Tau Fifine ne Fakafiafia e Loto a Iehova
Tau Fifine ne Fakafiafia e Loto a Iehova
“Kia taui e Iehova hau a gahua, kia tuku atu kia koe e palepale lahi mai ia Iehova.”—RUTA 2:12.
1, 2. Maeke fefe a tautolu ke aoga mai he fakakite e tau fakafifitakiaga he Tohi Tapu ke he tau fifine ne fakafiafia e loto ha Iehova?
KO E matakutaku ke he Atua ne fakaohooho e tau fifine tokoua ke totoko a Farao. Kua omoi he tua e fifine fakataka ke foaki hana moui ke maeke ke puipui e tau toko tokoua ha Isaraela. Ko e pulotu mo e mahani fakatokolalo he matematekelea ne lagomatai e fifine ke fakahao e tau momoui loga mo e ke puipui e fekafekau fakauku ha Iehova mai he fakamaligi toto. Ko e tua ki a Iehova ko e Atua fakalataha mo e aga he mahani fakamokoi ne omoi e takape mo e ko e matua fifine ke foaki e mena kai fakahiku hana ke he perofeta he Atua. Ko e falu ni anei he tau fakafifitakiaga loga faka-Tohi Tapu he tau fifine ne fakafiafia e loto ha Iehova.
2 Ko e aga ha Iehova ke he tau fifine pihia mo e tau monuina ne liligi e ia ki luga ha lautolu nukua fakatata ko e tau mena ne fiafia lahi a ia ki ai ke he tau mena oti kana ko e tau mahani fakaagaga, ne mai he vahega tagata. He lalolagi he vaha nei, ha kua lavelave lahi ke he tau mena fakatino, ati ko e paleko e tuku fakamua he moui fakaagaga he tagata. Ka e maeke ke kautu mai he paleko ia, tuga kua fakatata he tau fifine matakutaku Atua toko miliona ne fakakatoa e vala lahi he tau tagata he Atua he vaha nei. Ko e tau fifine Kerisiano pihia kua fifitaki e tua, lotomatala, fakamokoi, mo e falu mahani mitaki ne fakatata he tau fifine matakutaku Atua ne fakakite i loto he Tohi Tapu. Moli, ko e tau tagata tane Kerisiano ne manako foki ke fifitaki e tau mahani ne fakakite he tau fifine mahani mitaki he tau vaha i tuai. Ke kitia e puhala ke taute katoatoa e tautolu, kia manamanatu fakamatafeiga la a tautolu ke he tau fakamauaga he Tohi Tapu hagaao ke he tau fifine ne talahau he kamataaga.—Roma 15:4; Iakopo 4:8.
Tau Fifine ne Totoko ke he Farao
3, 4. (a) Ko e ha ne nakai omaoma a Sipela mo Pua ki a Farao he magaaho ne poaki a ia ke tamate oti e tau tama tane mukemuke Isaraela fanau fou? (e) Palepale fefe e Iehova e tau fifine fakafanau tokoua nei ha ko e ha laua a malolo mo e matakutaku faka-Atua?
3 He tau fakafiliaga i Nuremberg, ne hoko i Sihamani he mole e Felakutaki II he Lalolagi, kua tokologa ne fakahala he kelipopo lahi kua lali ke kalo hola e tau matahavala ne taute e lautolu he fakafetoko na ko e omaoma a ia ha lautolu ke he tau poakiaga. Fakatatai mogonei a lautolu nei mo e tau fifine fakafanau Isaraela, ko Sipela mo Pua, ne nonofo ki Aikupito i tuai he magahala nukua pule e Farao favale ne nakai fai higoa. He matakutaku he tupu lahi e puke tagata he tau Heperu, ne poaki a Farao ke he tau fifine fakafanau tokoua ke kitia kua tamate oti e tau tama mukemuke tane Heperu ne fanau laia. Fefe e tali atu he tau fifine ke he poakiaga kelea muitui ia? “Ti nakai eke e mena ne tala age ai e patuiki a Aikupito kia laua, ka e fakamoui e laua e tau tama tane.” Ko e ha ne nakai mahala e tau fifine nei ke matakutaku ke he tagata? Ha ko laua kua “matakutaku ke he Atua.”—Esoto 1:15, 17; Kenese 9:6.
