Skip to content

Skip to table of contents

Falanaki Katoatoa ki a Iehova he Tau Magaaho Matematekelea

Falanaki Katoatoa ki a Iehova he Tau Magaaho Matematekelea

Falanaki Katoatoa ki a Iehova he Tau Magaaho Matematekelea

“Ko e Atua, ko e ha tautolu a taue ia, mo e ha tautolu a malolo, kua eke a ia mo lagomatai mua ue atu ke he tau mena matematekelea.”—SALAMO 46:1.

1, 2. (a) Ko e heigoa e fakafifitakiaga kua fakakite kua nakai lahi ke talahau kua falanaki a tautolu ke he Atua? (e) Ko e ha kua lata ke lahi atu e mena ke taute e tautolu he talahau noa kua falanaki a tautolu ki a Iehova?

KO E taha mena ke talahau kua falanaki a tautolu ke he Atua. Ka ko e mena kua mua atu ke fakakite e tautolu ke he tau gahua ha tautolu. Ma e fakatai, ko e talahauaga “In God We Trust” kua leva tuai e tu he tau tupe pepa mo e tau tupe mao U.S. * He 1956, ne talia he U.S. Congress e matafakatufono ke fakaata e talahauaga ia ko e talahauaga he motu ke he tau Fahi Kaufakalataha. Fuluola ai, tokologa e tagata—nakai ni ke he motu ia ka ke he lalolagi katoa—ne tuku e falanakiaga lahi ke he tupe mo e mautu ke he tau koloa ka e nakai ke he Atua.—Luka 12:16-21.

2 Ko e tau Kerisiano moli, kua lata ia tautolu ke lahi atu e mena ke taute he talahau noa kua falanaki a tautolu ki a Iehova. Tuga ni e “tua kua mate ia kaeke kua noa mo e tau gahua,” ti pihia foki ko e ha totokuaga kua falanaki a tautolu ke he Atua kua nakai fai kakano ka noa mo e tau gahua ha tautolu ke fakakite aki. (Iakopo 2:26) He vala tala fakamua, kua ako e tautolu ko e falanaki ha tautolu ki a Iehova kua fakakite he magaaho ne fuluhi a tautolu ki a ia he liogi, ka kumi puhala a tautolu mai he hana Kupu, ti ka ono a tautolu ke he hana fakatokatokaaga ma e takitakiaga. O mai la tautolu mogonei ke manamanatu ke he puhala ke taute e tautolu ke fakaaoga e tau puhala tolu ia he tau magaaho matematekelea.

Ka Galo e Gahua po ke Tote e Totogi

3. Ko e heigoa e tau pehiaaga fakatupe kua fehagai e tau fekafekau a Iehova ki ai he tau “tau aho uka” nei, ti iloa fefe e tautolu kua makai e Atua ke lagomatai a tautolu?

3 He “tau aho uka” nei, ko tautolu e tau Kerisiano ne felauaki mo e tau peehiaga fakatupe nukua lauia e falu tagata. (2 Timoteo 3:1) Ti, kua amanaki ni a tautolu ti oti mo e tau gahua ha tautolu. Po ke nakai fai fifiliaga foki a tautolu ka e gahua loa ke he totogi tote. I lalo he tau tutuaga pihia, kua liga uka lahi ki a tautolu ke ‘leveki e faoa ha tautolu ni.’ (1 Timoteo 5:8) Kua makai kia e Atua Mua Ue Atu ke lagomatai a tautolu ke he tau magaaho pihia? Pihia tonu! Moli, ne nakai puipui e Iehova a tautolu mai he tau mena uka oti he moui he fakatokaaga nei. Ka falanaki a tautolu ki a ia, to moli e tau kupu he Salamo 46:1 ki a tautolu: “Ko e Atua, ko e ha tautolu a taue ia, mo e ha tautolu a malolo, kua eke a ia mo lagomatai mua ue atu ke he tau mena matematekelea.” Maeke fefe mogoia ia tautolu ke fakakite kua falanaki katoatoa a tautolu ki a Iehova he tau magaaho matematekelea fakatupe?

