Ko e Ha kua Lata ia Tautolu ke Liogi Nakai Noa?
Ko e Ha kua Lata ia Tautolu ke Liogi Nakai Noa?
“Kia liogi nakai noa. Kia fakaaue a mutolu he tau mena oti kana.”—1 Tesalonia 5:17, 18.
1, 2. Fakakite fefe e Tanielu na loto fakaaue a ia ke he monuina he liogi, mo e lauia fefe ai ke he fakafetuiaga hana mo e Atua?
KO E aga he perofeta ko Tanielu, ke liogi lagatolu he aho ke he Atua. Ne fakatokotui a ia he pu fakamaama he hana poko, ne hagaaki atu ke he maga a Ierusalema, mo e liogi ai. (1 Tau Patuiki 8:46-49; Tanielu 6:10) Pihia foki he magaaho ne poaki e fakatufono fakapatuiki ke nakai liogi ke he ha tagata ka ki a Tariu ni, ko e patuiki Metai, ne nakai fakaai a Tanielu ke fakauaua e loto. Pete ni ka fakahagahaga kelea e moui hana po ke nakai, ne ole nakai noa e tagata liogi nei ki a Iehova.
2 Fefe e onoonoaga ha Iehova ki a Tanielu? He magaaho ne hau e agelu ko Kaperielu ke tali taha he tau liogi a Tanielu, ne fakamaama e ia e perofeta ko e tagata “kua ofania lahi.” (Tanielu 9:20-23) I loto he perofetaaga ha Esekielu, ne hagaao a Iehova ki a Tanielu ko e tagata mahani tututonu. (Esekielu 14:14, 20) Mai he tau tau loga, ko e tau liogi ha Tanielu ati fua mai moli e fakafetuiaga tata mo e hana a Atua, ko e mena ia foki ne kitia e Tariu.—Tanielu 6:16.
3. Tuga ne fakakite he mailogaaga moli he taha misionare, kua maeke fefe he liogi ke lagomatai a tautolu ke fakatumau e loto fakamoli?
3 Maeke foki he liogi tumau ke lagomatai a tautolu ke fehagai mo e tau kamatamata velagia. Ke fakatai ki ai, kia mailoga e mena ne tupu ki a Harold King, ko e misionare i Saina ne kua fakahala ke he lima e tau tau ke nofo tokotaha he poko puipui. Ke he mena ne tupu ki a ia, ne talahau e Matakainaga King: “Pete kua nofo kehe au mo e tau katofia haku, ka e nakai fai tagata ke vevehe mai au he haku a Atua. . . . Ti, kua takoko e poko haku ke he ha tagata ka liga o fano i fafo, ne fakatokotui au i loto he haku a poko ke lagatolu he aho mo e liogi fakalahi, he tokaloto a Tanielu, ne vagahau e Tohi Tapu hagaao ki ai. . . . Ti tuga kua takitaki he agaga he Atua he tau magaaho pihia e loto haku ke he tau mena ne mua e aoga mo e foaki ki a au e logonaaga totoka. Ko e malolo mo e mauokafua fakaagaga ha ia ne tamai he liogi ki a au!”
4. Ko e heigoa e tau huhu hagaao ke he liogi ka kikite a tautolu ki ai he vala tala nei?
4 Ne talahau he Tohi Tapu: “Kia liogi nakai noa. Kia fakaaue a mutolu he tau mena oti kana.” (1 Tesalonia 5:17, 18) He onoono atu ke he fakatonuaga nei, kia kikite a tautolu ke he tau huhu na: Kua lata he ha a tautolu ke matakaki ke he tau liogi ha tautolu? Ko e heigoa e tau kakano ne ha ha ia tautolu ke o atu tumau ki a Iehova? Mo e heigoa kua lata ia tautolu ke taute kaeke kua logona e tautolu e logonaaga muikau ke liogi ke he Atua ha ko e ha tautolu a tau kuku?