4 E, ne fakamalu e tau fifine fakafanau nei ia Iehova, ti eke moli a ia “ko e akau punuti” ki a laua, he puipui a laua mai he ita ha Farao. (2 Samuela 22:31; Esoto 1:18-20) Ka e nakai oti he mena ia e fakamonuina ha Iehova. Ne palepale e ia a Sipela mo Pua he fai magafaoa a laua. Ne fakalilifu foki e ia e tau fifine nei he fakamau hifo e tau higoa mo e tau gahua ha laua ke he hana Tohi mai he agaga ma e tau atuhau a mui ke totou, ka kua galo tamoki e higoa he Farao.—Esoto 1:21; 1 Samuela 2:30e; Tau Fakatai 10:7.
5. Maeke fefe e tau fifine Kerisiano tokologa he vaha nei ke fakakite e aga taha ia tuga ha Sipela mo Pua, ti to palepale fefe e Iehova a lautolu?
5 Fai fifine nakai ne tuga a Sipela mo Pua he vaha nei? E, fai! He tau tau takitaha, totou afe e tau fifine pihia ne fakamatala nakai matakutaku e fekau fakahao moui he Tohi Tapu he tau motu ne “poaki he patuiki” ke pa malu, nukua fakahagahagakelea e tokanoaaga ha lautolu po ke tau momoui foki ha lautolu. (Heperu 11:23; Gahua 5:28, 29) Omoi he fakaalofa ke he Atua mo e katofia, ko e tau fifine loto malolo pihia kua nakai tokanoa ha tagata ke taofi a lautolu mai he talahau e tala mitaki he Kautu he Atua ke he falu. Fakahiku ai, loga e tau fifine Kerisiano ne fakauka ke he totokoaga mo e favaleaga. (Mareko 12:30, 31; 13:9-13) Ke tuga a Sipela mo Pua, ne mailoga katoatoa e Iehova e tau gahua he tau fifine mitaki lahi mo e malolo pihia, mo e to fakatata e ia hana fakaalofa ki a lautolu he fakamau e tau higoa ha lautolu he hana “tohi he moui,” he fakatumau a lautolu ke fakauka tua fakamoli ke hoko ke he fakaotiaga.—Filipi 4:3; Mataio 24:13.
Tamai he Fifine Fakataka he Vaha Fakamua e Olioli ke he Loto a Iehova
6, 7. (a) Ko e heigoa ne iloa e Raava hagaao ki a Iehova mo e hana tau tagata, ti lauia fefe a ia he iloilo nei? (e) Fakalilifu fefe he Kupu he Atua a Raava?
6 He tau 1473 F.V.N., ko e fifine fakataka ne higoa ko Raava ne nofo he taone ko Ieriko i Kanana. Haia, ko Raava ko e fifine iloa mena. He o atu e tau toko tokoua ha Isaraela ke nonofo he kaina hana, ne maeke ia ia ke talahau ki a laua e tau vala tala pauaki ke he O Kehe fakamana ha Isaraela mai i Aikupito, pete ni na tupu e mena ia 40 e tau fakamua atu! Kua mahani foki a ia ke he tau kautuaga fou lahi ha Isaraela ke he tau patuiki Amori ko Sikona mo Oko. Mailoga e puhala he iloilo ia ne lauia a ia. Ke he tau toko, ne pehe a ia: “Kua iloa e au kua foaki atu e Iehova e motu kia mutolu, . . . ha ko Iehova ko e ha mutolu a Atua, ko e Atua a ia he lagi i luga, mo e lalolagi i lalo nai.” (Iosua 2:1, 9-11) E, ko e mena ne ako e Raava hagaao ki a Iehova mo e hana tau gahua ke lata mo Isaraela kua taute e loto hana ke talia fiafia mo e fakatupu a ia ke tua ki a Iehova.—Roma 10:10.