4. Ka fakafelau mo e tau lekua fakatupe, ko e heigoa kua maeke ia tautolu ke liogi ki ai, ti tali atu fefe a Iehova ke he tau liogi pihia?

4 Ko e taha puhala ke fakatata e tautolu e falanaki ha tautolu ki a Iehova he fuluhi atu ki a ia he liogi. Ka ko e heigoa ka liogi a tautolu ki ai? He fakafelau mo e tau lekua fakatupe, kua lata ke moua e tautolu e pulotu aoga ke he magaaho tonu nei. Ko e mena ia, kia liogi ke moua ai! Kua fakamafana he Kupu ha Iehova ki a tautolu: “Kaeke ha ha ia mutolu taha kua nakai fai iloilo, kia ole atu a ia ke he Atua, ko ia kua foaki mai mo e totonu ke he tau tagata oti mo e nakai tauage; ti foaki mai ai kia ia.” (Iakopo 1:5) E, ole ki a Iehova ma e pulotu—ko e lotomatala ke fakaaoga fakamitaki e iloilo, maama, mo e manamanatuaga—ke maeke ke taute e tau fifiliaga iloilo mo e hako. Kua fakamafana he Matua fakaalofa ha tautolu he lagi a tautolu to fakateliga a ia ke he tau liogi pihia. Kua makai tumau a ia ke fakahako e tau puhala ha lautolu kua falanaki ki a ia mo e ha lautolu a tau loto katoa.—Salamo 65:2; Tau Fakatai 3:5, 6.

5, 6. (a) Ko e ha ke ono a tautolu ke he Kupu he Atua ma e lagomatai ke fahia ke he tau pehiaaga fakatupe? (e) Ko e heigoa ka liga taute e tautolu ke fakatote hifo aki e fakaatukehe ha tautolu ka fakafelau mo e galo e gahua?

5 Ko e onoono ke he Kupu he Atua ma e takitakiaga e taha puhala ke fakakite kua falanaki a tautolu ki a Iehova. Ko e tau talahauaga pulotu hana ne moua i loto he Tohi Tapu nukua “fakamolioli ni.” (Salamo 93:5) Pete ni he mau katoa he 1,900 he tau tau kua mole, kua ha ha he tohi he agaga ia e hatakiaga moolioli mo e maamaaga katoatoa kua maeke ke lagomatai a tautolu ke fahia mai he tau pehiaaga fakatupe. Manamanatu ke he falu fakafifitakiaga ke he pulotu he Tohi Tapu.

6 Ne iloa he patuiki pulotu ko Solomona i tuai: “Kua mitaki e mohe he tagata eke gahua, po ke gahoa, po ke loga hana tau mena kai; ka ko e maukoloa, nakai maeke kia ia ke mohe he makona.” (Fakamatalaaga 5:12) Kua fai magaaho mo e fai tupe ke fakafou, fakamea, fakatumau, mo e puipui e tau koloa fakatino ha tautolu. He fehagai mo e galo e gahua, kua liga fakaaoga e tautolu e magaaho ke liu kumikumi ke he puhala moui ha tautolu, he lali ke kitia e tau mena kua lata mai he tau mena kua manako. Ke fakatote hifo e tupetupe, kua liga pulotu ke taute falu hikihikiaga. Ma e fakatai, kua liga fakamukamuka kia e tau momoui ha tautolu, kaeke ke hiki atu ke he kaina tote po ke tiaki e tau koloa nakai aoga?—Mataio 6:22.

7, 8. (a) Mailoga fefe e Iesu e hihiga he tau tagata nakai mitaki katoatoa ke molea e tupetupe ke he tau koloa fakatino? (Kikite foki e matahui tala.) (e) Ko e heigoa e hatakiaga pulotu ne foaki e Iesu ke he puhala ke fakamamao mai he fakaatukehe nakai lata?