Ati Hake e Fakakapitiga he Puhala he Liogi
5. Ko e heigoa e fakakapitiga uho ne kua lagomatai he liogi a tautolu ke olioli ki ai?
5 Manako nakai a koe ke kitia e Iehova a koe ko e kapitiga hana? Ne vagahau a ia hagaao ke he tupuna ko Aperahamo ke he puhala ia. (Isaia 41:8; Iakopo 2:23) Kua manako a Iehova ki a tautolu ke feaki e fakafetuiaga pihia mo ia. Nukua uiina moli e ia a tautolu ke fakatata atu ki a ia. (Iakopo 4:8) Ti nakai kia kua lata he uiina ia ke taute a tautolu ke manamanatu ke he foakiaga uho ia he liogi? Kua uka ha ia ke moua e kotofaaga ke vagahau ke he tagata gahua tokoluga he fakatufono, po ke eke foki mo kapitiga hana! Ka e kua fakamafana mai he Tufuga he lalolagi mo e lagi katoatoa a tautolu ke o atu fiafia ki a ia he liogi, he ha magaaho ne loto po ke manako a tautolu ki ai. (Salamo 37:5) Kua lagomatai he ha tautolu a tau liogi nakai noa a tautolu ke moua e fakakapitiga tata mo Iehova.
6. Ko e heigoa ne fakaako mai he fakafifitakiaga ha Iesu ki a tautolu hagaao ke he lata ke ‘liogi tumau’?
6 Kua mukamuka ha ia foki ia tautolu ke nakai liogi! He fehagai he tau aho oti mo e tau peehiaga he moui ka lahi e fakamole he ha tautolu a matakaki ti nakai lali mogoia a tautolu ke vagahau ke he Atua. Ne fakamafana e Iesu e tau tutaki hana ke ‘liogi tumau,’ ti taute pihia foki e ia. (Mataio 26:41) Pete ni he fa lavelave tumau a ia mai he mogo pogipogi ke he po, ne tuku kehe e ia taha magaaho ke tutala ke he hana Matua he lagi. Ke he falu “magaaho pogipogi kua uhu matike” a Iesu ke liogi. (Mareko 1:35) He falu magaaho, ne fano a ia ke he taha mena matimati he matahiku he aho ke tutala ki a Iehova. (Mataio 14:23) Ne fakatoka tumau e Iesu taha magaaho ke liogi, ti kua lata ke pihia foki a tautolu.—1 Peteru 2:21.
7. Ko e heigoa e tau tutuaga ka lata ke omoi a tautolu ke tutala he tau aho oti ke he ha tautolu a Matua he lagi?
7 Ko e tau magahala kua lata ma e tau liogi fakatagata kua ha ha ai he tau aho oti he fakafehagai a tautolu mo e tau mena vihi, hokotia ke he tau kamatamataaga, mo e ka taute e tau fifiliaga. (Efeso 6:18) He magaaho ka kumi e tautolu e takitakiaga he Atua ke he tau puhala oti he moui, moli ni to tupu ki mua e kapitiga ha tautolu mo ia. Ke he tau kapitiga kaeke fehagai a laua tokoua ke he mena vihi, kua nakai kia fakamalolo e pipiaga he fakakapitiga he vahaloto ha laua? (Tau Fakatai 17:17) Kua moli pihia foki he magaaho ka falanaki a tautolu ki a Iehova mo e mailoga moli hana lagomatai.—2 Nofoaga he Tau Patuiki 14:11.
8. Mai he tau fakafifitakiaga ha Nehemia, Iesu, mo Hana, ko e heigoa ne ako e tautolu hagaao ke he loa he tau liogi fakatagata ha tautolu?
8 Kua fiafia lahi ha a tautolu he nakai fakakaupa he Atua e leva po ke lagafiha e tutala ha tautolu ki a ia he liogi! Ne liogi fakamafiti a Nehemia ke he loto, fakamua to olelalo a ia ke he patuiki ha Peresia. (Nehemia 2:4, 5) Ne liogi fakaku foki a Iesu he magaaho ne ole a ia ki a Iehova ke foaki ki a ia e malolo ke fakaliu tu mai aki a Lasalo. (Ioane 11:41, 42) Ko Hana, ke he taha fahi, “ne fakaloa ai e ia hana liogi ki mua a Iehova” he magaaho ne liligi e ia e loto hana ki a Ia. (1 Samuela 1:12, 15, 16) Ti ko e tau liogi fakatagata ha tautolu kua maeke ke ku po ke loa he hagaao ni ke he manako po ke ke he tau tutuaga.