7 Ne omoi he tua ha Raava a ia ke gahua. Kua fakafeleveia e ia e tau toko Isaraela he ‘talia mo e totonu,’ ti omaoma a ia ke he tau poakiaga fakahao moui ha laua he magaaho ne patakai e Isaraela a Ieriko. (Heperu 11:31; Iosua 2:18-21) Nakai fakauaua ai ko e tau gahua he tua ha Raava kua tamai e olioli ke he loto ha Iehova, ha kua omoomoi e ia e tutaki Kerisiano ko Iakopo ke tohi fakalataha e higoa hana mo Aperahamo, ko e kapitiga he Atua, he eke mo fakafifitakiaga ke mumuitua e tau Kerisiano ki ai. Ne tohi e Iakopo: “Kua pihia foki a Raava ko e fifine fakataka, kua nakai kia talahaua tututonu a ia ha ko e tau gahua, he talia e ia e tau fekau mo e fakafano kehe a laua ke he taha hala?”—Iakopo 2:25.
8. Fakamonuina fefe e Iehova a Raava ma e tua mo e omaoma hana?
8 Ne palepale e Iehova a Raava ke he tau puhala loga. Taha e mena, ne fakahao fakamana e ia e moui ha Raava mo e tau momoui oti ha lautolu ne nonofo ke he kaina hana—he iloa, “[k]o e magafaoa he hana matua tane, mo lautolu oti ha ha ia ia.” Ti fakaata e ia a lautolu nei ke nonofo “i Isaraela,” ne kua taute a lautolu mo tau tagata he motu. (Iosua 2:13; 6:22-25; Levitika 19:33, 34) Ka e nakai koenaia. Ne liligi foki e Iehova ki luga ha Raava e lilifu ke eke mo tupuna fifine ha Iesu Keriso. Ko e fakatataaga lahi ha ia he fakaalofa-totonu ke he fifine ne eke a ia he taha vaha ko e fifine Kanana ne tapuaki tupua! *—Salamo 130:3, 4.
9. Maeke fefe he aga ha Iehova ki a Raava mo e falu fifine Kerisiano he senetenari fakamua ke fakamalolo e falu fifine he vaha nei?
9 Tuga a Raava, falu he tau fifine Kerisiano, mai he senetenari fakamua ke hoko mai ke he vaha nei, ne toka e tau puhala kelea he moui ke maeke ke fakafiafia e Atua. (1 Korinito 6:9-11) Nakai fakauaua ai ke he falu ia lautolu ne tutupu hake he tau takatakaiaga ne tatai mo Kanana i tuai, ne lahi mahaki e mahani feuaki mo e onoonoaga mitaki foki ki ai. Ka e, ne hiki e lautolu e tau puhala ha lautolu, kua omoomoi he tua ne fakave ke he iloilo tonu he tau Tohiaga Tapu. (Roma 10:17) Ti, maeke foki ke talahau ke he tau fifine pihia kua “nakai ma ai e Atua kia lautolu ke totoku ai ko ia ko e Atua ha lautolu.” (Heperu 11:16) Ko e lilifu ha ia!
Fakamonuina ma e Pulotu Hana
10, 11. Ko e heigoa e tau tutuaga hagaao ki a Napalu mo Tavita ne omoi a Apikaila ke gahua?
10 Tokologa e tau fifine tua fakamoli i tuai ne fakatata e puhala mua atu ke he mahani he pulotu, he taute a lautolu ko e tau koloa uho ke he tau tagata ha Iehova. Ko e taha fifine pihia ko Apikaila, ko e hoana he tagata Isaraela mautu ko Napalu ne pule ai ke he tau fonua. Ko e pulotu ha Apikaila kua lafi atu ke he fakahao e tau momoui mo e puipui a Tavita, ko e patuiki a mui ha Isaraela, mai he fakamaligi toto. Totou ai e tautolu e fakamauaga hagaao ki a Apikaila ia 1 Samuela veveheaga 25.