7 He Lauga he Mouga, ne hataki e Iesu: “Aua neke fakaatukehe a mutolu ke he moui ha mutolu, ke he tau mena ke kai ai a mutolu, mo e tau mena ke inu ai a mutolu; po ke tau tino ha mutolu ke he tau mena ke tapulu ai a mutolu.” * (Mataio 6:25) Ne iloa e Iesu ko e tau tagata nakai mitaki katoatoa kua manamanatu pauaki ke he mouaaga he tau mena ke lata ai. Ka e maeke fefe a tautolu ke “aua neke fakaatukehe” ke he tau mena pihia? “Kia kumikumi fakamua . . . ke he kautu he Atua,” he talahau e Iesu. Pete ni e tau lekua kua fakafelau mo tautolu, kua lata ia tautolu ke fakatumau ke tuku fakamua he tau momoui ha tautolu e tapuakiaga ki a Iehova. Ka taute pihia e tautolu, “ati lafi” mai he Matua ha tautolu he lagi ki a tautolu e tau mena oti kua lata mo e ha tautolu a tau aho takitaha. He ha puhala ni, to maeke ia ia ke foaki tumau ki a tautolu.—Mataio 6:33.

8 Ne fakalaulahi atu foki e Iesu e hatakiaga nei: “Aua neke fakaatukehe a mutolu ke he aho a pogipogi; ha ko e mena fakaatukehe e aho a pogipogi ke he hana tau mena.” (Mataio 6:34) Kua nakai pulotu ke fakaatukehe nakai lata ke he mena ka liga tamai he aho a pogipogi. Ne mailoga he tagata pulotu: “Ko e moliaga he vaha anoiha kua kelea tuga ne matakutaku ha tautolu ke he vaha anoiha.” He muitua fakatokolalo ke he hatakiaga he Tohi Tapu ke tuku fakamua tumau e tau mena kua aoga mo e ke momoui ke he aho ni mo e mena nukua maeke ke lagomatai a tautolu ke fakamamao he ha fakaatukehe nakai aoga.—1 Peteru 5:6, 7.

9. Ka fakafelau mo e matematekelea fakatupe, ko e heigoa e lagomatai kua moua e tautolu he tau tohi he “fekafekau fakamoli mo e loto matala”?

9 Ka fakafelau mo e tupetupe fakatupe, maeke ia tautolu ke fakakite foki e falanaki ha tautolu ki a Iehova he onoono ke he tau tohi he “fekafekau fakamoli mo e loto matala” ma e lagomatai. (Mataio 24:45) He taha magaaho mo e taha magaaho, ne fakakite mai he mekasini Awake!, e tau vala ne toka ai e tau hatakiaga mo e tau manatu lagomatai ke lata mo e tau paleko fakatupe. Ko e vala tala “Out of a Job—What Are the Solutions?” he fufuta ia Aokuso 8, 1991, ne fakatoka mai valu e takitakiaga aoga ne lagomatai e tokologa ke fakamalolo tumau aki e tuaga fakatupe mo e ke he manamanatuaga he fehagai mo e magaaho nakai fai gahua. * Moli, ko e tau takitakiaga pihia kua lata ke lagotatai mo e onoonoaga tonu he aoga moli he tupe. Kua fakatutala e mena nei ke he vala tala “Something More Vital Than Money,” ne tu ai he fufuta taha ia.—Fakamatalaaga 7:12.

Ka Matematekelea he Tau Lekua Malolo Tino

10. Fakakite fefe he fakafifitakiaga he Patuiki ko Tavita kua moolioli ke falanaki ki a Iehova ka fakafelau mo e tatalu kelea lahi?