9. Ko e ha kua lata e tau liogi ha tautolu ke putoia ai e fakaheke mo e fakaaue ke he tau mena oti ne taute e Iehova ma tautolu?
9 Kua fakakite he tau liogi loga i loto he Tohi Tapu e tau fakaaue mai he loto ma e tuaga tokoluga ha Iehova mo e hana tau gahua homo ue atu. (Esoto 15:1-19; 1 Nofoaga he Tau Patuiki 16:7-36; Salamo 145) I loto he fakakiteaga, ne kitia he aposetolo ko Ioane e tau patu ne toko 24—ko e numera katoa he tau Kerisiano fakauku ne ha ha he tau tutuaga ha lautolu he lagi—kua fakaheke ki a Iehova, he talahau: “Ko e Iki na e, kua lata ni a koe ke tuku atu ki ai e fakahekeaga, mo e lilifu, mo e malolo; ha kua eke e koe e tau mena oti, ha ko e hau a finagalo foki ne ha ha i ai a lautolu, mo e eke ai a lautolu.” (Fakakiteaga 4:10, 11) Ha ha foki ia tautolu e kakano ke fakaheke tumau ke he Tufuga. Kua fiafia ha e tau matua he magaaho ka fakaaue a tama mai he loto ki a laua ma e taha mena ne taute e laua ma hana! He manamanatu fakaaue atu ke he tau mahani totonu ha Iehova mo e fakakite ha tautolu a tau loto oue tulou ma e tau mena ia, ko e puhala mitaki lahi a ia ke fakamalikiti e aoga he tau liogi ha tautolu.
“Kia Liogi Nakai Noa”—Ko e Ha?
10. Maeke fefe e liogi ke fakamalolo e tua ha tautolu?
10 Kua aoga lahi e liogi tumau ke he tua ha tautolu. He mole e taute e fakataiaga ke kia “liogi mau ke lata ai, ka e aua neke fakalolelole,” ne huhu a Iesu: “Ka hau e Tama he tagata, mailoga he ha ke moua mai e ia e tua ke he lalolagi?” (Luka 18:1-8) Kua ati hake he liogi fakamakamaka mo e mai he loto e tua. He magaaho ne motua fakahaga e tupuna ko Aperahamo mo e nakaila fai tama ia, ne vagahau a ia ke he Atua hagaao ke he lekua ia. He tali, ne tala age fakamua a Iehova ki a ia ke haga hake ke he lagi mo e totou e tau fetu, kaeke ke maeke ia ia. Mogoia ne fakamoli e Atua ki a Aperahamo: “To pihia ni hau a fanau.” Ko e fua? “Ne tua foki a [Aperahamo] kia Iehova; ti talahaua tututonu ai a ia.” (Kenese 15:5, 6) Kaeke hafagi e tautolu ha tautolu a tau loto ki a Iehova he liogi, talia hana tau fakamoliaga mai he Tohi Tapu, mo e omaoma ki a ia, to fakamalolo e ia ha tautolu a tua.
11. Maeke fefe e liogi ke lagomatai a tautolu ke fehagai mo e tau mena vihi?
11 Maeke foki he liogi ke lagomatai a tautolu ke fahia ke he tau mena vihi. Kua mamafa kia ha tautolu a tau kavega he moui mo e kua uka kia e tau tutuaga ne fehagai mo tautolu? Kua talamai e Tohi Tapu ki a tautolu: “Kia tuku atu kia Iehova e tau mena ne fakaatukehe ai a koe; ko ia ni ke fakamalolo a koe; nakai tuku e ia tukulagi e tau tagata tututonu ke fagahuatia.” (Salamo 55:22) He magaaho ka fehagai mo e tau fifiliaga uka, kua lata ia tautolu ke muitua ke he fakafifitakiaga a Iesu. Ne fakaaoga e ia e po katoa ke liogi tokotaha, fakamua to kotofa e ia e tau aposetolo 12 hana. (Luka 6:12-16) Mo e he po ato mate a ia, ne liogi fakamakamaka a Iesu ti “kua kavakava foki a ia tuga he tau fatufatuoka toto kua to hifo ke he kelekele.” (Luka 22:44) Ko e fua? “Kua logona mo e fiafia ki a ia ma e hana matakutaku mahani fakaatua.” (Heperu 5:7, NW) Ko e tau liogi fakamakai mo e nakai noa ha tautolu ka lagomatai a tautolu ke fahia ke he tau tutuaga fakaagitau mo e tau kamatamata uka.