11 He kamata e tala, ne api a Tavita mo e matakau hana tata atu ke he fuifui manu ha Napalu, ne puipui nakai totogi a lautolu ke he aho mo e po he mahani totonu ke he matakainaga Isaraela ha lautolu ko Napalu. He nakai lahi e tau foakiaga ha Tavita ne toe, ne fakafano atu e ia hogofulu e fuata tane ki a Napalu ke ole mena kai. Ha ha ia Napalu e magaaho ke fakakite hana fakaaueaga ki a Tavita mo e fakalilifu a ia ne fakauku e Iehova. Ka e nakai taute pihia e Napalu. He ita lahi, ne vagahau fakakelea a ia ki a Tavita mo e fekau e tau fuata tane ke liliu teao. He logona e Tavita e mena nei, ne fakapotopoto e ia 400 e tagata tane ke tau mo e o atu ke taui fakatonu. Ne iloa e Apikaila e tali vale he tane hana ti gahua fakamafiti mo e fakailoilo ke fakatotoka a Tavita he fakafano fakalahi atu e tau foakiaga fakamokoi. Ti hoko tino atu a ia ki a Tavita.—Tau kupu 2-20.
12, 13. (a) Fakamoli fefe a Apikaila ke eke mo pulotu mo e fakamoli foki ki a Iehova mo e hana fekafekau fakauku? (e) Ko e heigoa ne taute e Apikaila he magaaho ne liu a ia ki kaina, ti ko e heigoa e fakahikuaga ki a ia?
12 He magaaho ne feleveia a Apikaila mo Tavita, ne ole fakatokolalo a ia ma e fakaalofa noa kua fakakite hana a fakalilifu hokulo ki a ia ne fakauku e Iehova. “Ko e mena to eke ni e Iehova ma e iki haku e magafaoa tumau; ha kua tau ai haku a iki ke he tau tau a Iehova,” he talahau e ia, he lafi na to poaki e Iehova a Tavita ke eke mo takitaki ki a Isaraela. (Tau kupu 28-30) He magaaho taha, kua loto malolo a Apikaila he tala age ki a Tavita ko e tatao hana ke taui, kaeke ke nakai fakahako, to takitaki atu ke he fakamaligi toto. (Tau kupu 26, 31) Ne liu matala a Tavita ha ko e mahani fakatokolalo, fakalilifu hokulo, mo e manamanatuaga maama ha Apikaila. Kua tali a ia: “Kia fakaaue atu kia Iehova ko e Atua a Isaraela, ne fakafano mai ai a koe ke he aho nai ke fonofono au. Kia fakaaue atu foki ke he hau a pulotu, mo e fakaaue atu kia koe ha kua taofi e koe au he aho nai, neke fina atu au ke fakamaligi e toto.”—Tau kupu 32, 33.
13 He liu ki kaina, ne fakaloto malolo a Apikaila ke tala age ke he hana tane e mena fakaalofa hana ki a Tavita. He moua e ia, nukua “konahia lahi a ia.” Ti leo a Apikaila ato magalo a ia mo e tala age ki ai. Fefe e tali atu ha Napalu? Ne ofomate a ia ati tuga e maka hana loto. Hogofulu e aho he mole ne mate a ia ke he tau lima he Atua. He iloa e Tavita e mate ha Napalu, ti fakatu tane a ia ki a Apikaila, ne nava mo e fakalilifu hokulo moli e ia. Ne talia e Apikaila e ole ha Tavita.—Tau kupu 34-42.
Maeke Nakai a Koe ke Tatai mo Apikaila?
14. Ko e heigoa e tau mahani ha Apikaila kua manako a tautolu ke feaki fakalahi?
14 Kitia nakai e koe falu mahani ia Apikaila kua maeke ia koe—ko e tagata tane ti pihia mo e fifine—ka manako ke feaki fakalahi atu? Liga kua manako a koe ke gahua fakapulotu ka tutupu e tau mena uka. Po ke liga manako a koe ke vagahau ke he puhala totonu mo e mitaki ka tupetupe lahi e tau logonaaga he falu ne viko takai ia koe. Ka pihia, ko e ha he nakai liogi ki a Iehova hagaao ke he mena ne tupu? Ne mavehe a ia ke foaki e pulotu, lotomatala, mo e manamanatuaga maama ki a lautolu kua ‘ole atu mo e tua.’—Iakopo 1:5, 6; Tau Fakatai 2:1-6, 10, 11.