10 Kua moli kia ke falanaki ki a Iehova ka lauia he tatalu kelea lahi? Katoatoa! Ne fakaalofa a Iehova ki a lautolu ne gagao he hana tau tagata. Mua atu ke he mena ia, kua makai a ia ke lagomatai. Manamanatu la, ma e fakatai, ke he Patuiki ko Tavita. Kua liga tatalu kelea lahi a ia he magaaho ne tohi e ia e tau fehagaiaga he Atua mo e tagata hakohako ne gagao. Ne pehe a ia: “To faihoani a Iehova kia ia ka takoto a ia he hana gagao; kua fuluhi e koe hana mohega oti kana ke he hana gagao.” (Salamo 41:1, 3, 7, 8) Ne tumau e malolo he falanaki ha Tavita ke he Atua, ti fakahiku ne maulu e patuiki he hana tatalu. Maeke fefe ia tautolu ke fakatata e falanaki ke he Atua ka matematekelea a tautolu ha ko e tau lekua malolo tino?

11. Ka lauia he tatalu, ko e heigoa ka ole e tautolu ke he Matua ha tautolu he lagi?

11 Ka lauia he tatalu, ko e taha puhala ke fakakite e tautolu e falanaki ki a Iehova ko e ole ki a ia ke he liogi ma e lagomatai ke fakauka. Kia ole a tautolu ki a ia ke lagomatai a tautolu ke fakaaoga e ‘iloilo aoga’ ke maeke ia tautolu ke moua e lahi e malolo tino nukua maeke moli he tau tutuaga ha tautolu. (Tau Fakatai 3:21) Kia ole foki a tautolu ki a ia ke lagomatai a tautolu ke fakagahuahua e fakamanava lahi mo e fakauka ke fahia ke he tatalu. Mua atu, to manako a tautolu ke ole ki a Iehova ke fakatumau a tautolu, he foaki ki a tautolu e malolo ke fakatumau e tua fakamoli ki a ia mo e nakai galo e lagotatai ha tautolu, pete ni ke he ha mena kua tupu. (Filipi 4:13) Fakatumau e mahani fakamoli ha tautolu ke he Atua kua mua atu e aoga he fakahao e moui he fakatokaaga nei. Ka fakatumau e mahani fakamoli ha tautolu, to foaki mai he Taui Lahi Mahaki ha tautolu ki a tautolu e moui mitaki katoatoa tukumalagi mo e tino malolo.—Heperu 11:6.

12. Ko e heigoa e tau matapatu fakaakoaga faka-Tohi Tapu kua lagomatai a tautolu ke taute e tau fifiliaga pulotu ka lauia e tuluiaga fakaekekafo?

12 Ko e falanaki ha tautolu ki a Iehova kua omoi foki a tautolu ke ono ke he hana Kupu, ko e Tohi Tapu, ma e takitakiaga aoga. Ko e tau matapatu fakaakoaga ne moua he tau Tohiaga Tapu kua lagomatai a tautolu ke taute e tau fifiliaga pulotu hagaao ke he tuluiaga fakaekekafo. Tuga anei, he iloa kua vihiatia he Tohi Tapu e “eke lagatau he taulaatua” to fakamamao a tautolu mai he fuafuaaga po ke fakameaaga nukua putoia e fakataulatua. (Kalatia 5:19-21; Teutaronome 18:10-12) Ko e taha anei he fakafifitakiaga he pulotu moli he Tohi Tapu: “Kua talia he tagata goagoa e tau kupu oti; ka ko e tagata lotomatala, kua manamanatu a ia ke he hana tau puhala.” (Tau Fakatai 14:15) Ti, he manamanatu ke he tuluiaga fakaekekafo, kua pulotu ke kumi e tautolu e vala tala moli ka e nakai ‘talia e tau kupu oti.’ Ko e “nonofo fakalatalata” pihia kua maeke ke lagomatai a tautolu ke fokifoki fakamitaki e tau puhala ha tautolu mo e ke taute e fifiliaga lotomatala.—Tito 2:12.

