko e taha mena kua uho lahi ki a au. Kelea ai, nakai tokologa e tau tagata ne mahani fakamoli katoatoa he vaha nei. Kua mavehe au ki a au ni to fakatumau au ke mahani fakamoli tumau he haku a moui. To mahani fakamoli foki au kaeke ko e talahau he kupu moli kua nakai amanaki ti aoga ki a au po ke tau kapitiga haku. Mailoga mitaki e au e tau kapitiga haku ko lautolu kua talahau e mena moli mo e ko e tau tagata mahani fakamoli.”
13 He talahau ke he esei nei, ne pehe e faiaoga ha Jenny: “Kua tote lahi a koe ke feaki e mahani malolo mo e matafakatufono tonu pihia. Iloa e au to pipiki a koe ke he matafakatufono hau ha kua ha ha ia koe e malolo he mahani.” Ko e heigoa e fakamaamaaga he malolo he mahani he tama fifine fano aoga nei? He mataulu he esei hana, ne talahau e Jenny ko e lotu hana “kua fakatoka e tau tutuaga ma e moui [hana].” Fitu e tau he mole tali mai he tohi e Jenny e esei ia. He mailoga he faiaoga hana, ne fakatumau a Jenny ke fakakite e tuaga mahani mitaki he moui hana ko e taha he Tau Fakamoli a Iehova.
Fakakite he Tau Fekafekau a Iehova e Kupu Moli
14. Ko e ha e tau fekafekau he Atua ne ha ha ai e matagahua lahi pauaki ke fakatokoluga e mena kua moli?
14 Moli, ha ha i ai foki e falu nakai ko e Tau Fakamoli a Iehova kua talahau e kupu moli mo e lali ke mahani fakamoli. Pete ia, ko e tau fekafekau he Atua, kua ha ha ia tautolu e matagahua lahi pauaki ke fakatokoluga e mena moli. Kua foaki ki a tautolu e tau kupu moli he Tohi Tapu—ko e tau kupu moli kua maeke ke takitaki e taha ke he moui tukulagi. Ti, ha ha ia tautolu e matagahua ke folafola e iloilo ke he falu. “Ha ko ia kua foaki atu ki ai e tau mena loga,” he talahau e Iesu, “to kumi atu foki kia ia e tau mena loga.” (Luka 12:48) Moli, ‘kumi atu e tau mena loga’ ia lautolu kua fakamonuina aki e iloilo uho he Atua.
15. Ko e heigoa e fiafia kua moua e koe he talahau e kupu moli he Tohi Tapu ke he falu?
15 Ha ha i ai e fiafia he talahau e kupu moli he Tohi Tapu ke he falu. Tuga e tau tutaki ha Iesu he senetenari fakamua, kua fakapuloa e tautolu e tala mitaki—ko e fekau mafanatia he amaamanakiaga—ki a lautolu kua “tiaki atu ai, tuga e tau mamoe nakai fai leveki a lautolu” mo lautolu kua matapouli mo e fakagoagoa he “tau kupu he tau temoni.” (Mataio 9:36; 1 Timoteo 4:1) Ne tohi he aposetolo ko Ioane: “Nakai fai fiafia au ke mua ke he mena nai, ka fanogonogo au, kua mahani e fanau haku kua lata mo e kupu moli.” (3 Ioane 4) Ko e mahani fakamoli he “fanau” ha Ioane—liga ko lautolu kua talahau e ia e kupu moli ki ai—ne tamai ki a ia e olioli lahi. Kua tamai ki a tautolu e olioli ka kitia e tautolu e tau tagata kua talia mo e loto fakaaue ke he Kupu he Atua.
16, 17. (a) Ko e ha ne nakai talia he tau tagata oti e kupu moli? (e) Ko e heigoa e olioli kua moua e koe he fakapuloa e kupu moli he Tohi Tapu?
16 Moli ai, to nakai talia oti he tau tagata e kupu moli. Ne tutala a Iesu ke he kupu moli hagaao ke he Atua, pihia foki he magaaho ne nakai talahaua ke taute pihia. Ke he tau tagata totoko Iutaia ne pehe a ia: “Ti ko e heigoa e mena nakai talia ai e mutolu au? Ko ia mai he Atua, to fanogonogo a ia ke he tau kupu he Atua; ko e mena ia nakai fanogonogo ai a mutolu, ha ko e mena nakai mai he Atua a mutolu.”—Ioane 8:46, 47.
17 Ko tautolu, tuga a Iesu, kia nakai maimaina ke talahau e kupu moli uho hagaao ki a Iehova. Nakai amanaki a tautolu ke he tau tagata oti ke talia e tau mena ne tala age e tautolu ki ai, ha ko e mena nakai talia he tau tagata oti e mena ne talahau e Iesu. Moha ia, ha ha ia tautolu e olioli he iloa kua taute e tautolu e mena kua hako. He fakaalofa totonu ha Iehova kua manako ke fakakite e kupu moli ke he tau tagata. Ko e tau tagata ne moua e kupu moli, kua eke e tau Kerisiano mo tau tagata fua he maama he lalolagi pouli nei. He fakakikila atu e maama he kupu moli he puhala he tau kupu mo e tau gahua ha tautolu, maeke ia tautolu ke lagomatai e falu ke foaki e fakahekeaga ke he Matua ha tautolu he lagi. (Mataio 5:14, 16) Kua fakailoa e tautolu ke he tau tagata kua tiaki e tautolu e talahauaga fakavai ha Satani ke he kupu moli mo e toto fakatokoluga e tavana mo e nakai ilaila he Kupu he Atua. Ko e kupu moli ne iloa mo e folafola e tautolu kua maeke ke foaki e tokanoaaga moli ki a lautolu kua talia ai.—Ioane 8:32.