12. Maeke fefe e liogi ke fakatata e kapaletu ha Iehova mai ki a tautolu takitokotaha?
12 Taha e kakano ke fakatata atu ki a Iehova he puhala he liogi, ha ko e mena, to fakatata mai a ia ki a tautolu. (Iakopo 4:8) He magaaho ne hafagi e tautolu e loto ha tautolu ki a Iehova he liogi, kua nakai kia logona hifo e tautolu e kapaletu mai hana ke he ha tautolu a tau manako ti kua leveki mokoina mai a tautolu? Kua mailoga moli e tautolu e fakaalofa he Atua mai ki a tautolu takitokotaha. Kua nakai kotofa e Iehova ke he ha tagata foki e matagahua ke fanogonogo ke he tau liogi takitaha oti ne foaki he tau fekafekau hana ki a ia ko e ha lautolu a Matua ni he lagi. (Salamo 66:19, 20; Luka 11:2) Ti uiina e ia a tautolu ke ‘kia tuku atu kia ia e tau mena oti kua fakaatukehe ai a tautolu ha ko e mena kua manatu e ia a tautolu.’—1 Peteru 5:6, 7.
13, 14. Ko e heigoa e tau kakano ne ha ha ia tautolu ke liogi nakai noa?
13 Maeke he liogi ke fakatupu ia tautolu e makutu lahi ma e fekafekauaga ke he toloaga tagata, mo e ke fakamalolo a tautolu he magaaho ka liga fakaohooho he mahani fakateaga po ke totoko a tautolu ke tiaki e feua ia. (Gahua 4:23-31) Maeke foki he liogi ke puipui a tautolu mai he “tau lagatau he tiapolo.” (Efeso 6:11, 17, 18) Ka taufetului mogoia ke fahia ke he tau kamatamata he tau aho oti, kua lata ia tautolu ke fakatumau ke ole ke he Atua ke fakamalolo a tautolu. Kua putoia ai ke he liogi fakatai ha Iesu e ole ki a Iehova ke ‘laveaki mai a tautolu ia ia ne kelea,’ ko Satani ko e Tiapolo.—Mataio 6:13.
14 Kaeke fakatumau a tautolu ke liogi ma e lagomatai ke tautaofi e tau fatuakiloto agahala ha tautolu, to mailoga ai e tautolu e lima lagomatai ha Iehova. Kua ha ha ia tautolu e fakamoliaga nei: “Kua fakamoli e Atua, he nakai tuku atu e ia a mutolu ke he kamatamata kua mua ke he mena kua fahia ai a mutolu, ka e taute foki e ia fakalataha mo e kamatamata e mena ke hao ai, kia fahia a mutolu ke fakauka ai.” (1 Korinito 10:13) Ne mailoga he aposetolo ko Paulo e leveki fakamalolo ha Iehova ke he tau tutuaga kehekehe. “Kua maeke ia au e tau mena oti kana ke he fakamalolo mai [e ia] kia au,” he talahau e ia.—Filipi 4:13; 2 Korinito 11:23-29.