13, 14. (a) Ko e heigoa e tau vala tala lagomatai ke he tau matakupu malolo tino ne lomi fakailoa he tau mekasini Watchtower mo e Awake!? (Kikite e puha he lau 29.) (e) Ko e heigoa e hatakiaga hagaao ke he fehagai mo e tau matafatia tuai he gagao ne fakakite mai he Awake! ia Ianuari 22, 2001?

13 Maeke ke fakakite foki e tautolu e falanaki ha tautolu ki a Iehova he kumikumi e tau tohi he fekafekau fakamoli. Ko e tau mekasini Watchtower mo e Awake!, ne fa lomi fakailoa e loga he tau vala tala kehekehe ke he tau lekua malolo tino pauaki mo e tau gagao. * He tau magaaho, ne fakakite mai he tau senolo nei e tau vala tala he tau tagata takitaha ne kautu he fahia mai he tau manamanatuaga fakagogoa, tau matafatia tuai, mo e tau kulikuli kehekehe. Lafi ki ai, ha ha i ai e falu vala tala pauaki ne foaki e tau lagomataiaga faka-Tohiaga Tapu ti pihia mo e hatakiaga aoga ke he puhala ke momoui a tautolu mo e tau matafatia tuai he gagao he tino.

14 Ma e fakatai, ko e fufuta he Awake!, ia Ianuari 22, 2001 ne talahau e tau fufuta tala “Comfort for the Sick.” Kua fakakite he tau vala tala e tau matapatu fakaakoaga Tohi Tapu kua lagomatai ti pihia foki kua ha ha i ai fakamua e tau vala tala ne moua mai he tau huhu tala ke he tau tagata kua iloa nukua leva e momoui mo e tatalu kulikuli. Ko e vala tala “Living Successfully With Your Ailment—How?” ne foaki e hatakiaga na: Ako fakalahi ke maeke ia koe ke iloa hagaao ke he tatalu hau. (Tau Fakatai 24:5) Fakatoka e tau foliaga aoga, putoia e tau foliaga ke lagomatai e falu, ka e mailoga liga nakai maeke ia koe ke hokotia ke he tau foliaga taha pihia ne maeke he falu. (Gahua 20:35; Kalatia 6:4) Ua vevehe kehe mai he tau tagata. (Tau Fakatai 18:1) Taute e ahi mai ki a koe mo mena fulufuluola ke he falu. (Tau Fakatai 17:22) Mua atu ke he tau mena oti, fakatumau e pipiaga tata mo Iehova mo e fakapotopotoaga. (Nahuma 1:7; Roma 1:11, 12) Nakai kia fakaaue a tautolu ke he takitakiaga moolioli kua lata ne foaki e Iehova mai he fakatokatokaaga hana?

Ka Hololoa e Lolelole he Tino

15. Maeke fefe e aposetolo ko Paulo ke kautu ke he hana tauaga he totoko ke he tau lolelole he tino nakai mitaki katoatoa, ti ko e heigoa e mafanatia kua ha ha ia tautolu?

15 “Nakai nofo ha mena mitaki ki loto ia au, ko e haku a tino haia,” he tohi he aposetolo ko Paulo. (Roma 7:18) Ne iloa mua e Paulo e uka ke maeke ke taufetului ke he tau manako mo e tau lolelole he tino nakai mitaki katoatoa. Pete ia, ne mauokafua foki a Paulo to kautu a ia. (1 Korinito 9:26, 27) Fefe? He falanaki katoatoa ki a Iehova. Ko e mena haia ne pehe a Paulo: “Oi te, ko e tagata malaia au! ko hai kia ke laveaki au mai he tino he mate nai? Kua fakaaue atu au ke he Atua, ha ko Iesu Keriso ha tautolu a Iki.” (Roma 7:24, 25) Ka e kua a tautolu? Taufetului foki ni a tautolu he totoko ke he tau lolelole he tau tino. He taufetului a tautolu ke fehagai mo e tau lolelole pihia, kua mukamuka ke galo e mauokafua, he iloa tonu kua nakai maeke ia tautolu ke kautu. Ka to lagomatai e Iehova a tautolu kaeke ke tuga a Paulo a tautolu he falanaki moli ki a Ia mo e nakai tua ni ke he malolo ha tautolu.