Tutuli e Puhala Fakamoli
18. Ko e ha mo e fefe e taliaaga ha Iesu ki a Natanielu?
18 Ne ofania mo e talahau e Iesu e kupu moli. He fekafekauaga hana he lalolagi, ne fakakite e ia e fiafia ki a lautolu kua fakamoli. Hagaao ki a Natanielu, ne pehe a Iesu: “Kitiala, ko e Isaraela moli, nakai pikopiko a ia.” (Ioane 1:47) Fakamui, ko Natanielu, ne liga ui foki ko Patolomaio, ne fifili ke eke mo taha he tau aposetolo 12. (Mataio 10:2-4) Ko e lilifu ha ia!
19-21. Fakamonuina fefe e tagata matapouli he magaaho fakamua ma e hana malolo he mahani fakamoli?
19 Ko e veveheaga katoa he tohi ha Ioane he Tohi Tapu kua talahau e fakamauaga he taha tagata mahani fakamoli ne fakamonuina e Iesu. Nakai iloa e tautolu hana higoa. Ko e mena kua iloa e tautolu ko e tagata tane kaiole ne matapouli he fanau mai. Kua ofo e tau tagata he magaaho ne fakaala e Iesu hana tau mata. Ko e tau vala tala he fakamaulu fakamana nei ne hokotia ke he tau teliga he falu he tau Farasaio, ko e tau tagata ne fakavihia e kupu moli, ne talia ki a lautolu ni ko e ha tagata ne fakagahuahua e tua ia Iesu ka vega kehe mai he sunako. He iloa e pulega ha lautolu, ko e tau mamatua matakutaku he tagata matapouli he magaaho fakamua ne pikopiko ke he tau Farasaio, he pehe kua nakai iloa e laua ko e maeke fefe e tama tane ha laua mogonei ke kitia po ko hai ne lago e mena ia ki ai.—Ioane 9:1-23.
20 Kua ui atu foki ke he tagata ne fakamaulu ke tu ki mua he tau Farasaio. He fakaheu e ha fua ka moua mai ai, ne tala age fakamalolo e ia e mena moli. Ne fakamaama e ia e puhala ne fakamaulu a ia ti ko Iesu ne taute e mena ia. Ofo ai he tau tagata tu kotofa mo e iloilo nei ne nakai talitonu ko Iesu mai he Atua, ne tala age nakai matakutaku e tagata ne fakamaulu ki a lautolu ke talia e mena ia: “Ane nakai hau mai he Atua e tagata na, po kua nakai maeke ia ia ha mena taha ke eke.” He nakai fai tali ke he taufetoko, ne tukumale he tau Farasaio e tagata ne totoko mo e liti a ia ki fafo.—Ioane 9:24-34.
21 He iloa e Iesu e mena nei, ne kumi fakaalofa e ia e tagata. He mole e taute e mena ia, ne atihake e ia e tua ne kua fakakite he tagata matapouli he magaaho fakamua. Ne fakakite fakakitia e ia a ia ko e Mesia. Ati monuina ai e tagata ia he talahau e mena moli! Ti ko e talia faka-Atua moli kua fakave ni ki a lautolu kua vagahau e mena moli.—Ioane 9:35-37.
22. Ko e ha kua lata ke tutuli e tautolu e puhala he mahani fakamoli?
22 Ko e taute e mahani fakamoli ko e tutuliaga kua lata ia tautolu ke uta fakahokulo. Ko e matapatuaga he lagomatai mo e fakatumau e tau fakafetuiaga mitaki mo e tau tagata mo e Atua. Ke fakamoli ko e fakatapakupaku, moli, ataina ki ai, mo e falanakiaga, ti moua e taliaaga ha Iehova. (Salamo 15:1, 2) Ke nakai fakamoli ko e fakahehe, tuaha, mo e fakavai, mo e nakai moua e taliaaga ha Iehova. (Tau Fakatai 6:16-19) Ko e mena ia, kia mauokafua ke tutuli e puhala he mahani fakamoli. Moli, ke fifitaki e Atua fakamoli, kua lata ia tautolu ke iloa e kupu moli, vagahau e kupu moli, mo e moui ke he kupu moli.
To Tali Fefe e Koe?
• Ko e ha kua loto fakaaue a tautolu kua iloa e tautolu e kupu moli?
• Fifitaki fefe e tautolu a Iehova ha ko e mahani fakamoli?
• Ko e heigoa e tau aoga kua ha ha i ai ha ko e talahau he kupu moli he Tohi Tapu ke he falu?
• Ko e ha kua aoga ke tutuli e puhala he mahani fakamoli?
[Tau Huhu he Fakaakoaga]
[Tau Fakatino he lau 27]
He foaki e kupu moli he Tohi Tapu, kua folafola fakamakai he tau Kerisiano ke he falu
[Tau Fakatino he lau 28]
Ko e tagata matapouli ne fakamaulu e Iesu ne fakamonuina lahi ha kua talahau e mena moli