15. I lalo he tau tutuaga fe kua mahomo atu e aoga ma e tau fifine Kerisiano ke fakatata e tau mahani ne fakakite e Apikaila?
15 Ko e tau mahani mitaki pihia kua mahomo atu e aoga ma e fifine mo e tane nakai tua kua mena noa po ke nakai omaoma ke he tau matapatu fakaakoaga he Tohi Tapu. Liga kua lahi mahaki hana inu kava. Amanaki ai, to hiki he tau tagata tane pihia ha lautolu a tau puhala. Ne tokologa kua taute pihia—ne fa mahani ke tali atu ke he puhala totonu, fakalilifu hokulo, mo e mahani mitaki he tau hoana ha lautolu.—1 Peteru 3:1, 2, 4.
16. Ko e ha tuaga hana he kaina, to fakatata fefe he matakainaga fifine Kerisiano kua mua ue atu ke he tau mena e uho he fakafetuiaga hana mo Iehova?
16 Ko e heigoa ni e tau mena uka kua fakauka a koe ki ai he kaina, manatu ko Iehova hane lalago tumau ki a koe. (1 Peteru 3:12) Ti lali ke fakamalolo fakaagaga a koe. Liogi ma e pulotu mo e loto totoka. E, fakatata lahi atu ki a Iehova ke he puhala fakaakoaga Tohi Tapu, liogi, manamanatu hokulo, mo e feoakiaga mo e tau matakainaga Kerisiano. Ko e fakaalofa ha Apikaila ma e Atua mo e hana aga ke he fekafekau fakauku hana ne nakai lauia ha ko e nakai fai onoonoaga fakaagaga he tane hana. Ne taute e ia e mena ne fakave ke he tau matapatu fakaakoaga tututonu. Pihia foki ke he magafaoa ne ha ha ai e tane ko e fekafekau fakafifitaki mitaki ke he Atua, kua mailoga he hoana Kerisiano e lata ia ia ke fakatumau ke gahua fakamalolo ke atihake mo e fakatumau ni hana tuaga fakaagaga. Moli, ha ha he tane hana e kotofaaga faka-Tohi Tapu ke leveki ma e tuaga fakaagaga mo e fakatino hana, ka ko e fakahikuaga, kua lata ia ia ke gahua ma e hana ‘ni a moui mo e matakutaku mo e vivivivi.’—Filipi 2:12; 1 Timoteo 5:8.
Moua e Ia “e Taui he Perofeta”
17, 18. (a) Ko e heigoa e kamatamata fakaliga kehe he tua ne fehagai e takape i Sarefata ki ai? (e) Tali atu fefe e takape ke he ole ha Elia, ti palepale fefe e Iehova a ia ma e mena nei?
17 Ko e puhala ne leveki e Iehova e fifine takape mativa he magaaho ne fakakite he perofeta ko Elia e loto fakaaue hokulo hana ki a lautolu kua lalago e tapuakiaga moli he foaki e lautolu a lautolu mo e tau koloa ha lautolu. Ha ko e leva e to he la he vaha ha Elia, ne lauia ai e tokologa ke he hoge, putoia e takape mo e tama tane hana ne nonofo i Sarefata. Ha ko e mena kai fakaoti naia ha laua ne toe, kua hoko mai e tagata ahiahi—ko e perofeta ko Elia. Ne fakaliga kehe e ole hana. He mailoga ai e tupetupe he fifine, ne ole a ia ki a ia ke tao e “areto pukupuku tote” ma hana, he fakaaoga e falaoa mata mo e puke lolo fakahiku hana. Ka e lafi e ia: “Ha kua talahau mai pehe a Iehova ko e Atua a Isaraela, Nakai oti e paelo falaoa, to nakai fakatote ai e puke lolo ke he lupo, ato hoko ke he aho ke foaki mai ai e Iehova e uha ke he kelekele.”—1 Tau Patuiki 17:8-14.