16. Ka hololoa e lolelole fakatino, ko e heigoa kua lata ia tautolu ke liogi ki ai, ti ko e heigoa kua lata ia tautolu ke taute ka mahala a tautolu?

16 Ka hololoa mai e tau lolelole he tino, maeke ia tautolu ke fakakite kua falanaki a tautolu ki a Iehova he kumi ki a ia he liogi. Kua lata ia tautolu ke ole, he fakatokotui foki ki a Iehova ma e hana lagomatai he agaga tapu. (Luka 11:9-13) Maeke ia tautolu ke ole fakatonu ma e manako fakalatalata, ko e vala he fua he agaga he Atua. (Kalatia 5:22, 23) Ko e heigoa ka taute e tautolu ka eke ke mahala a tautolu? Kua nakai lata mogoia ke nakai fiu a tautolu. Kia nakai fakateafu a tautolu he liogi fakatokolalo ke he Atua fakaalofa noa ha tautolu, he ole ke he hana fakamagaloaga mo e lagomatai. To nakai tiaki, po ke fuluhi kehe a Iehova, he loto kua “malipilipi mo e pehia” ha ko e mamafa he manamanatuaga agahala. (Salamo 51:17) Ka ole a tautolu ki a ia mo e tau loto moli mo e tokihala, to lagomatai e Iehova a tautolu ke tau ke he tau kamatamata.—Filipi 4:6, 7.

17. (a) Ko e ha kua lagomatai lahi ke fakaata e puhala kua logona e Iehova hagaao ke he lolelole pauaki ne liga tau a tautolu ki ai? (e) Ko e heigoa e tau kupu tohi kua liga ke manatu loto e tautolu ka tau a tautolu ke tautaofi e ita vave? ke puipui e alelo ha tautolu? ke fakamamao mai he hihiga ke he tau fakafiafiaaga nakai mitaki?

17 Maeke foki ia tautolu ke fakakite kua falanaki a tautolu ki a Iehova he kumi ke he hana Kupu ma e lagomatai. He fakaaoga e concordance he Tohi Tapu po ke Watch Tower Publications Index, maeke ia tautolu ke kumi e tali ke he huhu, ‘Fefe e logonaaga ha Iehova hagaao ke he lolelole pauaki hane tau au ki ai?’ He fakaata e puhala ne logona e Iehova hagaao ke he manatu ia kua maeke ke fakamalolo e manako ha tautolu ke fakafiafia a ia. Ti, kua maeke ia tautolu ke logona tuga ne logona e ia, he vihiatia e mena ne vihiatia e ia. (Salamo 97:10) Ne logona he falu kua lagomatai lahi ke ako manatu e tau kupu Tohi Tapu kua hagaao ke he lolelole pauaki ne tau a lautolu ki ai. Hane taufetului kia a tautolu ke tautaofi e ita vave? Ti kua lata ke ako manatu e tautolu e tau kupu he Tau Fakatai 14:17 mo Efeso 4:31. Kua uka kia ia tautolu ke puipui e alelo ha tautolu? Liga ako manatu e tautolu e tau kupu tuga he Tau Fakatai 12:18 mo e Efeso 4:29. Ha ha kia ia tautolu e hihiga ke he tau fakafiafiaaga nakai mitaki? Liga lali a tautolu ke manatu e tau kupu tuga he Efeso 5:3 mo e Kolose 3:5.

18. Ko e ha kua nakai lata ia tautolu ke maimaina ke ole lagomatai ke he tau motua ke fahia mai he tau lolelole ha tautolu?