Fakauka ke he Liogi Pete ko e Tau Kuku
15. Ko e heigoa ka tupu he magaaho ka kaumahala a tautolu ke he tau tutuaga he Atua?
15 Ma e ha tautolu a tau liogi ke logona mitaki, kua lata ia tautolu ke nakai fakaheu e fakatonuaga he Kupu he Atua. “Ko e tau mena oti foki ke ole atu ai a tautolu, kua moua mai e tautolu ia ia,” he tohia he aposetolo ko Ioane, “ha kua omaoma a tautolu ke he tau poaki hana, mo e eke e tautolu e tau mena kua fiafia ki ai a ia.” (1 Ioane 3:22) Ko e heigoa, mogoia, ka liga tupu he magaaho ka kaumahala a tautolu ke he tau tutuaga he Atua? Ne fakamumuli a Atamu mo Eva he mole e agahala ha laua he kaina ko Etena. Liga hihiga pihia foki a tautolu ke fakamumuli “mai mua a Iehova” mo e nakai liogi. (Kenese 3:8) “He haku a kitiaaga kua tuga ko e mena hehe fakamua ne taute e lautolu ne o kehe mai ia Iehova mo e hana fakatokatokaaga, ko e oti noa e liogi ha lautolu,” he mailoga e Klaus, ko e leveki faifano matua. (Heperu 2:1) Kua pihia e mena ne tupu ki a José Ángel. Kua talahau e ia: “He teitei valu e tau tau ne lavea ni au ke liogi ki a Iehova. Kua logona e au e nakai lata ke tala ki a ia, pete ni kua kitia agaia e au a ia ko e haku a Matua he lagi.”
16, 17. Talahau e tau fakafifitakiaga ke he puhala ne kua maeke e liogi ke lagomatai a tautolu ke kautu mai he tau lolelole fakaagaga.
16 Liga kua logona he falu ia tautolu e muikau ke liogi ha kua lolelole fakaagaga po ke ha kua putoia ke he tau mena hehe. Ka ko e magaaho tonu anei ne kua lata ia tautolu ke fakaaoga e foakiaga he liogi. Ne hola a Iona he kotofaaga hana. Ka e ‘ui atu a Iona kia Iehova ha ko e hana matematekelea, ti fanogonogo mai a Ia kia ia, ne kalaga atu ai a Iona mai he mena hokulo he tukuaga, ti fanogonogo mai a Iehova ke he hana a leo.’ (Iona 2:2) Ne liogi a Iona, tali e Iehova hana liogi, ti malolo fakaagaga ai a Iona.
17 Ne liogi fakamakai foki a José Ángel ma e lagomatai. Ne manatu e ia: “Ne hafagi e au e loto haku ke he Atua mo e ole ma e hana fakamagalo. Ti lagomatai moli mai e ia au. Piko au to nakai liu mai au ke he kupu moli ka noa mo e lagomatai he liogi. Mogonei kua liogi tumau au he tau aho oti, mo e mataala lahi ke he tau magaaho ia.” Kua lata ia tautolu ke tutala nakai fakauaua ke he ha tautolu a Atua hagaao ke he tau hehe ha tautolu mo e ole fakatokolalo ma e hana fakamagalo. He magaaho ne talatalahau he Patuiki ko Tavita hana tau hehe, ne fakamagalo e Iehova e tau agahala hana. (Salamo 32:3-5) Kua manako a Iehova ke lagomatai a tautolu, nakai ke fakahala a tautolu. (1 Ioane 3:19, 20) Mo e maeke he tau liogi he tau patu he fakapotopotoaga ke lagomatai fakaagaga a tautolu, ha ko e tau olelalo pihia kua ha ha ai e “aoga lahi.”—Iakopo 5:13-16.
18. Ko e heigoa e mauokafua kua maeke he tau fekafekau he Atua ke moua pete kua mamao lahi e o kehe ha lautolu?
18 Ko e matua tane ha a ia ka fakaheu e tama tane hana ne fakatokolalo ke kumi lagomatai mo e tomatomaaga ki a ia he mole e taute e hehe? Ne fakakite he fakataiaga ke he tama matahavala ko e pete he mamao lahi e o mai kehe ha tautolu, kua fiafia lahi ha tautolu a Matua he lagi ka liliu a tautolu ki a ia. (Luka 15:21, 22, 32) Ne fakamafana age a Iehova ki a lautolu oti ne hehe ke ui ki a ia, “ha ko e mena to fakamagalo fakalahi mai e ia.” (Isaia 55:6, 7) Ti pete he taute e Tavita e tau agahala muitui, ne ui a ia ki a Iehova, he talahau: “Ko e Atua na e, kia fakateliga mai a koe ke he haku a liogi, aua foki neke kalo kehe a koe ka ole atu au.” Ne talahau foki a ia: “Ko e afiafi, mo e pogipogi, mo e tupou la, ke tagi atu ai au, mo e kalaga atu ai au; ti fanogonogo mai ai a [Iehova] ke he haku a leo.” (Salamo 55:1, 17) Ko e fakamoliaga ha ia!