18 Fefe e puhala ka tali atu a koe ke he ole fakaliga kehe ia? Ko e takape i Sarefata, ne mailoga moli a Elia ko e perofeta ha Iehova, ati ‘eke ke lata mo e kupu a Elia.’ Ko e heigoa e puhala ne tali a Iehova ke he hana lima fakamokoi? Ne foaki fakamana e ia e tau mena kai ma e fifine, tama tane hana, mo Elia ke he magahala to e la. (1 Patuiki 17:15, 16) E, ne foaki e Iehova ke he takape i Sarefata “e taui he perofeta,” pete ni nakai ko e fifine Isaraela a ia. (Mataio 10:41) Ne fakalilifu foki he Tama he Atua e takape nei he magaaho ne totoku e ia a ia ko e fakafifitakiaga ki mua he tau tagata nakai tua he hana maaga moli, ko Nasareta.—Luka 4:24-26.
19. Ko e heigoa e tau puhala he tau fifine Kerisiano tokologa he vaha nei kua fakaata e aga he takape i Sarefata, ti fefe e logonaaga ha Iehova ki a lautolu nei?
19 He vaha nei, tokologa e tau fifine Kerisiano ne fakaata e aga he takape i Sarefata. Ma e fakatai, he tau fahitapu takitaha, ko e tau matakainaga fifine Kerisiano nakai lamakai—ne tokologa ia lautolu kua mativa mo e fai magafaoa ke leveki—kua fakaloa atu e mahani fakamokoi ke he tau leveki faifano mo e tau hoana ha lautolu. Falu ne taumafa fakalataha mo e tau fekafekau gahua mau, lagomatai a lautolu ne nonofogati, po ke he falu puhala kua foaki a lautolu mo e ha lautolu a tau koloa ke lalago aki e gahua he Kautu. (Luka 21:4) Mailoga nakai e Iehova e tau foakiaga pihia? Mailoga katoatoa! “Ko e mena nakai hepehepe e Atua ke fakanimonimo ai e ia ha mutolu a tau gahua, mo e gahua fakamalolo he fakaalofa kua fakakite mai ai e mutolu ke he hana higoa, kua fekafekau tuai a mutolu ke he tau tagata tapu mo e fekafekau agaia ki ai.”—Heperu 6:10.
20. Ko e heigoa ka manamanatu ki ai ke he vala tala ka mui mai?
20 He senetenari fakamua, fai he tau fifine matakutaku Atua ne ha ha ai e kotofaaga he talahau atu hagaao ki a Iesu mo e hana tau aposetolo. He vala tala ka mui mai, to fakatutala a tautolu ke he puhala ne tamai he tau fifine nei e olioli ke he loto ha Iehova, mo e to manamanatu a tautolu ke he fakafifitakiaga he tau fifine he vaha fou nei kua fekafekau loto katoa ki a Iehova, ke he tau tutuaga uka foki.
[Matahui Tala]
^ para. 8 Ko e matohiaga ha Iesu, ne fakamau e Mataio, nukua totoku e tau fifine tokofa ne higoa—ko Tamara, Raava, Ruta, mo Maria. Kua fakamatalahi oti ai i loto he Kupu he Atua.—Mataio 1:3, 5, 16.
He Fakamanatu
• Fakafiafia fefe he tau fifine na i lalo e loto ha Iehova?
• Sipela mo Pua
• Raava
• Apikaila
• Ko e takape i Sarefata
• Lagomatai fakatagata fefe a tautolu he manamanatu fakahokulo ke he tau fakafifitakiaga ne fakatoka he tau fifine nei? Fakatai.
[Tau Huhu he Fakaakoaga]
[Tau Fakatino he lau 19]
Tokologa e tau fifine tua fakamoli ne fekafekau ke he Atua pete ni e “poaki he patuiki”
[Fakatino he lau 20]
Ko e ha a Raava ko e fakafifitakiaga mitaki he tagata kua tua?
[Fakatino he lau 20]
Ko e heigoa e tau mahani kua fakatata e Apikaila kua manako a koe ke fifitaki?
[Fakatino he lau 22]
Tokologa e tau fifine Kerisiano he vaha nei ne fakaata e aga he takape i Sarefata