18 Kumi lagomatai ke he tau motua ne fifili he agaga i loto he fakapotopotoaga e taha puhala ke fakatata e falanaki ha tautolu ki a Iehova. (Gahua 20:28) Ati, ko e “tau mena fakaalofa ke he tau tagata” nei, ko e foakiaga mai ia Iehova he puhala ia Keriso ke puipui mo e leveki ke he hana tau mamoe. (Efeso 4:7, 8, 11-14) Moli ai, to nakai mukamuka ke ole ma e lagomatai ke lata mo e lolelole. Liga ma a tautolu, matakutaku neke nakai talia he tau motua a tautolu. Ka e nakai fakauaua ai to fakalilifu he tau tagata tane motua fakaagaga nei a tautolu ha ko e ha tautolu a malolo ke ole lagomatai. Lafi atu, kua lali e tau motua ke fakaata e tau fua ni ha Iehova he fehagai mo e fuifui mamoe. Ko e fakaakoaga mo e tomatomaaga mafanatia mo e aoga ha lautolu mai he Kupu he Atua kua eke moli mo mena kua lata ke fakamalolo aki a tautolu ke maeke ke fahia mai he tau lolelole ha tautolu.—Iakopo 5:14-16.

19. (a) He puhala fe ne tutuli a Satani ke fakaaoga e mena popo vave he moui he fakatokaaga nei? (e) Ko e heigoa ne putoia he falanaki, ti ko e heigoa kua lata ke fifili mauokafua a tautolu ki ai?

19 Kia nakai nimo na iloa e Satani kua ku hana a magaaho. (Fakakiteaga 12:12) Kua manako a ia ke fakaaoga e mena popo vave he moui i loto he lalolagi nei ke fakalolelole aki a tautolu mo e taute a tautolu ke fiu. Kia mauokafua katoatoa a tautolu ke he mena ne fakakite mai he Roma 8:35-39: “Ko hai kia taha ke fakamavehe a tautolu mo e fakaalofa a Keriso? ko e matematekelea kia, po ke fakaatukehe, po ke favale, po ke hoge, po ke nakai fai felevehi, po ke tau mena uka, po ke pelu? . . . Ka ko e tau kautu to atu a tautolu ke he tau mena oti nai, ha ko ia ne fakaalofa mai kia tautolu. Ha kua iloa tonuhia e au nakai maeke ke he mate, po ke moui, po ke tau agelu, po ke tau iki, po ke tau toa, po ke tau mena ha i ai nai, po ke tau mena ne tatali, po ke tokoluga, po ke hokulo, po ke taha mena kua eke, nakai maeke ke he tau mena ia ke fakamavehe a tautolu mo e fakaalofa he Atua, ha ia Keriso Iesu ha tautolu a Iki.” Ko e fakamoliaga haia he falanaki ki a Iehova! Ko e falanaki pihia, kua molea atu ke he logonaaga hokoia. Ka ko e falanaki kua putoia e tau fifiliaga hako kua taute e tautolu he moui he tau aho takitaha. O mai a tautolu ke taute e tautolu e fifiliaga kua mauniva ke falanaki katoatoa ki a Iehova he tau magaaho matematekelea.

[Tau Matahui Tala]

^ para. 1 He tohi ke he U.S. Mint, ne fakamau ia Novema 20, 1861, ne tohi he Tohikupu Tanaki Tupe ko Salmon P. Chase: “Nakai fai motu kua maeke ke malolo ka ko e malolo ni he Atua, po ke haohao mitaki ni he Hana puipuiaga. Ko e falanaki he tau tagata ha tautolu ke he Atua kua lata ke fakakite ke he tau tupe he motu.” Ko e fua, ko e talahauaga “In God We Trust” ne kitia fakamua ke he tufatufaaga he tupe mao U.S. he 1864.