19. Ko e ha kua nakai lata ia tautolu ke fakahiku ko e tau liogi ne tuga nakai tali ko e fakamoliaga a ia kua nakai talia he Atua?
19 Ka e kua kaeke nakai moua vave e tali ke he ole ha tautolu? Mogoia, ka lata ni ia tautolu ke iloa moli ko e ole ha tautolu kua felautatai mo e finagalo a Iehova mo e kua foaki ai ke he higoa a Iesu. (Ioane 16:23; 1 Ioane 5:14) Ne hagaao e tutaki ko Iakopo ke he falu Kerisiano ne nakai moua e tali ke he tau liogi ha lautolu ha kua “ole atu mo e nakai lata.” (Iakopo 4:3) Ke he taha fahi, kua nakai lata ia tautolu ke mafiti ke fakahiku ko e tau liogi ne tuga kua nakai tali ko e fakamoliaga a ia kua nakai talia he Atua. Kua fakaata e Iehova he falu magaaho hana tau tagata tapuaki ne tua fakamoli ke fai magaaho ka liogi tumau hagaao ke he taha matakupu ato kitia moli hana tali. “Kia ole atu a mutolu, ti foaki mai ai kia mutolu,” he talahau e Iesu. (Mataio 7:7) Ko e mena ia, kua lata ia tautolu ke “fakamakamaka ke he liogi.”—Roma 12:12.
Liogi Tumau
20, 21. (a) Ko e ha kua lata ia tautolu ke liogi nakai noa he “tau aho fakamui” nei? (e) Ko e heigoa ka moua e tautolu he magaaho ka o atu a tautolu he tau aho oti ke he nofoaiki fakaalofa noa ha Iehova?
20 Ko e tau peehiaga mo e tau mena vihi kua tupu tolomaki he “tau aho fakamui” nei, ti fakamailoga ai he “tau aho uka.” (2 Timoteo 3:1) Mo e maeke he tau kamatamata ke fakalavelave e tau loto ha tautolu. Ka e to lagomatai he tau liogi nakai noa ha tautolu a tautolu ke fakatumau e tau momoui ha tautolu ke he tau puhala fakaagaga pete kua hololoa e tau mena vihi, tau kamatamata, mo e tau fakalolelole. Kua maeke he tau liogi he tau aho oti ha tautolu ki a Iehova ke foaki e lalagoaga lahi ma tautolu.
21 Ko Iehova ko e “fanogonogo liogi,” kua nakai ni lavelave a ia ke fanogonogo ki a tautolu. (Salamo 65:2) Kia nakai lavelave lahi mogoia a tautolu ke tutala ki a ia. Ko e ha tautolu a kapitiga mo e Atua ko e koloa uho lahi ke moua e tautolu. Kia nakai ono fakateaga a tautolu ki ai. “Ko e mena ia kia fakatata atu ai a tautolu mo e fakamalolo ke he nofoaiki he fakaalofa noa, kia fakaalofa mai ai a ia kia tautolu, kia moua foki e fakaalofa noa ke lagomatai mai ai ke he aho kua lata ai.”—Heperu 4:16.
To Tali Fefe e Koe?
• Ko e heigoa ne ako mai e tautolu he perofeta ko Tanielu hagaao ke he uho he liogi?
• Maeke fefe ia tautolu ke fakamalolo ha tautolu a fakakapitiga mo Iehova?
• Ko e ha kua lata ia tautolu ke liogi nakai noa?
• Ko e ha kua nakai lata he tau logonaaga muikau ke auhia a tautolu mai he liogi ki a Iehova?
[Tau Huhu he Fakaakoaga]
[Fakatino he lau 14]
Ne liogi fakaku a Nehemia ke he loto, fakamua to vagahau ke he patuiki
[Fakatino he lau 15]
Ko Hana “ne fakaloa ai e ia hana liogi ki mua a Iehova”
[Tau Fakatino he lau 16]
Ne liogi a Iesu he po katoa, fakamua to kotofa e tau aposetolo 12 hana
[Tau Fakatino he lau 18]
Kua ha ha ai e tau magaaho ma e liogi he magahala he aho katoa