^ para. 7 Ko e fakaatukehe nukua fakamaama hinai kua talahau ai ko e “kapaletu lahi, nukua utakehe e tau olioli oti he moui.” Kua pehe falu fakaliliuaga “kia nakai fakaatukehe” po ke “nakai tupetupe.” Ka ko e tau fakamaamaaga pihia kua hagaao nukua lata ia tautolu ke nakai kamata ke fakaatukehe. Pehe e taha tohi: “Ko e vepi Heleni ko e kupu fakagahuahua, ne hagaao ke he poakiaga ke taofi e taute e falu mena ia kua tupu.”

^ para. 9 Ko e tau manatu valu hanei: (1) Ua matakutaku; (2) manamanatu fakamitaki; (3) hafagi e manamanatuaga hau ke he tau puhala gahua fou; (4) moui fakatatau ke he tau mena moua hau—nakai he taha tagata; (5) fakaeneene ke he magaaho totogi e tau koloa; (6) fakatumau e fakalataha he magafaoa; (7) fakatumau e lilifu fakatagata hau; ti (8) fakatu e fakaholoaga fakatokatoka tupe.

^ para. 13 Ko e tau senolo nei ne fakave ke he Tohi Tapu kua nakai talia po ke fakatolomaki ha tuluiaga fakaekekafo, he mailoga ko e mena nei ko e fifiliaga fakatagata ni. Ka e, ko e tau vala tala ne fakatutala e tau tatalu pauaki po ke tau manamanatuaga fakagogoa kua amaamanaki ke talahau ke he tau tagata totou e tau mena moli nukua tupu lahi mogonei.

Manatu Nakai e Koe?

• He fakafelau mo e tau lekua fakatupe, ko e heigoa e tau puhala kua maeke ke fakatata e tautolu kua falanaki a tautolu ki a Iehova?

• Fakatata fefe e tautolu kua falanaki a tautolu ke he Atua ka matematekelea a tautolu ha ko e tau lekua malolo tino?

• Ka hololoa e lolelole fakatino, maeke fefe ia tautolu ke falanaki katoatoa ki a Iehova?

[Tau Huhu he Fakaakoaga]

[Puha he lau 29]

Manatu Nakai e Koe e Tau Vala Tala Nei?

Ka tupetupe a tautolu ha ko e tau paleko ke he ha tautolu a malolo tino, kua fakamalolo ha ia ka totou hagaao ke he falu kua fahia mo e kautu mai he tau tupetupe fakagogoa, tatalu, po ke tau matulituli. Hanei falu vala tala ne lomi fakailoa he tau mekasini Watchtower mo e Awake!

“Coping With My Weaknesses” ne matapatu ke he fehagai mo e tau manamanatu nakai mitaki mo e fakaagitau.—The Watchtower, Me 1, 1990.

“Not Even an Iron Lung Could Stop Her Preaching.”—Awake!, Ianuari 22, 1993.

“A Bullet Changed My Life” ne hagaaki ke he fehagai mo e paleluti.—Awake!, Oketopa 22, 1995.

“You Do Not Know What Your Life Will Be Tomorrow” ne fakatutala ke he fahia mai he bipolar disorder.—The Watchtower, Tesemo 1, 2000.

“Loida’s Journey out of Silence” ne hagaaki ke he fehagai mo e cerebral palsy.—Awake!, Me 8, 2000.

“My Struggle With Endometriosis.”—Awake!, Iulai 22, 2000.

“My Fight With Scleroderma.”—Awake!, Aokuso 8, 2001.

“I Won My Battle With Postpartum Depression.”—Awake!, Iulai 22, 2002.

[Fakatino he lau 27]

He fehagai mo e galo e gahua, kua liga pulotu a tautolu ke liu kumikumi e puhala moui ha tautolu

[Fakatino he lau 28]

Kua fakakite he tala ha Loida e puhala he falanaki ki a Iehova nukua lagomatai e taha ke fakauka (Kikite e puha he lau 29)

[Fakatino he lau 32]

Nakai lata ia tautolu ke maimaina ke ole lagomatai ma e tau lolelole ha tautolu